B
GIÁO
DC
ĐÀO
TO
B
VĂN
HOÁ,
TH
THAO
DU
LCH
VIN VĂN HOÁ NGH THUT QUC GIA VIT NAM
Nguyễn Phương Vit
M THUT TRANG PHC N TRUYN THNG
CA DÂN TC THN VIT NAM
TÓM TT LUN ÁN TIN SĨ LÝ LUN VÀ LCH S M THUT
Ngành: Lý lun và lch s m thut
Mã s: 9210101
Hà Ni - 2024
Công trình được hoàn thành ti:
Viện Văn hóa Nghệ thut quc gia Vit Nam
B Văn hóa, Thể thao và Du lch
Phn bin 1: PGS.TS Đoàn Thị M Hương
Viện Văn hóa Nghệ thut quc gia Vit Nam
Phn bin 2: PGS.TS Đặng Mai Anh
Trường Đại hc M thut Công nghip
Phn bin 3: PGS.TS Nguyn Ngc Thanh
Hi Dân tc hc và Nhân hc Vit Nam
Lun án đưc bo v trưc Hi đồng đánh g luận án hp ti
Viện Văn hóa Nghệ thut quc gia Vit Nam
S 32, Hào Nam, Ô Ch Dừa, Đống Đa, Hà Nội
Vào lúc: 8 gi 30 ngày 23 tháng 12 năm 2023
NGƯỜI HƯỚNG DN KHOA HC NGHIÊN CU SINH
PGS.TS. Nguyễn Văn Dương TS. Trn Hu Sơn Nguyễn Phương Việt
XÁC NHN CỦA CƠ SỞ ĐÀO TẠO
Có th tìm hiu lun án ti:
- Thư viện Quc gia Vit Nam;
- Thư viện Viện Văn hóa Nghệ thut quc gia Vit Nam.
1
M ĐẦU
1. Lý do la chọn đề tài
T thc tin cp thiết trong nghiên cu bo tn, phát huy giá tr
truyn thng dân tc đang được Đảng, Nnước đặc bit quan tâm, xem
n hóa là nền tng tinh thn, va mc tiêu, vừa là đng lực thúc đẩy
s phát trin kinh tế - hi. Yêu cu v vic nghiên cu giá tr n hóa,
ngh thut truyn thng ca các dân tc trong đời sng đương đại là rt
c th. Vì vy không th không nói đến m thut trang phc n truyn
thng ca n tc Thn Vit Nam. Trang phc n truyn thng ca
dân tc Pà Thn đưc c nnghiên cu nhn đnh hình thc riêng
bit, nét to hình khác phong cách các dân tc cùng nhóm ngôn ng,
hay trong cùng khu vc, cha đựng nhng gtr văn hóa dân tộc riêng.
Trong bi cnh kinh tế -hi phát triển nhanh chóng như hiện nay đã
to ra nhng chuyn biến sâu sc. Tuy vy vic nghiên cu trang phc
ới góc độ m thuật để nhn din đưc những đặc điểm, gtr m
thut trang phục tchưa đưc nghiên cu.
Xut phát t do trên, NCS lựa chọn đề tài nghiên cứu Mỹ thuật
trang phục nữ truyền thống của dân tộc Thẻn Việt Nam làm luận
án Tiến sĩ ngành Lý luận và lịch sử mỹ thuật. Vi mong mun nghiên
cu khai thác chi tiết những biểu hiện mỹ thuật, xác định những đặc
đim, làm giá tr ngh thut trang phc trong đời sống văn hoá truyền
thng ca dân tc Pà Thn. Qua đó góp phn bo tn, tiếp thu, gi m
o trong dòng chy m thut đương đại.
2. Mục đích và nhiệm v nghiên cu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Đề tài nhm mc đích nghiên cu m thut trang phc n truyn
thng ca dân tc Pà Thẻn, qua đó xác định đặc điểm, giá tr m thut
2
trang phc n truyn thng ca dân tc Thẻn trong đời sng m
thut hôm nay.
