zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Khoa Học Xã Hội

» Giáo dục học

Nâng cao chất lượng giảng dạy các môn Lý luận chính trị ở các trường đại học trong bối cảnh hiện nay

Chia sẻ: Tưởng Trì Hoài | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Báo xấu

6
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở phân tích sự biến đổi trong chương trình giảng dạy các môn Lý luận chính trị những năm gần đây; thực trạng giảng dạy các môn Lý luận chính trị ở các trường đại học, bài viết "Nâng cao chất lượng giảng dạy các môn Lý luận chính trị ở các trường đại học trong bối cảnh hiện nay" đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy các môn Lý luận chính trị ở các trường đại học trong bối cảnh hiện nay. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nâng cao chất lượng giảng dạy các môn Lý luận chính trị ở các trường đại học trong bối cảnh hiện nay

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY CÁC MÔN LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY Cao Thị Thu Lương, Nguyễn Thị Xuyên Trường Ngoại ngữ - Đại học Thái Nguyên Tác giả liên hệ: Cao Thị Thu Lương, email: caothuluongtn.sfl@tnu.edu.vn Tóm tắt: Nâng cao chất lượng dạy học nói chung, trong đó có chất lượng dạy học các môn Lý luận chính trị (LLCT) nói riêng là vấn đề có tầm quan trọng đặc biệt, bởi đây được xem là yếu tố quyết định đến sự phát triển của các trường đại học. Cùng với những môn học khác, việc nâng cao chất lượng dạy học các môn Lý luận chính trị sẽ góp phần đào tạo ra những con người có đầy đủ đức và tài, đáp ứng yêu cầu về chất lượng nguồn nhân lực của xã hội. Do đó, việc nghiên cứu, tìm hiểu nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy các môn Lý luận chính trị ở trường đại học hiện nay là một yêu cầu hết sức cần thiết. Trên cơ sở phân tích sự biến đổi trong chương trình giảng dạy các môn Lý luận chính trị những năm gần đây; thực trạng giảng dạy các môn Lý luận chính trị ở các trường đại học, bài viết đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy các môn Lý luận chính trị ở các trường đại học trong bối cảnh hiện nay. Từ khóa: Chất lượng giảng dạy; lý luận chính trị; trường đại học. 1. MỞ ĐẦU Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII khẳng định vai trò tiên phong của giáo dục, đào tạo nhất là giáo dục đại học trong việc nâng cao chất lượng nguồn lực gắn với đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, ứng dụng và phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ. Trong nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021- 2025 chỉ rõ: “Thúc đẩy phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo để bứt phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh trong bối cảnh Cuộc cách mạng công nghệ lần thứ tư” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2021a, 130). Hướng tới mục đích thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của các môn học Lý luận chính trị trong hệ thống các trường đại học, cao đẳng niện nay, nâng cao chất lượng giảng dạy theo hình thức trực tuyến, áp dụng những thành tựu của cuộc cách mạng công nghệ 4.0 vào giảng dạy là hết sức cần thiết. 244
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA “XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM: LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN” 2. THỰC TIỄN GIẢNG DẠY CÁC MÔN LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ TẠI CÁC CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC HIỆN NAY 2.1. Kết quả đạt được Về chương trình các môn học: Trong nhiều năm qua, ý thức rõ vai trò quan trọng của tuyên tuyền, giảng dạy LLCT, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản thúc đẩy công tác giáo dục LLCT. Điều quan trọng là đã có những thay đổi căn bản về chương trình, kết cấu môn học. Các môn LLCT được đưa vào giảng dạy trong các đại học từ rất sớm, với các khối kiến thức cơ bản: Triết học Mác - Lênin, Kinh tế chính trị Mác - Lênin và Chủ nghĩa xã hội khoa học, cùng với đó là môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam và sau thời điểm năm 2000 có thêm môn Tư tưởng Hồ Chí Minh. Năm 2009, với chương trình đổi mới, các môn khoa học Mác - Lênin được tích hợp lại còn 3 môn, đó là: Những Nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, Đường lối cách mạng Việt Nam và Tư tưởng Hồ Chí Minh được gọi dưới cái tên mới là các môn LLCT. Từ năm 2019, Ban Tuyên giáo Trung ương và Bộ Giáo dục và Đào tạo nghiên cứu xây dựng, ban hành khung chương trình mới, trở lại 5 môn học độc lập như trước năm 2009. Có thể thấy, sự thay đổi chương trình này là phù hợp với yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước ta trong giai đoạn hiện nay. Đặc biệt, chương trình mới đã tăng cường thời lượng, số lượng tín chỉ và có sự phân biệt về thời lượng, số lượng tín chỉ giữa chương trình đào tạo ngành không chuyên và ngành chuyên về LLCT, đây là điểm mới so với chương trình cũ nhằm đảm bảo đáp ứng được mục tiêu đào tạo của từng đối tượng. Cụ thể, chương trình các môn LLCT trong các chương trình đào tạo của ngành không chuyên về LLCT sẽ bao gồm 11 tín chỉ, gồm: Triết học Mác - Lênin (3 tín chỉ); Kinh tế chính trị Mác - Lênin (2 tín chỉ); Chủ nghĩa xã hội khoa học (2 tín chỉ); Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam (2 tín chỉ); Tư tưởng Hồ Chí Minh (2 tín chỉ); Chương trình các môn LLCT trong các chương trình đào tạo của ngành chuyên về LLCT sẽ bao gồm 14 tín chỉ, cụ thể: Triết học Mác - Lênin (4 tín chỉ); Kinh tế chính trị Mác - Lênin (3 tín chỉ); Chủ nghĩa xã hội khoa học (2 tín chỉ); Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam (3 tín chỉ); Tư tưởng Hồ Chí Minh (2 tín chỉ). Về nội dung các môn học: nội dung giảng dạy đảm bảo tính khoa học, được cập nhật sau mỗi kỳ Đại hội Đảng để đảm bảo tính thực tiễn. Hàng năm, Bộ Giáo dục & Đào tạo còn chủ trương tập huấn cho các cán bộ giảng viên giảng dạy các môn LLCT của các trường 245
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG đại học và cao đẳng. Mục đích của hoạt động này là nhằm bổ sung tri thức thực tiễn, nâng cao nhận thức lý luận, tạo cơ hội trao đổi chuyên môn trong giới. Đó là một hoạt động cần thiết, nên tổ chức định kỳ và tránh hình thức. Việc giảng dạy LLCT cũng được phân làm hai khối: chuyên và không chuyên khoa học xã hội và nhân văn (KHXH&NV); trên cơ sở phân chia đó, giảng viên sẽ thiết kế dung lượng kiến thức phù hợp với mỗi chuyên ngành. Đây cũng là cách phân chia khoa học. Bên cạnh đó, từ năm học 2019 - 2020 với việc thay đổi chương trình 5 môn học LLCT dẫn đến kết cấu nội dung trong từng môn học cũng có sự sắp xếp, thay đổi phù hợp với yêu cầu đổi mới của đất nước trong giai đoạn mới, được thể hiện trong kết cấu nội dung bài giảng. Về cơ bản, những tri thức có tính kinh điển, vẫn được kế thừa trong những lần thay đổi giáo trình, kết cấu chương trình môn học, cái mới là ở chỗ, trong mỗi bài đã có sự cập nhật những tri thức mới mẻ, loại trừ đi những tri thức đã không còn phù hợp, thổi vào giáo trình hơi thở thực tiễn cuộc sống. Thí dụ, môn Triết học Mác - Lênin (dùng cho Hệ không chuyên LLCT), có phần nội dung “Vai trò của triết học Mác - Lênin trong đời sống xã hội và trong sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay”. Hay với môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh, theo giáo trình cũ xuất bản năm 2012, nội dung “Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộc” và nội dung “Tư tưởng Hồ Chí Minh về Chủ nghĩa xã hội và con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” được tách ra làm hai chương, nhưng giáo trình mới ấn hành năm 2021 đã gộp lại thành một chương “Tư tưởng Hồ Chí minh về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội” (trong đó đã trình bày cụ thể nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc; tư tưởng Hồ Chí Minh về Chủ nghĩa xã hội và tư tưởng Hồ Chí Minh về mối quan hệ giữa độc lập dân tộc và Chủ nghĩa xã hội). Đây là sự sắp xếp khoa học, phù hợp cả về mặt lý luận và thực tiễn. Bởi