Một số khó khăn hạn chế trong hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở ở nước ta trong giai đoạn hiện nay: Thực trạng, nguyên nhân và giải pháp - Nguyễn Văn Thủ

36 X· héi häc thùc nghiÖm X· héi häc sè 2 (82) 2003<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Mét sè khã kh¨n, h¹n chÕ trong ho¹t ®éng cña<br /> hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së ë n−íc ta trong giai ®o¹n<br /> hiÖn nay: thùc tr¹ng, nguyªn nh©n vµ gi¶i ph¸p<br /> <br /> NguyÔn V¨n Thñ<br /> <br /> <br /> HÖ thèng chÝnh trÞ cña n−íc ta bao gåm: §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, Nhµ n−íc<br /> Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam, Liªn ®oµn Lao<br /> ®éng ViÖt Nam, Héi Phô n÷ ViÖt Nam, §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh, Héi<br /> N«ng d©n ViÖt Nam vµ Héi Cùu chiÕn binh ViÖt Nam. D−íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng,<br /> hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së n−íc ta cïng h−íng theo môc tiªu chung lµ: D©n giÇu n−íc<br /> m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. Môc tiªu ®ã võa lµ ®éng lùc thóc ®Èy<br /> ho¹t ®éng cña hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së, võa lµ tiÒn ®Ò ®Ó x©y dùng tæ chøc vµ néi<br /> dung, ch−¬ng tr×nh ho¹t ®éng cña mçi bé phËn cÊu thµnh hÖ thèng ®ã. Víi t− c¸ch lµ<br /> lùc l−îng tiªn phong, l·nh ®¹o ®Êt n−íc, hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së n−íc ta cã vai trß<br /> quyÕt ®Þnh ®èi víi vËn mÖnh cña c¶ d©n téc, quyÕt ®Þnh con ®−êng ®i lªn, quyÕt ®Þnh<br /> t−¬ng lai, tiÒn ®å vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc.<br /> HÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së n−íc ta chia thµnh bèn cÊp nh− lµ bèn ph©n hÖ cña<br /> mét hÖ thèng: CÊp trung −¬ng, cÊp tØnh (thµnh phè trùc thuéc Trung −¬ng), cÊp<br /> huyÖn (quËn, thÞ x· vµ thµnh phè thuéc tØnh) vµ cÊp x· (ph−êng, thÞ trÊn). C¸c ph©n<br /> hÖ nµy cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, thèng nhÊt víi nhau trong cïng mét hÖ thèng,<br /> nh−ng mçi cÊp ®Òu cã vai trß, vÞ trÝ vµ chøc n¨ng riªng víi t− c¸ch lµ mét bé phËn<br /> cÊu thµnh hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së c¶ n−íc.<br /> HÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së cÊp x· (ph−êng, thÞ trÊn) ®−îc gäi lµ hÖ thèng<br /> chÝnh trÞ c¬ së cÊp c¬ së. §ã lµ cÊp gÇn d©n nhÊt, tån t¹i trªn mét ph¹m vi kh«ng<br /> gian réng lín nhÊt, thùc thi c¸c nhiÖm vô cô thÓ nhÊt, bao qu¸t hÇu hÕt mäi lÜnh<br /> vùc ho¹t ®éng cña ®êi sèng x· héi, do vËy còng phøc t¹p vµ quan träng nhÊt. HÖ<br /> thèng chÝnh trÞ c¬ së ë c¬ së v÷ng m¹nh lµ tiÒn ®Ò cho sù v÷ng m¹nh cña hÖ thèng<br /> chÝnh trÞ c¬ së c¶ n−íc, b¶o ®¶m cho sù l·nh ®¹o thèng nhÊt, toµn diÖn vµ cã hiÖu<br /> lùc, hiÖu qu¶ cña hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së c¶ n−íc. HÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së cÊp c¬<br /> së yÕu kÐm lµ nguy c¬ nÈy sinh nh÷ng t− t−ëng lÖch l¹c, nh÷ng viÖc lµm sai tr¸i,<br /> nh÷ng tiªu cùc vµ tÖ n¹n x· héi, lµm h¹n chÕ sù ph¸t triÓn ®i lªn cña ®Êt n−íc,<br /> t¹o c¬ héi cho c¸c lùc l−îng chèng ®èi ho¹t ®éng x©m h¹i ®Õn t− t−ëng, lèi sèng vµ<br /> ®e däa cuéc sèng b×nh th−êng cña nh©n d©n. Víi vÞ trÝ, vai trß nh− vËy, viÖc<br /> nghiªn cøu, lµm râ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së cÊp c¬ së,<br /> ®ång thêi t×m ra c¸c gi¶i ph¸p kh¶ thi, h÷u hiÖu nh»m cñng cè, ph¸t triÓn, n©ng<br /> cao hiÖu lùc, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña nã lµ viÖc lµm cÇn thiÕt, quan träng vµ cÊp<br /> b¸ch trong qu¸ tr×nh ®æi míi ë n−íc ta hiÖn nay.<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  NguyÔn V¨n Thñ 37<br /> <br /> Trong khu«n khæ cña §Ò tµi khoa häc ®éc lËp cÊp nhµ n−íc "Nghiªn cøu mét<br /> sè vÊn ®Ò nh»m cñng cè, t¨ng c−êng hÖ thèng chÝnh trÞ ë c¬ së trong sù nghiÖp ph¸t<br /> triÓn kinh tÕ - x· héi ë n−íc ta hiÖn nay", h−íng tíi c¸c môc tiªu trªn, chóng t«i ®· cã<br /> cuéc ®iÒu tra X· héi häc vÒ hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së ë c¬ së. Cuéc ®iÒu tra tiÕn hµnh<br /> tõ th¸ng 9 n¨m 2001 ®Õn th¸ng 2 n¨m 2002, t¹i CÇn Th¬, B¾c Giang, Lµo Cai, Hµ<br /> TÜnh, Qu¶ng Ng·i vµ H¶i Phßng, bao qu¸t ba miÒn cña ®Êt n−íc vµ cã c¸c ®Þa<br /> ph−¬ng tiªu biÓu cho c¸c khu vùc ®« thÞ, ®ång b»ng vµ miÒn nói; víi tæng sè phiÕu<br /> hîp lÖ vµ ®−a vµo xö lý lµ 1.058, bao gåm 748 phiÕu ®iÒu tra ®èi t−îng c¸n bé c¬ së<br /> vµ 310 phiÕu ®iÒu tra ®èi t−îng nh©n d©n.<br /> Trong bµi nµy chóng t«i sÏ ®Ò cËp ®Õn mét sè vÊn ®Ò vÒ thùc tr¹ng, chñ yÕu lµ<br /> nh÷ng khã kh¨n, v−íng m¾c trong ho¹t ®éng hiÖn nay cña hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së ë<br /> c¬ së, t×m hiÓu c¸c nguyªn nh©n vµ ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p th¸o gì, th«ng qua kÕt qu¶<br /> ®iÒu tra 748 ®èi t−îng lµ c¸n bé cÊp c¬ së.