2.2. Nhim v nghiên cu
Nghiên cu tng quan, h thng các tư liệu, ghi chép qua thc tế
điền dã và trao đổi vi chuyên gia các vn đề liên quan đến m thut
trang phc n truyn thng ca dân tc Thn. Khai thác chi tiết
nhng biu hin m thut ca trang phc. Ly nguyên ngh thut
to nh, lý thuyết biểu tượng m cơ sở nhn din những điểm tương
đồng và khác bit m thut trang phc n dân tc cùng ng h như
Dao Đỏ, Hmông Hoa. Xác đnh những đặc đim m thut biu
ng phía sau. Phân ch giá tr m thut trang phc n truyn thng
trong đời sng tộc người cũng nmỹ thut m nay.
3. Đối tượng và phm vi nghiên cu
3.1. Đối tưng nghiên cu ca đề i
Đối tượng nghiên cu ca lun án là m thut trang phc n
truyn thng ca dân tc Pà Thn, trong đó nghiên cu kiu dáng,
đưng nét, hình mng, màu sc, hoa văn trang trí, cht liu, k thut
to hình trang phc, trang sc ph kin.
3.2. Phm vi nghiên cu
Phm vi thi gian: T m 1986 đến 2022
Phm vi không gian: NCS la chn huyn Quang Bình, tnh
Giang, tp trung nghiên cu ti địa bàn xã Tân Bc. Đây là địa bàn tp
trung đông dân người n tc Thn nht, đó trang phục n
truyn thng ca dân tc gần như còn nguyên vẹn. Hin vt trưng bày
ti hai bo tàng: Bo tàng Ph n Vit Nam Bo tàng Dân tc hc.
Bao gm nhng liệu liên quan tới đề i trong khong phm vi thi
gian nghiên cu ca lun án.
3
4. Câu hi và gi thuyết nghiên cu
4.1. Câu hi nghiên cu
Câu hi 1: Nhng biu hin m thut trang phc n truyn thng
ca dân tc Pà Thn ra sao?nhng điểm khác biệt nào đối vi mt
s dân tc cùng nhóm ngôn ng? Câu hi 2: M thut trang phc n
truyn thng ca dân tc Thn nhng đặc đim ni bt nào, th
vn dụng trong đi sng m thut m nay? Câu hi 3: M thut trang
phc n truyn thng ca dân tc Pà Thn có giá tr như thế nào?
4.2. Gi thuyết nghiên cu
Gi thuyết nghiên cu 1: Nhng biu hin m thut xut hin phong
phú trên áo, y, khăn, yếm, thắt lưng, trang sức. Ch chi tiết, ch tng
th lp trong, lp ngoài ca trang phc. Nhng biu hin nàym
những điểm sáng to riêng v hình mng, màu sắc, hoa văn trang trí c
th là so vi dân tộc: Hmông Hoa, Dao Đỏ.
Gi thuyết nghiên cu 2: Tn sở nguyên ngh thut to hình,
trang phc n truyn thng ca dân tc Thn ni lên nhng đặc điểm
ch đo hình mng vuông, ch nht, màu đỏ, hoa n trang trí và kỹ
thut dt, thêu, chp vải độc đáo. Đưc sp xếp v trí, t l, th pháp, k
thut to hình riêng. Những điểm này nét ơng đng vi ngh thut
tân to nh, ti gin th vn dụng trong đời sng m thut hôm nay.
Gi thuyết nghiên cu 3: M thut trang phc n truyn thng ca
dân tc Pà Thn có giá tr trong tư duy, tổ chc to hình, th pháp cho
hiu qu th giác phù hp vi quan nim thm m ca tộc người. M
thut chuyn tải ýng thm m mt cách sng động, như biểu tượng
trong nhn din tộc người, kh năng tác động mnh m ti con ni.
5. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cách tiếp cn liên ngành
ch tiếp cn liên ngành chú trng các tương tác hữu ích, s dng