MÔ SỤN

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

594
lượt xem 31
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kể tên ba loại sụn và khu trú của chúng trong cơ thểMô tả được cấu tạo của sụn trong. Nêu sự khác nhau giữa hai cách sinh sản của sụn: kiểu vòng và kiểu trục. Phân tích các đặc điểm khác nhau của chất căn bản sụn so với chất căn bản của mô liên kết và mô xương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: MÔ SỤN

MÔ SỤN 1. Lý thuyết  Kể tên ba loại sụn và khu trú của chúng trong cơ th ể  Mô tả được cấu tạo của sụn trong  Nêu sự khác n hau giữa hai cách sinh sản của sụn : kiểu vòng và kiểu trục  Phân tích các đặc điểm khác nhau của chất căn bản sụn so với chất căn bản của mô liên kết và mô xương 2. Thực tập  Nhận biết đ ược mô sụn và các thành phần cấu tạo trong tiêu bản mô học I. ĐẠI CƯƠNG - ĐỊNH NGHĨA:
 Mô sụn và m ô xương là 2 m ô liên kết chuyên biệt thu ộc về b ộ xương. Bộ xương của phôi thai lúc đ ầu chỉ gồm toàn mô sụn, về sau m ới được thế d ần bằng m ô xương. Ở ngư ời trưởng thành, sụn vẫn còn h iện d iện ở tai, mũi, thanh qu ản , khí-phế q uản... Sụn b ao đ ầu xương, còn gọi là sụn khớp, cùng với dịch khớp n găn cản sự cọ xát giữa các đầu xương.  Định nghĩa: Sụn là 1 mô liên kết tham gia vào cấu tạo b ộ xương, cấu tạo b ởi 3 thành phần là tế b ào sụn, chất căn bản sụn và sợi liên k ết. Ch ất căn bản sụn và sợi liên kết đư ợc gọi chung là chất nền sụn, chất n ày chứa các loại sợi liên kết khác nhau tùy theo loại sụn. Sụn tăng trưởng bằng cách sinh sản đắp thêm hoặc sinh sản gian bào.  Có 3 lo ại sụn : sụn trong, sụn chun và sụn xơ, tên gọi khác n hau là do thành phần sợi liên kết.
 Mô sụn là m ô có ít tế b ào , tế bào chiếm không quá 10% trọng lượng. Mô sụn tươi ch ứa khoảng 70-80% n ước, 10 -15% chất h ữu cơ và 4-7% chất khoáng. Mô sụn khô có lượng sợi collagen chiếm kho ảng 50 -70%. II. TẾ BÀO SỤN:  Tế bào sụn có kích thước và h ình dạng ph ụ thuộc vào m ức độ b iệt hóa. Tế b ào sụn n ằm trong h ốc nh ỏ của chất căn bản được gọi là ổ sụn. Các ổ sụn đư ợc phân cách nhau bằng chất nền sụn . Mỗi ổ sụn có thể chứa m ột ho ặc một số tế b ào sụn cùng n hóm . Nhân tế b ào sụn hình cầu, có một h oặc hai h ạt nhân . Bào tương có đủ bào quan và một số chất vùi glycogen, lipid mà số lượng phụ thuộc vào loại sụn . III. CHẤT CĂN BẢN:  Khá p hong phú, nhuộm màu baz tương đ ối m ịn. Xung quanh ổ sụn có vùng ch ất căn b ản nhu ộm màu đậm h ơn gọi là cầu sụn. Thành phần gồm:  Rất giàu chất hữu cơ: protein , glycosaminoglycan , proteoglycan, lipid.
 Chondroitin sulfat (chiếm 4 0% trọng lượng khô của mô sụn ) quyết định tính rắn, đ àn hồi và ưa baz của mô sụn.  Nước (79-80%) và m uối khoáng (0,9-4%), ch ủ yếu là m uối natri.  Chất căn b ản sụn ưa n ước, có thể khuếch tán mu ối khoáng, nhiều chất chuyển hóa, khí. Nhưng các p hân tử p rotein lớn có tính kháng n guyên không thể vào m iếng sụn được, đ iều đó giải thích tại sao có th ể ghép sụn dễ dàng. IV. SỢI LIÊN K ẾT:  Sụn trong có thành p hần sợi là các vi sợi collagen týp II, là loại thường gặp nh ất trong 3 lo ại sụn . Các vi sợi collagen týp II kết hợp với nhau thành 1 cấu trúc tương tự tấm dạ phớt; vì vậy chất nền sụn của sụn trong nhìn có vẻ đồng nh ất d ưới kính hiển vi quang học. Sụn trong gặp ở các sụn khớp, sụn đường hô h ấp , sụn sườn.  Sụn chun có thành phần sợi là sợi chun. Các sợi chun phân b ố quan h các ổ sụn, trong ch ất căn b ản và từ m àng sụn xâm nhập vào mô sụn. Lipid , glycogen, chondroitin sulfat ở sụn chun ít h ơn ở sụn trong. Sụn chun k hông bao giờ có hiện tượng vôi hóa. Sụn chun gặp ở vành tai và nắp thanh qu ản .  Sụn xơ có thành ph ần cấu tạo là sợi collagen týp I, chúng tạo thành các bó khá lớn và xếp song song n hau. Như vậy sụn xơ chỉ khác với mô liên kết đ ặc ở thành
