Mối quan hệ giữa bất bình đẳng trong thu nhập, nghèo đói và tội phạm ở các quốc gia (Tiếp theo kỳ trước)

Mối quan hệ giữa bất bình đẳng trong thu nhập,<br /> nghèo đói và tội phạm ở các quốc gia<br /> (tiếp theo kỳ trước)<br /> <br /> <br /> Paul-Philippe Pare, Richard Felson.<br /> Income inequality, poverty and crime across nations.<br /> The British Journal of Sociology, 2014 Volume 65 Issue 3.<br /> <br /> Lan Anh dÞch<br /> Tãm t¾t: Chóng t«i ®· kh¶o nghiÖm mèi quan hÖ gi÷a bÊt b×nh ®¼ng trong thu<br /> nhËp, nghÌo ®ãi vµ c¸c lo¹i téi ph¹m kh¸c nhau. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña chóng t«i<br /> nhÊt qu¸n víi mét nghiªn cøu gÇn ®©y, cho thÊy r»ng bÊt b×nh ®¼ng sÏ kh«ng liªn<br /> quan ®Õn tû lÖ giÕt ng−êi nÕu nghÌo ®ãi ®−îc kiÓm so¸t. Trong c¸c ph©n tÝch nhiÒu<br /> cÊp ®é cña chóng t«i trong Kh¶o s¸t quèc tÕ vÒ N¹n nh©n cña téi ¸c ICVS<br /> (International Crime Victimization Survey), chóng t«i nhËn thÊy r»ng bÊt b×nh<br /> ®¼ng sÏ kh«ng liªn quan ®Õn viÖc hµnh hung, c−íp bãc, ®ét nhËp vµ trém c¾p nÕu<br /> nghÌo ®ãi ®−îc kiÓm so¸t. Chóng t«i cho r»ng ®ã còng lµ c¬ së lý luËn ®Ó nghi ngê<br /> nhËn ®Þnh vÒ mèi quan hÖ gi÷a møc ®é bÊt b×nh ®¼ng thu nhËp cña mét quèc gia<br /> vµ kh¶ n¨ng x¶y ra hµnh vi ph¹m téi.<br /> Tõ khãa: Téi ph¹m xuyªn quèc gia, GiÕt ng−êi, ICVS, BÊt b×nh ®¼ng trong thu<br /> nhËp, NghÌo ®ãi<br /> <br /> <br /> Nghiªn cøu hiÖn t¹i nh÷ng dÉn chøng vÒ møc ®é quan träng<br /> Môc tiªu cña nghiªn cøu hiÖn t¹i lµ cña chØ sè nghÌo ®ãi khi ®¸nh gi¸ c¸c t¸c<br /> ®¸nh gi¸ toµn diÖn h¬n vÒ mèi liªn quan ®éng cña sù bÊt b×nh ®¼ng. Thø hai,<br /> gi÷a bÊt b×nh ®¼ng hoÆc nghÌo ®ãi víi sù chóng t«i thùc hiÖn −íc tÝnh ¶nh h−ëng<br /> biÕn ®éng vÒ sè liÖu téi ph¹m ë c¸c quèc cña bÊt b×nh ®¼ng vµ nghÌo ®ãi (tû lÖ tö<br /> gia. Tr−íc hÕt, chóng t«i tr×nh bµy mét vong ë trÎ s¬ sinh) tíi tû lÖ ph¹m téi giÕt<br /> ph©n tÝch vÒ ChØ sè Gini víi tÝnh chÊt lµ ng−êi dùa trªn bé d÷ liÖu lín h¬n bé d÷<br /> mét th−íc ®o cho sù bÊt b×nh ®¼ng. liÖu mµ Pridemore (2008, 2011) ®· sö<br /> Chóng t«i thùc hiÖn mét nghiªn cøu m« dông (63 chø kh«ng ph¶i gÇn 46 n−íc). Bé<br /> pháng ®Ó chØ ra r»ng ChØ sè Gini ph¶n d÷ liÖu lín h¬n sÏ cho phÐp chóng t«i t×m<br /> ¸nh nh÷ng ¶nh h−ëng cña c¶ vÊn ®Ò ra ®−îc ¶nh h−ëng cña sù bÊt b×nh ®¼ng<br /> nghÌo ®ãi lÉn bÊt b×nh ®¼ng. Sù m« mét c¸ch dÔ dµng h¬n, gióp gi¶m bít ®é<br /> pháng trong nghiªn cøu sÏ cung cÊp thªm nh¹y c¶m cña m« h×nh. VÊn ®Ò vÒ ®é nh¹y<br /> 48 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 11.2015<br /> <br /> <br /> c¶m cña m« h×nh ®Æc biÖt quan träng khi thèng kª ph¶n ¸nh c¸c t¸c ®éng cña bÊt<br /> c¸c mÉu cã kÝch th−íc nhá vµ sù t−¬ng b×nh ®¼ng ®èi víi téi ph¹m hoÆc mét sè<br /> quan gi÷a c¸c biÕn ®éc lËp lµ lín. Thø ba, hËu qu¶ kh¸c nh− thÕ nµo (xem:<br /> ®Ó hiÓu râ h¬n vÒ c«ng tr×nh cña Messner, Neckerman vµ Torche, 2007). Chóng t«i<br /> Raffalovich vµ Sutton (2010), chóng t«i sö kh«ng cã mét c«ng cô nµo ®Ó x¸c ®Þnh ®Þa<br /> dông mét c«ng cô ®o l−êng nghÌo ®ãi trùc vÞ kinh tÕ x· héi cña nh÷ng ng−êi ph¹m<br /> tiÕp h¬n so víi tû lÖ tö vong ë trÎ s¬ sinh. téi trong nh÷ng bé d÷ liÖu mµ chóng t«i<br /> Tõ ®ã cho thÊy r»ng ph−¬ng ph¸p ®o cã. Chóng t«i còng kh«ng cã sè liÖu thèng<br /> l−êng nghÌo ®ãi vµ kÝch th−íc mÉu cã thÓ kª ®Ó kiÓm tra mét c¸ch ®Çy ®ñ nh÷ng<br /> t¹o ra sù kh¸c biÖt. t−¬ng t¸c vÒ mÆt thèng kª (dï chóng t«i<br /> Cuèi cïng, chóng t«i −íc tÝnh c¸c ®· thùc hiÖn mét vµi ph©n tÝch t−¬ng<br /> ¶nh h−ëng cña sù bÊt b×nh ®¼ng vµ tù). Chóng t«i gi¶ ®Þnh r»ng v× hÇu hÕt<br /> nghÌo ®ãi ®èi víi c¸c lo¹i h×nh téi ph¹m nh÷ng ng−êi ph¹m téi ®Òu cã mét ®Þa vÞ<br /> kh¸c. §Ó cã ®−îc nh÷ng ph©n tÝch nµy, x· héi thÊp kÐm h¬n so víi ng−êi b×nh<br /> chóng t«i thùc hiÖn mét ph©n tÝch ®a cÊp th−êng, nªn bÊt kú t¸c ®éng nµo cña sù<br /> ®é cña ICVS. Chóng t«i kiÓm tra xem bÊt b×nh ®¼ng ®Òu sÏ ®−îc béc lé th«ng<br /> liÖu r»ng nh÷ng ®èi t−îng ®−îc ®iÒu tra qua ph©n tÝch c¸c t¸c ®éng chÝnh.