Một số điểm khác nhau cơ bản giữa Tiếng Anh và Tiếng Anh Mỹ

Chia sẻ: Kim Cương KC | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

41
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết phân tích một số điểm khác biệt chính giữa Anh Anh và Anh Mỹ về ngữ pháp, từ vựng, cách phát âm và thành ngữ. Trên cơ sở đó, bài báo chỉ ra một số nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt đó và chỉ ra một thực tế là tiếng Anh và tiếng Anh Mỹ vẫn là một ngôn ngữ nhưng lại là hai phương ngữ rất khác nhau.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Một số điểm khác nhau cơ bản giữa Tiếng Anh và Tiếng Anh Mỹ

KINH NGHIÏÅM - THÛÅC TIÏÎN MÖÅ T SÖË ÀIÏÍM KHAÁC NHAU AÂ CÚ TIÏËNG BAÃN GIÛÄ AN NGUYÏÎN THÕ HIÏÌN HÛÚNG * Ngaây nhêån:21/2/2019 Ngaây phaãn biïån: 15/4/2019 Ngaây duyïåt àùng: 24/5/2019 Toám tùæt: Baâi viïët phên tñch möåt söë àiïím khaác biïåt cú baãn giûäa tiïëng Anh Anh vaâ tiïëng Anh Myä tr tûâ vûång, phaát êm vaâ thaânh ngûä. Trïn cú súã àoá chó ra möåt söë nguyïn nhên dêîn àïën sûå khaác biïåt vaâ vaâ Myä vêîn laâ möåt ngön ngûä nhûng laåi laâ hai phûúng ngûä rêët khaác nhau. Tûâ khoaá: tiïëng Anh - Anh, tiïëng Anh - Myä, ngûä phaáp, tûâ vûång, phaát êm, thaânh ngûä SOME BASIC DIFFERENCES BETWEEN BRITISH ENGLISH AND AMERICAN E Abstract: The article analyzes some key differences between British English and American English in te vocabulary, pronunciation and idioms. On that basis, the article points out some reasons for that difference an English and American English are still one language but are two very different dialects. Key words: British English, American English, grammar, vocabulary, pronunciation, idioms. 1. Àùåt vêën àïì Trong ngûä phaáp tiïëng Anh, thò hiïån taåi hoaân thaânh Tiïëng Anh laâ ngön ngûä quöëc tïë àûúåc sûã duång àûúåc sûã duång àïí chó möåt tònh huöëng xaãy ra vaâo möåt trong nhiïìu lônh vûåc vaâ laâ ngön ngûä phöí quaát cuãa thúâi àiïím khöng xaác àõnh hay trong möåt khoaãng thúâi maång internet. Noái caách khaác àoá laâ möåt ngön ngûägian bùæt àêìu tûâ quaá khûá vaâ dêîn àïën hiïån taåi, liïn toaân cêìu. Nhûng ngön ngûä toaân cêìu naây khöng hoaân quan àïën hiïån taåi [7]. toaân giöëng nhau úã nhûäng núi chuáng ta àïën. Vñ duå: I have lost my house key. (I can ’t get into Coá möåt cêu noái vui cuãa ngûúâi Chêu Êu laâ: nûúác my house now). Anh vaâ nûúác Myä khaác nhau vò cuâng chung möåt ngön Trong tiïëng Anh Anh, thò hiïån taåi hoaân thaânh ngûä. Trïn thûåc tïë ngûúâi hoåc tiïëng Anh àöi khi gùåp àûúåc sûã duång vúái caác traång tûâ: since, already, just, khoá khùn khi gùåp möåt hiïån tûúång ngûä phaáp hay möåt yet. .. Tuy nhiïn, tiïëng Anh Myä coá xu hûúáng sûã duång tûâ hoùåc möåt thuêåt ngûä coá 2 caách viïët nhûng cuângcaã thò hiïån taåi hoaân thaânh vaâ quaá khûá àún vúái caác möåt nghôa. Àiïìu naây àûúåc lyá giaãi laâ do tiïëng Anhtraång tûâ naây [7]. Anh (British English) vaâ tiïëng Anh Myä (American Vñ duå: The manager already made a speech