lẽ, vấn đề độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội có mối quan hệ biện chứng, không thể tách rời, đồng thời là sợi chỉ đỏ, là con đường xuyên suốt trong mọi thời kỳ, mọi giai đoạn cách mạng của Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn Kiện Đại hội XIII của Đảng cũng khẳng định tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta là phải “kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2021a, 33). Đây là vấn đề mang tính nguyên tắc và có ý nghĩa sống còn đối với chế độ ta. Về phương pháp giảng dạy: trong giảng dạy LLCT, đa phần các thầy cô đã chủ động sáng tạo 246
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA “XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM: LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN” linh hoạt về phương pháp, các cách tiếp cận hiện đại hiện nay. Sử dụng công nghệ thông tin truyền thông đa phương tiện (Mass media) để giảng dạy, cập nhật những tri thức mới mẻ của thời đại đưa vào bài giảng cho sinh viên, học viên. Giảng viên môn học đã kết hợp linh hoạt các phương pháp thuyết giảng, yêu cầu sinh viên đọc tài liệu, tăng cường Seminar, làm tiểu luận… để tăng sự sinh động, tính hấp dẫn của môn học đối với sinh viên. Đánh giá về những kết quả đạt được, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII cho rằng: “Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh tiếp tục được đẩy mạnh, nội dung, hình thức đa dạng, phong phú hơn” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2021b, 169); “Công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị được đổi mới cả về nội dung và phương pháp; tăng cường quản lý, kỷ luật trong giảng dạy, học tập; chất lượng đào tạo, bồi dưỡng được nâng lên; từng bước khắc phục tình trạng lười học, ngại học lý luận chính trị, dạy và học hình thức”; “Khoa học xã hội và nhân văn, khoa học lý luận chính trị, góp phần tích cực cung cấp luận cứ cho việc xây dựng đường lối, chính sách; bảo vệ, phát triển nền tảng tư tưởng của Đảng; xây dựng, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, con người Việt Nam và bảo vệ Tổ quốc” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2021b, 170). Với đánh giá này của Đảng về vai trò của KHXH và nhân văn, khoa học LLCT trong sự nghiệp xây dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc đã cho thấy phần nào sự ghi nhận đóng góp của công tác giảng dạy LLCT. 2.2 Hạn chế và nguyên nhân hạn chế Từ thực tế giảng dạy và quan sát việc giảng dạy môn học này ở các trường đại học, cao đẳng khắp cả nước, cũng như thông qua trao đổi với đội ngũ giảng viên giảng dạy LLCT, chúng tôi nhận thấy bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác giảng dạy LLCT trong thời gian qua còn có một số hạn chế như sau: - Việc cập nhật các tri thức thực tế, thực tiễn đời sống chính trị - xã hội đưa vào bài giảng của một số giảng viên còn hạn chế, lấy các ví dụ trong sách giáo khoa để giảng cho sinh viên, nội dung liên hệ thiếu phong phú. Yêu cầu gắn kết tính đảng và tính khoa học trong nghiên cứu và giảng dạy các môn LLCT chưa được thể hiện rõ. Có một số giáo viên dạy về đường lối cách mạng song thiếu sự cập nhật những nội dung kiến thức có liên quan trong các văn kiện đại hội, hội nghị của Đảng. - Một số giảng viên bám quá chặt vào chương trình để giảng, thiếu sự biến tấu, linh hoạt. Bài giảng nặng về thuyết giảng, ít chủ động tạo ra sự tương tác, đối thoại 247
