Luận văn: Xử lý nợ xấu tại Ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Sơn Tây

I. MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài:<br /> Việt Nam đang trong quá trình hoàn thành công nghiệp hóa - hiện đại<br /> hoá đất nước, nhà nước đòi hỏi triển khai,thực hiện nhiều dự án đầu tư với<br /> nguồn vốn huy động cả trong và ngoài nước, thuộc mọi thành phần kinh tế.<br /> Trong đó, nguồn vốn huy động từ các ngân hàng thương mại (NHTM) là chủ<br /> yếu và chiếm tỷ trọng lớn. NHTM là tổ chức gắn chặt với nền kinh tế thị<br /> trường, đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy nền kinh tế hàng hóa phát<br /> triển. Nguồn vốn cho vay theo dự án đầu tư của NHTM ngày càng phổ biến,<br /> cơ bản và quan trọng đối với mỗi cá nhân, doanh nghiệp và Chính phủ.<br /> NHTM đóng vai trò là trung tâm tiền tệ tín dụng của nền kinh tế, để phù<br /> hợp với xu hướng đa dạng hoá các hoạt động của ngân hàng nhằm cung cấp<br /> các nguồn vốn cho doanh nghiệp hoạt động, hệ thống NHTM Việt Nam đã<br /> chủ động đẩy mạnh hoạt động tín dụng cho vay với mọi thành phần kinh tế<br /> nếu đáp ứng thỏa mãn điều kiện cho vay của ngân hàng. Đây là hoạt động<br /> đem lại thu nhập chính cho các NHTM. Trong quá trình cấp tín dụng, Ngân<br /> hàng luôn phải đối mặt với nguy cơ xảy ra rủi ro tín dụng. Rủi ro tín dụng có<br /> thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau và các Ngân hàng không thể loại<br /> trừ hoàn toàn rủi ro tín dụng mà chỉ có thể đề phòng, hạn chế nó. Chính vì vậy<br /> trong quá trình kinh doanh của mình, việc phát sinh các khoản nợ xấu là<br /> không thể tránh khỏi ở các NHTM. Vấn đề đặt ra là các ngân hàng sẽ ứng phó<br /> với các khoản nợ xấu này ra sao, làm thế nào để có thể hạn chế tối đa các ảnh<br /> hưởng của nợ xấu tới tình hình hoạt động kinh doanh của ngân hàng.<br /> Trong quá trình nghiên cứu tại Ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư và<br /> phát triển Việt Nam - Chi nhánh Sơn Tây , nhận thấy tầm quan trọng của công<br /> tác quản lý nợ có vấn đề và xử lý hậu quả của khoản nợ đó gây ra, em quyết<br /> định chọn đề tài: “Xử lý nợ xấu tại Ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư<br /> và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Sơn Tây ” làm đề tài luận văn.<br /> 2. Mục đích nghiên cứu:<br /> 1<br /> <br /> Luận văn đi vào nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về nợ xấu,<br /> nguyên nhân gây ra nợ xấu và những ảnh hưởng của nợ xấu đến hoạt động<br /> ngân hàng cũng như toàn thể nền kinh tế. Từ đó có những biện pháp quản lý<br /> và xử lý hiệu quả các khoản nợ xấu.<br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:<br /> - Đối tượng nghiên cứu: Quy trình, chỉ tiêu liên quan đến công tác quản<br /> lý và công tác xử lý các khoản nợ xấu trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng<br /> thương mại cổ phần đầu tư và phát triển Việt Nam.<br /> - Phạm vi nghiên cứu: Công tác xử lý nợ xấu tại Chi nhánh Sơn Tây giai<br /> đoạn từ 2012 - 2014.<br /> 4. Phương pháp nghiên cứu:<br /> Phương pháp áp dụng xuyên suốt luận văn là phương pháp luận của<br /> chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử kết hợp với phương<br /> pháp tại bàn, phương pháp tổng hợp, phương pháp so sánh, phương pháp tỷ<br /> lệ, phương pháp phân tích tương tác các hệ số. Bên cạnh đó còn dựa vào các<br /> số liệu thu thập được để tính toán các tỷ số, xem xét, kiểm tra, đối chiếu và so<br /> sánh nhằm làm rõ, giải quyết vấn đề cần nghiên cứu.