at English) coá sûå khaác nhau nhûng vêîn àûúåc sûã duång the meeting. (American English) song song úã khùæp núi trïn thïë giúái. Do àoá, ngûúâi hoåc The manager has already made a speech at the nïn tòm hiïíu thïm vïì nhûäng khaác biïåt naây àïí sûã meeting. (British English) duång tiïëng Anh möåt caách linh hoaåt, phuâ húåp vúái thûåc She didn ’t finish her work yet. (American English) tïë hún. She hasn ’t finished her work yet. (British English) 2. Sûå khaác nhau cú baãn giûäa tiïëng Anh Anh vaâ Anh Myä + Caác daång quaá khûá (past) vaâ phên tûâ quaá khûá 2.1. Sûå khaác biïåt trong ngûä phaáp thöng duång (past participle) cuãa möåt söë àöång tûâ Khoá coá thïí àïì cêåp têët caã sûå khaác biïåt trong ngûä Theo Crytal (1995), àöång tûâ “get”, “forget”,... cho phaáp giûäa tiïëng Anh- Anh vaâ Anh- Myä chó trong möåt thêëy roä nhêët sûå khaác nhau maâ ngûúâi Anh vaâ ngûúâi baâi viïët naây; thay vaâo àoá, chuáng töi seä têåp trung vaâoMyä sûã duång. Ngûúâi Anh hêìu nhû khöng bao giúâ duâng caác àiïím khaác biïåt phöí biïën trong caác giaáo trònh phên tûâ quaá khûá cuãa caác tûâ naây laâ “gotten” hay tiïëng Anh vaâ thïí hiïån caách sûã duång khaác nhau bùçng “forgotten” nhû ngûúâi Myä vaâ ngûúåc laåi ngûúâi Myä cuäng caác vñ duå. khöng sûã duång tûâ “got” cho phên tûâ 2 cuãa tûâ naây + Sûå khaác biïåt trong viïåc sûã duång thò hiïån taåi nhû tiïëng Anh - Anh [2]. Tuy nhiïn chuáng töi thêëy úã hoaân thaânh ( Present Perfect tense) vaâ thò quaá khûá àún (Past Simple Tense) * Trûúâng Àaåi hoåc Cöng àoaân Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc 75 cöng àoaâ Söë 15 thaáng 5/2019
KÓ NIÏÅM 90 NÙM NGAÂY THAÂNH LÊÅP CÖNG ÀOAÂN VIÏÅT NAM (28/7/1929 - 28/7/2019) caác nûúác sûã duång tiïëng Anh nhû möåt ngoaåi ngûä Tiïëng Anh Anh Tiïëng Anh Myä Nghôa thò caã 2 trûúâng húåp trïn àïìu àûúåc chêëp nhêån. solicitor/barrister attorney/ lawyer luêåt sû Vñ duå: We ’ve got rid of the old furniture aim at + V.ing aim to + infinitive verb nhùçm muåc àñch laâm gò (British English) aeroplane airplane maáy bay We ’ve gotten rid of the old furniture. autumn fall muâa thu (American English) creditors accounts payable núå phaãi traã Caác daång thûác quaá khûá vaâ phên tûâ quaá khûá biscuit cookie; cracker baánh quy coá quy tùæc cuãa àöång tûâ (regular form) thûúâng àûúåcblack economy underground economy kinh doanh bêët húåp phaáp duâng nhiïìu trong tiïëng Anh Myä vaâ hònh thûác bêëtblock of flats apartment building toaâ nhaâ chung cû quy tùæc (irregu lar form) thûúâng laâ cuãa tiïëng Anh cheque check seác Anh. Möåt söë caác àöång tûâ phöí biïën nhû: learn,chips French fries khoai têy chiïn burn, spill, dream, v.v. movie theater; raåp chiïëu phim cinema Learn - learnt/learned the movies Burn- burnt/ burned debtors accounts receivable núå phaãi thu chemist’s drugstore hiïåu thuöëc Spill - spilt/ spilled flat apartment cùn höå Dream - dreamt/dreamed first year student freshman sinh viïn nùm thûá nhêët + Cêu hoãi àuöi