Nghiên cứu ảnh hưởng của các tỉ lệ protein khác nhau với mức 10 gam lysine/kg thức ăn đến sinh trưởng và cho thịt của lợn ngoại lai giai đoạn 18 – 50kg

51(3): 3 - 7<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 3 - 2009<br /> <br /> NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC TỈ LỆ PROTEIN KHÁC NHAU<br /> VỚI MỨC 10 GAM LYSINE/KG THỨC ĂN ĐẾN SINH TRƯỞNG<br /> VÀ CHO THỊT CỦA LỢN NGOẠI LAI GIAI ĐOẠN 18 - 50 KG<br /> Bùi Thị Thơm, Trần Văn Phùng, Phan Đình Thắm (Trường ĐH Nông Lâm – ĐH Thái Nguyên)<br /> <br /> 1. Đặt vấn đề<br /> Những năm gần đây, với việc tạo ra các giống lợn siêu nạc đã thúc đẩy các nghiên cứu<br /> nhằm đáp ứng nhu cầu sinh trưởng và khai thác tối đa tiềm năng của chúng. Đã có nhiều công<br /> trình nghiên cứu xác định tỉ lệ protein thích hợp và tỉ lệ protein trong thức ăn có xu hướng tăng<br /> cao. Tuy nhiên, đứng trước thách thức của nguy cơ ô nhiễm môi trường do dư thừa protein thải<br /> ra qua phân và nước tiểu. Bên cạnh đó, giá của thức ăn giầu protein cũng không ngừng tăng<br /> cao, đòi hỏi phải xác định được không chỉ mức protein trong thức ăn, mà còn phải xem xét<br /> hiệu quả sử dụng chúng. Đã có một số công trình nghiên cứu đi theo hướng giảm tỉ lệ protein<br /> trên cơ sở cân đối các axit amin thiết yếu đã làm giảm đáng kể lượng nitơ đào thải, giảm ô<br /> nhiễm môi trường.<br /> Ở Việt Nam, đã có nhiều công trình nghiên cứu bổ sung lysine, methionine cho lợn,<br /> nhằm giảm tỉ lệ protein thô trong khẩu phần. Tuy nhiên, chưa có công trình nào sử dụng đồng<br /> thời L-lysine, DL-methionine, L-tryphtophan và L-threonine để bổ sung, nhằm giảm tỉ lệ protein<br /> thô trong khẩu phần. Vì vậy, trong bài báo này, chúng tôi xin trình bày kết quả nghiên cứu ảnh<br /> hưởng của việc giảm tỉ lệ protein trên cơ sở cân đối các axit amin thiết yếu theo mức 10g<br /> lysine/kg thức ăn cho lợn ngoại lai thương phẩm giai đoạn 18 - 50kg.<br /> 2. Vật liệu và phương pháp nghiên cứu<br /> Thí nghiệm được bố trí theo phương pháp chia lô so sánh, đảm bảo đồng đều về số lượng,<br /> giống, tuổi, tính biệt, khối lượng và điều kiện chăm sóc. Lợn thí nghiệm là lợn lai thương phẩm<br /> giữa các giống lợn ngoại (Lợn đực lai (Pietrain x Landrace) x cái lai (Landrace x Yorkshire)) với<br /> tổng số 66 con, chia đều cho 3 lô, được lặp lại hai lần trong quá trình thí nghiệm. Tỉ lệ lợn đực<br /> cái trong mỗi lần thí nghiệm là 6/5. Lợn thí nghiệm được nuôi trong hệ thống chuồng hở, thông<br /> thoáng tự nhiên. Thức ăn được cung cấp theo chế độ tự do trên máng ăn bán tự động. Nước uống<br /> được cung cấp qua các vòi uống tự động.<br /> Khẩu phần thức ăn thí nghiệm được xây dựng với mức năng lượng là 3200 kcal ME và<br /> cân đối đủ lượng 4 axit amin thiết yếu là lysine, methionine, threonine và tryptophan ở mức cao,<br /> trong đó tỉ lệ các axit amin đối với lysine áp dụng theo đề xuất của ARC (1981), Wang, Fuller<br /> (1989), Cole (1992), Baker, Chung (1992). Cụ thể, trong 1kg thức ăn có: 10 gam lysine, 6,5 gam<br /> threonine, 5,5 gam methionine + cystine và 1,9 gam tryptophan. Mức protein thô trong khẩu<br /> phần được thiết kế giảm từ 18% - 17% - 16% theo thứ tự các lô tương ứng 1, 2 và 3. Để điều<br /> chỉnh đủ tỉ lệ lysine cũng như các axit amin khác theo thiết kế, chúng tôi sử dụng các axit amin<br /> tổng hợp như L-lysine, DL-methionine, L-threonine và L-tryptophan.