<br /> cã kh¶ n¨ng lµ n¹n nh©n cña nh÷ng vô Ph©n tÝch vÒ ChØ sè Gini<br /> ®e däa, trém, c−íp vµ c¸c lo¹i h×nh ph¹m HÇu hÕt c¸c nghiªn cøu vÒ bÊt b×nh<br /> téi kh¸c ë c¸c quèc gia cã møc bÊt b×nh ®¼ng trong téi ph¹m häc ®Òu dùa trªn ChØ<br /> ®¼ng hoÆc nghÌo ®ãi cao hay kh«ng. C¸c sè Gini. Tuy nhiªn, c¸c th−íc ®o cña bÊt<br /> m« h×nh ®a cÊp ®é cã −u thÕ h¬n so víi b×nh ®¼ng thu nhËp nh− Gini cã thÓ ph¶n<br /> c¸c ph©n tÝch tæng hîp do c¸c m« h×nh ¸nh t¸c ®éng cña c¶ nghÌo ®ãi lÉn bÊt<br /> nµy cho phÐp ng−êi dïng kiÓm so¸t c¸c b×nh ®¼ng kinh tÕ bëi v× sù ph©n phèi thu<br /> t¸c ®éng tæng hîp. Chóng t«i kh«ng thÓ nhËp chªnh lÖch rÊt lín, tøc lµ sè ng−êi<br /> tiÕn hµnh mét cuéc ®iÒu tra n¹n nh©n ®Ó nghÌo nhiÒu h¬n sè ng−êi giµu. Do sù<br /> kiÓm tra trùc tiÕp xem liÖu ng−êi nghÌo ph©n phèi thu nhËp logarit chuÈn nµy mµ<br /> cã kh¶ n¨ng ph¹m téi nhiÒu h¬n hay bÊt b×nh ®¼ng ë møc cao g¾n liÒn víi<br /> kh«ng. Tuy nhiªn, chóng t«i cã thÓ kiÓm nghÌo ®ãi møc cao (Chakravarty, 2009;<br /> tra xem liÖu c¸c c¸ nh©n cã nhiÒu nguy c¬ Limpert et al, 2001; Singh vµ Maddala,<br /> trë thµnh n¹n nh©n h¬n hay kh«ng nÕu 1976). ViÖc ®−a th−íc ®o cña sù ph¸t<br /> hä sèng ë mét quèc gia cã møc bÊt b×nh triÓn hay thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi<br /> ®¼ng hoÆc nghÌo ®ãi cao. vµo nghiªn cøu nµy sÏ kh«ng gi¶i quyÕt<br /> C¸c ph©n tÝch cña chóng t«i tËp trung ®−îc vÊn ®Ò nµy, v× chóng lµ th−íc ®o<br /> vµo c¸c t¸c ®éng chÝnh cña sù bÊt b×nh cña xu h−íng trung t©m.<br /> ®¼ng vµ nghÌo ®ãi chø kh«ng ph¶i nh÷ng Chóng t«i tr×nh bµy c¸c kÕt qu¶ cña<br /> t−¬ng t¸c vÒ mÆt thèng kª ®¬n thuÇn. hai m« pháng trong b¶ng 1 ®Ó minh häa<br /> Tuy nhiªn, lËp luËn vÒ ph¶n øng cña c¸c cho vÊn ®Ò nµy. C¶ hai m« pháng gi¶<br /> c¸ nh©n ®èi víi mÆc c¶m hÌn kÐm t−¬ng thiÕt lµ c¸c quèc gia cã cïng quy m« d©n<br /> ®èi ¸m chØ r»ng chØ cã ng−êi nghÌo míi sè (1.000.000 ng−êi), GDP b×nh qu©n<br /> ph¶i chÞu ®ùng sù mÆc c¶m hÌn kÐm ®Çu ng−êi t−¬ng tù (10.000 USD/®Çu<br /> t−¬ng ®èi. ng−êi), vµ gièng nhau ë h×nh thøc ph©n<br /> Theo chóng t«i ®−îc biÕt, ch−a cã ai phèi thu nhËp (ph©n phèi loga chuÈn).<br /> kiÓm tra ®−îc nh÷ng t−¬ng t¸c vÒ mÆt Mét quèc gia cã bÊt b×nh ®¼ng thu nhËp<br /> Mèi quan hÖ gi÷a bÊt b×nh ®¼ng… 49<br /> <br /> cao (®é lÖch chuÈn = 5.000 USD), trong nhËp lÉn nghÌo ®ãi. CÇn ph¶i cè ®Þnh tû<br /> khi quèc gia cßn l¹i cã sù bÊt b×nh ®¼ng lÖ ng−êi sèng trong nghÌo ®ãi cho ChØ sè<br /> thu nhËp thÊp (®é lÖch chuÈn = 2.000 Gini th× míi cã thÓ thÊy râ t¸c ®éng cña<br /> USD); l−u ý r»ng ®©y lµ nh÷ng gi¸ trÞ bÊt b×nh ®¼ng.<br /> thùc. Chóng t«i sö dông tû lÖ phÇn tr¨m Ph©n tÝch l¹i d÷ liÖu vÒ téi giÕt ng−êi trªn ph¹m vi<br /> sè ng−êi thu nhËp Ýt h¬n mét nöa thu quèc tÕ<br /> nhËp trung b×nh (< 5.000 USD) lµm<br /> th−íc ®o tû lÖ phÇn<br /> B¶ng 1: BÊt b×nh ®¼ng thu nhËp vµ tû lÖ phÇn tr¨m cña<br /> tr¨m nh÷ng ng−êi<br /> nh÷ng ng−êi sèng trong nghÌo ®ãi<br /> sèng trong nghÌo ®ãi.<br /> B¶ng 1 cho thÊy r»ng M« pháng 1: M« pháng 2:<br /> sè ng−êi ®ang sèng Mét quèc gia Mét quèc gia kÐm<br /> b×nh ®¼ng h¬n b×nh ®¼ng h¬n<br /> trong nghÌo ®ãi ë c¸c<br /> 0-4.999 USD (NghÌo ®ãi) 1% 6%<br /> n−íc kÐm b×nh ®¼ng<br /> 5.000-9.999 USD 51% 44%<br /> cao gÊp 6 lÇn so víi 10.000-14.999 USD 45% 31%<br /> n−íc b×nh ®¼ng h¬n 15.000-19.000 USD 2% 12%<br /> (6% so víi 1%). KÕt 20.000 + USD 1% 7%<br /> qu¶ t−¬ng tù nÕu m« Ghi chó: ë c¶ hai m« pháng, tæng d©n sè lµ 1.000.000 ng−êi vµ GDP<br /> pháng ®−îc lÆp l¹i víi b×nh qu©n ®Çu ng−êi lµ 10.000 USD. BÊt b×nh ®¼ng thu nhËp t¹i c¸c<br /> c¸c seed ngÉu nhiªn(*) quèc gia kÐm b×nh ®¼ng (®é lÖch chuÈn = 5.000 USD) cao h¬n lµ t¹i c¸c<br /> kh¸c nhau hoÆc nÕu quèc gia b×nh ®¼ng h¬n (®é lÖch chuÈn = 2.000 USD).