Nghiên cứu các giải pháp phòng chống và khắc phục hậu quả cháy rừng cho vùng U Minh và Tây Nguyên

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

125
lượt xem 22
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'nghiên cứu các giải pháp phòng chống và khắc phục hậu quả cháy rừng cho vùng u minh và tây nguyên', luận văn - báo cáo, báo cáo khoa học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu các giải pháp phòng chống và khắc phục hậu quả cháy rừng cho vùng U Minh và Tây Nguyên

Bé khoa häc vµ c«ng nghÖ Ch−¬ng tr×nh KHCN träng ®iÓm cÊp Nhµ n−íc giai ®o¹n 2001-2005 " B¶o vÖ m«i tr−êng vµ phßng tr¸nh thiªn tai ", m· sè: KC.08 TS. V−¬ng V¨n Quúnh, TS. Lª Sü ViÖt, TS. TrÇn TuyÕt H¨ng, TS. BÕ Minh Ch©u ThS. TrÇn Quang B¶o, TS. ®ç §øc B¶o, TS. Chu ThÞ B×nh, TS. NguyÔn §×nh d−¬ng ®Ò tµi Nghiªn cøu x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p phßng chèng vµ kh¾c phôc hËu qu¶ ch¸y rõng cho vïng U Minh vµ T©y Nguyªn (M· sè: KC.08.24) ============================================== chuyªn ®Ò c¸c phÇn mÒm dù b¸o ch¸y rõng ë u minh vµ t©y nguyªn 6289-10 =2005=
Bé khoa häc vμ c«ng nghÖ Ch−¬ng tr×nh KHCN träng ®iÓm cÊp Nhμ n−íc giai ®o¹n 2001-2005 "B¶o vÖ m«i tr−êng vµ phßng tr¸nh thiªn tai", m· sè: KC.08 TS. V−¬ng V¨n Quúnh, TS. Lª Sü ViÖt, TS. TrÇn TuyÕt H»ng, TS. BÕ Minh Ch©u ThS. TrÇn Quang B¶o, TS. ®ç §øc B¶o, TS. Chu ThÞ B×nh, TS. NguyÔn §×nh d−¬ng ®Ò tμi Nghiªn cøu x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p phßng chèng vμ kh¾c phôc hËu qu¶ ch¸y rõng cho vïng U Minh vμ T©y Nguyªn (M· sè: KC.08.24) c¸c PhÇn mÒm dù b¸o vμ ph¸t hiÖn sím ch¸y rõng Hμ T©y - 2005 0
Môc lôc 1.PhÇn mÒm c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng ............ 2 1.1. Nguy c¬ ch¸y rõng vµ dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng ............ 2 1.2. C«ng nghÖ vµ phÇn mÒm Dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng ............ 2 1.2.1. Dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng b»ng thñ c«ng............ ............ 2 1.2.2. PhÇn mÒm cho c¸c tr¹m ®¬n lÎ ë ®Þa ph−¬ng ............ ......... 2 1.2.3. PhÇn mÒm c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng cho c¶ n−íc .......... 3 1.2.4. PhÇn mÒm c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng T©y Nguyªn"..... 4 1.3. C¸c b−íc thùc hiÖn dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng b»ng "PhÇn mÒm c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng "..................................................................... 5 1.4. §Æc ®iÓm kü thuËt cña phÇn mÒm c¶nh b¶o nguy c¬ ch¸y rõng T©y Nguyªn ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ......... 7 2. PhÇn mÒm ph¸t hiÖn ch¸y rõng tõ ¶nh vÖ tinh . 9 2.1. Ph¸t hiÖn sím ch¸y rõng tõ ¶nh vÖ tinh.................................. 9 2.2. T− liÖu ¶nh vµ chØ sè ph¸t hiÖn ch¸y rõng tõ ¶nh............ ...... 9 2.3. PhÇn mÒm ph¸t hiÖn ch¸y rõng tõ ¶nh vÖ tinh............ .......... 9 2.4. C¸c b−íc c«ng viÖc trong phÇn mÒm ph¸t hiÖn sím ch¸y rõng tõ ¶nh vÖ tinh ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ........ 10 2.5. §Æc ®iÓm kü thuËt cña phÇn mÒm ph¸t hiÖn ch¸y rõng tõ ¶nh 13 1