<br /> Nguyên liệu thức ăn trước khi đưa vào thí nghiệm được phân tích các thành phần dinh<br /> dưỡng cơ bản như protein, axit amin, chất xơ, lipit và chất khoáng tại phòng Thí nghiệm trung<br /> tâm trường Đại học Nông Lâm – Đại học Thái Nguyên. Công thức thức ăn thí nghiệm được xây<br /> dựng trên phần mềm OPTIMIX.<br /> <br /> 1<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 51(3): 3 - 7<br /> <br /> 3 - 2009<br /> <br /> Các chỉ tiêu theo dõi bao gồm sinh trưởng tích lũy, lượng thức ăn tiêu thụ/ngày, tiêu tốn<br /> và chi phí thức ăn/kg tăng khối lượng, kết quả mổ khảo sát năng suất và phân tích thành phần<br /> hóa học của thịt khi lợn thí nghiệm đạt khối lượng xấp xỉ 50kg.<br /> Số liệu được xử lý thống kê trên phần mềm thống kê STATGRAPH version 4.0.<br /> 3. Kết quả và thảo luận<br /> 3.1. Sinh trưởng tích lũy của lợn thí nghiệm<br /> Lợn lai thương phẩm trong điều kiện thí nghiệm với các mức protein giảm từ 18 - 17 16% và mức lysine 10g/kg thức ăn cho khối lượng khi kết thúc thí nghiệm theo xu hướng giảm<br /> dần, tuy nhiên, kết quả so sánh thống kê không thấy sự sai khác rõ rệt (P > 0,05). Mặc dù, khi<br /> so sánh khối lượng lúc kết thúc thí nghiệm chúng ta thấy lợn ăn khẩu phần 18% protein đạt khối<br /> lượng cao hơn lợn ăn khẩu phần 16% là 0,9kg bằng 3,02%. Kết quả tính toán cho thấy, ảnh<br /> hưởng của việc giảm tỉ lệ protein 2% đối với sinh trưởng của lợn rõ hơn so với khi giảm 1%. Khi<br /> kết thúc thí nghiệm, lợn lô 1 đạt 49,09 kg/con, trong khi đó lô 3 đạt 47,61 kg/con. Riêng lô 2<br /> được ăn khẩu phần 17% protein đạt khối lượng tương đương lô 1 (48,97 kg/con) (bảng 1). Điều<br /> này cho thấy, khi giảm tỉ lệ protein mà vẫn giữ mức các axit amin, sinh trưởng của lợn không bị<br /> ảnh hưởng đáng kể đặc biệt khi giảm 1% protein (sự sai khác chỉ từ 0,25 - 3,02%).<br /> Bảng 1. Khối lượng lợn thí nghiệm qua các kì cân (kg/con/ngày)<br /> Diễn giải<br /> n<br /> Khối lượng bắt đầu TN<br /> Khối lượng sau 15 ngày<br /> Khối lượng sau 30 ngày<br /> Khối lượng sau 45 ngày<br /> So sánh với lô 1 (%)<br /> <br /> (P<br /> <br /> Lô 1<br /> 22<br /> 18.05a 0,61<br /> 27,77 0,72<br /> 37,62 0,95<br /> 49,09a 1,37<br /> 100<br /> <br /> Lô 2<br /> 22<br /> 18,12a 0,71<br /> 27,85 0,86<br /> 37,50 0,96<br /> 48,97a 1,01<br /> 99,75<br /> <br /> Lô 3<br /> 22<br /> 18,02a 0,69<br /> 26,97 0,67<br /> 36,72 0,88<br /> 47,61a 1,17<br /> 96,98<br /> <br /> Trên hàng ngang, các chữ số có các chữ cái giống nhau thì khác nhau không có ý nghĩa thống kê<br /> 0,05).