<br /> 1. NhËn xÐt chung vÒ chÊt l−îng ho¹t ®éng cña hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së ë c¬ së<br /> hiÖn nay. Cuéc ®iÒu tra ®−a ra 6 møc ®é nhËn ®Þnh, ®¸nh gi¸ ®Ó xin ý kiÕn c¸c ®èi<br /> t−îng ®iÒu tra vµ kÕt qu¶ ë b¶ng sau:<br /> <br /> STT §¸nh gi¸ Tû lÖ cã ý kiÕn<br /> <br /> 1 Nãi chung lµ tèt 68,58%<br /> <br /> 2 Tuy cã mét sè h¹n chÕ, nh−ng cã thÓ kh¾c phôc ®−îc 68,18%<br /> <br /> 3 Cã mét sè h¹n chÕ, nh−ng ®ang ®−îc chÊn chØnh vµ ®ang cã chiÒu h−íng tèt 52,81%<br /> <br /> 4 Cã mét sè mÆt ho¹t ®éng tèt, nh−ng cßn nhiÒu biÓu hiÖn lÖch l¹c, cÇn chÊn chØnh 32,35%<br /> <br /> 5 Ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶, cÇn söa ®æi 20,45%<br /> <br /> 6 Ch−a tèt l¾m, cßn nhiÒu h¹n chÕ, khã kh¾c phôc 17,25%<br /> <br /> Víi b¶ng sè liÖu trªn cã thÓ nhËn xÐt r»ng, vÒ c¬ b¶n c¸c ®èi t−îng ®−îc<br /> th¨m dß cho r»ng ho¹t ®éng cña hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së ë c¬ së hiÖn nay "tuy cã<br /> mét sè h¹n chÕ nhÊt ®Þnh, nh−ng nãi chung lµ tèt". Nh÷ng h¹n chÕ Êy lµ "cã thÓ<br /> kh¾c phôc ®−îc, ®ang ®−îc chÊn chØnh vµ còng ®ang cã chiÒu h−íng tèt". NhËn<br /> ®Þnh nµy ®−îc ®a sè c¸n bé c¬ së ®ång t×nh. Bªn c¹nh nhËn xÐt c¬ b¶n trªn, tuy<br /> kh«ng ph¶i lµ sè ®«ng, nh−ng víi 32,25% c¸n bé c¬ së ®−îc ®iÒu tra cho r»ng "cßn<br /> cã nh÷ng biÓu hiÖn lÖch l¹c, cÇn chÊn chØnh"; 20,45% cho r»ng "ho¹t ®éng kÐm<br /> hiÖu qu¶, cÇn söa ®æi" vµ 17,25% cho r»ng ho¹t ®éng ch−a tèt l¾m, cßn nhiÒu h¹n<br /> chÕ, khã kh¾c phôc ®èi víi ho¹t ®éng cña hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së, chÝ Ýt lµ t¹i c¸c<br /> ®Þa bµn ®iÒu tra. §iÒu nµy dÉn ®Õn viÖc t×m hiÓu s©u h¬n vÒ nh÷ng khã kh¨n,<br /> v−íng m¾c hiÖn nay trong ho¹t ®éng cña hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së cÊp c¬ së, gãp<br /> phÇn n©ng cao chÊt l−îng ho¹t ®éng cña hÖ thèng.<br /> 2. Mét sè khã kh¨n, v−íng m¾c trong ho¹t ®éng cña hÖ thèng chÝnh trÞ ë c¬ së<br /> hiÖn nay lµ g×?<br /> Mét lµ, vÒ vÊn ®Ò c¸n bé: §¸ng kÓ nhÊt lµ vÊn ®Ò "tr×nh ®é, n¨ng lùc cña<br /> c¸n bé cßn nhiÒu h¹n chÕ". Tû lÖ x¸c nhËn hiÖn t−îng nµy t−¬ng ®èi cao. Sù h¹n<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br /> 38 Mét sè khã kh¨n, h¹n chÕ trong ho¹t ®éng cña hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së ...<br /> <br /> chÕ vÒ tr×nh ®é, n¨ng lùc c¸n bé cßn ®−îc kh¼ng ®Þnh râ h¬n khi cã 30,61% c¸n bé<br /> ®−îc th¨m dß cho r»ng "cã nhiÒu viÖc hä kh«ng biÕt xö lý nh− thÕ nµo". Khã kh¨n<br /> trong ho¹t ®éng cña hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së c¬ së kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ vÊn ®Ò<br /> tr×nh ®é vµ n¨ng lùc c¸n bé, mµ cßn ë tÝnh tiÒn phong g−¬ng mÉu, liªn quan ®Õn<br /> phong c¸ch, phÈm chÊt c¸n bé. §iÒu nµy gîi lªn tõ con sè: 52,01% cho r»ng "cã<br /> mét sè c¸n bé l·nh ®¹o ®Þa ph−¬ng kh«ng thËt sù ®i s©u, ®i s¸t quÇn chóng". Mét<br /> ®iÓm ®¸ng l−u ý n÷a, tuy sè l−îng ng−êi cã ý kiÕn nµy kh«ng cao nh−ng còng lµ<br /> mét yÕu tè quan träng lµm h¹n chÕ søc chiÕn ®Êu cña hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së c¬<br /> së, g©y khã kh¨n cho ho¹t ®éng cña c¸ nh©n, tæ chøc t¹i ®Þa ph−¬ng, ®ã lµ sù mÊt<br /> ®oµn kÕt néi bé (19,65%).