Một số biểu hiện về lối sống của nữ sinh sư phạm khu vực miền núi phía Bắc thông qua hoạt động giao tiếp

Lê Hồng Sơn<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 98(10): 153 - 156<br /> <br /> MỘT SỐ BIỂU HIỆN VỀ LỐI SỐNG CỦA NỮ SINH SƯ PHẠM KHU VỰC<br /> MIỀN NÚI PHÍA BẮC THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP<br /> Lê Hồng Sơn*<br /> Trường Đại học Sư phạm – ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Giáo dục lối sống, là một trong những nhiệm vụ quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng đào<br /> tạo của các nhà trường sư phạm. Nghiên cứu thực trạng lối sống của nữ sinh là một trong những<br /> cơ sở quan trọng để đề xuất các biện pháp hợp lý nhằm giáo dục lối sống cho nữ sinh sư phạm.<br /> Nội dung chủ yếu của bài báo đề cập đến một số biểu hiện về lối sống của nữ sinh sư phạm khu<br /> vực miền núi phía Bắc được thể hiện thông qua hoạt động giao tiếp.<br /> Từ khóa: lối sống, nữ sinh sư phạm, giao tiếp, khu vực miền núi phía Bắc.<br /> <br /> Giao tiếp là một trong những con đường cơ<br /> bản để hình thành và phát triển nhân cách của<br /> con người, và là phương thức thể hiện nhân<br /> cách của con người nói chung, giá trị của con<br /> người, của lối sống nói riêng. Mỗi sinh viên<br /> sư phạm hiện nay và là người giáo viên sau<br /> này luôn phải rèn luyện cho mình những<br /> chuẩn mực của văn hóa giao tiếp thể hiện<br /> trong công việc cũng như trong cuộc sống<br /> hàng ngày. Từ lời ăn tiếng nói, cử chỉ, điệu<br /> bộ... cả cách cư xử, sử dụng ngôn ngữ cần có<br /> sự cân nhắc và lựa chọn như: sử dụng lúc<br /> nào? Ở đâu? Đối tượng nào? Đặc trưng nổi<br /> bật của sinh viên sư phạm trong quá trình<br /> giao tiếp là tính định hướng giáo dục, sự<br /> chuẩn mực trong ngôn ngữ và biểu cảm đối<br /> với đối tượng giao tiếp. Đây cũng là ảnh<br /> hưởng nghề nghiệp tất yếu của họ với những<br /> người xung quanh.*<br /> Tìm hiểu biểu hiện lối sống của nữ sinh sư<br /> phạm khu vực miền núi phía Bắc thông qua<br /> hoạt động giao tiếp của họ góp phần giúp các<br /> nhà trường sư phạm có cơ sở xây dựng<br /> chương trình đào tạo giáo viên phù hợp với<br /> chuẩn mực nghề dạy học cũng như yêu cầu<br /> của xã hội trong thời đại mới. Chúng tôi đã<br /> điều tra sinh viên của các trường ĐHSP Thái<br /> Nguyên, CĐCĐ Bắc Kạn, CĐSP Hà Giang,<br /> CĐSP Cao Bằng, mỗi trường 200 sinh viên.<br /> Câu hỏi khảo sát chia làm 4 mức độ với các<br /> mức điểm cụ thể: “rất thường xuyên”<br /> (4 điểm); “thường xuyên” (3 điểm); “thỉnh<br /> *<br /> <br /> Tel: 01699 037047, Email: sonle.tlgd@gmail.com<br /> <br /> thoảng” (2 điểm); “không bao giờ” (1 điểm).<br /> Từ tổng điểm chúng tôi tính điểm trung bình<br /> của từng trường và của cả 4 trường để có những<br /> cơ sở đánh giá và kết quả cụ thể được trình bày<br /> ở bảng 1.<br /> Từ số liệu của bảng 1 cho thấy, các biểu hiện<br /> rõ nhất của lối sống nữ sinh sư phạm khu vực<br /> miền núi phía Bắc thông qua hoạt động giao<br /> tiếp là: đa số nữ sinh các trường sư phạm<br /> vùng núi phía Bắc đã thể hiện được không chỉ<br /> những giá trị đặc trưng của giới mình mà cả<br /> những giá trị nghề nghiệp mà mình đang theo<br /> đuổi. Đó là, “nói năng nhỏ nhẹ, lịch sự, có<br /> văn hóa” (TBC=3.46) ; “trung thực”, “tôn<br /> trọng người giao tiếp với mình” (TBC=3.37);<br /> “tự tin” (TBC=3.28); “luôn gần gũi, quan tâm<br /> tới mọi người” (TBC=3.24); “thiện chí trong<br /> giao tiếp” (TBC=3.18); “vui vẻ, hòa đồng,<br /> thân thiện” (TBC=3.11); “khiêm tốn”<br /> (TBC=3.10); “khéo léo xử lý các tình huống<br /> trong quá trình giao tiếp” (TBC=2.96); “biết<br /> kiềm chế cảm xúc trong quá trình giao tiếp”<br /> (TBC=2.87).