Nghiên cứu ảnh hưởng của viên nang mềm Ích Trí Vương lên tình trạng gan nhiễm mỡ không do rượu trên thỏ ăn chế độ ăn giàu cholesterol

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Nghiên cứu ảnh hưởng của viên nang mềm Ích Trí Vương lên tình trạng gan nhiễm mỡ không do rượu trên thỏ ăn chế độ ăn giàu cholesterol trình bày đánh giá ảnh hưởng của viên nang mềm Ích Trí Vương lên các chỉ số lipid máu, men gan SGOT, SGPT của thỏ được ăn chế độ ăn giàu cholesterol; Đánh giả ảnh hưởng của viên nang mềm Ích Trí Vương lên tình trạng gan nhiễm mỡ trên thỏ được ăn chế độ ăn giàu cholesterol.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu ảnh hưởng của viên nang mềm Ích Trí Vương lên tình trạng gan nhiễm mỡ không do rượu trên thỏ ăn chế độ ăn giàu cholesterol

NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA VIÊN NANG MỀM ÍCH TRÍ VƯƠNG LÊN TÌNH TRẠNG GAN NHIỄM MỠ KHÔNG DO RƯỢU TRÊN THỎ ĂN CHẾ ĐỘ ĂN GIÀU CHOLESTEROL LÊ THỊ MINH PHƯƠNG, ĐỖ THỊ PHƯƠNG, NGUYỄN TRẤN THỊ GIÁNG HƯƠNG Trường Đại học Y Hà Nội TÓM TẮT Ich Tri Vuong capsule components Ginkgo Viên nang mềm Ích Trí Vương thành phần biloba extract, extract of Radix Salviae miltiorrhi gồm cao khô Bạch quả, cao khô hỗn hợp Đan zae, Radix Astragali membranacei, Radix. The sâm, Hoàng kỳ, Đương quy. Nghiên cứu nhằm studies were designed to accessing the effect of đánh giá ảnh hưởng của viên nang mềm Ích Trí Ich Tri Vuong on serum lipids level, SGOT, Vương lên các chỉ số lipid máu, men gan SGOT, SGPT, and liver steatosis in histological SGPT và tình trạng gan nhiễm mỡ trên thỏ được examination in non-alcoholic fatty liver disease ăn chế độ ăn giàu cholesterol. 50 thỏ chủng in cholesterol-fed rabbits. 50 New Zealand White Newzealand White, chia 5 lô, mỗi lô 10 con. Lô rabbits devised to 5 groups, 10 per group, 1: Uống nước lọc 2ml/kg/ngày. Lô 2: Uống carried out 8 weeks. Group 1: Oral cholesterol 0,5g/kg/ngày, 1ml/kg + nước lọc administration (OA) with water 2ml/kg/day. 2ml/kg. Lô 3: Uống cholesterol 0,5g/kg/ngày, Group 2: OA cholesterol 0.5g/kg/day + water 1ml/kg, + atorvastatin 5mg/kg/ngày. Lô 4: Uống 2ml/kg. Group 3: OA cholesterol 0.5g/kg/day + cholesterol 0,5g/kg/ngày, 1ml/kg+ Ích Trí Vương Atorvastatin 5mg/kg/day. Group 4: OA 60 mg/kg/ngày. Lô 5: Uống cholesterol cholesterol 0.5g/kg/day+ ITV 60mg/kg/day. 0,5g/kg/ngày, 1ml/kg + Ích Trí Vương 180 Group 5: OA cholesterol 0.5g/kg/ngày + Ich Tri mg/kg/ngày. Sau 8 tuần, Ích Trí Vương 180 Vuong 180mg/kg/day. After 8 weeks, Ich Tri mg/kg/ngày giảm cholesterol TP và LDL máu (p Vuong decreasing total cholesterol and LDL, < 0,05), tương đương atorvastatin liều 5 equivalent to Atorvastatin 5mg/kg/day group (p> mg/kg/ngày (p > 0,05). Ích Trí Vương ở cả 2 liều 0.05). Two doses of Ich Tri Vuong did not effect thử không gây ảnh hưởng lên men gan SGOT, SGOT and SGPT, while Atorvastatin induced a SGPT, trong khi atorvastatin gây tăng men gan significant in there liver enzymes. Ich Tri Vuong rõ rệt. Ích Trí Vương liều 180 mg/kg/ngày và 180 mg/kg/day and atorvastatin 5 mg/kg/day atorvastatin 5mg/kg/ngày giảm mức độ gan reduced the degree of liver steatosis in nhiễm mỡ trên vi thể. histological examination. Từ khóa: Ích Trí Vương, gan nhiễm mỡ Keywords: Ich Tri Vuong, Non-alcoholicfatty không do rượu. liver