<br /> <br /> Phương trình tương quan giữa khối lượng lợn khi kết thúc thí nghiệm và tỉ lệ protein<br /> trong thức ăn: Y = 36,0189 + 0,738636X; Hệ số tương quan là: 0,10779.<br /> Như vậy, giảm mức protein từ 18 xuống 16%, trên cơ sở cân đối các axit amin thiết yếu<br /> theo mức 10g lysine/kg thức ăn hỗn hợp có ảnh hưởng không đáng kể đến tăng trọng của lợn<br /> ngoại lai thương phẩm.<br /> 3.2. Hệ số chuyển hóa thức ăn và protein<br /> Cùng với sự giảm tăng trọng trong giai đoạn đầu thí nghiệm, hệ số chuyển hóa thức ăn có<br /> xu hướng tăng khi giảm tỉ lệ protein trong thức ăn. Ở giai đoạn 1 - 15 ngày nuôi, hệ số chuyển<br /> hóa thức ăn tăng so với lô 1 là 0,013 và 0,058 kg và bình quân cả giai đoạn là 0,046; 0,093 kg<br /> thức ăn/kg tăng khối lượng, tương ứng với lô 2 và 3 (bảng 2). Tuy nhiên, tiêu tốn protein lại có<br /> xu hướng giảm. Khi kết thúc thí nghiệm giai đoạn 18 - 50 kg, lợn lô 2 và 3 tiêu tốn thấp hơn lợn<br /> lô 1 lần lượt là 10,40 và 21,56 g protein/kg tăng khối lượng. Điều này cho thấy, để đáp ứng nhu<br /> cầu protein tổng số cho sinh trưởng, lợn ăn khẩu phần có tỉ lệ protein thấp và đã được cân đối<br /> một số axit amin thiết yếu có hệ số chuyển hóa thức ăn kém hơn, nhưng hiệu quả sử dụng protein<br /> cho tăng trọng lại tốt hơn.<br /> Bảng 2. Hệ số chuyển hóa thức ăn (kg thức ăn) và protein (gam)/kg tăng khối lượng của lợn thí nghiệm<br /> <br /> 2<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 51(3): 3 - 7<br /> <br /> Ngày nuôi<br /> 1 - 15<br /> 16 - 30<br /> 31 – 45<br /> Bình quân cả giai đoạn<br /> <br /> Chỉ tiêu<br /> FCR<br /> Protein<br /> FCR<br /> Protein<br /> FCR<br /> Protein<br /> FCR<br /> Protein<br /> <br /> Lô 1<br /> 1,468<br /> 264,24<br /> 1,896<br /> 341,28<br /> 2,057<br /> 370,26<br /> 1,822<br /> 327,96<br /> <br /> 3 - 2009<br /> <br /> Lô 2<br /> 1,481<br /> 251,77<br /> 1,930<br /> 329,97<br /> 2,152<br /> 365,84<br /> 1,868<br /> 317,56<br /> <br /> Lô 3<br /> 1,553<br /> 248,48<br /> 1,941<br /> 308,80<br /> 2,200<br /> 352,00<br /> 1,915<br /> 306,40<br /> <br /> Kết quả tính toán chi phí thức ăn (bảng 3), cho thấy, khi giảm tỉ lệ protein trong thức ăn<br /> sẽ làm giảm tỉ lệ các axit amin thiết yếu. Vì vậy, khi cân đối các axit amin thiết yếu khác theo<br /> mức 10g lysine/kg thức ăn, bắt buộc phải sử dụng thêm các axit amin tổng hợp. Trong khi đó,<br /> giá của chúng trong thời điểm hiện tại khá cao, nên giá thành của 1kg thức ăn sẽ tăng dần theo<br /> chiều ngược lại. Hơn nữa, một phần do hệ số chuyển hóa thức ăn cao hơn một chút, vì vậy, chi phí<br /> thức ăn của lợn lô 2 và lô 3 so với lô 1 tăng tương ứng là: 2,99% và 4,67%. Điều này cũng đã được<br /> các nghiên cứu khác chỉ ra, tuy nhiên, mọi người đều cho rằng, hiệu quả của việc giảm tỉ lệ protein<br /> trong thức ăn làm giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tiết kiệm thức ăn giầu protein.