boáng àaá Ngûúâi Myä thûúâng ñt sûã duång cêu hoãi àuöi húnfootball soccer löëi ài böå ngûúâi Anh. Cêu hoãi àuöi laâ cêu hoãi ngùæn àûúåcfootway sidewalk àùåt úã cuöëi cêu, thûúâng laâ trong vùn noái àïí xaácgarden yard; lawn vûúân hire purchase installment plan sûå mua traã goáp àõnh laåi thöng tin àaä àûa ra. Cêu hoãi àuöi bao holiday vacation kyâ nghó göìm möåt trúå àöång tûâ vaâ möåt àaåi tûâ nhên xûng: post mail thû tûâ Mary is keen on fashion, isn ’t she? lift elevator thang maáy + Cêëu truác “have got + noun” vaâ “have + lorry truck xe taãi noun” luggage baggage haânh lyá Theo Swan (2005), trong tiïëng Anh Anh, “have ngö maize corn got ” laâ cuåm tûâ àûúåc ûa thñch duâng àïí thïí hiïån sûå maths math toaán hoåc súã hûäu, caác möëi quan hïå vaâ caác traång thaái khaác. mobile phone cell phone àiïån thoaåi di àöång Hònh thûác keáp naây thûúâng àûúåc sûã duång trongmotorway expressway; highway àûúâng cao töëc caác cuöåc höåi thoaåi vaâ caác baâi viïët khöng trang motorbike motorcycle xe maáy troång. Tiïëng Anh Myä thò khöng coá “got” ài keâm.petrol gas; gasoline xùng Caác daång phuã àõnh vaâ nghi vêën vò thïë cuäng khaác postbox mailbox hoâm thû nhau [7]. public transport public transportation giao thöng cöng cöång Vñ duå: I have/don ’t have a pet/ Do you have a public toilet rest room toilet cöng cöång pet? (American English) rubbish garbage raác I have (not) got a pet/ Have you got a pet? starter appetizer moán kh ai võ (British English) state school public school trûúâng cöng 2.2. Möåt söë sûå khaác biïåt trong tûâ vûång share stock cöí phiïëu + Giûäa tiïëng Anh Anh vaâ Anh Myä coá nhiïìusurtitle supertitle phuå àïì cùåp tûâ viïët khaác nhau nhûng mang cuâng möåt sweet(s) candy keåo nghôa. Dûúái àêy laâ möåt söë vñ duå thûúâng gùåp, chuáng second year student sophomore sinh viïn nùm thûá 2 töi xin àûúåc liïåt kï trong baãng bïn. touch wood knock on wood chaåm vaâo göî àïí lêëy may Hêìu hïët caác tûâ gheáp trong tiïëng Anh laâ sûåtrade union labor union cöng àoaân kïët húåp hai göëc (two-root compounds) nhû: trading estate industrial park àêët cöng nghiïåp * Sûå kïët húåp danh tûâ-tñnh tûâ: worldwide trainers sneakers giaây thïí thao (toaân thïë giúái) trolley shopping cart xe àêíy haâng trong siïu thõ * Sûå kïët húåp àöång tûâ-danh tûâ: swimming pool underground subway taâu àiïån ngêìm (Bïí búi) vest undershirt aáo loát bïn trong s ú mi * Sûå kïët húåp danh tûâ-àöång tûâ:; sunshine wardrobe closet tuã quêìn aáo (aánh saáng mùåt trúâi); white coffee coffee with cream caâ phï sûäa * Sûå kïët húåp tñnh tûâ- àöång tûâ: dry-clean zebra crossing crosswalk löëi qua àûúâng daânh cho ngûúâi ài böå (giùåt khö), v.v... taxi cab xe taxi 76 Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân Söë 15 thaáng 5/2019