1.PhÇn mÒm c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng 1.1. Nguy c¬ ch¸y rõng vµ dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng Nguy c¬ ch¸y rõng lµ nguy c¬ h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c ®¸m ch¸y rõng. Nguy c¬ ch¸y rõng phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña diÔn biÕn thêi tiÕt vµ kiÓu rõng. Thêi tiÕt kh« nãng cµng kÐo dµi, kiÓu rõng cµng cã nhiÒu vËt liÖu ch¸y, th× ch¸y rõng cµng dÔ x¶y ra, vµ møc nguy hiÓm cña ch¸y rõng cµng lín. V× vËy, thêi tiÕt vµ kiÓu rõng ®−îc xem lµ hai nhãm th«ng tin quan träng nhÊt ®−îc sö dông ®Ó dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng. Ng−êi ta th−êng ph©n thµnh 5 cÊp nguy c¬ ch¸y rõng: cÊp 1 - Ýt cã kh¶ n¨ng ch¸y, cÊp 2 - cã kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn ch¸y, cÊp 3 - dÔ xuÊt hiÖn ch¸y, cÊp 4 - rÊt nguy hiÓm víi ch¸y, cÊp 5 - cùc kú nguy hiÓm víi ch¸y. Dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng lµ néi dung quan träng trong phßng ch¸y ch÷a ch¸y v× khi biÕt nguy c¬ ch¸y ng−êi ta cã thÓ chñ ®éng huy ®éng hîp lý c¸c nguån lùc cho phßng ch¸y ch÷a ch¸y rõng ®¶m b¶o võa ®¹t hiÖu qu¶ cao võa tiÕt kiÖm ®−îc c«ng søc. Tuy nhiªn, ®©y lµ c«ng viÖc phøc t¹p, ®ßi hái ph¶i cËp nhËt vµ l−u tr÷ liªn tôc sè liÖu ph¶n ¶nh diÔn biÕn cña ®iÒu kiÖn thêi tiÕt, còng nh− ph¶i tÝnh ®−îc ®Æc ®iÓm liªn quan ®Õn kh¶ n¨ng ch¸y cña c¸c kiÓu rõng. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ, c«ng t¸c dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng ë n−íc ta còng tõng b−íc ®−îc ®æi míi vµ hoµn thiÖn. 1.2. C«ng nghÖ vµ phÇn mÒm Dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng Nguy c¬ ch¸y rõng lµ nguy c¬ h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c ®¸m ch¸y rõng. Ng−êi ta th−êng ph©n thµnh 5 cÊp nguy c¬ ch¸y rõng: cÊp 1 - Ýt cã kh¶ n¨ng ch¸y, cÊp 2 - cã kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn ch¸y, cÊp 3 - dÔ xuÊt hiÖn ch¸y, cÊp 4 - rÊt nguy hiÓm víi ch¸y, cÊp 5 - cùc kú nguy hiÓm víi ch¸y. Dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng lµ néi dung quan träng trong phßng ch¸y ch÷a ch¸y v× khi biÕt nguy c¬ ch¸y ng−êi ta cã thÓ chñ ®éng huy ®éng hîp lý c¸c nguån lùc cho phßng ch¸y ch÷a ch¸y rõng ®¶m b¶o võa ®¹t hiÖu qu¶ cao võa tiÕt kiÖm ®−îc c«ng søc. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ, c«ng t¸c dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng ë n−íc ta còng tõng b−íc ®−îc ®æi míi vµ hoµn thiÖn. 1.2.1. Dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng b»ng thñ c«ng Dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng ë ViÖt Nam ®−îc b¾t ®»u tõ n¨m 1981. Tuy nhiªn trong thêi gian dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng ®−îc thùc hiÖn víi viÖc tÝnh to¸n hoµn toµn thñ c«ng trªn c¬ së sè liÖu ghi chÐp cña c¸n bé l©m nghiÖp. V× c«ng viÖc tÝnh to¸n phøc t¹p l¹i sù ®ßi hái ph¶i hîp t¸c cña nhiÒu ng−êi nªn dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng b»ng ph−¬ng ph¸p thñ c«ng t¹i c¸c ®Þa ph−¬ng trong thêi gian nµy cã ®é chÝnh x¸c thÊp, kh¶ n¨ng th«ng tin kÐm vµ, do ®ã, Ýt t¸c ®éng tíi hµnh vi cña céng ®ång. HiÖu qu¶ cña c«ng t¸c dù b¸o trong phßng ch¸y ch÷a ch¸y rõng kh«ng cao. 1.2.2. PhÇn mÒm cho c¸c tr¹m ®¬n lÎ ë ®Þa ph−¬ng Tõ n¨m 2001, do yªu cÇu cña mét sè ®Þa ph−¬ng nhãm c¸n bé cña Tr−êng §¹i häc L©m nghiÖp ®· x©y dùng phÇn mÒm dù b¸o löa rõng. Nã cho phÐp tù ®éng ho¸ viÖc cËp nhËt th«ng tin, dù b¸o vµ t− vÊn vÒ gi¶i ph¸p phßng chèng 2