<br /> c¸c ng−ìng kh¸c nhau cña nghÌo ®ãi TiÕn hµnh lµm râ vÊn ®Ò: bÊt b×nh<br /> ®−îc sö dông (vÝ dô: nÕu c¸c ng−ìng ®¼ng thu nhËp hay nghÌo ®ãi cã t¸c<br /> nghÌo lµ 3.000 USD thay v× 5.000 USD). ®éng ®Õn tû lÖ giÕt ng−êi ë 63 quèc gia<br /> Tãm l¹i, hÇu hÕt c¸c nghiªn cøu theo bé d÷ liÖu ®−îc nhãm nghiªn cøu<br /> tr−íc ®©y ®Òu tÝnh ®Õn chØ sè ph¸t triÓn kh¶o s¸t, chóng t«i ®−a vµo c¸c biÕn sè<br /> kinh tÕ chø kh«ng tÝnh ®Õn chØ sè nghÌo kiÓm so¸t gièng nh− nghiªn cøu cña<br /> ®ãi. Nh− Pridemore (2008) chØ ra, c¸c Messner, Raffalovich vµ Shrock (2002),<br /> chØ sè ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng ®o l−êng mét trong nh÷ng nghiªn cøu cã ¶nh<br /> ®−îc nghÌo ®ãi. M« pháng nµy cµng h−ëng nhÊt trong lÜnh vùc nµy. Tr−íc<br /> chøng minh r»ng sÏ lµ kh«ng hîp lý nÕu tiªn, chóng t«i cè g¾ng m« pháng mét<br /> chØ sö dông ChØ sè Gini hoÆc th−íc ®o b¶n sao gÇn gièng víi c¸c ph©n tÝch cña<br /> kh¸c cña sù bÊt b×nh ®¼ng mµ kh«ng sö Messner, Raffalovich vµ Shrock. Sau ®ã<br /> dông chØ sè nghÌo. C¸c quèc gia cã møc chóng t«i thay c¸c chØ sè ph¸t triÓn kinh<br /> bÊt b×nh ®¼ng cao còng cã tû lÖ nghÌo tÕ b»ng c¸c chØ sè nghÌo ®ãi vµ so s¸nh<br /> ®ãi cao, ngay c¶ khi tr×nh ®é ph¸t triÓn kÕt qu¶. TiÕp b−íc Pridemore (2008,<br /> kinh tÕ ®−îc kiÓm so¸t. Do ®ã c¸c 2011), gi¶ thuyÕt cña chóng t«i lµ bÊt<br /> nghiªn cøu dùa trªn c¸c ChØ sè Gini sÏ b×nh ®¼ng thu nhËp kh«ng liªn quan<br /> rÊt khã ®Ó gi¶i thÝch, v× chóng ph¶n ¸nh ®Õn tû lÖ giÕt ng−êi, mét khi nghÌo ®ãi<br /> t¸c ®éng cña c¶ bÊt b×nh ®¼ng vÒ thu ®−îc kiÓm so¸t hîp lý.<br /> Chóng t«i sö dông m« h×nh håi quy<br /> (*)<br /> Mét seed ngÉu nhiªn lµ mét kh¸i niÖm trong OLS víi ThuËt to¸n cùc ®¹i hãa kú väng<br /> c¸c m« pháng Monte Carlo, cho phÐp khëi t¹o c¸c<br /> sè ngÉu nhiªn. Thay ®æi seed ngÉu nhiªn sÏ t¹o (E-M) cho c¸c tr−êng hîp mÊt d÷ liÖu<br /> ra d·y sè ngÉu nhiªn míi. (phiªn b¶n phÇn mÒm SPSS 20). C¸c<br /> 50 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 11.2015<br /> <br /> <br /> quèc gia cã d÷ liÖu bÞ mÊt trªn c¸c biÕn 2000). Theo ®Ò nghÞ cña Deninger vµ<br /> ®éc lËp vµ c¸c biÕn kiÓm so¸t vÉn cã thÓ Squire (1996), chóng t«i ®· thªm ChØ sè<br /> ®−îc ®−a vµo m« h×nh. C¸c m« h×nh lµ 6,6 vµo sè liÖu thèng kª Gini vÒ chi tiªu<br /> ®ång nhÊt ®èi víi c¸c håi quy OLS, nh−ng ®Ó dÔ so s¸nh h¬n víi sè liÖu thèng kª<br /> cã −u ®iÓm lµ xö lý ®−îc c¸c −íc l−îng víi Gini vÒ thu nhËp. ChØ sè ®o l−êng vÒ sù<br /> c¸c d÷ liÖu bÞ mÊt thay v× xãa h¼n c¸c d÷ ph¸t triÓn ®−îc cung cÊp bëi B¸o c¸o<br /> liÖu nµy, v× vËy vÉn gi÷ ®−îc kÝch th−íc Ph¸t triÓn con ng−êi cña Liªn Hîp Quèc<br /> mÉu. Mét −u ®iÓm n÷a lµ c¸c gi¸ trÞ tin (1998). ChØ sè Ph¸t triÓn con ng−êi<br /> cËy ®−îc g¸n cho gi¸ trÞ thùc (víi viÖc gia (HDI) dùa trªn tuæi thä trung b×nh, tû lÖ<br /> t¨ng sai sè ®o l−êng ®Ó tr¸nh hiÖn t−îng (ng−êi tr−ëng thµnh) biÕt ch÷, tû lÖ häc<br /> qu¸ võa d÷ liÖu), do ®ã nh÷ng gi¸ trÞ nµy sinh nhËp häc vµ tû lÖ thu nhËp b×nh<br /> rÊt thuËn lîi cho viÖc t¸i ph©n tÝch. qu©n ®Çu ng−êi ®−îc ®iÒu chØnh theo<br /> Chóng t«i còng ®· kiÓm tra c¸c sè liÖu chi phÝ sinh ho¹t.<br /> vµ kh«ng ph¸t hiÖn ra cã sè liÖu nµo bÊt<br /> th−êng. L−u ý r»ng viÖc sö dông mét TiÕp b−íc Pridemore (2008, 2011),<br /> phÐp biÕn ®æi logarit (log 10) cña tû lÖ chóng t«i sö dông tû lÖ tö vong trÎ s¬<br /> giÕt ng−êi sÏ lµm chuÈn hãa sù ph©n bè sinh (®· ®−îc logarit) lµm chØ sè ®o<br /> cña c¸c biÕn vµ gióp gi¶m bít t¸c ®éng l−êng nghÌo ®ãi ®Çu tiªn. ChØ sè ®o<br /> cña c¸c sè liÖu bÊt th−êng tiÒm Èn. l−êng nghÌo ®ãi thø hai dùa trªn 2 chØ<br /> sè riªng biÖt lÊy tõ c¸c ChØ sè nghÌo<br /> HÖ thèng ®o l−êng<br /> tæng hîp (HPI) do B¸o c¸o Ph¸t triÓn<br /> Chóng t«i ®· cã ®−îc chØ sè ®o l−êng con ng−êi cña Liªn Hîp Quèc cung cÊp.