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG với sinh viên, học viên; cung cách đó gây nên sự nhàm chán khô khan đơn điệu với môn học, giảm hứng thú đối với người học. - Còn tồn tại tình trạng giảng viên nhận thức sai lệch khi coi kiến thức, bài giảng mình đã chuẩn bị là cái gì đã xong, hoàn chỉnh có thể giảng dạy cho mọi đối tượng, cho mọi chuyên ngành. Thực tế đó, ít nhiều cho thấy tính thụ động của một bộ phận giảng viên. Từ nội dung tri thức cho tới phương pháp, phong cách nói trên của giảng viên dẫn tới bài giảng chưa quán triệt được đầy đủ cả bốn tính chất “khoa học, thực tiễn, sáng tạo và hiện đại”. Đó cũng là nguyên nhân làm bài giảng LLCT trở nên khô khan, xơ cứng, thiếu đi sự sinh động, hấp dẫn đối với sinh viên. Những hạn chế trên bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, có thể thấy: Từ phía nội dung chương trình: chương trình có sự thay đổi quá nhiều lần. Thay đổi là một tất yếu trong quá trình nâng cao chất lượng môn học, tuy nhiên, sự thay đổi đó còn bộc lộ những sự bất hợp lý. Đơn cử, việc tích hợp môn học từ 2009, đã giảm tải nội dung chương trình. Tuy nhiên, đội ngũ giảng viên khá vất vả khi phải chuẩn bị dạy tích hợp; cũng phải mất 3 đến 5 năm, giáo viên mới thích ứng với khung chương trình mới này. Do một số người hoặc chỉ được đào tạo Triết học hoặc chỉ là Kinh tế Chính trị nên dẫn tới việc dạy môn Những nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác - Lênin không đều hoặc không sâu. Khi mà giảng viên chưa nắm chắc môn học thì cũng có nghĩa là chưa nắm chắc bản chất khoa học của tri thức môn học. Sau nhiều lần thay đổi, thì cuối cùng mới định hình lại cách làm ban đầu là chia làm 5 môn hiện nay. Và bắt đầu được thực hiện từ năm học 2019 - 2020. Về phía giảng viên: giảng viên dạy các môn học LLCT hiện còn một số hạn chế. Một số giảng viên quá tập trung vào trình bày nội dung tri thức môn học bằng cách bám chặt vào giáo trình, đề cương bài giảng mà chưa chú trọng vào đối tượng giảng dạy, thiếu sự linh hoạt trong tiếp cận phương pháp mới vào dạy học phù hợp với các đối tượng sinh viên khác nhau; một số giảng viên thiếu tinh thần cởi mở, cầu thị trao đổi chuyên môn, học hỏi tri thức và kinh nghiệm của đồng nghiệp, thái độ coi trọng cái tôi cá nhân cũng làm hạn chế sự chia sẻ kiến thức và nghiệp vụ; Ở một số cơ sở giáo dục đại học, còn tình trạng giảng viên LLCT phải dạy kiêm môn, không đúng với chuyên môn của mình. Việc kiêm nhiệm quá nhiều môn dẫn đến 248
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA “XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM: LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN” không có thời gian để chuẩn bị bài giảng và thiếu kiến thức chuyên sâu dẫn đến tâm lý e dè, không tự tin là điều tất yếu. Từ phía người học: Sinh viên là đối tượng tiếp nhận tri thức, nội dung môn học nhưng lại có vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy, đó là mối quan hệ hữu cơ giữa người dạy và người học. Nếu sinh viên chịu khó học tập, chủ động trao đổi, điều đó sẽ khiến giảng viên cũng phải xem lại vai trò, cách thức truyền đạt của mình, điều chỉnh phù hợp để có chất lượng bài giảng tốt hơn. Từ phía người học có thể thấy, một số sinh viên còn lười học, ngại học LLCT, bởi trong mắt họ, kiến thức LLCT khô khan và trừu tượng; một số em chưa có ý thức cao với việc học tập LLCT, coi đó là môn học thứ yếu, môn điều kiện nên học vẹt, học tủ, học để mục đích thi cho qua môn. 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO LỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY Triển khai Kết luận 94 - KL/TW ngày 28/3/2014 của Ban Bí thư về “Tiếp tục đổi mới học tập lý luận chính trị trong hệ thống giáo dục quốc dân”, năm 2019, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương hoàn thành xây dựng bộ chương trình, giáo trình các môn Lý luận chính trị giảng dạy trong các trường đại học, cao đẳng và đưa vào giảng dạy từ năm học 2019 - 2020. Đây là một bước quan trọng góp phần đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy lý luận chính trị, góp phần vào việc phát triển nhân cách và định hình phẩm chất nghề nghiệp cho sinh viên. Thực tế cũng cho thấy, việc giảng dạy các môn Lý luận chính trị theo chương trình, giáo trình mới đã được các trường đại học triển khai cụ thể. Bên cạnh việc thực hiện giảng dạy lý luận chính trị trên lớp học, các trường đại học cũng phối hợp với Đoàn, Hội Liên hiệp Thanh niên, Hội sinh viên triển khai nhiều hoạt động ngoại khóa gắn với tuyên truyền, giáo dục lý luận chính trị như: đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục lý luận, chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, nghị quyết của Đảng trong tuần sinh hoạt công dân đối với sinh viên năm đầu, đầu khóa; tổ chức các cuộc thi kể chuyện tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, thi tìm hiểu về chủ quyền biển, đảo; thi Olympic các môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; các cuộc thi online “Người đi tìm hình của nước”;... đã thu hút hàng chục nghìn sinh viên tham gia, tạo nên sức lan tỏa sâu rộng, có tác dụng giáo dục mạnh 249