ch¸y rõng. PhÇn mÒm ®· ®−îc ®¸nh gi¸ nh− mét s¸ng kiÕn cã gi¸ trÞ trong dù b¸o löa rõng ViÖt Nam. Ngoµi viÖc phôc vô dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng phÇn mÒm nµy cßn cã chøc n¨ng chØnh lý, l−u tr÷ vµ b¶o vÖ sè liÖu d−íi d¹ng c¸c tÖp th«ng tin dÔ dµng sö dông phôc vô dù b¸o s©u, bÖnh h¹i rõng, dù tÝnh n¨ng suÊt rõng, x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ nh÷ng ho¹t ®éng thùc tiÔn kh¸c. Tuy nhiªn, ®©y lµ phÇn mÒm dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng ë nh÷ng tr¹m ®¬n lÎ, ch−a liªn kÕt víi kü thuËt GIS vµ viÔn th¸m, do ®ã, ch−a tù ®éng ho¸ ®−îc viÖc dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng cho vïng lín. 1.2.3. PhÇn mÒm c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng cho c¶ n−íc Tõ ®Çu n¨m 2003 nhãm nghiªn cøu thuéc ®Ò tµi KC08 ®· phèi hîp víi Côc kiÓm l©m x©y dùng "PhÇn mÒm c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng" víi c«ng nghÖ míi. Cã thÓ m« t¶ tãm t¾t c«ng nghÖ nµy nh− sau. Vµo kho¶ng 14 giê hµng ngµy Côc kiÓm l©m vµ ®µi truyÒn h×nh ViÖt Nam ®ång thêi nhËn ®−îc tõ Tæng côc khÝ t−¬ng thuû v¨n mét th− ®iÖn tö chøa th«ng tin vÒ ®iÒu kiÖn thêi tiÕt cã ¶nh h−ëng ®Õn nguy c¬ ch¸y rõng cña 95 tr¹m khÝ t−îng ®¹i diÖn cho 95 vïng kh¸c nhau cña ®Êt n−íc. Sö dông c«ng thøc dù b¸o löa rõng vµ c¸c th«ng tin vÒ diÔn biÕn thêi tiÕt trong ®−îc tÝch luü liªn tôc thêi thêi gian dµi "PhÇn mÒm c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng" tÝnh ®−îc cÊp nguy c¬ ch¸y rõng cho c¸c ®Þa ph−¬ng. NÕu cã Ýt nhÊt mét khu vùc nµo ®ã cã nguy c¬ ch¸y rõng ®¹t trªn cÊp IV - cÊp nguy hiÓm th× Ban thêi sù §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam sÏ biªn tËp b¶n tin ®Ó th«ng b¸o trªn ®µi truyÒn h×nh. Trong khi ®ã, Côc kiÓm l©m sö dông th«ng tin dù b¸o ®Ó chØ ®¹o ho¹t ®éng phßng ch¸y ch÷a ch¸y rõng. Toµn bé viÖc cËp nhËt, l−u tr÷ sè liÖu, x¸c ®Þnh nguy c¬ ch¸y rõng ®Òu ®−îc thùc hiÖn tù ®éng ho¸ b»ng mét phÇn mÒm "C¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng". Víi c«ng nghÖ vµ phÇn mÒm trªn ®©y tõ n¨m 2003 ViÖt Nam ®· chuyÓn t¶i ®−îc th«ng tin dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng hµng ngµy lªn ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng. §©y lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng gãp phÇn n©ng cao nhËn thøc vÒ c«ng t¸c phßng ch¸y ch÷a ch¸y rõng cña c¸n bé vµ nh©n d©n. Nã ®· thóc ®Èy chÝnh quyÒn c¸c cÊp ñng hé tÝch cùc cho c«ng t¸c phßng ch¸y ch÷a ch¸y rõng vµ gãp phÇn vµo ®iÒu chØnh nh÷ng hµnh vi cña ng−êi d©n theo h−íng gi¶m thiÓu nguy c¬ ch¸y rõng. Tuy nhiªn, c«ng nghÖ vµ phÇn mÒm dù b¸o trªn ®©y vÉn cßn mét sè tån t¹i, ch¼ng h¹n, nguy c¬ ch¸y rõng ®−îc x¸c ®Þnh lµ gièng nhau cho nh÷ng ®¬n vÞ hµnh chÝnh cã thÓ réng tíi hµng tr¨m ngh×n ha, nguy c¬ ch¸y rõng ®−îc ®ång nhÊt cho c¸c tr¹ng th¸i rõng kh¸c nhau, thËm chÝ cho c¶ ®Êt kh«ng cã rõng, ranh giíi c¸c cÊp nguy c¬ ch¸y rõng trïng víi ranh giíi hµnh chÝnh huyÖn hoÆc tØnh mµ kh«ng trïng víi ranh giíi nguy c¬ ch¸y rõng thùc tÕ v.v... V× tÝnh chÝnh x¸c ch−a cao mµ ý nghÜa cña th«ng tin c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng cã xu h−íng gi¶m. ViÖc quan t©m ®Õn b¶n tin c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng còng nh− hiÖu qu¶ t¸c ®éng cña c¸c th«ng tin c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng ®Õn ý thøc vµ hµnh vi cña céng ®ång kh«ng cßn m¹nh mÏ nh− tr−íc. 3