KINH NGHIÏÅM - THÛÅC TIÏÎN Tuy nhiïn coá thïí thêëy caách viïët tûâ gheáp cuãa ngûúâi Anh vaâ ngûúâi Myä khaác nhau. Tiïëng Anh Myä coá xu hûúáng sûã duång möåt tûâ hoùåc viïët caác tûâ riïng biïåt coân tiïëng Anh Anh thûúâng sûã duång daång gaåch nöëi, àiïìu naây hiïëm thêëy trong tiïëng Anh Myä. Vñ duå: Learning a new skill is time-consuming . + Àiïín hònh nhêët trong sûå khaác biïåt vïì phuå êm laâ (British English) phaát êm chûä caái “t ” úã giûäa 2 nguyïn êm bïn trong 1 tûâ. It’s time consuming to learn a new skill. (Ameri- Vñ duå: ngûúâi Myä phaát êm tûâ “computer” laâ can English) , tiïëng Anh Anh phaát êm 2.3. Sûå khaác biïåt trong phaát êm Anh Anh; + Sûå khaác nhau trong caách phaát êm cuãa nguyïn Anh Myä êm àún, nguyïn êm àöi vaâ phuå êm Bottle [(Anh Anh) ]; [(Anh Myä) ba:dl] 7 êm nguyïn êm ngùæn khaác nhau + Khaác vïì caách viïët cuãa 1 söë tûâ: sûå khaác biïåt phöí coá thïí àûúåc tòm thêëy trong caã tiïëng Anh Anh vaâ Anh biïën nhêët bao göìm caác tûâ kïët thuác bùçng -ise trong Myä, tuy nhiïn ngûúâi Myä thûúâng thay thïë nguyïn êm tiïëng Anh Anh vaâ -ize trong tiïëng Anh Myä, caác tûâ kïët bùçng êm , vñ duå trong caác tûâ nhû: hot, stop, thuác bùçng -ce vaâ -se , caác tûâ kïët thuác bùçng -our hoùåc knowledge, not,... or, caác tûâ kïët thuác bùçng möåt phuå êm theo sau laâ - re hoùåc - er vaâ nhên àöi phuå êm cuöëi trong möåt tûâ. Chuáng ta coá thïí thêëy sûå khaác biïåt úã caác vñ duå sau: Tiïëng Anh Anh (British English) -ise -our -tre -nce -elled,-elling recognise colour centre licence cancelled cancelling Trong tiïëng Anh Anh, chuáng ta thûúâng thêëy êm standardise humour litre defense travelled trong khi àoá tiïëng Anh Myä thay thïë bùçng êm travelling . Phêìn keáo daâi úã giûäa mêët àöå troân vaâ trúã Tiïëng Anh Anh (British English) -ize -or -ter -nse -eled,-eling thaânh êm múã , coá úã caác tûâ nhû daughter, walk, recognize color center license canceled thought, v.v... canceling standardize humor liter defense traveled traveling 2.4. Möåt söë sûå khaác biïåt cú baãn trong thaânh ngûä thöng duång Möåt söë lûúång lúán caác tûâ trong tiïëng Anh Anh coá Thaânh ngûä (idioms) luön thuá võ vúái nhûäng êín yá sêu xa àùçng sau noá. Cuäng coá nhiïìu trûúâng húåp hai chûáa êm thò trong tiïëng Anh Myä, nguyïn êm múã loaåi tiïëng Anh sûã duång caác thaânh ngûä khaác nhau àïí phña trûúác [æ] àûúåc duâng, chùèng haån nhû: chuyïín taãi cuâng möåt thöng àiïåp. Xin nïu möåt söë vñ duå thûúâng gùåp nhû sau: Tiïëng Anh Anh Tiïëng Anh Myä Can't see the wood for the trees Can't see the forest for the trees (Thêëy hiïån tûúång maâ khöng nhòn ra baãn chêët) A storm in a teacup A tempest in a teapot (Viïåc beá xeá ra to) Put in your tuppence worth Put in your two cents' worth (Coi khöng àaáng 1 xu) A skeleton in the cupboard A skeleton in the closet (Àeåp töët phö ra, xêëu xa àêåy laåi) Blow one's own trumpet Blow one's own horn (Khoe khoang) A drop in the ocean A drop in the bucket (Nhû muöëi boã biïín) Tiïëng Anh Anh phên biïåt taám nguyïn êm àöi. Ba Flogging a dead horse Beating a dead horse (Phñ cöng vö ñch) trong söë naây laâ kïët thuác bùçng êm giaãm A new lease of life A new lease on life (Möåt luöìng sinh khñ múái) /ə / tuy nhiïn caác tûâ tûúng àûúng trong tiïëng Anh Take it with a pinch of salt Take with a grain of salt Myä khöng coá kïët thuác bùçng êm naây. Vñ duå: (Nûãa tin nûãa n gúâ) Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc 77 cöng àoaâ Söë 15 thaáng 5/2019
KÓ NIÏÅM 90 NÙM NGAÂY THAÂNH LÊÅP CÖNG ÀOAÂN VIÏÅT NAM (28/7/1929 - 28/7/2019) 3. Nguyïn nhên dêîn àïën möåt söë àiïím khaác [3]. Möåt söë tûâ coá nguöìn göëc Haâ Lan trong tiïëng Anh biïåt giûäa tiïëng Anh Anh vaâ Anh Myä Myä ngaây nay vêîn phöí biïën laâ coleslaw (möåt moán Theo Dillard, J.L. (1992), tûâ thúâi kyâ thuöåc àõa, bùæt salad bùæp caãi söëng cùæt nhoã), cookie (baánh quy), v.v. àêìu vaâo khoaãng nùm 1600 khi nûúác Anh phaát triïín (theo American Heritage Dictionary) [1]. nhû möåt àïë chïë, ngön ngûä tiïëng Anh lan röång vaâ Cuäng theo Davies (2005), nhûäng ngûúâi Têy Ban àûúåc nhiïìu ngûúâi sûã duång. Thûúng maåi quöëc tïë Nha àaä àïí laåi möåt di saãn tûâ vûång khöíng löì cho ngûúâi khöng chó giuáp truyïìn baá tiïëng Anh sang caác núi Myä. Möëi liïn hïå giûäa Myä vaâ Têy Ban Nha àaä diïîn ra khaác trïn thïë giúái, noá coân mang laåi nhûäng tûâ múáitûâ lêu trûúác thúâi kyâ thuöåc àõa [3] vaâ vò vêåy caác tûâ vay cho tiïëng Anh tûâ nhiïìu ngön ngûä khaác nhau. Ngûúâi mûúån cuãa tiïëng Têy Ban Nha àaä àûúåc sûã duång tûâ Anh àïën Bùæc Myä, taåo ra möåt phûúng ngûä hoaân toaân lêu trong tiïëng Anh nhû: potato (khoai têy); tomato múái vaâ àöåc àaáo cuãa Myä. Nhûäng ngûúâi àõnh cû àêìu(caâ chua); barbecue (tiïåc nûúáng), mesa (baãng), v.v. tiïn úã Myä vaâo thúâi àiïím àoá mang theo ngön ngûä cuãa (theo Online Etymology Dictionary) [6]. hoå vaâ mêët liïn laåc vúái nhûäng ngûúâi noái tiïëng Anh úã Do söë lûúång lúán ngûúâi nhêåp cû Àûác úã Myä, tiïëng Anh. Àêy coá thïí àûúåc coi laâ thúâi àiïím khi sûå phên Anh Myä cuäng bõ aãnh hûúãng phêìn naâo. Theo Online chia giûäa tiïëng Anh vaâ tiïëng Anh Myä bùæt àêìu. NgûúâiEtymology Dictionary, möåt söë vñ duå vïì caác tûâ coá Anh àïën Bùæc Myä vúái vöën tûâ vûång àöi luác khöng phuâ nguöìn göëc tiïëng Àûác laâ: semester: hoåc kyâ (ban àêìu húåp vúái vuâng àêët múái. Nhûäng ngûúâi thûåc dên thêëycoá nghôa laâ möåt khoáa hoåc saáu thaáng), seminar: höåi thaão (ban àêìu coá nghôa laâ möåt nhoám sinh viïn laâm mònh úã trong möåt möi trûúâng maâ hoå khöng thïí goåi viïåc vúái möåt giaáo sû), cabbage: caãi bùæp (tûâ tiïëng tïn thûåc phêím, àöång vêåt, thûåc vêåt vaâ nhiïìu thûá khaác. Àûác Sauerkraut, coá nghôa laâ bùæp caãi chua), v.v. [6]. Àêy laâ möåt cú súã cuãa viïåc sûãa àöíi lúâi noái möåt caách Nhaâ ngön ngûä hoåc Weinreich àaä tûâng tuyïn böë hoaân toaân àún giaãn, tûå nhiïn [4]. rùçng ngön ngûä cuäng thay àöíi do sûå tiïëp xuác giûäa Trong taác phêím “Divided by a Common Lan- caác ngûúâi noái caác ngön ngûä hoùåc phûúng ngûä khaác guage ’, Christopher Davies àïì cêåp àïën möåt söë quöëc nhau, thay vò do biïën àöíi bïn trong möåt cöång àöìng