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG mẽ đến toàn thể sinh viên. Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục lý luận chính trị nói chung, chất lượng giảng dạy các môn Lý luận chính trị nói riêng cũng được nhiều trường đại học đặc biệt quan tâm, thực hiện thường xuyên thông qua một số hoạt động cụ thể như: thanh tra; kiểm tra kế hoạch đào tạo; dự giờ, đánh giá giờ giảng của từng giảng viên; quản lý giảng viên thông qua phiếu theo dõi giảng dạy, qua thời khóa biểu; tổ chức lấy ý kiến phản hồi của sinh viên đối với hoạt động giảng dạy của giảng viên dạy lý luận chính trị;… Theo đó, hoạt động giảng dạy lý luận chính trị ở các trường đại học hiện nay đã đạt được những kết quả bước đầu. Tuy nhiên, trước yêu cầu của tình hình mới, việc tiếp tục nghiên cứu và vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị vào việc nâng cao chất lượng giảng dạy các môn Lý luận chính trị ở trường đại học hiện nay được xem là một trong những nhiệm vụ có tầm quan trọng đặc biệt. Để nâng cao chất lượng dạy học các môn Lý luận chính trị ở trường đại học hiện nay, cần thiết phải thực hiện có hiệu quả các biện pháp chủ yếu sau: Thứ nhất, tiếp tục nâng cao ý thức, trách nhiệm của đội ngũ giảng viên trong dạy học các môn Lý luận chính trị ở nhà trường. Dạy học các môn Lý luận chính trị là quá trình giảng viên cung cấp cho sinh viên các tri thức về những nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, cùng những giá trị tư tưởng chính trị của dân tộc và nhân loại nhằm hình thành thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng, phương pháp tư duy biện chứng và phương pháp hành động khoa học, góp phần phát huy tính tích cực của sinh viên. Nhờ có thế giới quan, nhân sinh quan và phương pháp luận biện chứng, sinh viên sẽ có những hành vi đúng đắn, trở thành những công dân biết tôn trọng, kế thừa những giá trị văn hóa truyền thống, lòng tự hào dân tộc, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Để làm được điều này, đội ngũ giảng viên giảng dạy các môn Lý luận chính trị trong nhà trường cần không ngừng trau dồi, tu dưỡng đạo đức, lối sống, gắn với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách đức Hồ Chí Minh; thường xuyên có ý thức nâng cao tri thức lý luận chính trị trên cơ sở tìm hiểu, nghiên cứu, cập nhật các kiến thức lý luận chính trị, kiến thức văn hóa - xã hội,... nhằm tạo nền tảng tri thức sâu rộng. Tích cực học hỏi, rèn luyện, đổi mới các phương pháp, hình thức giảng dạy lý luận chính trị để nâng cao chất lượng giảng dạy; chủ động 250
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA “XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM: LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN” tham gia các khóa đào tạo (thạc sĩ, tiến sĩ, bồi dưỡng chuyên môn, phương pháp,...) và tự đào tạo; tăng cường nghiên cứu khoa học (tham gia đề tài nghiên cứu khoa học các cấp, tham gia các hội nghị, hội thảo khoa học, viết các bài báo khoa học, viết sách,...). Đồng thời, nâng cao khả năng sử dụng thành thạo công nghệ thông tin hiện đại, đặc biệt là máy vi tính để tìm kiếm tài liệu trên mạng internet, soạn giáo án điện tử,… nhằm đổi mới, nâng cao hơn nữa chất lượng giảng dạy, góp phần nâng chất lượng giáo dục lý luận chính trị lên một tầm cao mới trong thời kỳ hội nhập ngày nay. Thứ hai, nội dung dạy học các môn Lý luận chính trị cần tăng cường gắn lý luận với thực tiễn, rèn luyện kỹ năng giải quyết các vấn