1.2.4. PhÇn mÒm c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng T©y Nguyªn" §Ó kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i trªn, trong khu«n khæ cña ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc KC08-24, nhãm nghiªn cøu ®· ph¸t triÓn "PhÇn mÒm c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng" cho khu vùc U Minh vµ T©y Nguyªn. §Æc ®iÓm c«ng nghÖ cña phÇn mÒm nµy nh− sau: - "PhÇn mÒm c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng" l−u tr÷ trong nã nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho dù b¸o theo c¶ ®iÒu kiÖn thêi tiÕt vµ kiÓu rõng: + C¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n ¶nh quy luËt ph©n ho¸ c¸c yÕu tè khÝ t−îng liªn quan ®Õn nguy c¬ ch¸y rõng theo kinh ®é , vÜ ®é vµ ®é cao cña c¸c th¸ng trong n¨m, + Th«ng tin vÒ ®Æc ®iÓm liªn quan ®Õn nguy c¬ ch¸y cña c¸c tr¹ng th¸i rõng, + Th«ng tin vÒ ®Æc ®iÓm c¸c ®¸m ch¸y rõng víi mçi tr¹ng th¸i rõng , vµ mçi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña thêi tiÕt kh¸c nhau. + Th«ng tin vÒ tr¹ng th¸i rõng , to¹ ®é ®Þa lý, ®é cao ®Þa h×nh, tªn ®¬n vÞ hµnh chÝnh c¸c cÊp cña tõng ®iÓm c¸ch ®Òu nhau 1km trªn toµn l·nh thæ. + CËp nhËt vµ l−u tr÷ liªn tôc th«ng tin vÒ c¸c yÕu tè khÝ t−îng cã liªn ®Õn nguy c¬ ch¸y rõng. - Hµng ngµy vµo lóc 13 - 14 giê, sau khi cËp nhËt sè liÖu cña c¸c tr¹m khÝ t−îng "PhÇn mÒm c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng" sÏ tù ®éng ph©n tÝch th«ng tin vµ dù b¸o cÊp nguy c¬ ch¸y rõng cho tõng ®iÓm c¸ch ®Òu 1km trªn toµn l·nh thæ trªn c¬ së tÝnh ®Õn ®Æc ®iÓm thêi tiÕt vµ kiÓu rõng. - "PhÇn mÒm c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng" tù ®éng chia diªn tÝch l·nh thæ thµnh nh÷ng « vu«ng cã diÖn tÝch 1km2, chuyÓn th«ng tin vÒ cÊp nguy c¬ ch¸y rõng vµo tõng « vu«ng, t« mµu kh¸c nhau cho « theo cÊp nguy c¬ ch¸y vµ thÓ hiÖn chóng lªn b¶n ®å, kÕt qu¶ ®−a ra ®−îc b¶n ®å ph©n bè nguy c¬ ch¸y rõng cã møc ®é chi tiÕt tíi 1km2 trªn toµn l·nh thæ. - "PhÇn mÒm c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng" còng tù ®éng thèng kª vµ cung cÊp th«ng tin vÒ cÊp nguy c¬ ch¸y ®èi víi tõng tr¹ng th¸i rõng cña tõng ®¬n vÞ hµnh chÝnh kh¸c nhau. C¨n cø vµo møc nguy c¬ ch¸y rõng vµ nh÷ng quy ®Þnh cña nhµ n−íc vÒ c«ng t¸c phßng ch¸y ch÷a ch¸y "PhÇn mÒm c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng" ®−a ra nh÷ng gîi ý cho c¸c cÊp qu¶n lý vµ chñ rõng vª gi¶i ph¸p cÇn thùc hiÖn cho c«ng t¸c phßng ch¸y ch÷a ch¸y rõng. C«ng nghÖ vµ "PhÇn mÒm dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng" míi ®· kh¾c phôc ®−îc phÇn lín c¸c tån t¹i cña c«ng nghÖ dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng tr−íc ®©y. Nã cung cÊp th«ng tin vÒ nguy c¬ ch¸y rõng víi c¶ h×nh ¶nh, sè liÖu , v¨n b¶n liªn quan ®Õn t×nh tr¹ng vµ gi¶i ph¸p phßng ch¸y ch÷a ch¸y rõng. Trªn c¬ së tÝnh ®Õn quy luËt ph©n ho¸ cña ®iÒu kiÖn thêi tiÕt vµ ph©n bè cña c¸c tr¹ng th¸i rõng "PhÇn mÒm dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng míi" ®· n©ng cao ®é chÝnh x¸c ®Þa lý cña th«ng tin dù b¸o tíi 1km2 vµ kh«ng cßn phô thuéc vµo ranh giíi c¸c ®¬n vÞ hµnh 4