gia laâm phong phuá tiïëng Anh úã Myä. Nhûäng ngûúâi ngön ngûä nhêët àõnh (Weinreich, 1953) [8]. Àiïìu naây nhêåp cû tûâ caác quöëc gia naây àïën Myä àaä àoáng goápàùåc biïåt àuáng vúái ngön ngûä tiïëng Anh khi chuáng ta nhiïìu vöën tûâ phên biïåt tiïëng Anh - Myä vúái tiïëng Anh thêëy noá lan truyïìn sang ngaây caâng nhiïìu quöëc gia - Anh. (Davies, 2005). [3] trïn thïë giúái. Cuäng giöëng nhû têët caã caác ngön ngûä Nhûäng ngûúâi thûåc dên tûâ Phaáp àïën Thïë giúái khaác, tiïëng Anh khöng bao giúâ ngûâng phaát triïín. múái (New World) vaâo thïë kyã 16 vaâ àõnh cû chuã yïëu Coá nhiïìu lyá do cho sûå phaát triïín liïn tuåc naây, möåt úã àöìng bùçng Mississippi. Nhaâ nûúác Louisiana lêëy trong söë àoá laâ nhu cêìu cuãa ngûúâi noái tiïëng Anh tïn tûâ vua Phaáp Louis XIV. Theo Finegan, Rickford thay àöíi theo thúâi gian vò cöng nghïå múái, phaát minh (2004), ngûúâi Phaáp cuäng khaám phaá vuâng cûåc bùæcmúái vaâ traãi nghiïåm múái mang àïën cho hoå möåt nhu cuãa luåc àõa vaâ tiïëp xuác vúái caác böå laåc baãn àõa. Khi cêìu àùåt tïn cho caác hiïån tûúång khöng chó múái àöëi cöë gùæng troâ chuyïån vúái ngûúâi baãn àõa, hoå àaä gùåp vúái thïë giúái vaâ xaä höåi maâ coân àïën hïå thöëng tûâ vûång phaãi nhiïìu vêåt thïí maâ hoå khöng biïët úã quï nhaâ. cuãa möåt ngön ngûä. Hoå àaä diïîn taã thöng qua möåt söë thuêåt ngûä baãn àõa 4. Kïët luêån maâ sau naây trúã thaânh möåt phêìn cuãa tûâ vûång tiïëng Trong sûå àa daång caác biïën thïí cuãa tiïëng Anh, Anh - Myä [5]. ngûúâi ta thûúâng nhùæc àïën hai chuêín mûåc cuãa ngön Ngoaâi ra, ngûúâi Phaáp söëng taåi Myä coân àùåt tïnngûä naây àoá laâ: tiïëng Anh Anh (British English) vaâ cho caác àöì vêåt vaâ hiïån tûúång maâ hoå khöng biïët tiïëng Anh Myä (American English). Trïn thûåc tïë bùçng caác tûâ tiïëng Phaáp. Chuáng trúã thaânh möåt phêìnchuáng ta thûúâng gùåp möåt hiïån tûúång ngûä phaáp naâo cuãa tûâ vûång tiïëng Anh Myä vaâ vêîn coân cho àïën ngaâyàoá hay möåt tûâ, möåt thuêåt ngûä, thaânh ngûä coá 2 caách nay. Möåt söë vñ duå vïì caác tûâ nhêåp tûâ vûång theo caách viïët nhûng cuâng möåt nghôa. Chñnh lõch sûã phaát triïín naây laâ pedal (baân àaåp xe àaåp), signal (tñn hiïåu), cuãa ngön ngûä Anh vaâ laân soáng nhêåp cû vaâo Myä tûâ fault (löîi), v.v. àêìu thïë kyã XI phêìn naâo giaãi thñch cho sûå khaác biïåt New York, ban àêìu àûúåc goåi laâ New Amsterdam, àoá. Ngoaâi ra, àiïìu kiïån vùn hoáa vaâ xaä höåi khaác nhau laâ möåt khu àõnh cû thuöåc àõa cuãa Haâ Lan. Nhûäng cuäng goáp phêìn laâm cho möåt ngön ngûä chia thaânh ngûúâi àõnh cû Haâ Lan söëng trong caác cöång àöìng hai phûúng ngûä chñnh àûúåc caã thïë giúái àoán nhêån. tûúng àöëi cö lêåp vaâ vò vêåy ngön ngûä Haâ Lan chó bùætVò vêåy, ngûúâi hoåc nïn tiïëp cêån caã tiïëng Anh Anh vaâ àêìu tröån lêîn vúái tiïëng Anh sau àoá, khi ngûúâi Haâ Lan mêët thuöåc àõa cuãa mònh cho ngûúâi Anh (Davies, 2005) (Xem tiïëp trang 84) 78 Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân Söë 15 thaáng 5/2019