<br /> Bảng 3. Chi phí thức ăn/1kg tăng khối lượng của lợn thí nghiệm<br /> Chỉ tiêu<br /> Tổng khối lượng lợn tăng<br /> Tổng khối lượng thức ăn tiêu thụ<br /> Đơn giá<br /> Tổng chi phí thức ăn<br /> Chi phí thức ăn/kg tăng khối lượng<br /> <br /> Đơn vị<br /> kg<br /> kg<br /> đ/kg<br /> đồng<br /> đồng<br /> <br /> Lô 1<br /> 682,88<br /> 1244,2<br /> 4.448,67<br /> 5.535.067,9<br /> 8105,48<br /> <br /> Lô 2<br /> 678,7<br /> 1267,8<br /> 4.469<br /> 5.665.850,0<br /> 8348,09<br /> <br /> Lô 3<br /> 650,98<br /> 1246,6<br /> 4.563<br /> 5.688.357,6<br /> 8738,15<br /> <br /> 3.3. Kết quả khảo sát năng suất và thành phần hóa học của thịt<br /> Bảng 4. Kết quả mổ khảo sát năng suất thịt lợn thí nghiệm<br /> Chỉ tiêu<br /> Khối lượng sống (kg)<br /> Khối lượng móc hàm (kg)<br /> Tỉ lệ móc hàm (%)<br /> Khối lượng thịt xẻ (kg)<br /> Tỉ lệ thịt xẻ (%)<br /> Tỉ lệ thịt nạc (%)<br /> Tỉ lệ mỡ (%)<br /> Tỉ lệ xương (%)<br /> Tỉ lệ da (%)<br /> Tỉ lệ hao hụt (%)<br /> <br /> Lô 1<br /> 49,0<br /> 39,3<br /> 80,20<br /> 33,5<br /> 68,37<br /> 60,80<br /> 12,96<br /> 14,81<br /> 9,88<br /> 1,54<br /> <br /> Lô 2<br /> 48,5<br /> 38,7<br /> 79,79<br /> 32,8<br /> 67,63<br /> 60,38<br /> 13,21<br /> 15,72<br /> 9,75<br /> 0,94<br /> <br /> Lô 3<br /> 47,5<br /> 38,3<br /> 80,63<br /> 32,5<br /> 68,42<br /> 59,63<br /> 14,29<br /> 15,53<br /> 9,32<br /> 1,24<br /> <br /> Kết quả mổ khảo sát lợn thí nghiệm (bảng 4) cho thấy, giảm tỉ lệ protein từ 18 xuống<br /> 16% và cân đối các axit amin thiết yếu theo mức lysine 10g/kg thức ăn, đã không làm ảnh hưởng<br /> lớn đến các chỉ tiêu mổ khảo sát. Tuy nhiên, tỉ lệ nạc có xu hướng giảm từ lô 1 đến lô 3, trong<br /> khi đó tỉ lệ mỡ thì ngược lại. Một số nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng, tỉ lệ thịt nạc cũng có xu<br /> hướng giảm khi sử dụng khẩu phần có tỉ lệ protein thấp và được bổ sung thêm axit amin tổng<br /> hợp cho lợn vỗ béo (Van de ligt và cộng sự, 2002; Thomke và cộng sự, 1995...). Điều đó chứng<br /> tỏ có mối quan hệ rõ giữa tỉ lệ protein và mức năng lượng trao đổi trong khẩu phần.<br /> Bảng 5. Kết quả phân tích thành phần hóa học của thịt lợn thí nghiệm (tỉ lệ % trong thịt lợn tươi)<br /> Chỉ tiêu<br /> <br /> Lô 1<br /> Thịt mông<br /> Thịt vai<br /> <br /> Lô 2<br /> Thịt mông<br /> Thịt vai<br /> <br /> Lô 3<br /> Thịt mông<br /> Thịt vai<br /> <br /> 3<br /> <br /> 51(3): 3 - 7<br /> <br /> Vật chất khô<br /> Protein tổng số<br /> Mỡ<br /> Khoáng tổng số<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 23,25<br /> 21,01<br /> 1,20<br /> 0,99<br /> <br /> 23,39<br /> 19,02<br /> 3,32<br /> 1,01<br /> <br /> 23,21<br /> 21,15<br /> 1,07<br /> 1,11<br /> <br /> 3 - 2009<br /> <br /> 23,87<br /> 18,54<br /> 3,42<br /> 1,06<br /> <br /> 23,34<br /> 21,06<br /> 0,95<br /> 1,12<br /> <br /> 23,78<br /> 18,56<br /> 3,75<br /> 1,18<br /> <br /> Kết quả phân tích thành phần hóa học thịt nạc (bảng 5) của cả 3 lô cho thấy, giảm tỉ lệ<br /> protein thô mà có bổ sung axit amin thiết yếu theo mức lysine 10g/kg thức ăn, không làm thay<br /> đổi tỉ lệ các thành phần dinh dưỡng trong thịt nạc.