chÝnh. Th«ng tin vÒ nguy c¬ ch¸y rõng ®−îc dù b¸o chÝnh x¸c cho tõng ®Þa ®iÓm , tõng tr¹ng th¸i rõng, võa thÓ hiÖn b»ng h×nh ¶nh trùc quan trªn b¶n ®å võa thÓ hiÖn b»ng sè liÖu vµ v¨n b¶n. Nh÷ng th«ng tin tõ "PhÇn mÒm dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng" míi cã thÓ ®¸p øng ®−îc yªu cÇu sö dông th«ng tin vÒ nguy c¬ ch¸y rõng cña nhiÒu ®èi t−îng kh¸c nhau , bao gåm céng ®ång d©n c− c¸c vïng cã rõng, nh÷ng ng−êi tham gia tæ chøc s¶n xuÊt ë vïng cã rõng , chñ rõng, chÝnh quyÒn vµ nh÷ng tæ chøc tham gia qu¶n lý b¶o vÖ tµi nguyªn rõng v.v... ë c¸c cÊp kh¸c nhau. - PhÇn mÒm t−¬ng thÝch víi c¸c hÖ ®iÒu hµnh Windows vµ c¸c m¸y tÝnh c¸ nh©n, m¸y tÝnh nèi m¹ng v.v... HiÖn nay, nhãm nghiªn cøu thuéc ®Ò tµi KC08-24 ®ang cïng víi Côc kiÓm l©m hîp t¸c ph¸t triÓn "PhÇn mÒm dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng U Minh vµ T©y Nguyªn" míi lªn ¸p dông cho quy m« c¶ n−íc. Hy väng r»ng c«ng nghÖ vµ phÇn mÒm dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng sÏ ®−îc ph¸t triÓn vµ ngµy cµng ®¸p øng tèt h¬n cho c«ng t¸c b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng cña ®Êt n−íc. 1.3. C¸c b−íc thùc hiÖn dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng b»ng "PhÇn mÒm c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng U Minh vµ T©y Nguyªn " B−íc 1. Tr−íc ngµy 30/12 c¸c h¹t kiÓm l©m ®iÒu chØnh hiÖn tr¹ng rõng vµo b¶n ®å dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng . §Ó t¨ng ®é chÝnh x¸c cña c«ng t¸c dù b¸o hµng n¨m c¸c h¹t kiÓm l©m cÇn theo dâi biÕn ®éng diÖn tÝch rõng trong khu vùc ®Ó ®iÒu chØnh l¹i hiÖn tr¹ng b¶n ®å ph©n bè c¸c tr¹ng th¸i rõng. C¸c tr¹ng th¸i rõng ®−îc m« x¸c ®Þnh theo ph©n lo¹i cña tr¹ng th¸i rõng cña ViÖn ®iÒu tra quy ho¹ch rõng. Sù thay ®æi tr¹ng th¸i rõng ®−îc thÓ hiÖn víi quy m« diÖn tÝch 100ha trªn hÖ thèng c¸c « vu«ng cè ®Þnh trªn l·nh thæ toµn tØnh. Khi trang th¸i rõng trªn mét « vu«ng nµo ®ã thay ®æi víi qu¸ nöa diÖn tÝch « th× ký hiÖu tr¹ng th¸i rõng trªn « vu«ng ®ã ®−îc ghi theo sè hiÖu cña tr¹ng th¸i rõng míi. B−íc 2. Ngµy 01/11 Cục kiÓm l©m tËp hîp vµ ®iÒu chØnh hiÖn tr¹ng rõng cho b¶n ®å rõng toµn tØnh. Sau khi nhËn ®−îc kÕt qu¶ ®iÒu chØnh kiÓu tr¹ng th¸i rõng cña c¸c h¹t kiÓm l©m, Côc kiÓm l©m tæng hîp t− liÖu vµ ®iÒu chØnh l¹i tr¹ng th¸i rõng cho l·nh thæ toµn tØnh. Trong qu¸ tr×nh ®ã chuyÓn m· sè c¸c tr¹ng th¸i rõng ghi theo quy ®Þnh cña ViÖn ®iÒu tra quy ho¹ch rõng vÒ m· sè kiÓu tr¹ng th¸i rõng theo nguy c¬ ch¸y. Nguyªn t¾c chuyÓn nh− sau. BiÓu 4. ChuyÓn m· sè c¸c tr¹ng th¸i rõng thµnh m· sè kiÓu tr¹ng th¸i rõng theo nguy c¬ ch¸y ë T©y Nguyªn M· sè Tr¹ng th¸i M· sè cÊp M· sè Tr¹ng th¸i M· sè cÊp nguy c¬ nguy c¬ ch¸y ch¸y 10 Rõng gç tù nhiªn (kh«ng ph©n lo¹i) 1 71 Rõng ®Æc s¶n 2 11 Rõng giµu 1 31 Rõng khép (rông l¸) 3 12 Rõng trung b×nh 1 41 Rõng l¸ kim tù nhiªn 3 13 Rõng nghÌo 1 70 Rõng trång 3 21 Rõng phôc håi IIA 1 80 §Êt trèng kh«ng ph©n biÖt 3 22 Rõng phôc håi IIB 1 81 §Êt trèng cã cá 3 23 Rõng non cã tr÷ l−îng (IIA2, IIB2) 1 82 §Êt trèng cã c©y bôi 3 26 Rõng nghÌo (IIA1, IIB1) 1 83 §Êt trèng cã c©y gç r¶i r¸c 3 5