<br /> Hai lµ, vÒ vÊn ®Ò ®iÒu kiÖn, ph−¬ng tiÖn lµm viÖc: XÕp hµng thø 3 trong sè<br /> nh÷ng khã kh¨n, v−íng m¾c hiÖn nay cña hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së c¬ së lµ vÊn ®Ò<br /> ®iÒu kiÖn, ph−¬ng tiÖn lµm viÖc. Cã 77,14% cho r»ng ®iÒu kiÖn, ph−¬ng tiÖn lµm viÖc<br /> cña c¸c tæ chøc §¶ng, chÝnh quyÒn, ®oµn thÓ ë c¬ së hiÖn nay cßn thiÕu thèn nhiÒu,<br /> trong ®ã ®¸ng l−u ý (tuy sè l−îng kh«ng cao) lµ cã 35,83% cho r»ng nh÷ng ®iÒu kiÖn<br /> tiªn quyÕt nh− th«ng tin, v¨n b¶n chØ ®¹o tõ cÊp trªn ®−a xuèng nhiÒu khi còng<br /> kh«ng kÞp thêi vµ ®Çy ®ñ. §©y lµ yÕu tè võa cã tÝnh kh¸ch quan, võa cã tÝnh chñ<br /> quan. Kh¸ch quan ®èi víi tõng c¸n bé, bëi tù b¶n th©n hä kh«ng thÓ tù t¹o, tù lo cho<br /> m×nh nh÷ng ®iÒu kiÖn, ph−¬ng tiÖn ®Ó lµm viÖc ®−îc. Lµ chñ quan, bëi ®iÒu nµy hoµn<br /> toµn cã thÓ kh¾c phôc ®−îc nÕu cã sù quan t©m ®óng møc cña Nhµ n−íc vµ c¸c cÊp<br /> chÝnh quyÒn.<br /> Ba lµ, vÒ vÊn ®Ò hoµn c¶nh kh¸ch quan cña x· héi: Nh÷ng khã kh¨n kh¸ch<br /> quan ®èi víi ho¹t ®éng cña hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së cÊp c¬ së hiÖn nay lµ "®iÒu kiÖn<br /> kinh tÕ - x· héi cña ®Þa ph−¬ng cßn nhiÒu khã kh¨n" (víi 86,5% sè ng−êi thõa nhËn)<br /> vµ "tr×nh ®é d©n trÝ vµ sù hiÓu biÕt ph¸p luËt cña d©n cßn nhiÒu h¹n chÕ" (víi 78,74%<br /> thõa nhËn). §iÒu nµy còng ¶nh h−ëng ®Õn mÆt b»ng tr×nh ®é chung cña ®éi ngò c¸n<br /> bé c¬ së, ®ång thêi còng ¶nh h−ëng ®Õn hoµn c¶nh kinh tÕ cña b¶n th©n vµ gia ®×nh<br /> cña sè c¸n bé nµy (víi tû lÖ kh«ng nhá: 50,13%).<br /> Bèn lµ, vÒ c«ng t¸c l·nh ®¹o, ®iÒu hµnh, ho¹t ®éng: Ngoµi nh÷ng khã kh¨n<br /> xuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn, t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi, c¸c lý do chñ quan lµ kh¸ râ nÐt.<br /> Kh«ng chØ cã khã kh¨n vÒ tr×nh ®é, hoµn c¶nh, n¨ng lùc, phÈm chÊt, tÝnh tiªn phong<br /> g−¬ng mÉu cña c¸n bé mµ cßn sù quan t©m, kiÓm tra, ®«n ®èc, hç trî, gióp ®ì cña cÊp<br /> trªn. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra, sè ng−êi cho r»ng "sù quan t©m cña cÊp trªn ch−a kÞp<br /> thêi, th−êng xuyªn" lµ 54,01% vµ "thiÕu phèi hîp, ®ång bé khi xö lý c«ng viÖc" lµ<br /> 44,12%. §Æc biÖt, trong giai ®o¹n hiÖn nay, khi thùc hiÖn c¬ chÕ thÞ tr−êng x· héi chñ<br /> nghÜa, khi b−íc vµo thêi kú c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa khèi l−îng c«ng viÖc cña<br /> c¸n bé trong HÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së