<br /> Những biểu hiện trên đã chứng tỏ hầu hết các<br /> bạn nữ sinh viên không chỉ ý thức được trong<br /> quan hệ giao tiếp với mọi người cần phải tuân<br /> theo những chuẩn mực nhất định mà hơn hết<br /> là những biểu hiện bằng những hành vi cụ thể<br /> phù hợp với chuẩn mực xã hội nói chung, phù<br /> hợp với chuẩn mực nghề dạy học nói riêng.<br /> Tuy nhiên, không phải là tất cả mọi nữ sinh<br /> sư phạm đều có những biểu hiện tích cực như<br /> trên trong giao tiếp. Vẫn còn có những nữ<br /> 153<br /> <br /> Lê Hồng Sơn<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 98(10): 153 - 156<br /> <br /> các tiêu chí đặt ra. Sự khác biệt về điểm TBC<br /> của mỗi trường hầu như không vượt quá 0.5<br /> điểm, trừ tiêu chí số 13 “bộc lộ cảm xúc<br /> không cần quan tâm tới người xung quanh”<br /> có sự chênh lệch lớn giữa trườngCĐCĐ Bắc<br /> Kạn (TBC=2.45), CĐSP Cao Bằng<br /> (TBC=2,21) với trường CĐSP Hà Giang<br /> (TBC=1.35) và ĐHSP Thái Nguyên<br /> (TBC=1.15). Như vậy, kết quả của những số<br /> liệu trên là tương đối thống nhất trong lối<br /> sống của nữ sinh các trường sư phạm khu vực<br /> miền núi phía Bắc.<br /> Đi sâu tìm hiểu, chúng tôi thấy nguyên nhân<br /> chủ yếu của những biểu hiện trên và thu được<br /> kết quả ở bảng 2.<br /> <br /> sinh chưa biết cách kiểm soát bản thân, “bộc<br /> lộ cảm xúc không cần quan tâm tới những<br /> người xung quanh” (TBC=1.79); họ còn rụt rè<br /> trong giao tiếp và “rất ngại giao tiếp với mọi<br /> người” (TBC=1.70); hoặc “xuề xòa, đại khái<br /> trong quan hệ” (TBC=1.64) và đặc biệt là<br /> biểu hiện “nói năng thô lỗ, thiếu lịch sự”<br /> (TBC=1.33).<br /> Kết quả trên cho thấy có ít sự khác biệt về các<br /> biểu hiện lối sống của nữ sinh thông qua hoạt<br /> động giao tiếp của 4 trường được điều tra.<br /> Biểu đồ phản ánh sự lựa chọn của sinh viên<br /> mỗi trường không có sự giống nhau tuyệt đối<br /> nhưng nhìn chung đều có chứa những nhận<br /> định giống nhau về các mức độ biểu hiện của<br /> <br /> Bảng 1: Biểu hiện lối sống của nữ sinh sư phạm thông qua hoạt động giao tiếp<br /> <br /> Stt<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> 11<br /> 12<br /> 13<br /> 14<br /> <br /> Tiêu chí<br /> Nói năng nhỏ nhẹ, lịch sự, có văn hóa<br /> Rất ngại giao tiếp với mọi người<br /> Nói năng thô lỗ, thiếu lịch sự<br /> Biết kiềm chế cảm xúc trong giao tiếp<br /> Xuề xòa, đại khái trong quan hệ<br /> Luôn gần gũi, quan tâm tới mọi người.<br /> Luôn có thiện chí trong giao tiếp với mọi người<br /> Khiêm tốn<br /> Tự tin<br /> Trung thực<br /> Tôn trọng người giao tiếp với mình<br /> Vui vẻ, hòa đồng, tỏ ra thân thiện<br /> Bộc lộ cảm xúc không cần quan tâm tới những<br /> người xung quanh<br /> Khéo léo xử lí các tình huống trong quá trình<br /> giao tiếp<br /> <br /> Bắc<br /> Kạn<br /> 3.55<br /> 1.86<br /> 1.43<br /> 2.94<br /> 1.73<br /> 3.14<br /> 3.18<br /> 2.95<br /> 3.19<br /> 3.26<br /> 3.33<br /> 3.21<br /> <br /> Cao<br /> Bằng<br /> 3.39<br /> 1.83<br /> 1.50<br /> 2.69<br /> 1.66<br /> 3.10<br /> 3.16<br /> 3.02<br /> 3.16<br /> 3.32<br /> 3.28<br /> 2.94<br /> <br /> Hà<br /> Giang<br /> 3.49<br /> 1.40<br /> 1.21<br /> 2.87<br /> 1.37<br /> 3.37<br /> 3.16<br /> 2.91<br /> 3.23<br /> 3.38<br /> 3.45<br /> 3.05<br /> <br /> Thái<br /> Nguyên<br /> 3.42<br /> 1.72<br /> 1.20<br /> 2.99<br /> 1.83<br /> 3.35<br /> 3.22<br /> 3.51<br /> 3.55<br /> 3.52<br /> 3.44<br /> 3.25<br /> <br /> 2.45<br /> <br /> 2.21<br /> <br /> 1.35<br /> <br /> 1.15<br /> <br /> 1.79<br /> <br /> 3.03<br /> <br /> 2.97<br /> <br /> 2.67<br /> <br /> 3.19<br /> <br /> 2.96<br /> <br /> TBC<br /> 3.46<br /> 1.70<br /> 1.33<br /> 2.87<br /> 1.64<br /> 3.24<br /> 3.18<br /> 3.10<br /> 3.28<br /> 3.37<br /> 3.37<br /> 3.11<br /> <br /> Biểu đồ: Một số biểu hiện lối sống của nữ sinh sư phạm trong giao tiếp<br /> 4.00<br /> <br /> Điểm TBC<br /> <br /> 3.50<br /> 3.00<br /> <br /> CĐCĐ Bắc Kạn<br /> <br /> 2.50<br /> <br /> CĐSP Cao Bằng<br /> <br /> 2.00<br /> 1.50<br /> <br /> CĐSP Hà Giang<br /> ĐHSP Thái Nguyên<br /> <br /> 1.00<br /> 0.50<br /> 0.00<br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5<br /> <br /> 6<br /> <br /> 7<br /> <br /> 8<br /> <br /> Tiêu chí<br /> <br /> 154<br /> <br /> 9<br /> <br /> 10<br /> <br /> 11<br /> <br /> 12<br /> <br /> 13<br /> <br /> 14<br /> <br /> Lê Hồng Sơn<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 98(10): 153 - 156<br /> <br /> Bảng 2: Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến lối sống của sinh viên sư phạm<br /> khu vực miền núi phía Bắc biểu hiện trong hoạt động giao tiếp<br /> Tiêu chí<br /> Sự tu dưỡng và rèn luyện của bản thân<br /> Sự nhận thức của bản thân<br /> Cách giáo dục của cha mẹ<br /> Truyền thống của gia đình<br /> Điều kiện kinh tế gia đình<br /> Cách dạy học của thầy cô<br /> Nhân cách, lối sống của thầy cô<br /> Truyền thống của nhà trường<br /> Nề nếp, kỷ cương của nhà trường<br /> Sự góp ý và phê bình của bạn bè<br /> Lối sống của bạn bè<br /> Truyền thống của dân tộc<br /> Mạng Internet<br /> <br /> Rất nhiều<br /> 49.8%<br /> 45.5%<br /> 47.6%<br /> 41.6%<br /> 42.8%<br /> 42.9%<br /> 38.8%<br /> 38.9%<br /> 41.6%<br /> 32.8%<br /> 29.8%<br /> 21.0%<br /> 18.4%<br /> <br /> Nhận thức đúng để có những thái độ đúng và<br /> hành vi đúng. Bảng 2 cho thấy nhóm những<br /> yếu tố bên trong cá nhân mỗi sinh viên ảnh<br /> hưởng lớn nhất đến lối sống của họ, đó là “sự<br /> tu dưỡng và rèn luyện của bản thân”<br /> (TBC=3.41); “sự nhận thức của bản thân”<br /> (TBC=3.38). Các yếu tố ảnh hưởng lớn tiếp<br /> theo thuộc nhóm gia đình. Gia đình luôn có<br /> vai trò rất quan trọng, giáo dục gia đình tạo<br /> nên nền tảng nhân cách cơ bản cho mỗi<br /> người. Gia đình là nơi mỗi người thực hiện<br /> hoạt động giao tiếp đầu tiên trong cuộc đời<br /> mà thầy cô giáo chính là cha là mẹ. Nó ảnh<br /> hưởng đến cả quá trình sống của mỗi cá nhân<br /> con người. Các yếu tố thuộc gia đình đó là là<br /> “cách giáo dục của cha mẹ” (TBC=3.37);<br /> “truyền thống của gia đình” (TBC=3.31);<br /> “điều kiện kinh tế của gia đình” (TBC=3.25).