đề thực tiễn. Xét về bản chất, lý luận được hình thành từ thực tiễn, nên việc gắn lý luận với thực tiễn trong giảng dạy không chỉ giúp sinh viên dễ hiểu bài, thấy được vai trò của lý luận đối với thực tiễn và mối liên hệ giữa chúng, mà còn giúp các em làm quen việc gắn lý luận với thực tiễn ngay khi đang còn ngồi trên ghế nhà trường. Đó cũng chính là cách gắn học với hành, khắc phục tình trạng áp dụng lý luận, lý thuyết một cách giáo điều, rập khuôn, máy móc. Suy cho cùng, việc biết vận dụng lý luận, lý thuyết vào thực tiễn chính là mục đích cao nhất và là giá trị đích thực của sự học, là một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá hiệu quả của hoạt động giáo dục, đào tạo. Để gắn được lý luận với thực tiễn trong giảng dạy các môn lý luận chính trị, giảng viên phải có vốn thực tiễn phong phú, phải biết phân tích, chọn lọc, tổng hợp, khái quát, nghĩa là phải xử lý tốt thông tin để tìm ra những thực tiễn phù hợp, điển hình, phổ biến, cập nhật và sinh động. Đồng thời, giảng viên phải biết cách gắn sao cho đúng, phù hợp lý luận với thực tiễn, biết cách khai thác thực tiễn từ các khía cạnh khác nhau; liều lượng gắn cũng phải hợp lý, tránh tình trạng sử dụng những thực tiễn sơ sài, vụn vặt, đơn lẻ, không mang tính phổ biến hoặc lạm dụng, sa đà vào thực tiễn, mà xem nhẹ việc cung cấp những tri thức khoa học, những lý luận, lý thuyết cần và đủ cho người học. Mặt khác, cần gắn việc giảng dạy chuyên môn với việc liên hệ, vận dụng vào đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, vào thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Điều này đòi hỏi giảng viên phải có kiến thức thực tiễn rộng, nắm vững đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước và phải am hiểu các vấn đề kinh tế, chính trị, xã hội,… Thứ ba, sử dụng các phương pháp dạy học phù hợp với đặc thù môn học. Thực tiễn giảng dạy cho thấy, đối với việc dạy học các môn Lý luận chính trị trong trường đại học, để giờ giảng đạt được hiệu quả, cần thiết phải sử dụng tổng 251
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG hợp nhiều phương pháp như: thuyết trình, nêu vấn đề, gợi mở, tạo tình huống, người học cùng tham gia,... Trong các phương pháp đó, thuyết trình vẫn là phương pháp chủ đạo, nhưng phải là thuyết trình có đổi mới theo hướng phát huy tính tích cực của người học, nghĩa là trong thuyết trình có nêu vấn đề, phát vấn, tạo tình huống, người học cùng tham gia,... Việc lựa chọn, sử dụng những phương pháp nào và mức độ sử dụng ra sao cũng cần phải căn cứ vào mục tiêu của từng bài học, căn cứ vào đối tượng người học và điều kiện, phương tiện vật chất cần thiết phục vụ cho quá trình dạy học. Chẳng hạn, các khái niệm, định nghĩa, quan điểm trong tư tưởng Hồ Chí Minh thường có tính khái quát cao, do đó giảng viên thường phải giảng giải, phân tích dưới hình thức diễn dịch hoặc quy nạp, tức là sử dụng phương pháp thuyết trình. Đồng thời, để dễ hiểu khi thuyết trình, giảng viên hay dùng thủ pháp dẫn người học từ cái họ đã biết đến cái họ cần phải biết thông qua các ví dụ sinh động, nghĩa là đi từ cụ thể đến trừu tượng, từ đơn lẻ đến khái quát. Nhưng khi giảng phần ý nghĩa và sự vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh, thì giảng viên lại có thể sử dụng các phương pháp nêu vấn đề, gợi mở, tạo tình huống để người học suy nghĩ, tự lý giải, tự liên hệ, vận dụng vào hoạt động nhận thức và thực tiễn nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo của họ. Nghĩa là, giảng viên phải biết khai thác, sử dụng tổng hợp các phương pháp giảng dạy một cách linh hoạt và khéo léo. Tuy nhiên, cũng cần nhận thức rõ rằng, dù áp dụng phương pháp giảng dạy nào thì cũng phải nhằm đạt được mục tiêu là giúp cho người học dễ hiểu bài, nắm được bản chất của vấn đề; phát huy được tính tích cực và tư duy sáng tạo của người học; biết vận dụng lý luận vào thực tiễn; giờ giảng hấp dẫn, thu hút người học và nhất là làm cho sinh viên hiểu được ý nghĩa, giá trị, ích lợi của môn học, từ đó giúp các