disease. SUMMARY ĐẶT VẤN ĐỀ THE EFFECT OF ICH TRI VUONG Gan nhiễm mỡ không do rượu là tình trạng CAPSULE ON NON-ALCOHOLIC FATTY gan nhiễm mỡ được đặc trưng bởi sự lắng đọng LIVER DISEASE IN CHOLESTEROL-FED chất béo ở gan không liên quan đến việc sử RABBITS dụng rượu, có tỉ lệ mắc đang ngày một gia tăng [1,2] . Gan nhiễm mỡ không do rượu là bệnh lý chuyển hóa liên quan đến nhiều bệnh lý như Chịu trách nhiệm: Lê Thị Minh Phương béo phì, đái tháo đường, rối loạn chuyển hóa Email: lethiminhphuong@hmu.edu.vn lipid, và xơ vữa động mạch [1]. Tỉ lệ mắc gan Ngày nhận: 09/12/2021 nhiễm mỡ khoảng 20 - 30% và tăng 2% mỗi Ngày phản biện: 10/01/2022 năm [2]. Giai đoạn muộn của bệnh có thể dẫn Ngày duyệt bài: 22/01/2022 đến tổn thương gan gây xơ gan và ung thư [3]. Do vậy nhiều nghiên cứu tìm hiểu cơ chế bệnh TẠP CHÍ Y DƯỢC HỌC SỐ 43 - THÁNG 2/2022 21
sinh cũng như thuốc điều trị bệnh lý trên thực mg hỗn hợp cao khô dược liệu Đan sâm, Hoàng nghiệm và lâm sàng đã được triển khai [4]. kỳ, Đương quy, tá dược vừa đủ 1 viên do Viện Các mô hình thực nghiệm nghiên cứu về gan Kiểm nghiệm Thuốc TW cung cấp, được sản nhiễm mỡ không do rượu đa số được thực hiện xuất theo qui trình đã được nghiệm thu, đạt tiêu trên các giống chuột, tuy nhiên các mô hình này chuẩn cơ sở vàảo quản ở nhiệt độ phòng. vẫn đang còn nhiều hạn chế, như cơ chế bệnh - Liều sử dụng trên thỏ: sinh gan nhiễm mỡ không do rượu trên chuột Liều thấp: 60 mg/kg thể trọng thỏ (tương không giống như cơ chế của gan nhiễm mỡ đương liều lâm sàng). không do rượu ở người, đòi hỏi cần có thêm các Liều cao: 180 mg/kg/ngày thể trọng thỏ (gấp mô hình phù hợp hơn trong nghiên cứu về 3 liều tương đương lâm sàng). nguyên nhân, bệnh học và điều trị [5]. So với mô 2.1.2. Thuốc đối chứng: hình gan nhiễm mỡ không do rượu ở chuột thì Atorvastatin 20 mg do Standa - Việt Nam sản mô hình trên thỏ có ưu điểm là có đặc trưng xuất. Bảo quản ở nhiệt độ phòng. Các nghiên chuyển hóa lipid tương tự ở người [5]. Vì vậy, cứu cho thấy atorvastatin có tác dụng trong điều hiện nay mô hình gây gan nhiễm mỡ không do trị gan nhiễm mỡ [8]. rượu trên thỏ bằng chế độ ăn giàu cholesterol 2.2. Hóa chất và dụng cụ xét nghiệm đang ngày càng được sử dụng nhiều hơn trong - Cholesterol tinh khiết (Merk - Đức) nghiên cứu bệnh lý này trên thực nghiệm [5, 6]. - Dầu lạc (Tường An - Việt Nam) Viên nang mềm Ích Trí Vương có thành phần - Kít định lượng cholesterol, triglycerid, HDL- gồm 4 dược liệu Bạch quả, Đan sâm, Hoàng kỳ, Chol, LDL-Chol, của hãng Hospitex Diagnostics Đương qui, được xây dựng trên bài thuốc cổ (Italy) và hãng DIALAB GmbH (Áo). phương “Đương quy bổ huyết thang” gia thêm 2.3. Thiết bị phụ vụ nghiên cứu Đan sâm và Bạch quả. Các nghiên cứu đã công Máy xét nghiệm sinh hóa tự động Beckman bố cho thấy viên nang mềm Ích Trí Vương có AU-2700, Model: AU-2700 (Mỹ). tác dụng lên các bệnh lý liên quan đến chuyển 2.4. Địa điểm nghiên cứu hóa lipid thông qua điều chỉnh lipid máu [7]. Để Các xét nghiệm sinh hóa được làm tại Phòng đánh giá thêm tác dụng của viên nang mềm Ích Xét nghiệm - Khoa Kỹ thuật Y học, Trường Đại Trí Vương trên các bệnh lý có liên quan đến học Y Hà Nội. Xét nghiệm giải phẫu bệnh được chuyển hóa lipid trên mô hình thỏ được cho ăn thực hiện tại Trung tâm Nghiên cứu và Phát chế độ ăn giàu cholesterol, nghiên cứu này hiện sớm ung thư - Liên hiệp các hội Khoa học được thực hiện trên mô hình thực nghiệm gây và Kỹ thuật Việt Nam, do PGS. TS. Lê Đình gan nhiễm mỡ không do rượu trên thỏ bằng chế Roanh nhận định và đánh giá kết quả. độ ăn giàu cholesterol với mục tiêu: 3. Phương pháp nghiên cứu 1. Đánh giá ảnh hưởng của viên nang mềm 3.1. Thiết kế nghiên cứu (theo hướng dẫn Ích Trí Vương lên các chỉ số lipid máu, men gan của EOCD) SGOT, SGPT của thỏ được ăn chế độ ăn giàu Thỏ được chia thành 5 lô, mỗi lô 10 con, với cholesterol. tỉ lệ đực/cái như nhau ở các lô. 2. Đánh giả ảnh hưởng của viên nang mềm Lô 1 (chứng sinh học): Chỉ uống nước lọc Ích Trí Vương lên tình trạng gan nhiễm mỡ trên 2ml/kg/ngày. thỏ được ăn chế độ ăn giàu cholesterol. Lô 2 (mô hình): Uống dầu cholesterol liều ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 0,5g/kg/ngày, 1ml/kg, sau 2 giờ cho uống nước 1. Đối tượng nghiên cứu lọc 2ml/kg thể trọng thỏ. Thỏ chủng Newzealand White, lông trắng, cả Lô 3 (lô uống Atorvastatin): Uống dầu 2 giống, khoẻ mạnh, trọng lượng 1,8 - 2,5 kg do cholesterol 0,5g/kg/ngày, 1ml/kg, sau 2 giờ cho Trung tâm Nghiên cứu Dê và Thỏ Sơn Tây cung uống atorvastatin 5mg/kg/ngày. cấp. Thỏ được nuôi trong phòng thí nghiệm từ 5 Lô 4 (lô ITV liều 1: 60mg/kg/ngày): Uống dầu - 7 ngày trước khi nghiên cứu và trong suốt thời cholesterol 0,5g/kg/ngày, 1ml/kg, sau đó 2 giờ gian nghiên cứu bằng thức ăn chuẩn. cho uống Ích Trí Vương 60 mg/kg/ngày, tương đương liều lâm sàng. 2. Chất liệu nghiên cứu Lô 5 (lô ITV liều 2: 180 mg/kg/ngày): Uống 2.1. Thuốc nghiên cứu dầu cholesterol 0,5g/kg/ngày, 1ml/kg, sau 2 giờ 2.1.1. Viên nang mềm Ích Trí Vương uống Ích Trí Vương 180 mg/kg/ngày, gấp 3 liều - Thành phần viên nang mềm Ích Trí Vương tương đương liều lâm sàng. gồm 40 mg cao khô Bạch quả chuẩn hóa, 150 22 TẠP CHÍ Y DƯỢC HỌC SỐ 43 - THÁNG 2/2022
3.2. Các chỉ số nghiên cứu transaminase huyết thanh (SGOT), glutamo Các chỉ số nghiên cứu của các lô thỏ được pyruvic transaminase huyết thanh (SGPT) trung đánh giá tại thời điểm bắt đầu nghiên cứu (T0) bình. Giết ngẫu nhiên 30% số động vật ở tất cả và sau 8 tuần uống thuốc thử (T8): Cân nặng thỏ các lô để xét nghiệm đại thể, vi thể gan tại T8. trung bình, nồng độ cholesterol TP, triglicerid, 4. Phân tích và xử lý số liệu lipoprotein tỉ trọng cao (High density lipoprotein Phân tích và xử lý số liệu theo phương pháp HDL-Chol), lipoprotein tỉ trọng thấp (Low density thống kê y học bằng phần mềm SPSS 20.0 lipoproteinLDL-Chol) trong máu, glutamo oxalo KẾT QUẢ 1. Thay đổi cân nặng thỏ của các lô Bảng 1. Cân nặng trung bình của các lô thỏ tại T0 và T8 Lô n T0 T8 p X ± SD X ± SD X ± SD (gr) X ± SD (gr) Lô 1 (sinh học) 10 2,66 ± 0,25 2,80 ± 1,98 > 0,05 Lô 2 (mô hình) 10 2,62 ± 0,22 2,92 ± 0,06 < 0,001 Lô 3 (Atorvastatin ) 10 2,85 ± 0,21 2,27 ± 0,10 < 0,05 Lô 4 (ITV liều 1) 10 2,73 ± 0,24 2,31 ± 0,12 < 0,05 Lô 5 (ITV liều 2) 10 2,57 ± 0,20 2,45 ± 0,16 > 0,05 p > 0,05 < 0,001 Nhận xét: Cân nặng ban đầu của các lô tương đương nhau (p> 0,05). Sau 8 tuần theo dõi, cân nặng thỏ trung bình của lô mô hình tăng rõ rệt (p < 0,001), trong khi cân nặng không thay đổi ở lô 1 và 5 (p > 0,05), cân nặng giảm ở lô 3 và 4 (p < 0,05). 