<br /> Những tác động lớn tiếp theo là nhóm các yếu<br /> tố thuộc nhà trường bao gồm: “Cách giáo dục<br /> của thầy cô” (TBC=3.24 điểm); “Nhân cách,<br /> lối sống của thầy cô” (TBC=3.2 điểm);<br /> “Truyền thống của nhà trường” (TBC=3.16<br /> điểm); “Nề nếp, kỷ cương của nhà trường”<br /> (TBC=3.14 điểm). Những yếu tố này thuộc<br /> môi trường sư phạm ảnh hưởng mạnh mẽ đến<br /> lối sống của nữ sinh đang trong quá trình hình<br /> thành và hoàn thiện nhân cách của người giáo<br /> viên tương lai. Các yếu tố còn lại là “Sự góp ý<br /> và phê bình của bạn bè” (TBC=0.24); “Lối<br /> sống của bạn bè” (TBC=0.19); “Truyền thống<br /> <br /> Nhiều<br /> 42.9%<br /> 46.9%<br /> 44.4%<br /> 48.1%<br /> 39.9%<br /> 38.8%<br /> 43.9%<br /> 44.5%<br /> 34.9%<br /> 41.5%<br /> 33.3%<br /> 27.4%<br /> 14.6%<br /> <br /> Mức độ<br /> Ít<br /> 6.4%<br /> 7.4%<br /> 5.4%<br /> 9.4%<br /> 16.5%<br /> 17.4%<br /> 15.5%<br /> 10.6%<br /> 19.6%<br /> 10.4%<br /> 8.6%<br /> 28.3%<br /> 24.9%<br /> <br /> Không<br /> 1.0%<br /> 0.3%<br /> 2.6%<br /> 0.9%<br /> 0.9%<br /> 1.0%<br /> 1.9%<br /> 6.0%<br /> 3.9%<br /> 15.4%<br /> 28.4%<br /> 23.4%<br /> 42.1%<br /> <br /> TBC<br /> 3.41<br /> 3.38<br /> 3.37<br /> 3.31<br /> 3.25<br /> 3.24<br /> 3.2<br /> 3.16<br /> 3.14<br /> 2.92<br /> 2.64<br /> 2.46<br /> 2.09<br /> <br /> của dân tộc” (TBC=0.34); “Mạng Internet”<br /> (TBC=0.25).<br /> Từ thực trạng trên, chúng tôi đề xuất một số<br /> kiến nghị sau:<br /> Thứ nhất, các nhà trường sư phạm cần tăng<br /> cường hơn nữa công tác giáo dục chính trị, tư<br /> tưởng, đạo đức và lối sống cho sinh viên nói<br /> chung, nữ sinh nói riêng nhằm giúp sinh viên<br /> có được nhận thức khoa học làm cơ sở cho<br /> những hành vi đúng đắn trong cuộc sống<br /> trong đó có các hành vi giao tiếp.<br /> Thứ hai, tăng cường phối hợp giữa gia đình,<br /> nhà trường và xã hội nhằm tạo ra sức mạnh<br /> tổng hợp trong quá trình giáo dục nhân cách<br /> cho sinh viên.<br /> Thứ ba, các nhà trường cần xây dựng môi<br /> trường văn hóa sư phạm tích cực để tạo điều<br /> kiện đối với quá trình giáo dục lối sống cho<br /> sinh viên.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [1]. Nguyễn Ánh Hồng (2002), Phân tích về mặt<br /> tâm lý học lối sống của sinh viên thành phố Hồ<br /> Chí Minh trong giai đoạn hiện nay, Luận án tiến<br /> sỹ Tâm lý học, Hà Nội<br /> [2]. Nguyễn Văn Hộ (2000), Thích ứng sư phạm,<br /> Nxb Giáo dục<br /> [3]. Nguyễn Khắc Hùng, Phạm Hồng Quang<br /> (2001), Thực trạng lối sống của sinh viên Đại học<br /> Sư phạm Thái Nguyên, tr.20-22<br /> <br /> 155<br /> <br /> Lê Hồng Sơn<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 98(10): 153 - 156<br /> <br /> SUMMARY<br /> SOME EXPRESSION OF THE LIFESTYLES OF FEMALE STUDENTS<br /> AT EDUCATION UNIVERSITIES IN THE NORTHERN MOUNTAINOUS<br /> REGION THROUGH ACTIVE COMMUNICATION<br /> Le Hong Son*<br /> College of Education - TNU<br /> <br /> Lifestyle education, is one of the important tasks, contributing to improving the quality of training<br /> of teaching school. Study the situation of the lifestyle students is one of the important basis to<br /> propose appropriate measures lifestyle education for students. Major contents of the article refers<br /> to a number of lifestyle expression of female teaching students through communicating behaviors<br /> in the northern mountainous region.<br /> Key words: Lifestyle, female teaching student, communication, northern mountainous region.<br /> <br /> Ngày nhận bài: 22/10/2012, ngày phản biện: 29/10/2012, ngày duyệt đăng:12/11/2012<br /> *<br /> <br /> Tel: 01699 037047, Email: sonle.tlgd@gmail.com<br /> <br /> 156<br /> <br />