<br /> tû lÖ giÕt ng−êi trªn 100.000 ng−êi d©n ChØ sè thø nhÊt ®¸nh gi¸ nghÌo ®ãi ë<br /> tõ Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi. Tû lÖ giÕt ng−êi c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn, vµ dùa<br /> ®−îc log ®Ó chuÈn hãa sù ph©n bè tû lÖ trªn x¸c suÊt kh«ng sèng tíi tuæi 40, tû<br /> vµ gi¶m thiÓu t¸c ®éng vÒ mÆt thèng kª lÖ (ng−êi tr−ëng thµnh) mï ch÷, tû lÖ<br /> cña nh÷ng quèc gia cã tû lÖ giÕt ng−êi ng−êi d©n kh«ng ®−îc tiÕp cËn víi n−íc<br /> cao. Khi cã d÷ liÖu, chóng t«i ®· sö s¹ch, tû lÖ ng−êi d©n kh«ng ®−îc tiÕp<br /> dông møc trung b×nh trong 6 n¨m ®Ó cËn víi c¸c dÞch vô y tÕ vµ tû lÖ trÎ em<br /> gi¶m thiÓu sù dao ®éng ngÉu nhiªn d−íi 5 tuæi thiÕu c©n. ChØ sè thø hai<br /> hµng n¨m (gi÷a 1990 vµ 2000). Khi chØ ®¸nh gi¸ sù nghÌo ®ãi ë c¸c quèc gia cã<br /> cã d÷ liÖu trong Ýt n¨m h¬n, møc trung nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn h¬n vµ dùa<br /> b×nh ®−îc tÝnh tõ tÊt c¶ nh÷ng n¨m s½n vµo x¸c suÊt kh«ng sèng tíi tuæi 60, tû<br /> cã. L−u ý r»ng Ýt nhÊt d÷ liÖu ph¶i cã lÖ (ng−êi tr−ëng thµnh) mï ch÷ chøc<br /> trong 2 n¨m ®−îc sö dông cho mçi quèc n¨ng, tû lÖ ng−êi d©n cã thu nhËp Ýt h¬n<br /> gia. Phô lôc a liÖt kª danh s¸ch c¸c quèc 50% thu nhËp kh¶ dông b×nh qu©n quèc<br /> gia trong b¶ng ph©n tÝch. gia cña hé gia ®×nh vµ tû lÖ ng−êi thÊt<br /> Sù bÊt b×nh ®¼ng trong thu nhËp, sù nghiÖp h¬n mét n¨m. Theo B¸o c¸o<br /> ph¸t triÓn kinh tÕ vµ sù nghÌo ®ãi lµ Ph¸t triÓn con ng−êi cña Liªn Hîp<br /> nh÷ng biÕn sè ®éc lËp chÝnh cña chóng Quèc, cÇn ph¶i sö dông c¸c chØ sè riªng<br /> t«i. Sù bÊt b×nh ®¼ng trong thu nhËp biÖt nµy bëi sù nghÌo ®ãi thÓ hiÖn theo<br /> ®−îc ®o b»ng ChØ sè Gini, chØ sè nµy nh÷ng c¸ch kh¸c nhau ë nh÷ng quèc gia<br /> lu«n s½n cã trªn m¹ng tõ nguån C¬ së ®ang ph¸t triÓn vµ nh÷ng quèc gia ph¸t<br /> D÷ liÖu vÒ BÊt b×nh ®¼ng trong thu triÓn: ng−êi nghÌo ë nh÷ng quèc gia<br /> nhËp trªn thÕ giíi (Liªn Hîp Quèc, ph¸t triÓn cã nhiÒu nguån lùc h¬n ng−êi<br /> Mèi quan hÖ gi÷a bÊt b×nh ®¼ng… 51<br /> <br /> nghÌo ë nh÷ng quèc gia ®ang ph¸t triÓn c¸c quèc gia ph¸t triÓn vÒ gi¸ trÞ tuyÖt<br /> bëi v× cã thÓ hä sèng dùa vµo mét ng©n ®èi, cho nªn chØ sè HPI ph¶i ®−îc sö<br /> s¸ch h¹n chÕ, nh−ng hä vÉn cã thùc dông nh− vËy. Ng−êi nghÌo sèng ë c¸c<br /> phÈm, chç ë, ch¨m sãc y tÕ vµ n−íc quèc gia ph¸t triÓn vÉn kh¸ gi¶ h¬n<br /> s¹ch, cßn ng−êi nghÌo ë c¸c quèc gia ng−êi nghÌo sèng ë c¸c quèc gia ®ang<br /> ®ang ph¸t triÓn th× cã khi thiÕu c¶ ph¸t triÓn vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi. Nh»m<br /> nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu nµy. xãa bá t×nh tr¹ng trªn, chóng t«i ®·<br /> Do møc ®é nghÌo ®ãi ë c¸c quèc gia thiÕt lËp mét danh s¸ch gåm c¸c quèc<br /> ®ang ph¸t triÓn nghiªm träng h¬n so víi gia ph¸t triÓn vµ mét danh s¸ch kh¸c<br /> <br /> B¶ng 2: Thèng kª m« t¶ (Ph©n tÝch tû lÖ giÕt ng−êi, N = 63 quèc gia)<br /> <br /> Mean S.D. Min. Max.<br /> Tû lÖ giÕt ng−êi (log 10) 0,579 0,463 -0,130 1,73<br /> Tû lÖ giÕt ng−êi 6,98 9,61 0,74 53,7<br /> ChØ sè Gini vÒ bÊt b×nh ®¼ng 38,1 9,2 21,7 59,1<br /> Tû lÖ tö vong trÎ s¬ sinh (log 10) 1,15 0,40 0,55 2,02<br /> Tû lÖ tö vong trÎ s¬ sinh 21,4 20,4 3,55 104,7<br /> ChØ sè ®ãi nghÌo 29,9 16,7 1 59*<br /> ChØ sè ph¸t triÓn 0,824 0,119 0,51 0,96<br /> T¨ng tr−ëng kinh tÕ 0,69 1,97 -7,63 6,19<br /> Tû lÖ giíi tÝnh 96,5 3,6 86,8 106,5<br /> MËt ®é d©n sè (log 10) 1,90 0,64 0,33 3,76<br /> MËt ®é d©n sè 298 928 2,14 5754<br /> Quy m« d©n sè 30,5 50,6 0,30 299,8<br /> Ghi chó: * XÕp h¹ng tõ 1 ®Õn 59 thay v× 63 bëi v× cã 4 tr−êng hîp bÞ sè liÖu M-E<br /> <br /> <br /> B¶ng 3: Ma trËn hÖ sè t−¬ng quan (N= 63 quèc gia)<br /> <br /> 2 3 4 5 6 7 8 9<br /> 1. Tû lÖ giÕt ng−êi (log 10) 0,54* 0,68*0,70* -0,54* -0,33* -0,10 -0,16 0,20<br /> 2. ChØ sè Gini vÒ bÊt b×nh ®¼ng 0,54*0,76* -0,46* -0,18 0,39* -0,20 0,08<br /> 3. Tû lÖ tö vong trÎ s¬ sinh (log 10) 0,76* -0,79* -0,58* 0,04 -0,18 -0,03<br /> 4. ChØ sè ®ãi nghÌo -0,64* -0,19 0,33* 0,05 0,01<br /> 5. ChØ sè ph¸t triÓn 0,49* 0,18 -0,03 0,17<br /> 6. T¨ng tr−ëng kinh tÕ -0,35 0,36* 0,06<br /> 7. Tû lÖ giíi tÝnh 0,24 -0,10<br /> 8. MËt ®é d©n sè (log 10) -0,08<br /> 9. Quy m« d©n sè<br /> Ghi chó: * p < 0,05.