42 Rõng hçn giao l¸ réng, l¸ kim 1 140 Rõng trång 3 52 Rõng hçn giao gç + tre nøa 1 160 §Êt trèng kh«ng ph©n biÖt 3 60 Rõng ngËp mÆn 1 162 §Êt trèng cã cá 3 103 C©y c«ng nghiÖp 1 164 §Êt trèng cã c©y bôi 3 104 C©y ¨n qu¶ 1 166 §Êt trèng cã c©y gç r¶i r¸c 3 20 Rõng non kh«ng ph©n biÖt 1 110 §Êt n«ng nghiÖp 4 141 §Çm lÇy, b·i ngËp 1 111 Lóa, mµu 4 14 Rõng non ch−a cã tr÷ l−îng 1 112 N−¬ng rÉy 4 24 Rõng non ch−a cã tr÷ l−îng (IIA1,IIB2) 1 121 D©n c− 4 72 Rõng trång trªn ®Êt ngËp níc ven biÓn 1 122 §Êt chuyªn dông 4 48 Rõng non ch−a cã tr÷ l−îng 1 123 B·i c¸t 4 51 Rõng tre nøa (Lå «, VÇu, Le, Tre....) 2 130 §Êt kh¸c 4 55 ¶nh sè cã rõng KK98 kh«ng rõng 2 142 S«ng, hå suèi 4 64 ¶nh sè kh«ng rõng KK98 cã rõng 2 224 N−¬ng rÉy 4 91 Nói ®¸ cã c©y 2 394 §Êt n«ng nghiÖp 4 92 Nói ®¸ 2 678 S«ng, hå suèi 4 101 V−ên rõng 2 Ghi chó: Trong BiÓu trªn cÊp kh¶ n¨ng ch¸y 4 ®−îc sö dông ®Ó chØ lo¹i thùc vËt hoÆc ®Êt trèng kh«ng thuéc ®èi t−îng ch¸y rõng. ViÖc lµm nµy ®−îc thùc hiÖn b»ng hîp phÇn cña phÇn mÒm dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng. B−íc 3. Vµo lóc 13 giê 30' hµng ngµy (tõ 01/11 ®Õn 30.04) c¸c tr¹m ®o m−a cung cÊp sè liÖu m−a vÒ Côc kiÓm l©m. C¸c tr¹m ®o m−a sÏ cung cÊp sè liÖu ®o l−îng m−a tõ 13 giê ngµy h«m tr−íc ®Õn thêi ®iÓm 13 giê ngµy dù b¸o. Côc kiÓm l©m sÏ nhËn th«ng tin vµ ghi vµo c¸c file Excel cã d¹ng nh− sau. Tªn file nµy ®−îc ®Æt víi ch÷ c¸i ®Çu tiªn lµ 'm', tiÕp theo lµ s¸u sè liªn tôc thÓ hiÖn ngµy, th¸ng, n¨m cung cÊp d÷ liÖu vµ ®−îc ghi vµo th− môc D:\dbhtmoi\bantin B−íc 4. Thu thËp sè liÖu khÝ t−îng 6
Vµo lóc 13 giê 30' tõ ngµy 01/11 ®Õn 30/04 3 c¸c tr¹m khÝ t−îng trong khu vùc sÏ göi sè liÖu nhiÖt ®é, ®é Èm kh«ng khÝ vµ l−îng m−a hµng ngµy vÒ Côc kiÓm l©m. Côc kiÓm l©m sÏ nhËn th«ng tin vµ ghi vµo c¸c file Excel B−íc 5. Sö dông phÇn mÒm ®Ó dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng Vµo lóc 2 giê hµng ngµy tÝnh tõ ngµy 01/11 ®Õn hÕt ngµy 30/04 Ban th−êng trùc Phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng ë Côc kiÓm l©m sö dông phÇn mÒm "Dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng T©y Nguyªn " cïng c¸c th«ng tin l−u tr÷ vµ cËp nhËt ®Ó dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng. PhÇn mÒm "Dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng T©y Nguyªn " ®−îc x©y dùng ®Ó tù ®éng cËp nhËt th«ng tin vÒ nhiÖt dé, ®é Èm tõ c¸c trang E xcel cã tªn biÓu hiÖn ngµy th¸ng n¨m dù b¸o, nèi dµi thªm chuçi sè liÖu vÒ thêi tiÕt cña c¸c tr¹m m−a vµ nhiÖt theo thêi gian. PhÇn mÒm tù ®éng x¸c ®Þnh ®iÒu kiÖn thêi tiÕt cho c¸c ®iÓm ngoµi c¸c tr¹m khÝ t−îng theo ph−¬ng ph¸p néi suy kh«ng gian vµ c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n ¶nh sù ph©n ho¸ cña ®iÒu kiÖn khÝ t−îng ë T©y Nguyªn. Theo c«ng thøc dù b¸o cho T©y Nguyªn phÇn mÒm tù ®éng x¸c ®Þnh cÊp nguy c¬ ch¸y rõng vµo ngµy dù b¸o cho tõng ®iÓm c¸ch ®Òu 1km trªn toµn l·nh thæ, t« mµu vµ tr×nh bµy d−íi d¹ng b¶n ®å kü thuËt sè thÓ hiÖn râ c¸c vïng cã cÊp nguy c¬ ch¸y rõng kh¸c nhau. Ngoµi th«ng tin trªn b¶n ®å , phÇn mÒm "Dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng T©y Nguyªn" còng tÝnh cÊp nguy c¬ ch¸y rõng vµ t− vÊn vÒ biÖn ph¸p cÇn thiÕt cho c¸c khu vùc theo ph©n bè cña tr¹m ®o m−a. B−íc 6. Th«ng tin vÒ nguy c¬ ch¸y rõng Ban th−êng trùc phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng Côc kiÓm l©m ®−a th«ng tin dù b¸o löa rõng vµ ý kiÕn t− vÊn vÒ biÖn ph¸p phßng chèng ch¸y rõng lªn m¹ng Internet. KÕt qu¶ dù b¸o ®−îc cung cÊp lªn m¹ng Internet ®Ó c¸c ®èi t−îng quan t©m cã thÓ kÞp thêi theo dâi th«ng tin vÒ dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng. §µi truyÒn h×nh tØnh sö dông th«ng tin dù b¸o vµ nh÷ng ý kiÕn t− vÊn ®Ó biªn tËp b¶n tin c¶nh b¸o löa rõng. B−íc 7. Sö dông th«ng tin vÒ nguy c¬ ch¸y rõng Lùc l−îng kiÓm l©m vµ nh÷ng c¬ quan liªn quan sö dông th«ng tin dù b¸o vµ nh÷ng ý kiÕn t− vÊn ®Ó ra quyÕt ®Þnh cho ho¹t ®éng phßng chèng ch¸y rõng. 1.4. §Æc ®iÓm kü thuËt cña phÇn mÒm c¶nh b¶o nguy c¬ ch¸y rõng T©y Nguyªn - L−u ®å cña phÇn mÒm dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng ®−îc m« t¶ kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau. 7
- PhÇn mÒm dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng T©y Nguyªn ®−îc x©y dùng b»ng ng«n ng÷ FOXPRO vµ liªn kÕt víi c¸c phÇn mÒm tiÖn Ých kh¸c nh− EXCEL, MAPINFO. §ång thêi phÇn mÒm nµy còng t−¬ng thÝch víi c¸c hÖ ®iÒu hµnh Windows vµ c¸c m¸y tÝnh c¸ nh©n. HiÖn nay, nhãm nghiªn cøu thuéc ®Ò tµi KC08-24 ®ang cïng víi Côc kiÓm l©m hîp t¸c ph¸t triÓn "PhÇn mÒm dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng T©y Nguyªn" míi lªn ¸p dông cho quy m« c¶ n−íc. Hy väng r»ng c«ng nghÖ vµ phÇn mÒm dù b¸o nguy c¬ ch¸y rõng sÏ ®−îc ph¸t triÓn vµ ®¸p øng tèt h¬n cho thùc tiÔn phßng ch¸y ch÷a ch¸y ë ViÖt Nam. 8
2. PhÇn mÒm ph¸t hiÖn ch¸y rõng tõ ¶nh vÖ tinh - mét s¶n phÈm cña ®Ò tμi KC08-24 2.1. Ph¸t hiÖn sím ch¸y rõng tõ ¶nh vÖ tinh Nhê kh¶ n¨ng tÝch hîp ®ång thêi th«ng tin cña c¸c kªnh phæ kh¸c nhau ¶nh vÖ tinh cho phÐp ph¸t hiÖn ®−îc ®Æc ®iÓm cña nhiÒu sù vËt vµ hiÖn t−îng trªn mÆt ®Êt, trong ®ã cã ch¸y rõng. Khi tÝch hîp th«ng tin vÒ gi¸ trÞ c¸c kªnh phæ trªn ¶nh ®−îc víi nhiÒu th«ng tin kh¸c trªn hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý ng−êi ta cã thÓ ph¸t hiÖn ®−îc c¸c ®¸m ch¸y rõng víi hµng lo¹t c¸c th«ng sè nh− vÞ trÝ, quy m«, d¹ng ch¸y, tèc ®é lan trµn v.v… V× vËy, ¶nh vÖ tinh ®−îc xem lµ mét trong nh÷ng nguån th«ng tin cã triÓn väng ®Ó ph¸t hiÖn sím c¸c ®¸m ch¸y rõng. ¦u ®iÓm c¬ b¶n cña ph¸t hiÖn löa rõng b»ng ¶nh vÖ tinh lµ kh¶ n¨ng tù ®éng ho¸ cao, ph¸t hiÖn trªn vïng réng, Ýt tèn kÐm vµ kh«ng phô thuéc vµo nh÷ng ®Æc ®iÓm chñ quan cña con ng−êi. 2.2. T− liÖu ¶nh vµ chØ sè ph¸t hiÖn ch¸y rõng tõ ¶nh - ¶nh vÖ tinh) ®−îc sö dông ®Ó ph¸t hiÖn c¸c ®¸m ch¸y rõng lµ ¶nh MODIS. §©y lµ nguån t− liÖu ¶nh cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi gi¸ thÊp nhÊt, cã chu kú chôp gÇn nhÊt, ®ñ sè kªnh phæ ®Ó ph¸t hiÖn ch¸y, cho phÐp ph¸t hiÖn trªn ph¹m vi toµn quèc víi møc ®é chÊp nhËn ®−îc. - ChØ sè ph¸t hiÖn ch¸y rõng ®−îc sö dông trong phÇn mÒm lµ chØ sè tæng hîp K ®−îc tÝnh b»ng tÝch sè cña 4 kªnh phæ sè 20, 21, 22 vµ 23 trªn ¶nh MODIS, K= b20x b21x b22x b23 x 10-6. ë T©y Nguyªn nh÷ng n¬i kh«ng ch¸y cã chØ sè K xÊp xØ b»ng