Lý Nhân Tông
Lý Càn ị . Tên th t c a ông là ậ ủ Lan và thái úy Lý ứ ư ủ tri u Lý ớ c a ẹ ờ ị Ỷ Lý Nhân Tông (1066-1127), là v vua th t Đ cứ . Trong th i gian tr vì, ông cùng v i m là nhi p chính Th ng Ki t ệ hai l n đánh b i ạ quân T ngố xâm l ề ế c.ượ ườ ầ
Ti u sể ử
g c a vua ưở ủ c l p làm Lan. Ông đ Lý Thánh Tông và phù thánh linh nhân hoàng thái ớ thái tử khi còn nh . Thánh Tông m t, Càn Đ c m i 7 ứ ấ ỏ Lý Càn Đ c là con tr ứ h u ượ ậ ậ Ỷ tu i lên n i ngôi, t c là vua Lý Nhân Tông. ứ ổ ố
ỏ ậ Ỷ ư Lý Đ o Thành ạ ụ ố i thêm s phò tá ự ạ t ệ , nh ng nhân v t l ch ậ ị ữ ệ t c ướ Đ i Vi , nên n t Nam ỉ ủ ả ạ Vua Nhân Tông còn nh nh vào Thái h u Lan làm nhi p chính, l ế ờ ng Ki Lý Th và Ph qu c thái úy c a Thái s ườ ủ s tên tu i không ch c a tri u Lý mà c trong l ch s Vi ử ử ệ ị ề ổ tr nên hùng m nh. ở ạ
ổ ị ngôi lâu nh t c 56 năm, th 63 tu i. Lý ọ . t Nam Ông làm vua đ n năm ế Nhân Tông là m t trong các vua ộ Đinh Mùi (1127) thì m t, tr vì đ ấ ượ ấ trong l ch s Vi ị ử ệ ở
Đ i n i ố ộ
Vi ắ ệ ắ đê ngăn lũ ở ệ t Hoàng đ ế Nhân Tông cho đ p đê Nam, nh m gi cho kinh thành kh i ng p l ở ầ t. C Xáơ ỏ , kh i đ u cho vi c đ p ậ ụ ữ ằ
1075), vua m khoa thi tam tr ở ngườ , còn g i là ấ i, ế ị ề ả Thao Giang (Tam Nông, Vĩnh Phú) và đã ch t t t Mão ( Năm Ấ ch n ng i có tài văn h c vào làm quan. Khoa thi y là khoa thi đ u tiên ườ ọ ọ ầ ch n 10 ng ứ thái sư (t là Lê Văn Th nhị ườ th khoa ọ ủ i có tài năng xu t chúng. V sau, là ng ị ấ ườ i đó. Th nh b đày lên ị ị ọ Minh kinh bác h cọ để Đ i Vi t và ệ ở ạ rõỏ ể ướ ), t . Th nh làm đ n ch c ng t vua nghi ng Lê Văn Th nh làm ph n, nên ờ ế ạ
ử ọ ệ khoa b ngả tài gi - tr ế ố ỏ ng đ i h c đ u tiên ạ ọ ầ ườ i vào d y. Đ n năm Bính D n ( ấ ạ Hàn lâm vi nệ . Khoa y có ầ 1086), m khoa M c Hi n Tích ể Đ i ở ạ ở ỗ ầ đ đ u, ạ Năm Bính Thìn (1076), vua cho l p ậ Qu c T Giám Vi thi ch n ng ọ đ ượ ổ t, ch n nh ng nhà ữ i có tài văn h c vào ườ c b nhi m làm ệ ọ . Hàn lâm h c sĩọ
ị quan chế, chia văn võ bá quan làm 9 ph m.ẩ ế ữ h u ng th thái sư, thái phó, thái uý và thi u sế ư, thi u uý . ị ạ ả ữ tham tri, t ư, t i nh ng b c y, ậ ấ , , trung th th lang ư ị ậ ả ữ h u ậ ứ, khu m t t ượ . V võ ban có ng ng t , v.v... Năm K T ( ỷ ị 1086), vua Nhân Tông đ nh Quan đ i th n có ầ ạ th v văn ban có ề b th lang ề ộ ị sứ, kim ngô th ượ d Ở ướ ả ữ gián ngh đ i phu h u đô th ngố , nguyên suý, t ng qu n khu m t s ổ ả ng quân ngướ , ch v t ư ệ ướ ạ ướ , đô t ng ướ , đ i t
. quan Ở các châu qu n, văn thì có ậ tri phủ, tri châu; võ thì có ch l ư ộ ấ , l tr n ộ
c
Quân T ng xâm l ố
ượ
Bách khoa toàn th m Wikipedia
ư ở
t ế đem đ i binh sang xâm ng Ki t đã đánh c. Quân đ i nhà Lý d ộ ệ ụ ố ệ c đ i quân nhà T ng t i tr n tuy n trên Năm Bính Thìn (1076), nhà T ngố c ử Quách Quỳ, Tri u Ti l ướ ự ỉ ượ b i đ ạ ậ ố ạ ượ ộ ạ i s ch huy c a Ph qu c thái úy Lý Th ườ ệ . sông Nh Nguy t ư ủ ế