<br /> 52 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 11.2015<br /> <br /> <br /> gåm c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn, sau 59 trong b¶ng xÕp h¹ng cã chØ sè nghÌo<br /> ®ã s¾p xÕp theo chØ sè nghÌo ®ãi cña ®ãi cao nhÊt (Zimbabwe). Xin l−u ý r»ng<br /> quèc gia ®ã (chØ sè cµng cao th× møc ®é cã bèn quèc gia kh«ng cã thèng kª vÒ chØ<br /> nghÌo ®ãi cµng nghiªm träng). TiÕp sè nghÌo ®ãi. Chóng t«i ®· ®−a ra m« h×nh<br /> theo, chóng t«i tËp hîp c¸c danh s¸ch ®ã dù kiÕn bao gåm vµ kh«ng bao gåm 4<br /> l¹i, xÕp h¹ng tÊt c¶ c¸c quèc gia ®ang quèc gia trªn vµ kÕt qu¶ thu ®−îc lµ nh−<br /> ph¸t triÓn v× c¸c quèc gia nµy cã chØ sè nhau (Xem m« h×nh 3 vµ 4 trong b¶ng 4).<br /> nghÌo ®ãi cao h¬n so víi c¸c quèc gia Chóng t«i xin ®−a ra so s¸nh vÒ 4<br /> ph¸t triÓn. KÕt qu¶, chóng t«i ®· ®−a ra khÝa c¹nh sau: mËt ®é d©n sè (logarit<br /> ®−îc mét b¶ng xÕp h¹ng, trong ®ã quèc hãa), quy m« d©n sè (logarit hãa), møc<br /> gia ph¸t triÓn ®øng ë vÞ trÝ thø nhÊt, cã t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ tû lÖ giíi tÝnh. C¸c<br /> chØ sè nghÌo ®ãi thÊp nhÊt (Thôy §iÓn) sè liÖu vÒ mËt ®é d©n sè, quy m« d©n sè<br /> vµ n−íc ®ang ph¸t triÓn ®øng ë vÞ trÝ thø vµ møc t¨ng tr−ëng kinh tÕ ®−îc trÝch<br /> <br /> B¶ng 4: Ph−¬ng ph¸p håi quy OLS víi kü thuËt E-M ®o l−êng c¸c t¸c ®éng<br /> cña bÊt b×nh ®¼ng thu nhËp vµ ®ãi nghÌo tíi tû lÖ giÕt ng−êi logarit<br /> (sai sè chuÈn trong ngoÆc ®¬n; N = 63 quèc gia)<br /> <br /> M« h×nh 1 M« h×nh 2 M« h×nh 3 M« h×nh 4<br /> b Beta b Beta b Beta b Beta<br /> ChØ sè Gini bÊt b×nh ®¼ng 0,025* 0,489 0,019* 0,373 0,004 0,074 0,003 0,058<br /> (0,007) (0,006) (0,007) (0,008)<br /> ChØ sè ph¸t triÓn -1,31* -0,335 - - - - - -<br /> (0,514)<br /> Tû lÖ tö vong trÎ s¬ sinh - - 0,626* 0,540 - - - - -<br /> (log 10) (0,153)<br /> ChØ sè ®ãi nghÌo - - - - 0,020* 0,732 0,021* 0,767<br /> (0,004) (0,004)<br /> Tû lÖ giíi tÝnh -0,037* -0,287 -0,037* -0,290 -0,041* -0,320 -0,045* -0,329<br /> (0,015) (0,013) (0,012) (0,013)<br /> T¨ng tr−ëng d©n sè -0,016 -0,066 0,014 0,061 -0,023 -0,097 -0,017 -0,068<br /> (0,029) (0,028) (0,021) (0,023)<br /> MËt ®é d©n sè 0,031 0,043 0,058 0,081 -0,041 -0,056 -0,061 -0,078<br /> (log 10) (0,082) (0,071) (0,070) (0,076)<br /> Quy m« d©n sè 0,002 0,190 0,001 0,155 0,001 0,157 0,001 0,155<br /> (0,001) (0,001) (0,001) (0,001)<br /> H»ng sè 4,18* 2,57* 3,84* 4,31* -<br /> (1,32) (1,19) (1,09) (1,19)<br /> 2<br /> R 0,52 0,59 0,65 0,66<br /> Ghi chó: Kü thuËt E-M ®−îc dïng ®Ó xö lý c¸c d÷ liÖu bÞ mÊt. Kh«ng cã d÷ liÖu bÞ mÊt nµo ë<br /> chØ sè ®ãi nghÌo t¹i m« h×nh 4 (N = 59).<br /> * p < 0.05.<br /> Mèi quan hÖ gi÷a bÊt b×nh ®¼ng… 53<br /> <br /> dÉn tõ B¸o c¸o Ph¸t triÓn con ng−êi. Cßn nghÌo ®ãi kh¸c nhau. C¸c bµi kiÓm tra<br /> tû lÖ giíi tÝnh (sè l−îng nam giíi trªn 100 ®· x¸c nhËn r»ng hiÖn t−îng ®a céng<br /> n÷ giíi) ®−îc trÝch dÉn tõ B¸ch khoa toµn tuyÕn kh«ng ®¹t ®Õn ng−ìng sai (V.I.F<br /> th− vÒ D©n sè vµ Nh©n khÈu häc toµn cÇu >5) trong nh÷ng d÷ liÖu nµy.<br /> (Ness vµ Ciment 1999). Thèng kª trªn bÞ Trong m« h×nh 1 chóng t«i −íc tÝnh<br /> thiÕu mÊt hai gi¸ trÞ. ®−îc ph−¬ng tr×nh gièng nh− −íc tÝnh<br /> KÕt qu¶ Messener, Raffalovich vµ Shrock ®·<br /> Nh÷ng thèng kª cô thÓ ®−îc tr×nh thùc hiÖn n¨m 2002. M« h×nh nµy<br /> bµy trong b¶ng 2 vµ mét ma trËn hÖ sè kh«ng bao gåm HPI nµo. KÕt qu¶ cña<br /> t−¬ng quan ®−îc tr×nh bµy trong b¶ng 3. chóng t«i t−¬ng tù nh− cña hä: BÊt b×nh<br /> Tû lÖ giÕt ng−êi trung b×nh trªn thÕ giíi ®¼ng vÒ thu nhËp cã kh¶ n¨ng liªn quan<br /> lµ 6,99 trªn 100.000 ng−êi, trong ®ã ®Õn téi ph¹m giÕt ng−êi, cã tÝnh ®Õn t¸c<br /> thÊp nhÊt lµ 0,74 (NhËt B¶n) vµ cao ®éng cña chØ sè ph¸t triÓn vµ nh÷ng ®Æc<br /> nhÊt lµ 53,68 (Columbia). Tû lÖ giÕt ®iÓm kh¸c cña quèc gia. Thªm vµo ®ã,<br /> ng−êi cã mèi t−¬ng quan mËt thiÕt víi nh÷ng quèc gia ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ víi<br /> chØ sè nghÌo ®ãi (r = 0,70) vµ tû lÖ tö tû lÖ giíi tÝnh cao th−êng cã tû lÖ giÕt<br /> vong ë trÎ s¬ sinh (r = 0,68) h¬n so víi ng−êi thÊp h¬n.