2. Thay đổi nồng độ các chỉ số lipid máu của các lô thỏ Bảng 2. Nồng độ trung bình các chỉ số lipid máu các lô thỏ tại T0 và T8 Lô n T0 T8 p X ± SD (mmol/l) X ± SD (mmol/l) Nồng độ cholesterol TP máu Lô 1 (sinh học) 10 2,73 ± 1,01 3,06 ± 1,39 > 0,05 Lô 2 (mô hình) 10 2,78 ± 1,81 22,35 ± 10,31 < 0,001 Lô 3 (Atorvastatin ) 10 2,88 ± 1,51 10,71 ± 6,17 0,05 Lô 4 (ITV liều 1) 10 0,98 ± 0,40 1,86 ± 1,03 > 0,05 Lô 5 (ITV liều 2) 10 0,89 ± 0,26 1,17 ± 0,31 > 0,05 p > 0,05 > 0,05 Nồng độ LDL-Chol máu Lô 1 (sinh học) 10 2,24 ± 1,01 2,35 ± 1,13 > 0,05 Lô 2 (mô hình) 10 2,20 ± 1,60 19,51 ± 9,66 < 0,01 Lô 3 (Atorvastatin ) 10 2,26 ± 1,31 8,08 ± 5,79 < 0,01 Lô 4 (ITV liều 1) 10 2,83 ± 1,55 14,96 ± 8,58 < 0,01 Lô 5 (ITV liều 2) 10 1,54 ± 0,51 12,36 ± 8,13 < 0,01 p > 0,05 < 0,001 TẠP CHÍ Y DƯỢC HỌC SỐ 43 - THÁNG 2/2022 23
Nồng độ HDL-Chol máu Lô 1 (sinh học) 10 0,49 ± 0,16 0,71 ± 0,28 > 0,05 Lô 2 (mô hình) 10 0,59 ± 0,28 2,84 ± 0,69 < 0,01 Lô 3 (Atorvastatin ) 10 0,61 ± 0,29 1,73 ± 0,83 < 0,01 Lô 4 (ITV liều 1) 10 0,68 ± 0,26 2,35 ± 1,01 < 0,01 Lô 5 (ITV liều 2) 10 0,58 ± 0,19 2,33 ± 1,02 < 0,01 p > 0,05 < 0,001 Nhận xét: Tại thời điểm T0, nồng độ trung bình cholesterol TP, triglycerid, LDL-chol, HDL-chol trong máu các lô thỏ là tương đương nhau (p>0,05). Sau 8 tuần, các chỉ số này không thay đổi ở lô 1 (p > 0,05), và tăng rõ rệt ở các lô còn lại (p>0,05). Trong đó, cholesterol TP, LDL-chol, HDL-chol tăng cao nhất ở lô 2, mức độ tăng giảm dần ở lô 4, lô 5 và lô 3 (p< 0,001). Triglycerid đều tăng ở cả 5 lô nhưng không có sự khác biệt giữa các lô thỏ. 3. Thay đổi nồng độ men gan trong huyết thanh thỏ sau 8 tuần Bảng 3. Nồng độ trung bình các chỉ số men gan trong máu các lô thỏ tại T0 và T8 Lô n T0 T8 p X ± SD (mmol/l) X ± SD (mmol/l) Nồng độ SGOT Lô 1 (sinh học) 10 22,09 ± 17,52 44,25 ± 45,98 > 0,05 Lô 2 (mô hình) 10 11,65 ± 3,65 26,97 ± 10,61 < 0,05 Lô 3 (Atorvastatin ) 10 15,37 ± 10,17 116,16 ± 120,94 < 0,05 Lô 4 (ITV liều 1) 10 23,36 ± 30,79 57,29 ± 40,54 < 0,05 Lô 5 (ITV liều 2) 10 11,97 ± 6,79 25,33 ± 7,52 < 0,05 p > 0,05 < 0,05 Nồng độ SGPT Lô 1 (sinh học) 10 33,05 ± 12,58 67,77 ± 35,73 < 0,05 Lô 2 (mô hình) 10 26,10 ±10,54 55,30 ± 29,72 < 0,05 Lô 3 (Atorvastatin ) 10 32,90 ± 13,44 254,73 ± 138,19 < 0,05 Lô 4 (ITV liều 1) 10 36,26 ± 23,84 107,56 ± 49,15 < 0,05 Lô 5 (ITV liều 2) 10 25,93 ± 14,37 56,97 ± 28,40 < 0,05 P > 0,05 < 0,05 Nhận xét: Tại thời điểm T0 nồng độ SGOT và SGPT của các lô thỏ tương đương nhau. Sau 8 tuần, Sau 8 tuần, nồng độ SGOT không thay đổi ở lô 1 nhưng tăng ở các lô còn lại (p < 0,05), sự khác biệt giữa các lô có ý nghĩa thống kê ( p < 0,05), trong đó SGOT tăng cao nhất ở lô 3 là lô Atorvastatin, với mức tăng gấp 7,5 lần so với ban đầu, trong khi chỉ số này ở lô 2,4,5 chỉ tăng gấp đôi. Sau 8 tuần nồng độ SGPT của cả 5 nhóm đều tăng so với thời điểm trước nghiên cứu (p < 0,05) tuy nhiên mức tăng ở lô 1, 2, 4, 5 chỉ gấp 2 - 3 lần so với thời điểm trước nghiên cứu, trong khi lô 3 tăng gấp 7,7 lần. 4. Thay đổi vi thể gan thỏ sau 8 tuần - Lô 1 (Lô chứng sinh học): Tất cả các mẫu bệnh phẩm đều có hình ảnh gan thoái nhẹ. - Lô 2 (Lô mô hình): 2/3 số mẫu bệnh phẩm có hình ảnh gan thoái hóa vừa, 1/3 số mẫu gan thoái hóa nặng. - Lô 3 (lô uống atorvastatin): 1/3 số mẫu gan thoái hóa nhẹ, 1/3 số mẫu gan có thoái hóa vừa và 1/3 mẫu gan có thoái hóa nặng. - Lô 4 (lô uống Ích trí vương liều thấp: 60mg/kg thể trọng thỏ): 2/3 số mẫu bệnh phẩm có hình ảnh gan thoái hóa vừa, 1/3 số mẫu gan thoái hóa nặng. - Lô 5 (lô uống Ích Trí Vương liều cao: 180 mg/kg/ngày thể trọng thỏ): 1/3 số mẫu gan thoái hóa nhẹ, 1/3 số mẫu gan có thoái hóa vừa và 1/3 mẫu gan có thoái hóa nặng. 24 TẠP CHÍ Y DƯỢC HỌC SỐ 43 - THÁNG 2/2022