em yêu mến môn học. Đây cũng chính là cái đích mà chủ thể giảng dạy phải hướng đến, đồng thời cũng là căn cứ để đánh giá tính hiệu quả của việc sử dụng phương pháp giảng dạy đối với các môn Lý luận chính trị. Thứ tư, phát huy tinh thần, ý thức tự học, tự nghiên cứu trong sinh viên. Để nâng cao chất lượng dạy và học các môn Lý luận chính trị trong nhà trường đại học hiện nay, cả người dạy và người học đều cần phải nhận thức được quá trình dạy - học và tự học là một quá trình biện chứng. Bên cạnh vai trò cực kỳ quan trọng của giảng viên thì việc tự học tập, rèn luyện của sinh viên mới là yếu tố quyết định chất lượng học tập. Đào tạo đại học hiện nay cần phải hình thành 252
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA “XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM: LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN” được nhu cầu và khả năng tự học để học suốt đời. Thông qua tự học, tự rèn luyện, mỗi sinh viên dần hình thành những khả năng tự đánh giá, tự điều chỉnh, tự hoàn thiện theo những yêu cầu, chuẩn mực đạo đức, nhân cách mà xã hội đang hướng đến xây dựng. Đây chính là quá trình con người tự biểu hiện, tự khẳng định. Khi sinh viên có ý thức tự giác trong học tập các môn Lý luận chính trị thì việc tiếp thu tri thức và lựa chọn những chân lý sẽ nhanh chóng chuyển thành tình cảm, niềm tin, lý tưởng và cao hơn hết là xây dựng trong mình một thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa. Theo đó, ngay từ buổi lên lớp đầu tiên, giảng viên phải cung cấp cho sinh viên đề cương môn học; nêu rõ những nội dung sinh viên tự học, tự nghiên cứu; giới thiệu tài liệu học tập. Trong quá trình dạy học, giảng viên chủ động bồi dưỡng các kỹ năng tự học cho sinh viên, như: hướng dẫn các em sinh viên xây dựng kế hoạch học và thời gian tự học hợp lý, khoa học phù hợp với điều kiện học tập môn học của mình; hướng dẫn sinh viên kỹ năng đọc sách, đọc tài liệu sao cho có hiệu quả cao, từ việc chọn sách để đọc cho đến cách đọc từng loại sách, tài liệu chuyên khảo, tham khảo,… Đồng thời, giảng viên cũng cần có biện pháp thường xuyên kiểm tra, đánh giá hoạt động tự học của sinh viên (một trong những biện pháp đó là các vấn đề thảo luận, đề kiểm tra), qua đó buộc họ phải tự giác trong công việc tự học, tự nghiên cứu. 4. KẾT LUẬN Giáo dục LLCT và nâng cao chất lượng giáo dục LLCT là vấn đề luôn được Đảng, Nhà nước và các cơ sở đào tạo quan tâm trong những năm qua, không chỉ vì vị trí, vai trò quan trọng, bồi dưỡng cho sinh viên thế giới quan, phương pháp luận khoa học để nhìn nhận và giải quyết các vấn đề của thực tiễn mà còn đáp ứng yêu cầu của thời đại mới, thời đại bùng nổ thông tin và giao lưu quốc tế được đẩy lên mức cao nhất. Và để nâng cao chất lượng, hiệu quả của giáo dục LLCT đòi hỏi các cơ sở giáo dục phải thực hiện đồng bộ nhiều nội dung, giải pháp từ công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quá trình tổ chức thực hiện, sự chung tay của mọi tổ chức, mọi lực lượng đến trách nhiệm của từng giảng viên và sinh viên. Thực hiện đồng bộ các giải pháp nêu trên sẽ góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy các môn lý luận chính trị ở các trường đại học hiện nay. 253
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. Đảng Cộng sản Việt Nam. (2001). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX. Chính trị quốc gia. [2]. Đảng Cộng sản Việt Nam. (2007). Văn kiện Hội nghị Trung ương năm, Khóa X. Chính trị Quốc gia. [3]. Đảng Cộng sản Việt Nam. (2021a). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII (Vol. 1). Chính trị quốc gia Sự thật. [4]. Đảng Cộng sản Việt Nam. (2021b). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII (Vol. 2). Chính trị quốc gia Sự thật. [5]. Phạm, H. K. (2010). Lý luận và phương pháp nghiên cứu, giáo dục lý luận chính trị. Chính trị - Hành chính. [6]. Vũ, N. A. (2009). Một số vấn đề về phương pháp giảng dạy lý luận chính trị. Thông tấn. 254

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.