<br /> møc ®é bÊt b×nh ®¼ng (r = 0,54) hoÆc Trong m« h×nh 2, chóng t«i dïng tû<br /> møc ph¸t triÓn kinh tÕ (r = -0,54), ®iÒu lÖ tö vong ë trÎ s¬ sinh thay thÕ cho chØ<br /> nµy cho thÊy tû lÖ nghÌo ®ãi cã kh¶ sè ph¸t triÓn. T¹i m« h×nh nµy, ¶nh<br /> n¨ng lµ biÕn sè quan träng nhÊt trong h−ëng cña bÊt b×nh ®¼ng yÕu h¬n (tõ b<br /> ph©n tÝch ®a biÕn cña chóng t«i. Tû lÖ = 0,025 tíi 0,019) nh−ng vÉn lµ mét sè<br /> nghÌo ®ãi cã liªn quan ®Õn møc ®é ph¸t mang ý nghÜa quan träng cã tÝnh quyÕt<br /> triÓn (r = -0,64 vµ -0,58), ®iÒu nµy cho ®Þnh vÒ mÆt thèng kª. Tû lÖ tö vong ë<br /> thÊy c¸c chØ sè ®−îc khai th¸c ë c¸c lÜnh trÎ s¬ sinh t¸c ®éng d−¬ng ®Õn téi ph¹m<br /> vùc kh¸c nhau nh−ng chóng ®Òu cã mèi giÕt ng−êi. HÖ sè håi quy chuÈn hãa<br /> liªn quan víi nhau. ChØ sè nghÌo ®ãi vµ biÓu thÞ r»ng ®©y lµ chØ sè dù b¸o quan<br /> tû lÖ tö vong ë trÎ s¬ sinh cã mèi quan träng nhÊt cho téi ph¹m giÕt ng−êi<br /> hÖ chÆt chÏ víi nhau (r = 0,76), ®iÒu nµy trong m« h×nh 2. C¸c hÖ sè kh¸c kh«ng<br /> cho thÊy c¶ 2 chØ sè nµy ®Òu lµ nh÷ng cã thay ®æi ®¸ng kÓ.<br /> chØ sè quan träng liªn quan ®Õn møc ®é Trong m« h×nh 3 chóng t«i thay chØ<br /> nghÌo ®ãi ë tõng quèc gia. Cuèi cïng, sè ph¸t triÓn vµ tû lÖ tö vong ë trÎ s¬<br /> mèi t−¬ng quan gi÷a c¸c phÐp ®o l−êng sinh b»ng chØ sè nghÌo. Víi phÐp tÝnh<br /> møc ®é bÊt b×nh ®¼ng thu nhËp vµ nµy, hÖ sè vÒ bÊt b×nh ®¼ng gÇn nh−<br /> nghÌo ®ãi (r = 0,76 ®èi víi chØ sè nghÌo b»ng 0 vµ kh«ng träng yÕu vÒ mÆt thèng<br /> ®ãi; r = 0,54 ®èi víi tû lÖ tö vong ë trÎ s¬ kª. MÆt kh¸c, chØ sè nghÌo ®ãi cã gi¸ trÞ<br /> sinh) chØ ra r»ng c¸c quèc gia cã møc d−¬ng lín vµ t¸c ®éng träng yÕu vÒ mÆt<br /> bÊt b×nh ®¼ng thu nhËp cao còng sÏ cã thèng kª. HÖ sè håi quy chuÈn hãa cho<br /> tû lÖ nghÌo ®ãi cao. thÊy ®©y lµ chØ sè dù b¸o quan träng<br /> Chóng t«i xin giíi thiÖu nh÷ng kÕt nhÊt cho téi ph¹m giÕt ng−êi víi m«<br /> qu¶ tõ viÖc ph©n tÝch d÷ liÖu nhiÒu biÕn h×nh 3. Mét lÇn n÷a, c¸c hÖ sè kh¸c thay<br /> trªn b¶ng 4. Nh÷ng m« h×nh nµy ®−îc ®æi kh«ng ®¸ng kÓ. C¸c kÕt qu¶ cho thÊy<br /> dùa trªn c¸c phÐp tÝnh mµ trong ®ã bao møc ®é nghÌo ®ãi cã liªn quan mËt thiÕt<br /> gåm c¶ chØ sè ph¸t triÓn lÉn c¸c chØ sè ®Õn hµnh vi ph¹m téi giÕt ng−êi, ng−îc<br /> 54 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 11.2015<br /> <br /> <br /> l¹i bÊt b×nh ®¼ng vÒ thu nhËp kh«ng liªn Trong nh÷ng ph©n tÝch kh«ng ®−îc<br /> quan ®¸ng kÓ ®Õn hµnh vi nµy. tr×nh bµy ë ®©y, chóng t«i kiÓm tra xem<br /> M« h×nh 4 lµ mét b¶n sao cña m« cã nh÷ng t¸c ®éng phi tuyÕn (vÝ dô<br /> h×nh 3, ë ®©y bá ®i bèn quèc gia víi nh÷ng ph−¬ng tr×nh bËc hai) hay nh÷ng t¸c<br /> gi¸ trÞ bÞ thiÕu trong chØ sè nghÌo ®ãi. ®éng t−¬ng t¸c cña bÊt b×nh ®¼ng thu<br /> Nh÷ng kÕt qu¶ tõ m« h×nh 4 gÇn gièng nhËp kh«ng. Chóng t«i kh«ng t×m thÊy<br /> víi kÕt qu¶ thu ®−îc tõ m« h×nh 3 ®· x¸c bÊt cø quan hÖ phi tuyÕn nµo hay sù t¸c<br /> nhËn søc ¶nh h−ëng m¹nh mÏ cña nghÌo ®éng t−¬ng t¸c víi c¸c biÕn sè kh¸c.<br /> ®ãi vµ sù ¶nh h−ëng kh«ng ®¸ng kÓ cña Chóng t«i còng ®· cho ch¹y thö l¹i m«<br /> bÊt b×nh ®¼ng lµ kÕt qu¶ tõ thuËt to¸n h×nh víi c¶ chØ sè ph¸t triÓn vµ HPI<br /> tèi ®a hãa kú väng víi sè liÖu bÞ mÊt. trong cïng mét phÐp tÝnh. Ph©n tÝch nµy<br /> <br /> Phô lôc<br /> (a) Danh s¸ch c¸c quèc gia ®−îc ph©n tÝch vÒ téi ph¹m giÕt ng−êi (N = 63), thÓ hiÖn<br /> qua chØ sè tû lÖ tö vong trÎ s¬ sinh vµ xÕp h¹ng chØ sè ®ãi nghÌo. C¸c sè in nghiªng<br /> ®−îc nhËp vµo m« h×nh sö dông thuËt to¸n EM. Trong ph©n tÝch nµy, tû lÖ tö vong<br /> trÎ s¬ sinh ®−îc logarit (log 10).