Lô 1 Lô 2 Lô 3 Lô 4 Lô 5 Hình 1. Hình ảnh giải phẫu bệnh gan thỏ sau 8 tuần BÀN LUẬN Trí Vương liều 60 mg/kg/ngày chưa thấy có tác Gan nhiễm mỡ không do rượu có cơ chế dụng lên cholesterol TP máu. Về ảnh hưởng bệnh sinh liên quan chặt chẽ đến dự lắng đọng của Ích Trí Vương lên triglycerid, theo kết quả triglycerid từ các acid béo tự do có nguồn gốc từ bảng 2, tại thời điểm bắt đầu nghiên cứu nồng các lipoprotein ở tế bào gan, gây tổn thương tế độ trung bình triglycerid máu các lô thỏ tương bào gan [9]. Trong nghiên cứu này, để đánh giá đương nhau (p > 0,05). Sau 8 tuần các chỉ số ảnh hưởng của viên nang mềm Ích Trí Vương này không thay đổi ở lô 1 (p > 0,05), và tăng rõ trên mô hình thỏ ăn chế độ ăn giàu cholesterol, rệt ở các lô còn lại (p > 0,05), nhưng không có chúng tôi đánh giá nồng độ các thành phần mỡ sự khác biệt giữa các lô thỏ (p > 0,05). Sau 8 trong máu bao gồm cholesterol TP, triglycerid, tuần, mức tăng của lô 2 cao hơn rõ rệt so với lô LDL, HDL, định lượng nồng độ SGPT, SGOT có 1 (p < 0,05), nhưng không khác biệt so với các trong gan và tình trạng nhiễm mỡ gan trên vi thể lô còn lại với p > 0,05 (bảng 3). Kết quả này là sau 8 tuần nghiên cứu. do nghiên cứu trên thỏ có chế độ ăn giàu Khi chuyển hóa lipid bị rối loạn, các thành cholesterol, không có sự thay đổi rõ rệt phần lipid máu tăng cao dẫn đến tăng quá trình triglycerid của các lô và vì vậy không thấy tác hoạt hóa các acid béo bên trong tế bào gan dụng của Ích Trí Vương lên triglycerid máu. thành acyl coenzym A rồi kết hợp với glycerol LDLdo gan tổng hợp, mang nhiều cholesterol phosphat thành nhiều triglycerid [10]. Theo kết đến các tổ chức [11]. Theo kết quả bảng 2, tại quả bảng 2, tại thời điểm bắt đầu nghiên cứu thời điểm ban đầu, nồng độ trung bình LDL máu nồng độ trung bình cholesterol TP máu các lô các lô thỏ tương đương nhau (p > 0,05). Sau 8 thỏ tương đương nhau (p > 0,05). Sau 4 và 8 tuần các chỉ số này không thay đổi ở lô 1 (p > tuần các chỉ số này không thay đổi ở lô 1 (p > 0,05), và tăng rõ rệt ở các lô còn lại (p >0,05). 0,05), và tăng rõ rệt ở các lô còn lại (p < 0,05). Sau 8 tuần (bảng 3) LDL tăng cao nhất ở lô 2 Trong đó cholesterol TP tăng cao nhất ở lô 2, (17,31 ± 8,82 mmol/L), mức độ tăng giảm dần ở mức độ tăng giảm dần ở lô 4, lô 5 và lô 3 (p < lô 4 (12,13 ± 8,27 mmol/L), lô 5 (9,11 ± 6,01 0,05). Sau 8 tuần (bảng 2), mức tăng cholesterol mmol/L) và lô 3 (6,64 ± 5,13 mmol/L) (p < 0,05). TP máu của lô 3 (7,74 ± 5,84 mmol/L) và lô 5 Trong đó mức tăng LDL của lô 2 tương đương (10,72 ± 6,77 mmol/L) tương đương nhau và lô 4 (p > 0,05) và cao hơn các lô còn lại (p < thấp hơn lô 2 (19,57 ± 9,34 mmol/L) (p < 0,05). 0,05). Mức tăng LDL của lô 3 và lô 5 tương Mức tăng của lô 4 (10,72 ± 6,77 mmol/L) tương đương nhau (p > 0,05). Kết quả này cho thấy đương lô 2 (p > 0,05) và cao hơn so với lô 3 (p Ích Trí Vương 180 mg/kg/ngày có tác dụng hạ < 0,05). Kết quả này cho thấy, Ích Trí Vương LDL tương đương atorvastatin 5mg/kg/ngày, liều 180mg/kg/ngày có tác dụng hạ cholesterol chưa thấy tác dụng của Ích Trí Vương 60 TP tương đương atorvastatin 5mg/kg/ngày. Ích mg/kg/ngày lên nồng độ LDL máu thỏ. HDL có TẠP CHÍ Y DƯỢC HỌC SỐ 43 - THÁNG 2/2022 25