t¨ng lªn rÊt nhiÒu vµ ®ã lµ lý do khiÕn 44,12%<br /> sè c¸n bé ®−îc th¨m dß cho r»ng "cã qu¸ nhiÒu viÖc cÇn xö lý". §©y còng ®−îc xem<br /> nh− mét khã kh¨n trong ho¹t ®éng cña hä. Khã kh¨n nµy võa thÓ hiÖn tr×nh ®é, n¨ng<br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  NguyÔn V¨n Thñ 39<br /> <br /> lùc cña c¸n bé, võa thÓ hiÖn sù h¹n chÕ trong qu¶n lý, ®iÒu hµnh hÖ thèng chÝnh trÞ<br /> c¬ së hiÖn nay.<br /> N¨m lµ, mét sè khã kh¨n, v−íng m¾c kh¸c: C¸i khã khi tiÕn hµnh c«ng viÖc cô<br /> thÓ cña c¸n bé còng lµ vÊn ®Ò cÇn quan t©m. Mét mÆt, b¶n th©n ng−êi c¸n bé chñ<br /> chèt, nh− ®· nãi trªn, cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ nhÊt ®Þnh vÒ tr×nh ®é, n¨ng lùc vµ kh¶<br /> n¨ng bè trÝ thêi gian c«ng t¸c; mÆt kh¸c sè c¸n bé gióp viÖc cho hä còng h¹n chÕ vÒ<br /> tr×nh ®é, n¨ng lùc. Sè c¸n bé gióp viÖc nµy kh«ng ph¶i lµ do d©n bÇu, mµ do cÊp c¬ së<br /> tuyÓn dông. C¸c ®iÒu kiÖn, tiªu chuÈn tuyÓn dông vµ thùc tÕ viÖc ¸p dông c¸c quy<br /> ®Þnh vÒ tuyÓn dông cßn nhiÒu h¹n chÕ, dÉn ®Õn mét sè thanh niªn cã tr×nh ®é kh«ng<br /> ®−îc nhËn vµo lµm viÖc, trong khi ®ã, nh÷ng ng−êi gióp viÖc l¹i yÕu vÒ n¨ng lùc,<br /> tr×nh ®é. Sè ng−êi ®−îc th¨m dß thõa nhËn khã kh¨n nµy lµ 54,81%. §©y lµ khã kh¨n<br /> phæ biÕn nhÊt ®èi víi c¸ nh©n nh÷ng ng−êi c¸n bé chñ chèt trong hÖ thèng chÝnh trÞ<br /> c¬ së c¬ së hiÖn nay.<br /> Thø hai, "cã nhiÒu viÖc muèn gi¶i quyÕt døt ®iÓm nh−ng kh«ng gi¶i quyÕt<br /> ®−îc", do v−íng m¾c vÒ c¬ chÕ, do lÒ lèi lµm viÖc, do nh÷ng mèi quan hÖ rµng<br /> buéc x· héi n«ng th«n. Víi tû lÖ ng−êi ®−îc th¨m dß thõa nhËn lµ 54,41%, khã<br /> kh¨n nµy ®øng hµng thø 2 trong sè c¸c khã kh¨n cã tÝnh c¸ nh©n cña c¸n bé c¬<br /> së, thÓ hiÖn tÝnh ®Æc thï cña c¸c mèi quan hÖ dßng hä, lµng x·, n«ng nghiÖp,<br /> n«ng th«n hiÖn nay. Sù qu¸ t¶i còng ®ang lµ mét g¸nh nÆng cho c¸ nh©n. Sù<br /> ph©n cÊp cña huyÖn (quËn) xuèng x· (ph−êng) hiÖn nay cã nhiÒu bÊt hîp lý,<br /> thªm vµo ®ã c¸c nhiÖm vô giao cho c¸n bé cÊp c¬ së theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt<br /> còng thËt nÆng nÒ, dÉn ®Õn cã 49,47% sè ng−êi ®−îc th¨m dß cho r»ng sù qu¸ t¶i<br /> trong c«ng viÖc hiÖn nay ®ang lµ c¸i khã kh¨n cña hä. Ngoµi nh÷ng khã kh¨n do<br /> c«ng viÖc qu¸ t¶i nãi trªn, cßn cã 23,53% c¸n bé hiÖn nay thõa nhËn r»ng c¸i khã<br /> kh¨n cña hä lµ v× quÇn chóng kh«ng ñng hé vµ 21,52% cho r»ng hä cã kh¨n v×<br /> tËp thÓ l·nh ®¹o kh«ng ñng hé (21,52%). Tuy sè cã khã kh¨n nµy kh«ng cao<br /> nh−ng rÊt ®¸ng l−u ý. LÏ th−êng, khi cã khã kh¨n, v−íng m¾c sÏ nÈy sinh nhu<br /> cÇu th¸o gì, c¸c sè liÖu thÓ hiÖn sù khã kh¨n, nÕu ®em ®èi chiÕu víi nh÷ng kiÕn<br /> nghÞ cña c¸n bé sÏ thÊy ra ®−îc møc ®é tin cËy cña c¸c con sè.