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Thang Long University Libraty<br /> <br /> CHƯƠNG I: NỢ XẤU VÀ PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ NỢ XẤU<br /> CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI<br /> 1.1. Nợ xấu trong hoạt động tín dụng của NHTM<br /> 1.1.1. Ngân hàng thương mại và hoạt động tín dụng của NHTM:<br /> 1.1.1.1. Khái niệm:<br /> a. Ngân hàng thương mại:<br /> Hiện nay, trên thế giới có khá nhiều khái niệm về ngân hàng thương mại<br /> (NHTM). Ở Mỹ, ngân hàng thương mại được định nghĩa là công ty kinh<br /> doanh tiền tệ, chuyên cung cấp dịch vụ tài chính và hoạt động trong ngành<br /> công nghiệp dịch vụ tài chính.<br /> Tại Pháp, ngân hàng thương mại được định nghĩa là những xí nghiệp hay<br /> cơ sở mà nghề nghiệp thường xuyên là nhận tiền bạc của công chúng dưới các<br /> hình thức ký thác hoặc dưới các hình thức khác và sử dụng tài nguyên đó cho<br /> chính họ trong các nghiệp vụ về chiết khấu, tín dụng và tài chính.<br /> Ở Việt Nam, ngân hàng thương mại là tổ chức kinh doanh tiền tệ mà<br /> hoạt động chủ yếu và thường xuyên là nhận tiền ký gửi từ khách hàng với<br /> trách nhiệm hoàn trả và sử dụng số tiền đó để cho vay, thực hiện nghiệp vụ<br /> chiết khấu và làm phương tiện thanh toán.<br /> b.Tín dụng và tín dụng ngân hàng thương mại:<br /> Tín dụng nói chung là một phạm trù kinh tế quen thuộc và từ lâu đã được<br /> định nghĩa một cách khá hoàn chỉnh. Theo K.Max: “Tín dụng là quá trình<br /> chuyển nhượng tạm thời một lượng giá trị từ người sở hữu đến người sử dụng<br /> để sau một thời gian nhất định thu hồi một lượng giá trị lớn hơn lượng giá trị<br /> ban đầu”. Như vậy, về bản chất tín dụng là quan hệ vay mượn trên cơ sở hoàn<br /> trả cả gốc và lãi với các đặc trưng là: có thời hạn, có tính hoàn trả và quan hệ<br /> tín dụng dựa trên cơ sở sự tin tưởng giữa người đi vay và người cho vay.<br /> Tín dụng NHTM là hình thức phát triển cao của tín dụng. Tín dụng<br /> NHTM là một giao dịch về tài sản (tiền tệ hoặc hiện vật) giữa bên cho vay<br /> (NHTM) và bên đi vay (cá nhân, doanh nghiệp và các chủ thể khác), trong đó<br /> 3<br /> <br /> bên cho vay chuyển giao tài sản cho bên đi vay sử dụng trong một thời hạn<br /> nhất định theo thỏa thuận, bên đi vay có trách nhiệm hoàn trả vô điều kiện<br /> vốn gốc và lãi cho bên cho vay khi đến hạn thanh toán. Để có thể thiết lập<br /> quan hệ tín dụng với ngân hàng, bên đi vay còn phải cam kết sử dụng vốn vay<br /> đúng mục đích đã được thoả thuận và trong nhiều trường hợp phải có tài sản<br /> đảm bảo cho khoản vay. Đây là những nguyên tắc quan trọng và cần thiết đối<br /> với hoạt động tín dụng nói riêng và đối với sự tồn tại, phát triển của ngân<br /> hàng nói chung.<br /> Trong khuôn khổ nghiên cứu của đề tài, tín dụng NHTM được hiểu là<br /> quan hệ cung ứng vốn của NHTM dành cho các cá nhân, doanh nghiệp và tổ<br /> chức khác trong nền kinh tế thông qua các khoản cho vay và phải đảm bảo<br /> tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của tín dụng. Hoạt động tín dụng được thực<br /> hiện trên nguyên tắc “đi vay để cho vay”, nghĩa là nguồn vốn mà ngân hàng<br /> cho khách hàng vay dựa trên nguồn vốn huy động của cá nhân, tổ chức khác<br /> là chủ yếu. Đặc trưng của tín dụng ngân hàng là tính lợi nhuận và rủi ro cao.