vai trò mang cholesterol dư thừa từ các tổ chức Kết quả này cũng phù hợp với kết quả các về gan [11]. Theo kết quả bảng 2, tại thời điểm nghiên cứu khác cho thấy khi dùng dài ngày bắt đầu nghiên cứu nồng độ trung bình HDL nhóm statin trên bệnh nhân gan nhiễm mỡ có thể máu các lô thỏ tương đương nhau (p > 0,05). gây ra độc tính trên gan [13]. Sau 8 tuần các chỉ số này không thay đổi ở lô 1 Hình ảnh gan nhiễm mỡ trên vi thể được đặc (p > 0,05), và tăng ở các lô còn lại (p < 0,05). trưng bởi bào tương tế bào gan chức các hốc Sau 8 tuần (bảng 3), HDL tăng so với thời điềm sáng nhỏ, đó chính là chất béo tích tụ trong tế ban đầu cao nhất ở lô 2 (2,26 ± 0,67 mmol/L), bào gan [14]. Phân độ gan nhiễm mỡ theo hệ mức độ tăng giảm dần ở lô 4 (1,67 ± 0,97 thống Brunt có 3 mức tích tụ chất béo: nhẹ (sự mmol/L), lô 5 (1,61 ± 0,83 mmol/L) và lô 3 (1,10 tích tụ chất béo chiếm 1/3 tiểu thùy gan), trung ± 0,74mmol/L) (p< 0,05). Điều này là do nghiên bình (tích tụ chiếm 2/3), nặng (sự tích tụ chiếm cứu thực hiện trên thỏ ăn chế độ ăn giàu toàn bộ tiểu thùy gan) [14]. Kết quả vi thể gan thỏ cholesterol nên các chỉ số cholesterol TP, LDL cho thấy ở thỏ ăn chế độ ăn giàu cholesterol (lô và HDL đều tăng. Để đánh giá rõ hơn ảnh mô hình) có tình trạng gan nhiễm mỡ tăng rõ rệt hưởng của Ích Trí Vương lên HDL máu, nghiên so với lô chứng sinh học với 2/3 mẫu có mức độ cứu so sánh tỉ lệ HDL/LDL của các lô thì chỉ số gan nhiễm mỡ trung bình và và 1/3 mẫu gan này của lô 3 là 0,19, và lô 5 là 0,21 đều cao hơn nhiễm mỡ nặng, trong khi lô sinh học 3/3 mẫu là so với tỉ lệ này của lô 2 (0,15) và lô 4 (0,15). Kết gan nhiễm mỡ nhẹ. Lô dùng Ích Trí Vương liều quả này cho thấy atorvastatin 5mg/kg/ngày và 60mg/kg/ngày có tình trạng gan nhiễm mỡ Ích Trí Vương 180 mg/kg/ngày có xu hướng không khác biệt so với lô mô hình. Trong khi lô tăng HDL so với lô mô hình. Các kết quả trên Ích trí vương liều 180 mg/kg/ngày và lô cho thấy Ích Trí Vương liều 180 mg/ngày có tác Atorvastatin có tình trạng gan nhiễm mỡ tương dụng giảm cholesterol TP, LDL máu và tăng tự nhau và ít hơn so với lô mô hình với 1/3 mẫu HDL máu trên thỏ thực nghiệm so với lô mô gan nhiễm mỡ nhẹ, 1/3 mẫu gan nhiễm mỡ hình, tác dụng tương đương atorvastatin 5 trung bình và 1/3 gan nhiễm mỡ nặng. mg/kg/ngày và tốt hơn Ích Trí Vương liều 60 Kết quả đánh giá ảnh hưởng của của Ích Trí mg/kg/ngày. Chưa thấy ảnh hưởng của Ích Trí Vương lên tình trạng gan nhiễm mỡ trên thỏ ăn Vương lên nồng độ triglycerid máu. chế độ ăn giàu cholesterol cho thấy Ích Trí GOT, GPT là các enzym có nhiều ở tế bào Vương có tác dụng giảm tình trạng gan nhiễm gan. Đây là các enzym transaminase có vai trò mỡ, giảm lipid máu và không gây ảnh hưởng lên giúp cho sự chuyển vận những nhóm amin [12]. chức năng gan. Tác dụng này của Ích Trí Khi có tổn thương hoại tử phá huỷ tế bào gan Vương liều 180 mg/kg/ngàytương đương các enzym này sẽ đổ vào máu làm tăng nồng độ Atorvastatin 5mg/kg/ngàyvà tốt hơn ITV liều của chúng trong máu [12]. Kết quả bảng 3 cho 