<br /> 3. Nguyªn nh©n nµo dÉn ®Õn nh÷ng khã kh¨n, v−íng m¾c nãi trªn?<br /> Cã s¸u nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn nh÷ng khã kh¨n, v−íng m¾c nãi trªn,<br /> ®ã lµ quy ®Þnh kh«ng râ rµng, sù phèi hîp thiÕu ®ång bé, chÆt chÏ, tr×nh ®é n¨ng lùc<br /> c¸n bé cßn h¹n chÕ, ®iÒu kiÖn, ph−¬ng tiÖn lµm viÖc cßn thiÕu vµ ®Æc biÖt lµ thiÕu sù<br /> quan t©m, hç trî cña cÊp trªn vµ sù ®ång t×nh ñng hé cña nh©n d©n. Trªn thùc tÕ, c¸c<br /> khã kh¨n, v−íng m¾c cã sù rµng buéc lÉn nhau. Do tr×nh ®é, n¨ng lùc h¹n chÕ cã thÓ<br /> dÉn ®Õn vi ph¹m c¸c quy ®Þnh hoÆc lóng tóng trong l·nh ®¹o, ®iÒu hµnh; ®iÒu kiÖn,<br /> ph−¬ng tiÖn khã kh¨n tÊt yÕu lµm h¹n chÕ chÊt l−îng ho¹t ®éng. Do vËy, trong sè<br /> nh÷ng nguyªn nh©n kÓ ra sau ®©y, cã nh÷ng nguyªn nh©n ®ång thêi lµ nh÷ng khã<br /> kh¨n ®· nãi ë trªn. KÕt qu¶ tæng hîp cho thÊy nguyªn nh©n dÉn ®Õn nh÷ng khã<br /> kh¨n, v−íng m¾c trªn nh− sau:<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br /> 40 Mét sè khã kh¨n, h¹n chÕ trong ho¹t ®éng cña hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së ...<br /> <br /> <br /> STT Nguyªn nh©n Tû lÖ ng−êi cã ý kiÕn<br /> <br /> 1 Tr×nh ®é, n¨ng lùc c¸n bé cßn h¹n chÕ 83,02%<br /> <br /> 2 ThiÕu th«ng tin, ph−¬ng tiÖn vµ ®iÒu kiÖn 62,57%<br /> <br /> 3 ThiÕu quan t©m, hç trî cña cÊp trªn 55,61%<br /> <br /> 4 Mét sè quy ®Þnh ch−a râ rµng, thiÕu, khã thùc hiÖn 49,20%<br /> <br /> 5 Quan hÖ phèi hîp gi÷a ®¶ng, chÝnh quyÒn, ®oµn thÓ ch−a chÆt chÏ, hîp lý 46,79%<br /> <br /> 6 ThiÕu sù ®ång t×nh ñng hé cña nh©n d©n 31,15%<br /> <br /> Cã thÓ nhËn thÊy ®¸ng kÓ nhÊt lµ vÊn ®Ò tr×nh ®é, n¨ng lùc cña c¸n bé. Cã<br /> 83,02% cho r»ng tr×nh ®é, n¨ng lùc c¸n bé lµ nguyªn nh©n lµm h¹n chÕ chÊt l−îng ho¹t<br /> ®éng cña hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së ë c¬ së. Tr×nh ®é c¸n bé hiÖn diÖn nh− mét khã kh¨n<br /> (®· nãi trªn), còng ®ång thêi lµ nguyªn nh©n lµm cho c¸c khã kh¨n, v−íng m¾c kh¸c trë<br /> nªn khã kh¨n, v−íng m¾c h¬n, mµ c¸i s©u xa cña nã chÝnh lµ vÊn ®Ò ®µo t¹o, båi d−ìng<br /> c¸n bé. Mét c«ng viÖc míi, mét t×nh h×nh míi, nh÷ng yªu cÇu, ®ßi hái míi ®Î ra nhu cÇu<br /> cÊp thiÕt vÒ ®µo t¹o, båi d−ìng. §µo t¹o, båi d−ìng kh«ng ®¸p øng ®−îc yªu cÇu, ®©y<br /> thùc sù lµ nguyªn nh©n lµm cho c¸c khã kh¨n ngµy cµng trë nªn khã kh¨n h¬n.<br /> Nguyªn nh©n thø hai lµ thiÕu ph−¬ng tiÖn, ®iÒu kiÖn lµm viÖc, víi sè ng−êi<br /> thõa nhËn lµ 62,57%. §©y lµ mét thùc tÕ, nh−ng ch−a ®−îc c¸c cÊp chÝnh quyÒn quan<br /> t©m ®óng møc, ®Æc biÖt vÒ vÊn ®Ò th«ng tin víi t− c¸ch lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó<br /> ho¹t ®éng hiÖu qu¶.