phần tế bào và vì các bó sợi tương đ ối lớn nên có thể thấy đ ược dưới kính hiển vi quang học. Sụn xơ gặp trong 1 số d ây chằng. V. MÀNG SỤN:  Ngoại trừ sụn khớp và sụn xơ, tất cả các lo ại sụn khác đều có màng sụn bao b ọc. Màng sụn p hát triển rất m ạnh quanh các miếng sụn đang tăng trưởng. Màng sụn là m ô liên kết chính th ức phân cách m ô sụn với các m ô xung q uanh, cấu tạo gồm 2 lớp , lớp n goài chứa n hiều sợi collagen và lớp trong ch ứa nhiều tế bào sợi non (hoặc tế bào trung m ô) có thể sinh sản được và biệt hóa thành nguyên bào sụn. Nguyên bào sụn vừa sinh sản, vừa tạo ch ất căn bản và tự vùi vào trong ổ sụn, b iến thành tế bào sụn. Khi m iếng sụn đã qua giai đo ạn tăng trưởng, m àng sụn thường b ị teo lại thành 1 b ao liên kết rất mảnh. VI. SINH HỌC MÔ SỤN: 1. Sinh sản  Có h ai cách: đắp thêm và gian bào:
 Sinh sản đ ắp thêm: sụn tăng trưởng là do sự đắp thêm các lớp sụn m ới từ màng sụn. Tế b ào trung m ô thuộc lớp trong của màng sụn biến thành nguyên bào sụn; nguyên bào sụn sản xuất ra chất nền sụn rồi bị vùi vào trong đó , trở thành tế bào sụn nằm trong ổ sụn.  Sinh sản g ian bào: + Kiểu vòng: tế bào sụn sinh sản một số lần liên tiếp và m ặt ph ẳng phân chia của lần sau khác lần trước, kết quả được một n hóm tế bào sụn cùng ngu ồn xếp theo kiểu vòng. + Kiểu trục: tế b ào sụn sinh sản m ột số lần với mặt phẳng phân chia không đổi, kết qu ả đ ược một nhóm tế bào sụn cùng ngu ồn xếp theo h àng d ọc.
2. Dinh dưỡng và chuyển hoá  Mô sụn không có m ạch, d o đó việc dinh dưỡng nhờ vào màng sụn. Ở sụn kh ớp không có m àng sụn , nên m ô sụn được nuôi d ưỡng bởi dịch khớp hoặc từ mô xương phía dưới sụn. Mặc dù vậy, quá trình chuyển h óa của mô sụn vẫn bình thường. Ở ngư ời trưởng thành, tế bào sụn dừng phân chia và số lượng tế bào tương đ ối ổn định , chúng bị thoái h óa rất chậm chạp. Trong trường hợp bị hư khớp, tế bào sụn có thể tăng lên.  Sụn ít thay đ ổi cấu trúc theo lứa tu ổi. Khi già, h àm lượng proteoglycan giảm n ên tính ưa nước cũng giảm. Các bào quan và ho ạt tính men giảm , nhưng hàm lượng glycogen tăng. Trong ổ sụn , các tế b ào sụn đ ã chết có hiện tượng xâm nhập chất căn bản và sợi tạo keo. Khi già, sụn có hiện tượng n gấm can ci vài n ơi, n ên sụn trở n ên đục, cứng n hưng dòn hơn . Do rối loạn dinh dư ỡng ở vùng giữa m iếng sụn, có thể xuất hiện mạch máu và cốt hóa từng vùng. Sự tái tạo mô sụn xảy ra chậm chạp, n hờ sự sinh sản của các tế b ào ít b iệt h óa của m àng sụn . ------------------------------------ Từ khóa: Sụn - Sụn trong - Sụn xơ - Sụn chun - Chất nền sụn - Ổ sụn - Cầu sụn - Chondroitin sulphat - Màng sụn - Sinh sản đ ắp thêm - Sinh sản g ian b ào.
CÂU HỎI TỰ LƯỢNG GIÁ: 1. Mô sụn có các tính chất sau, TRỪ MỘT: A. Gồm 3 loại: sụn chun, sụn xơ và sụn trong, khác nhau chủ yếu ở thành ph ần sợi B. Mỗi ổ sụn có thể chứa nhiều tế bào sụn, mỗi tế bào có thể có 1 hoặc 2 hạt nhân C. Chất căn bản rất ưa nước do chứa nhiều mạch máu D. Sinh sản theo 2 kiểu: đắp thêm ho ặc gian bào E. Sụn xơ ch ỉ khác mô liên kết đặc ở thành phần tế bào do cùng ch ứa collagen týp I. 2. Mô sụn: A. Là mô liên kết chuyên biệt do chỉ có 2 th ành ph ần: tế bào và sợi. B. Sụn xơ không bao giờ bị vôi hoá. C. Sụn trong chứa sợi collagen týp I
D. Sụn chun thường gặp ở dây ch ằng. E. Tính ưa nước của chất căn bản giảm dần theo thời gian. Ghép cặp thích hợp: Sụn trong A. Sụn chun B. Sụn xơ C. Cả 3 loại trên D. Không loại nào kể trên E. 3. Ch ứa chondroitin sulfat: ………………… 4. Không có màng sụn bao bọc: ………………… 5. Không chứa mạch máu: ………………… 6. Sinh sản theo kiểu đắp thêm: …………………
7. Sinh sản theo kiểu gian bào: …………………