60mg/kg. Tác dụng này của Ích Trí Vương có thấy, tại thời điểm bắt đầu nghiên cứu nồng độ thể là do thành phần flavone của Bạch quả có SGOT, SGTP của 5 nhóm là tương đương nhau tác dụng ức chế sự oxy hóa lipid [10]. Salvianolic (p > 0,05). Sau 8 tuần, nồng độ SGOT không acid A và salvianolic acid B trong Đan sâm đã thay đổi ở lô 1 nhưng tăng ở các lô còn lại (p < được chứng minh là có tác dụng giảm tình trạng 0,05), sự khác biệt giữa các lô có ý nghĩa thống gan nhiễm mỡ [15]. Đương quy và Hoàng kỳ có kê (p < 0,05), trong đó SGOT tăng cao nhất ở lô tác dụng điều hòa lipid máu và giảm tình trạng 3 là lô Atorvastatin, với mức tăng gấp 7,5 lần so gan nhiễm mỡ[16,17]. với ban đầu, trong khi chỉ số này ở lô 2,4,5 chỉ KẾT LUẬN tăng gấp đôi. Kết quả này cho thấy thỏ ăn chế độ Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của Ích Trí ăn giàu chololesterol có tình trạng tổn thương Vương lên tình trạng gan nhiễm mỡ ở thỏ ăn gan gây tăng SGOT, trong đó lô sử dụng chế độ ăn giàu cholesterol trong 8 tuần cho atorvastatin gây tổn thương gan rõ rệt so với các thấy: nhóm còn lại. Sau 8 tuần, nồng độ SGPT của cả - ITV liều 180 mg/kg/ngày có tác dụng giảm 5 nhóm đều tăng so với thời điểm trước nghiên cholesterol TP và LDL. cứu (p < 0,05). Tuy nhiên, mức tăng ở lô 1, 2, 4, Ích Trí Vương 180 mg/kg/ngày giảm 5 chỉ gấp 2 - 3 lần so với thời điểm trước nghiên cholesterol TP và LDL máu (p < 0,05), tương cứu, trong khi lô 3 tăng gấp 7,7 lần. Như vậy, có đương atorvastatin liều 5 mg/kg/ngày (p > 0,05). thể thấy viên nang mềm Ích Trí Vương không - Ích Trí Vương ở cả 2 liều thử không gây ảnh hưởng đáng kể lên chức năng gan thỏ, trong ảnh hưởng lên men gan, trong khi Atorvastatin khi atorvastatin gây tổn thương gan thỏ rõ rệt. gây tăng men gan rõ rệt. 26 TẠP CHÍ Y DƯỢC HỌC SỐ 43 - THÁNG 2/2022
Sau 8 tuần, nồng độ SGOT và SGPT của cả 8. Eslami L, Merat S, Malekzadeh R, 5 nhóm đều tăng so với thời điểm trước nghiên Nasseri-Moghaddam S, Aramin H (2013). Statins cứu (p < 0,05). Tuy nhiên, mức tăng ở lô đối for non-alcoholic fatty liver disease and non- chứng, lô mô hình và các lô Ích Trí Vương chỉ alcoholic steatohepatitis, Cochrane Database Syst gấp 2 - 3 lần so với thời điểm trước nghiên cứu, Rev. 2013 Dec 27;(12):CD008623. doi: trong khi lô 3 SGOPT tăng gấp 7,5 lần và SGPT 10.1002/14651858.CD008623.pub2. PMID: tăng gấp 7,7 lần so với trước nghiên cứu. 24374462. - ITV liều 180 mg/kg/ngày và Atorvastatin 9. Petta S, Gastaldelli A, Rebelos E, Bugianesi E, Messa P, Miele L, Svegliati-Baroni 5mg/kg/ngày giảm mức độ gan nhiễm mỡ trên G, Valenti L, Bonino F (2016). “Pathophysiology of vi thể. Non Alcoholic Fatty Liver Disease, Int J Mol Lô Ích Trí Vương liều 180 mg/kg/ngày và lô Sci.17(12):2082. doi: 10.3390/ijms17122082. PMID: Atorvastatin có tình trạng gan nhiễm mỡ tương 27973438; PMCID: PMC5. tự nhau và ít hơn so với lô mô hình với 1/3 mẫu 10. James S. Forrester (2008). The gan nhiễm mỡ nhẹ, 1/3 mẫu gan nhiễm mỡ Pathogenesis of Atherosclerosis and Plaque trung bình và 1/3 gan nhiễm mỡ nặng. Instability, in Atherosclerosis and Oxidant Stress: A TÀI LIỆU THAM KHẢO New Perspective.: Springer, 2008, pp. 1 - 7. 1. DeFilippis AP,Blaha MJ, Martin S et al 11. K.