<br /> <br /> Argentina (21,43; 39) §øc (5,25; 6) Paraguay (36,89; 47)<br /> Armenia (28,0; 33) Hong Kong* (4,40; 31.2) Peru (41,90; 53)<br /> Australia (5,61; 17) Hungary (10,50; 15) Philippines (31,68; 56)<br /> Austria (5,29; 8) Ireland (6,37; 23) Ba Lan (12,90; 16)<br /> Azerbaijan (79,50; 35) Israel (8,80; 21) Bå §µo Nha (7,43; 21.5)<br /> Barbados (14,70; 36) Italy (6,15; 25) Romania (33,59; 29)<br /> BØ (5,85; 14) Jamaica (20,60; 54) Liªn Bang Nga (23,49; 30)<br /> Brazil (41,89; 49) Japan (4,19; 13) Singapore (3,80; 41)<br /> Bulgaria (23,25; 28) Kazakhstan (54,10; 31) T©y Ban Nha (5,44; 19)<br /> Canada (5,91; 9) Hµn Quèc (8,20; 29.4) Sri Lanka (18,50; 57)<br /> Chile (11,70; 38) Kyrgyz Rep. (57,00; 32) Thôy §iÓn (3,53; 1)<br /> Colombia (29,1; 44) Latvia (19,51; 24) Thôy SÜ (5,01; 7)<br /> Costa Rica (14,32; 40) Lithuania (12,32; 26) Tajikistan (105,00; 34)<br /> Céng hßa SÐc (7,30; 10) Luxembourg (5,00; 11) Thailand (27,20; 50)<br /> §an M¹ch (5,04; 5) Mauritius (22,30; 52) Trinidad-Tobago (31,80; 43)<br /> Céng hßa Dominica (41,30; 51) Mexico (28,70; 42) Anh (6,10; 20)<br /> Ecuador (32,40; 46) Hµ Lan (5,36; 3) Hoa Kú (7,57; 22)<br /> El Salvador (33,00; 55) New Zealand (6,70; 18) Uruguay (18,10; 37)<br /> Estonia (14,64; 27) Nicaragua (39,90; 58) Uzbekistan (69,70; 36.1)<br /> PhÇn Lan (3,87; 4) Na Uy (4,05; 2) Venezuela (29,90; 48)<br /> Ph¸p (4,92; 12) Panama (20,90; 45) Zimbabwe (60,79; 59)<br /> Ghi chó: * Trªn danh nghÜa kh«ng ph¶i lµ mét quèc gia nh−ng th−êng ®−îc coi nh− mét<br /> quèc gia trong c¸c nghiªn cøu tr−íc ®ã. KÕt qu¶ ®−a ra t−¬ng tù nÕu coi Hong Kong cã tÝnh chÊt<br /> nh− vËy.<br /> Mèi quan hÖ gi÷a bÊt b×nh ®¼ng… 55<br /> <br /> ®óng lµ cã vÊn ®Ò ®a céng tuyÕn nh−ng t«i quan s¸t ®−îc m« h×nh t−¬ng tù (b =<br /> nã còng ®· tiÕt lé møc ¶nh h−ëng träng 0,020; beta = 0,401; p < 0,05 ®èi víi møc<br /> yÕu vÒ mÆt thèng kª cña nghÌo ®ãi, ®é nghÌo ®ãi and b = 0,010; beta =<br /> nh−ng kh«ng cã bÊt kú ¶nh h−ëng nµo tõ 0,186; p = 0,329 ®èi víi bÊt b×nh ®¼ng).<br /> bÊt b×nh ®¼ng hay chØ sè ph¸t triÓn. Xin l−u ý, bÊt kú mét sai sãt nµo trong<br /> Chóng t«i cßn tÝnh to¸n mét ph−¬ng tÝnh to¸n chØ sè nµy sÏ lµm cho c¸c ®¸nh<br /> tr×nh trong ®ã sö dông chØ sè tæng s¶n gi¸ cña chóng t«i vÒ ¶nh h−ëng cña<br /> phÈm quèc néi tÝnh theo ®Çu ng−êi (sè nghÌo ®ãi b¶o thñ h¬n vµ nghiªng vÒ t¸c<br /> liÖu: Ng©n hµng ThÕ giíi, 2001) víi vai ®éng cña bÊt b×nh ®¼ng h¬n. Nãi c¸ch<br /> trß lµ c«ng cô ®o l−êng møc ®é ph¸t triÓn kh¸c, nÕu chóng t«i ph©n lo¹i sai bÊt kú<br /> kinh tÕ, do mét sè nghiªn cøu sö dông quèc gia nµo khi t¹o chØ sè nµy, nã sÏ<br /> chØ sè nµy thay v× dïng chØ sè ph¸t triÓn. lµm suy yÕu mèi quan hÖ gi÷a HPI vµ tû<br /> T¸c ®éng cña nã lµ kh«ng ®¸ng kÓ vÒ lÖ giÕt ng−êi.<br /> mÆt thèng kª vµ kÕt luËn lµ kh«ng cã t¸c (cßn tiÕp)<br /> ®éng nhiÒu lªn hÖ sè t−¬ng quan víi bÊt<br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> b×nh ®¼ng vµ nghÌo ®ãi.<br /> 1. Chakravarty, S. R. (2009), BÊt b×nh<br /> Cuèi cïng, chóng t«i thùc hiÖn thªm ®¼ng, sù ph©n cùc vµ nghÌo ®ãi:<br /> c¸c ph©n tÝch phô trî nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng c¶i tiÕn trong ph©n tÝch vÒ<br /> c¸c vÊn ®Ò vÒ ®o l−êng liªn quan ®Õn chØ ph©n phèi thu nhËp, Springer.<br /> sè nghÌo ®ãi. §Çu tiªn, tÝnh to¸n c¸c 2. Deninger, K. vµ Squire, L. (1996),<br /> ph−¬ng tr×nh trong ®ã chóng t«i sö “Bé d÷ liÖu míi ®Ó ®o l−êng bÊt b×nh<br /> dông tû sè thËt vÒ c¸c chØ sè nghÌo ®ãi ®¼ng thu nhËp”, World Bank<br /> thay cho c¸c xÕp h¹ng, bæ sung thªm tû Economic Review, Vol.10, p.565-592.<br /> lÖ nghÌo ®ãi tèi ®a cña c¸c quèc gia ph¸t 3. Limpert, E., Stahel, W. A. vµ Abbt,<br /> triÓn bªn c¹nh tû lÖ nghÌo ®ãi cña c¸c M. (2001), “Sù ph©n phèi thu nhËp<br /> quèc gia ®ang ph¸t triÓn. Sù ®iÒu chØnh chuÈn t¾c d−íi gãc nh×n cña khoa<br /> nµy ph¶n ¸nh thùc tÕ lµ møc ®é nghÌo häc: Nh÷ng ®iÓm mÊu chèt”,<br /> ®ãi ë c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn trÇm Bioscience, Vol.51, p.341- 352.