<br /> XÕp thø 3 trong sè nguyªn nh©n lµ vÊn ®Ò sù quan t©m, hç trî cña cÊp trªn, víi<br /> 55,61% sè ng−êi thõa nhËn. Khi tr×nh ®é cßn h¹n chÕ, khi cã nhiÒu c«ng viÖc cßn ch−a<br /> biÕt lµm nh− thÕ nµo, khi cã qu¸ nhiÒu c«ng viÖc cÇn ph¶i lµm, l¹i thªm nh÷ng khã kh¨n<br /> vÒ hoµn c¶nh b¶n th©n vµ gia ®×nh, nãi chung c¸n bé cÊp c¬ së rÊt cÇn sù hç trî, quan<br /> t©m gióp ®ì cña cÊp trªn, cô thÓ lµ cÊp huyÖn (quËn). Tuy nhiªn, nh÷ng quy ®Þnh vÒ thñ<br /> tôc phª duyÖt cho vay vèn, quy ho¹ch ®Êt ®ai ë mét sè huyÖn kh«ng nh÷ng kh«ng t¹o<br /> ®iÒu kiÖn hç trî cho cÊp c¬ së, ng−îc l¹i lµ g©y khã kh¨n thªm cho c¬ së. Con sè 55,61%<br /> kh«ng thÓ kh«ng thµnh vÊn ®Ò trong tr¸ch nhiÖm cña cÊp huyÖn (quËn) ®èi víi c¬ së.<br /> XÕp thø 4 trong sè nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn nh÷ng khã kh¨n, v−íng m¾c<br /> lµ do "mét sè quy ®Þnh vÒ thÓ chÕ ch−a râ, ch−a ®ñ, dÉn ®Õn nh÷ng khã kh¨n, v−íng<br /> m¾c trong thùc hiÖn". Tû lÖ thõa nhËn vÊn ®Ò nµy lµ 49,2%. §©y lµ mét thùc tÕ kh¸ch<br /> quan, chóng ta cßn thiÕu nhiÒu luËt, v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ®Ó ®iÒu chØnh<br /> nhiÒu lÜnh vùc ho¹t ®éng cña ®êi sèng x· héi. NhiÒu v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt<br /> trong c¸c lÜnh vùc n«ng nghiÖp n«ng th«n, vÒ ®Êt ®ai, chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång,<br /> vËt nu«i, c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch −u tiªn, hç trî ph¸t triÓn kinh tÕ hé, cøu ®ãi gi¶m<br /> nghÌo, ...®· ®−îc Nhµ n−íc ban hµnh, nh−ng sù h−íng dÉn thùc hiÖn nhiÒu khi<br /> kh«ng ®ång bé, chËm, thªm vµo ®ã lµ n¨ng lùc, tr×nh ®é cã phÇn h¹n chÕ cña c¸n bé<br /> c¬ së, ®· trë thµnh nguyªn nh©n lµm hä kh«ng n¾m ®−îc ®Çy ®ñ, thùc hiÖn ®«i khi<br /> cßn lóng tóng, kh«ng triÖt ®Ó vµ dÔ vi ph¹m..<br /> C¸c nguyªn nh©n kh¸c nh− "sù phèi hîp gi÷a §¶ng, chÝnh quyÒn, ®oµn thÓ<br /> thiÕu chÆt chÏ, cã chç ch−a hîp lý", ®øng hµng thø 5, víi 46,79% sè ng−êi thõa nhËn<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  NguyÔn V¨n Thñ 41<br /> <br /> vµ "thiÕu sù ®ång t×nh ñng hé cña nh©n d©n", ®øng hµng cuèi cïng, víi 31,15% sè<br /> ng−êi thõa nhËn.<br /> 4. Gi¶i ph¸p nµo ®Ó kh¾c phôc v−íng m¾c, khã kh¨n nãi trªn?<br /> Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra:<br /> STT Gi¶i ph¸p Tû lÖ ®Ò xuÊt<br /> 1 N©ng cao n¨ng lùc tr×nh ®é c¸n bé 92,51%<br /> 2 T¨ng thªm phô cÊp cho c¸n bé 85,83%<br /> 3 §æi míi c¸ch qu¶n lý, ®iÒu hµnh c«ng viÖc 69,65%<br /> 4 Quy ®Þnh râ quyÒn h¹n, nhiÖm vô, quan hÖ c«ng t¸c cña tæ chøc ®¶ng, chÝnh quyÒn, ®oµn thÓ 62,97%<br /> 5 C¶i tiÕn chÕ ®é bÇu cö vµ bæ nhiÖm c¸n bé 54,55%<br /> <br /> Cã thÓ ph©n ra thµnh 2 nhãm gi¶i ph¸p: nhãm gi¶i ph¸p vÒ c«ng t¸c c¸n bé vµ<br /> nhãm gi¶i ph¸p vÒ t¨ng c−êng thÓ chÕ.