-A., Barter, P.J. Rye (2014). High density (2013). Nonalcoholic fatty liver disease and serum lipoprotein structure, function, and metabolism. lipoproteins: The Multi-Ethnic Study of Cardioprotective functions of HDLs., J. Lipid Res., Atherosclerosis, Atherosclerosis, vol. 227, no. 2, pp. vol. 55, pp. 168 - 179. 429 - 36, 2013. 12. Phạm Tử Dương, Nguyễn Thế Khánh 2. Kwak JH, Jun DW, Lee SM, Cho YK, et al (2005). Xét nghiệm sử dụng trong lâm sàng, 12th (2018). Lifestyle predictors of obese and non-obese ed, Nhà xuất bản Y học. patients with nonalcoholic fatty liver disease: A 13. Pastori D, Polimeni L, Baratta F, Pani A, cross-sectional study., Clin Nutr, vol. 37, no. 5, pp. Del Ben M, Angelico F (2015). The efficacy and 1550 - 1557. safety of statins for the treatment of non-alcoholic 3. Chalasani N,Younossi Z, Lavine JE, fatty liver disease, Dig Liver Dis, 47(1):4-11. doi: Diehl AM et al (2012). He diagnosis and 10.1016/j.dld.2014.07.170. management of non-alcoholic fatty liver disease: 14. Wilson L, Brunt EM, Yeh MM, Kleiner DE, practice Guideline by the American Association for Unalp-Arida A, Kowdley KV (2011). Nonalcoholic the Study of Liver Diseases, American College of Steatohepatitis Clinical Research Network. Nelson Gastroenterology, and the American JE, Relationship between the pattern of hepatic iron Gastroenterological Association., Hepatology, vol. deposition and histological severity in nonalcoholic 56, no. 6, pp. 2005 - 2023. fatty liver disease., Hepatology. 53(2):448 - 57. 4. Sanyal AJ Cheung O (2009). Recent 15. Son WC, Ryu JE, Koo BA, Kim YS Lee advances in nonalcoholic fatty liver disease, Curr HS (2014). tandardized Salvia miltiorrhiza extract Opin Gastroenterol, vol. 25, no. 3, pp. 230 - 7. suppresses hepatic stellate cell activation and 5. Fan J, Kitajima S, Watanabe T, Xu J, attenuates steatohepatitis induced by a methionine- Zhang J, Liu E and Chen YE (2015). Rabbit choline deficient diet in mice., Molecules, models for the study of human atherosclerosis: 19(6):8189 11. From pathophysiological mechanisms to 16. Wang K, Cao P, Zhang Y et al (2015). translational medicine, Pharmacol Ther, 146:104 - Angelica sinensis polysaccharide regulates 119. glucose and lipid metabolism disorder in 6. Y., Zhang, P., Su, X., Yu, Q., Chen, Y., prediabetic and streptozotocin-induced diabetic Guan, H., Liu, E., Fan, J. Wang (2018). mice through the elevation of glycogen levels and Establishment of a novel non-alcoholic fatty liver reduction of inflammatory factors., Food Funct, disease model using cholesterol-fed rabbits with vol. 6, no. 3, pp. 902. reference to the potential role of endoplasmic 17. Kim SC, Park GE, Choi BR, et al (2020). reticulum stress, Molecular Medicine Reports 18, Protective Effect of a Mixture of Astragalus no. 3, 2898-2904. membranaceus and Lithospermum erythrorhizon https://doi.org/10.3892/mmr.2018.9258. Extract against Hepatic Steatosis in High Fat Diet- 7. Nguyễn Bá Anh (2016). "Đánh giá tác Induced Nonalcoholic Fatty Liver Disease Mice, dụng của viên nang mềm Ích Trí Vương trên bệnh Evid Based Complement Alternat Med. 2020 Mar nhân có rối loạn lipid máu," Trường Đại học Y Hà 19;2020:8370698. doi: 10.1155/2020/8370698. Nội, Luận văn Bác sĩ Chuyên khoa II. PMID: 32256659; PMCID: PMC7106914. TẠP CHÍ Y DƯỢC HỌC SỐ 43 - THÁNG 2/2022 27