Lý Nhân Tông
Lý Nhân Tông (1066-1127), là v vua th t c a ị ứ ư ủ tri u Lýề. Tên th t c a ông là ậ ủ Lý Càn
Đ cứ . Trong th i gian tr vì, ông cùng v i m là nhi p chính ờ ị ớ ẹ ế LanỶ và thái úy Lý
Th ng Ki tườ ệ hai l n đánh b i ầ ạ quân T ngố xâm l c.ượ
Ti u sể ử
Lý Càn Đ c là con tr g c a vua ứ ưở ủ Lý Thánh Tông và phù thánh linh nhân hoàng thái
h u Lan. Ông đ c l p làm ậ Ỷ ượ ậ thái tử khi còn nh . Thánh Tông m t, Càn Đ c m i 7ỏ ấ ứ ớ
tu i lên n i ngôi, t c là vua Lý Nhân Tông.ổ ố ứ
Vua Nhân Tông còn nh nh vào Thái h u ỏ ờ ậ LanỶ làm nhi p chính, l i thêm s phò táế ạ ự
c a Thái s ủ ư Lý Đ o Thànhạ và Ph qu c thái úy ụ ố Lý Th ng Ki tườ ệ , nh ng nhân v t l chữ ậ ị
s tên tu i không ch c a tri u Lý mà c trong ử ổ ỉ ủ ề ả l ch s Vi t Namị ử ệ , nên n c ướ Đ i Vi tạ ệ
tr nên hùng m nh.ở ạ
Ông làm vua đ n năm ếĐinh Mùi (1127) thì m t, tr vì đ c 56 năm, th 63 tu i. Lýấ ị ượ ọ ổ
Nhân Tông là m t trong các vua ộ ngôi lâu nh tở ấ trong l ch s Vi t Namị ử ệ .
Đ i n iố ộ
Hoàng đ ếNhân Tông cho đ p đê ắC Xáơ, kh i đ u cho vi c đ p ở ầ ệ ắ đê ngăn lũ Vi tở ệ
Nam, nh m gi cho ằ ữ kinh thành kh i ng p l t.ỏ ậ ụ
Năm t Mão (Ấ1075), vua m khoa thi ởtam tr ngườ , còn g i là ọMinh kinh bác h cọ để
ch n ng i có tài văn h c vào làm quan. Khoa thi y là khoa thi đ u tiên Đ i Vi t vàọ ườ ọ ấ ầ ở ạ ệ
ch n 10 ng i, ọ ườ th khoaủ là Lê Văn Th nhị. Th nh làm đ n ch c ị ế ứ thái sư (t t ngể ướ ), t rõỏ
là ng i có tài năng xu t chúng. V sau, ườ ấ ề vua nghi ng Lê Văn Th nh làm ph n, nênờ ị ả
Th nh b đày lên ị ị Thao Giang (Tam Nông, Vĩnh Phú) và đã ch t t i đó.ế ạ
Năm Bính Thìn (1076), vua cho l p ậQu c T Giámố ử - tr ng đ i h c đ u tiên Đ iườ ạ ọ ầ ở ạ
Vi t, ch n nh ng nhà ệ ọ ữ khoa b ngả tài gi i vào d y. Đ n năm Bính D n (ỏ ạ ế ầ 1086), m khoaở
thi ch n ng i có tài văn h c vào ọ ườ ọ Hàn lâm vi nệ. Khoa y có ấM c Hi n Tíchạ ể đ đ u,ỗ ầ
đ c b nhi m làm ượ ổ ệ Hàn lâm h c sĩọ.
Năm K T (ỷ ị 1086), vua Nhân Tông đ nh ịquan chế, chia văn võ bá quan làm 9 ph m.ẩ
Quan đ i th n có ạ ầ thái sư, thái phó, thái uý và thi u sế ư, thi u uýế. d i nh ng b c y,Ở ướ ữ ậ ấ
v văn ban có ềth ng thượ ư, t h u ả ữ tham tri, t h u ả ữ gián ngh đ i phuị ạ , trung th th langư ị ,
b th langộ ị . V võ ban có ềđô th ngố, nguyên suý, t ng qu n khu m t sổ ả ậ ứ, khu m t t h uậ ả ữ
sứ, kim ngô th ng t ngượ ướ , đ i t ngạ ướ , đô t ngướ , ch v t ng quânư ệ ướ , v.v...
các châu qu n, văn thì có Ở ậ tri phủ, tri châu; võ thì có ch l tr nư ộ ấ , l quanộ.
Quân T ng xâm l cố ượ
Năm Bính Thìn (1076), nhà T ngố c ửQuách Quỳ, Tri u Ti tệ ế đem đ i binh sang xâmạ
l c. Quân đ i nhà Lý d i s ch huy c a Ph qu c thái úy Lý Th ng Ki t đã đánhượ ộ ướ ự ỉ ủ ụ ố ườ ệ
b i đ c đ i quân nhà T ng t i tr n tuy n trên ạ ượ ộ ố ạ ậ ế sông Nh Nguy tư ệ .
Bách khoa toàn th m Wikipediaư ở