<br /> 4. Kết luận<br /> Khi giảm tỉ lệ protein trong khẩu phần từ 18 - 16% mà vẫn giữ nguyên mức lysine,<br /> threonine, methionine +cystine và tryptophan tính theo lysine là 10gam/kg thức ăn thì không ảnh<br /> hưởng rõ rệt đến sinh trưởng của lợn (P<br /> 0,05), đặc biệt ở tỉ lệ protein là 17%. Hiệu quả sử<br /> dụng thức ăn có xu hướng giảm đi và chi phí thức ăn cho một kg tăng khối lượng tăng lên khi<br /> cho lợn ăn khẩu phần giảm protein. Các chỉ tiêu về năng suất thịt và thành phần hóa học của thịt<br /> lợn không có sự khác biệt, mặc dù tỉ lệ nạc có xu hướng giảm. Trong chăn nuôi lợn ngoại giai<br /> đoạn sinh trưởng hiện nay, nên giảm tỉ lệ protein trong thức ăn có sử dụng axit amin tổng hợp để<br /> góp phần tiết kiệm thức ăn đạm, giảm ô nhiễm môi trường <br /> Tóm tắt<br /> Thí nghiệm được thực hiện nhằm xác định ảnh hưởng của các mức protein khác nhau,<br /> không thay đổi lysine (10 g/kg thức ăn) đồng thời cân đối các axit amin thiết yếu khác theo đề<br /> xuất của ARC 1981, Wang, Puller 1989, Cole 1992, Baker, Chung 1992, đến sinh trưởng của lợn<br /> ngoại lai thương phẩm giai đoạn 18 - 50 kg. Thí nghiệm được tiến hành theo phương pháp chia<br /> lô so sánh, có nhắc lại trên tổng số 66 lợn sau cai sữa, đảm bảo đồng đều về giống, tuổi, tính biệt,<br /> khối lượng và tình trạng sức khỏe. Lợn được nuôi theo chế độ ăn tự do.<br /> Mức năng lượng trao đổi trong 1 kg thức ăn là 3200 Kcal, tỉ lệ protein của 3 lô lần lượt<br /> là: 18; 17; 16%.<br /> Kết quả thí nghiệm cho thấy, khẩu phần có mức protein giảm từ 18 - 16% trên nền axit<br /> amin thiết yếu được cân đối theo mức 10g lysine/kg thức ăn không ảnh hưởng lớn đến sinh<br /> trưởng của lợn (P > 0,05). Sự sai khác về khối lượng lúc kết thúc thí nghiệm giao động từ<br /> 0,25 - 3,02%.<br /> Từ khóa: Tỉ lệ protein giảm, axit amin, lợn giai đoạn sinh trưởng, ô nhiễm môi trường.<br /> Summary<br /> STUDY ON THE EFFECT OF DIFFERENT PROTEIN LEVELS<br /> AT THE 10GR OF LYSINE/KG OF FEED TO THE GROWTH<br /> AND CARCASS PERFORMANCE OF 18-50 KG PIGS<br /> The study was carried out to identify the effect of diets with reduced crude protein<br /> supplemented crystalline amino acids to the growth of the growing pigs. The experiment was<br /> repeated two times with total of 66 hibrid pigs subdivided in to 3 plots of 11 pigs each. All of<br /> them were selected from a larger group of pigs; the selection was made on the basic of<br /> uniformity in body weight, ancestry and general healthiness. The pigs were kept in opening<br /> house system with ad-libitum regime.<br /> The dietary treatment was designed to get 3200 kcal ME/kg of feed and supplemented 4<br /> essential amino acids such as lysine, methionine, threonine and tryptophan, the ratio between amino<br /> 4<br /> <br /> 51(3): 3 - 7<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 3 - 2009<br /> <br /> acids based on the proposal of ARC 1981, Wang, Fuller 1989, Cole 1992, Baker, Chung 1992.