<br /> Với khả năng đáp ứng tốt mọi nhu cầu đa dạng về vốn của nền kinh tế, tín<br /> dụng ngân hàng đang phát triển ngày càng mạnh mẽ và trở thành một kênh<br /> dẫn vốn vô cùng quan trọng trong hầu khắp các ngành, lĩnh vực kinh tế.<br /> 1.1.1.2. Vai trò của hoạt động tín dụng ngân hàng thương mại:<br /> Trong sự phát triển kinh tế, tín dụng ngân hàng thương mại đóng một vai<br /> trò vô cùng quan trọng.<br /> a. Đối với nền kinh tế:<br /> - Tín dụng NHTM là cầu nối giữa cung và cầu về vốn trong nền kinh tế,<br /> góp phần điều tiết các nguồn vốn trong nền kinh tế, tạo điều kiện phát triển<br /> sản xuất kinh doanh.<br /> Trong nền kinh tế thường xuyên có một bộ phận vốn tiền tệ tạm thời<br /> nhàn rỗi được tách ra khỏi quá trình tái sản xuất của các doanh nghiệp, các<br /> khoản tiền để dành của dân cư khi chưa có nhu cầu sử dụng... Tất cả tạo thành<br /> nguồn vốn tiềm tàng trong nền kinh tế mà những người sở hữu luôn muốn<br /> 4<br /> <br /> Thang Long University Libraty<br /> <br /> kiếm được lợi từ các khoản tiền tạm thời nhàn rỗi này. Trong khi đó có một<br /> số doanh nghiệp, cá nhân thiếu vốn để phục vụ cho nhu cầu kinh doanh của<br /> mình; một số cá nhân trong xã hội cần vốn để cải thiện sinh hoạt hoặc đối phó<br /> với những rủi ro trong cuộc sống; Ngân sách Nhà nước bị thâm hụt, Nhà nước<br /> cần vốn để bù đắp sự thâm hụt đó đảm bảo cân đối thu chi cho nền kinh<br /> tế…Như vậy, ta thấy trong xã hội luôn có một số người thừa vốn, cần đầu tư<br /> và một số người thiếu vốn muốn đi vay. Song những người này khó có thể<br /> trực tiếp gặp nhau, hoặc nếu muốn đáp ứng được nhu cầu của mình thì phải<br /> bỏ ra chi phí rất cao và không kịp thời. Hoạt động tín dụng của các ngân hàng<br /> thương mại đã giúp thoả mãn nhu cầu của những người có vốn và những<br /> người cần vốn, có nghĩa là các ngân hàng thương mại đứng ra làm trung gian<br /> nhận tiền gửi từ tất cả các thành phần kinh tế và cho vay lại các đơn vị, cá<br /> nhân trong nền kinh tế. Hay nói cách khác: "tín dụng ngân hàng là chiếc cầu<br /> nối để những người có vốn và những người cần vốn gặp nhau"<br /> Tín dụng nói chung và tín dụng NHTM nói riêng thực hiện vai trò kết<br /> nối giữa tiết kiệm và đầu tư, khai thác các khoản tiền nhàn rỗi trong xã hội<br /> đưa nhanh vào sản xuất kinh doanh. Thông qua việc tập trung và phân phối lại<br /> vốn, tín dụng NHTM là trung tâm đáp ứng nhu cầu vốn to lớn của xã hội. Các<br /> ngân hàng, tổ chức đặc biệt thực hiện việc kinh doanh tiền tệ, với lợi thế về<br /> quy mô, uy tín và sự hoạt động chuyên nghiệp của mình, có thể dễ dàng huy<br /> động các khoản tiền nhàn rỗi từ nhiều nguồn khác nhau trong nền kinh tế, do<br /> đó cũng sẵn sàng đáp ứng được mọi nhu cầu vốn, dù lớn hay nhỏ, của các cá<br /> nhân và tổ chức. Tín dụng NHTM giúp các doanh nghiệp rút ngắn được thời<br /> gian tích lũy vốn, nhanh chóng mở rộng đầu tư. Như vậy, tín dụng NHTM<br /> đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tái sản xuất mở rộng và tạo điều<br /> kiện tăng trưởng kinh tế.<br /> - Tín dụng NHTM góp phần cơ cấu lại nền kinh tế quốc dân.<br /> Bằng những ưu tiên về lãi suất, thời hạn cho vay, mức cho vay đối với<br /> từng ngành, từng vùng kinh tế, tín dụng ngân hàng đã tạo điều kiện cho các<br /> 5<br /> <br />