<br /> VÒ c«ng t¸c c¸n bé: Tr−íc hÕt ®ã lµ gi¶i ph¸p vÒ ®µo t¹o, båi d−ìng c¸n bé.<br /> Phï hîp víi nhËn ®Þnh vÒ t×nh h×nh vµ nguyªn nh©n chñ yÕu cña nh÷ng khã kh¨n,<br /> v−íng m¾c t¹i c¸c c¬ së hiÖn nay, sè ®«ng c¸n bé ®−îc th¨m dß, víi tû lÖ ¸p ®¶o<br /> 92,51% vµ víi sù nhÊt qu¸n trong tÊt c¶ c¸c tØnh, ®· ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p: "n©ng cao<br /> tr×nh ®é, n¨ng lùc cña c¸n bé c¬ së". §iÒu nµy dÉn ®Õn viÖc xem xÐt kü vÒ chÊt l−îng,<br /> ph−¬ng ph¸p vµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d−ìng c¸n bé c¬ së trong thêi gian<br /> qua. CÇn cã sù thay ®æi lín vÒ néi dung, c¸ch lµm ®Ó cã hiÖu qu¶ s¸t thùc víi yªu cÇu<br /> c«ng viÖc hiÖn nay cña c¸n bé c¬ së. C¸c néi dung kh«ng thiÕt thùc, kh«ng phï hîp<br /> víi kh¶ n¨ng nhËn thøc cña sè ®«ng cÇn l−îc bá vµ t¨ng c−êng sù hiÓu biÕt vÒ luËt<br /> ph¸p, kü n¨ng qu¶n lý, vÒ quy tr×nh vµ c¸c b−íc tiÕn hµnh c«ng viÖc cô thÓ cho c¸n<br /> bé c¬ së. Mét ®Ò xuÊt n÷a còng vÒ c¸n bé, ®ã lµ viÖc c¶i tiÕn, t¨ng chÕ ®é phô cÊp cho<br /> c¸n bé c¬ së. ChÕ ®é phô cÊp cho c¸n bé hiÖn nay ch−a hîp lý vµ còng ch−a tháa<br /> ®¸ng, tuy tæng kinh phÝ cña Trung −¬ng vµ c¸c ®Þa ph−¬ng chi phÝ cho kho¶n nµy lµ<br /> kh¸ lín. Sè ng−êi ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p nµy lµ 85,83%, mét tû lÖ ®¸ng kÓ.<br /> Bªn c¹nh viÖc n©ng cao tr×nh ®é, n¨ng lùc vµ t¨ng chÕ ®é phô cÊp, sè ®«ng<br /> (54,55%) cßn ®Ò nghÞ c¶i tiÕn chÕ ®é bÇu cö ®Ó lùa chän ®−îc mét ®éi ngò cã chÊt<br /> l−îng cao h¬n. §©y lµ ®Ò xuÊt hîp lý, phï hîp víi 2 ®Ò xuÊt trªn.<br /> VÒ vÊn ®Ò t¨ng c−êng thÓ chÕ: Mét trong nh÷ng hiÖn t−îng ®¸ng l−u ý hiÖn<br /> nay t¹i c¬ së lµ sù ph©n c«ng c«ng viÖc kh«ng ®Òu, xu h−íng chung lµ tËp trung viÖc<br /> cho BÝ th−, Chñ tÞch, trong khi ®ã cã mét sè c¸n bé kh¸c cã Ýt viÖc lµm (tuy vÉn cã chÕ<br /> ®é phô cÊp cao). H¬n n÷a, cã hiÖn t−îng chång chÐo vµ bao biÖn, lµm thay (sù trïng<br /> l¾p vÒ c¬ b¶n gi÷a c¸c nghÞ quyÕt cña cÊp ñy ®¶ng c¬ së vµ Héi ®ång nh©n d©n cïng<br /> cÊp lµ mét vÝ dô cô thÓ). Nh÷ng hiÖn t−îng nµy lµ thùc tÕ cÇn gi¶i quyÕt. Gi¶i ph¸p ë<br /> ®©y lµ "quy ®Þnh râ quyÒn h¹n, nhiÖm vô vµ mèi quan hÖ c«ng t¸c còng nh− chÕ ®é<br /> lµm viÖc cña c¸c tæ chøc §¶ng, chÝnh quyÒn vµ c¸c ®oµn thÓ cña hÖ thèng chÝnh trÞ c¬<br /> së". Gi¶i ph¸p nµy ®· ®−îc sù ®ång t×nh cña 62,97% sè ng−êi ®−îc th¨m dß.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br />