<br /> träng h¬n so víi c¸c n−íc ph¸t triÓn.<br /> 4. Luckenbill, D. F. (1977), “Téi giÕt<br /> Nh÷ng kÕt qu¶ nµy t−¬ng tù víi nh÷ng<br /> ng−êi víi gãc nh×n lµ mét tiÕn tr×nh<br /> sè liÖu tr×nh bµy ë m« h×nh 4. B−íc thø<br /> hai, chóng t«i ph©n tÝch nh÷ng quèc gia cã bèi c¶nh cô thÓ”, Social Problems,<br /> Vol.26, p.176-186.<br /> ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn t¸ch biÖt<br /> nh»m gi¶i quyÕt vÊn ®Ò kÕt hîp hai HPI 5. Lynch, J., Smith, G. D., Harper, S.,<br /> víi nhau. C¸c ph©n tÝch cña hai tËp hîp Hillemeier, M., Ross, N., Kaplan,<br /> mÉu con nµy tiÕt lé c¸c kÕt qu¶ t−¬ng tù G.A. vµ Wolfson, M. (2004), “BÊt<br /> víi nh÷ng kÕt qu¶ chóng t«i ®· tr×nh b×nh ®¼ng vÒ thu nhËp cã ph¶i lµ yÕu<br /> bµy ë trªn. §èi víi nh÷ng quèc gia ph¸t tè t¸c ®éng ®Õn søc kháe cña d©n<br /> triÓn, tû lÖ giÕt ng−êi t¸c ®éng d−¬ng liªn chóng kh«ng? PhÇn 1. §¸nh gi¸<br /> quan ®Õn HPI (b = 0,025; beta = 0,623; p mang tÝnh hÖ thèng”, The Milbank<br /> < 0,01) nh−ng l¹i kh«ng liªn quan ®Õn Quarterly, Vol.82, p.5-99.<br /> bÊt b×nh ®¼ng vÒ thu nhËp (b = -0,007; 6. McAdam, D., Tarrow, S. vµ Tilly, C.<br /> beta = -0,097; p = 0,529). Trong tr−êng (2001), Nh÷ng ®éng c¬ cña sù ganh<br /> hîp cña c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn, chóng ®ua, Cambridge University Press.<br /> 56 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 11.2015<br /> <br /> <br /> 7. McPhail, C. (1991), HuyÒn tho¹i vÒ 13. Neckerman, K. vµ Torche, F. (2007),<br /> ®¸m ®«ng næi ®iªn, Aldine de “bÊt b×nh ®¼ng: Nguyªn nh©n vµ hÖ<br /> Gruyter, New York. qu¶”, Annual Review of Sociology,<br /> 8. Merton, R. K. (1938), “CÊu tróc x· Vol.33, p.335-357.<br /> héi vµ t×nh tr¹ng v« tæ chøc”, 14. Ness, I. vµ Ciment, J. (1999), B¸ch<br /> American Sociological Review, Vol.3, khoa toµn th− vÒ D©n sè toµn cÇu vµ<br /> p.672-682. Nh©n khÈu häc, Sè 1 vµ 2, M. E.<br /> 9. Messner, S. F. (1986), “HiÖn ®¹i Sharpe Reference.<br /> hãa, c¸c ®Æc ®iÓm vÒ cÊu tróc vµ tû 15. Pridemore, W. A. (2008) “ý kiÕn bæ<br /> lÖ téi ph¹m cña toµn x· héi: Mét sung vÒ mÆt ph−¬ng ph¸p luËn cho<br /> øng dông cña lý thuyÕt x· héi vÜ m« tµi liÖu xuyªn quèc gia vÒ cÊu tróc<br /> cña Blau”, Sociological Quarterly, x· héi vµ téi giÕt ng−êi: Bµi kiÓm tra<br /> Vol.27, p.27-41. ®Çu tiªn vÒ lý thuyÕt mèi quan hÖ<br /> 10. Messner, S. F. (2003), “HiÓu vÒ sù nghÌo ®ãi-s¸t nh©n”, Criminology,<br /> kh¸c biÖt vÒ møc ®é téi ph¹m b¹o lùc Vol.46, p.133-154.<br /> gi÷a c¸c quèc gia”, trong: W. 16. Pridemore, W. A. (2011), “C¸c vÊn ®Ò<br /> Heitmeyer vµ J. Hagan (chñ biªn), nghÌo ®ãi: §¸nh gi¸ l¹i mèi quan hÖ<br /> Interna-tional Handbook of Violence gi÷a bÊt b×nh ®¼ng vµ téi giÕt ng−êi<br /> Research, Kluwer Dordrecht, t¹i c¸c nghiªn cøu xuyªn quèc gia“,<br /> Netherlands. British Journal of Criminology,<br /> 11. Messner, S. F., Raffalovich, L. E. vµ Vol.51, p.739-772.<br /> Shrock, P. (2002), “§¸nh gi¸ l¹i mèi 17. Singh, S. K. vµ Maddala, G. S.<br /> quan hÖ gi÷a bÊt b×nh ®¼ng thu (1976), “Mét chøc n¨ng cña ph©n<br /> nhËp vµ tû lÖ giÕt ng−êi ë c¸c quèc phèi thu nhËp theo quy m«”,<br /> gia: Nh÷ng kÕt qu¶ tõ kiÓm so¸t Econometrica, Vol.44, p.963-970.<br /> chÊt l−îng d÷ liÖu trong viÖc ®¸nh<br /> 18. Liªn Hîp Quèc (1998), B¸o c¸o ph¸t<br /> gi¸ møc ph©n phèi thu nhËp”,<br /> triÓn Con ng−êi 1998, Oxford<br /> Journal of Quantitative<br /> University Press, NY.<br /> Criminology, Vol.18, p.377-395.<br /> 19. Liªn Hîp Quèc (2000), D÷ liÖu bÊt<br /> 12. Messner, S. F., Raffalovich, L. E. vµ<br /> b×nh ®¼ng thu nhËp cña thÕ giíi,<br /> Sutton, G. M. (2010), “NghÌo ®ãi, tû<br /> www.wider.unu.edu<br /> lÖ tö vong trÎ s¬ sinh vµ tû lÖ giÕt<br /> ng−êi ë c¸c quèc gia: ®¸nh gi¸ vÒ 20. Ng©n hµng ThÕ giíi (2001), C¸c chØ sè<br /> tiªu chuÈn vµ tÝnh hiÖu qu¶ x©y ph¸t triÓn thÕ giíi l−u trong ®Üa CD-<br /> dùng”, Criminology, Vol.48, p.509-537. Rom, World Bank, Washington, DC.<br />