<br /> Among one kg of feed there are 10 grams lysine, 6.5 grams threonine, 5.5 grams methionine+cystine<br /> and 1.9 grams tryptophan. The crude protein level was designed to reduced from 18%-17%-16%<br /> corresponding to plots 1-2-3. The crystalline amino acids as L-lysine, DL-methionine, L-threonine<br /> and L-tryptophan were used to adjust the level of amino acids in the rations.<br /> The obtained results showed that, the rations reduced crude protein level supplemented 4<br /> essential amino acids affected to the growth of the pigs but the different is not significant<br /> (P 0.05). The different of the animal body weight when finishing is 0.25 – 3.02% when fed the<br /> ration with crude level reduced 1-2%. Although the feed conversion ratio and feed expenditure<br /> per one kg of weight gain was increased when pigs were fed rations reduced crude protein, but<br /> the carcass performance and chemical compositions of lean meat was not different. It should<br /> used crystalline amino acids to reduce the crude protein level in the rations for growing pigs in<br /> order to save the protein feeds and reduce environment pollution.<br /> Keywords: Environment pollution, essential amino acids, hibrid pigs, reduced crude protein.<br /> Tài liệu tham khảo<br /> [1]. ARC – Agricultural Research Council. The Nutrient requyrement for pigs (1981).<br /> Commonwealth agricultural Bureaux, Slough, England, p.124.<br /> [2]. Baker, D.H.; Chung, T.K. (1992). Ideal protein for swine and poultry. Kyowa Hakko<br /> technical review. 4, 16s.<br /> [3]. Cole, D.J.A (1992). Interaction between energy and amino acid balance. 2nd International<br /> feed production conference 25-26. Piacenza, Italy.<br /> [4]. H.T. Thong and F. Liebert (2004). Amino acid requyrement of growing pigs depending on<br /> amino acid efficiency and level of protein deposition, ist communication: lysine. Arch. Anim. Nutr., Vol.<br /> 58(1), pp. 69 – 87.<br /> [5]. Komise vyziva hosodarskych zvirat (1993). Potreba zinvin a tabulky vyzivne hodnoty krmive<br /> pro prasata. Ceska akademie zemedelskych ved. Ceska republika.<br /> [6]. NRC (1998). Nutrient requyrement of swine. Tenth Revised Edition. USA.<br /> [7]. Otto. E.R., Yokoyama M., Ku P.K, Ames N.K., and Trottier N.L (2003). “Nitrogen balance<br /> and ileal amino acid digestibility in growing pigs fed diets reduced in protein concentration”. J.Anim. Sci.<br /> 81:1743 – 1753.<br /> [8]. Thomke S., Alaviuhkola T., Madsen A,. Sundstol F., Mortensen. H. P., Vangen O. (1995).<br /> Dietary energy and protein for growing pigs. Acta. Agric. Scand. Sect. A. Animal Sci. 45, 54-63.<br /> [9]. Van de Ligt C. P. A., Lindemann M. D., and Cromwell G. L. (2002). “Assessment of<br /> chromium tripicolinate supplementation and dietary protein level on growth, carcass, and blood criteria in<br /> growing pigs”. J. Anim. Sci. 80:2412–2419.<br /> [10]. Wang, T.C., Fuller, M.F. (1989). “The optimum dietary amino acid pattern for growing pigs”.<br /> British J. Nutrit. 62. s. 77-89.<br /> <br /> 5<br /> <br />