kh«ng, ë nh÷ng n¬i míi qua ch¸y nh−ng khã ph¸t hiÖn th× chØ sè K cã gi¸ trÞ d−íi 10, ë nh÷ng n¬i ®· qua ch¸y nh−ng cßn nh×n thÊy trªn ¶nh cã chØ sè K trªn 10 nh−ng d−íi 100, ë nh÷ng n¬i ®ang ch¸y cã ngän löa chØ sè K n»m trong kho¶ng 200 ®Õn 250. ë U Minh víi rõng trµm tù nhiªn, do khèi l−îng vËt liÖu ch¸y lín, nªn ë nh÷ng n¬i kh«ng ch¸y chØ sè K xÊp xØ b»ng kh«ng, ë nh÷ng n¬i ch¸y qua nh−ng khã ph¸t hiÖn th× chØ sè K cã gi¸ trÞ d−íi 10, ë nh÷ng n¬i ®· qua ch¸y nh−ng cßn nh×n thÊy trªn ¶nh cã chØ sè K trªn 10 nh−ng d−íi 100, ë nh÷ng n¬i ®ang ch¸y cã ngän löa chØ sè K n»m trong kho¶ng 300 ®Õn 500. 2.3. PhÇn mÒm ph¸t hiÖn ch¸y rõng tõ ¶nh vÖ tinh §Ó t¨ng c−êng nguån lùc cho phßng ch¸y ch÷a ch¸y rõng, ®Ò tµi KC08-24 ®· nghiªn cøu x©y dùng "PhÇn mÒm ph¸t hiÖn ch¸y rõng tõ ¶nh vÖ tinh". Mét sè ®Æc ®iÓm cña PhÇn mÒm nh− sau. - PhÇn mÒm cã kh¶ n¨ng ph¸t hiÖn ®−îc nh÷ng ®¸m ch¸y rõng diÖn tÝch lín h¬n mét phÇn t− diÖn tÝch cña picel. NÕu ®é ph©n gi¶i cña ¶nh lµ 1000m th× ®iÖn tÝch ®¸m ch¸y cã thÓ ph¸t hiÖn ®−îc lµ 25 ha, NÕu ®é ph©n gi¶i cña ¶nh lµ 250m th× ®iÖn tÝch ®¸m ch¸y cã thÓ ph¸t hiÖn ®−îc lµ xÊp xØ 1.5 ha. - PhÇn mÒm sÏ tù ®éng tÝch hîp, ph©n tÝch vµ truyÒn ®¹t th«ng tin vÒ ®¸m ch¸y. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña th«ng tin vÒ ®¸m ch¸y rõng vÒ vÞ trÝ vµ quy m« ®¸m ch¸y tõ ¶nh vÖ tinh víi c¸c th«ng tin ®· ®−îc l−u tr÷ trong m¸y tÝnh vÒ thêi tiÕt, ph©n bè c¸c tr¹ng th¸i rõng, quy luËt h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®¸m ch¸y, 9
ph©n bè cña lùc l−îng vµ ph−¬ng tiÖn ch÷a ch¸y v.v… ®Ó ph©n tÝch vµ ®−a ra nh÷ng th«ng tin h÷u Ých nh−: kiÓu rõng bÞ ch¸y, thêi tiÕt x¶y ra ch¸y, d¹ng ch¸y, quy m« ngän löa, vµ ph−¬ng ¸n phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng thÝch hîp v.v… C¸c th«ng tin vÒ ®¸m ch¸y rõng cÇn truyÒn ®¹t ®Õn c¸c ®èi t−îng sö dông th«ng tin. Tuú theo quy m« vµ tèc ®é ®¸m ch¸y mµ ®èi t−îng quan t©m cã thÓ kh¸c nhau. §¸m ch¸y cµng lín, tèc ®é lan trµn cµng nhanh, thiÖt h¹i do chóng g©y ra cµng nhiÒu th× cÊp quan t©m ®Õn cµng cao. Nh÷ng ®èi t−îng cÇn quan t©m ch÷a ch¸y rõng ®−îc quy ®Þnh theo luËt phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng ch÷a ch¸y rõng. PhÇn mÒm trong ®Ò tµi nµy sÏ c¨n cø vµo luËt ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t−îng cÇn quan t©m ®Õn ®¸m ch¸y vµ tù ®éng ®−a ra cho hä nh÷ng v¨n b¶n víi nh÷ng h−íng dÉn thÝch hîp liªn quan ®Õn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng. 2.4. C¸c b−íc c«ng viÖc trong phÇn mÒm ph¸t hiÖn sím ch¸y rõng tõ ¶nh vÖ tinh S¬ ®å vµ c¸c b−íc cña c«ng viÖc ph¸t hiÖn sím ch¸y rõng tõ ¶nh MODIS trong phÇn mÒm nµy ®−îc m« t¶ nh− sau. L−u gi÷ th«ng tin vÒ ®Þa h×nh vµ T− liÖu ¶nh MODIS ë d¹ng 12 bit ph©n bè c¸c tr¹ng th¸i rõng T− liÖu ¶nh MODIS ë d¹ng 16 bit CËp nhËt vµ l−u gi÷ th«ng tin vÒ thêi tiÕt HiÖu chØnh h×nh häc cho 4 kªnh phæ tõ b20 ®Õn b23 phï hîp víi c¸c L−u gi÷ th«ng tin vÒ quy luËt h×nh kªnh phæ cña kªnh b1 vµ b2 thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c ®¸m ch¸y rõng ChuyÓn d÷ liÖu tõ c¸c kªnh phæ d¹ng GIH vÒ d÷ liÖu DBF L−u gi÷ th«ng tin vÒ ph©n bè lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng TÝnh chØ sè ch¸y (K) cho mçi picel trªn ¶nh L−u gi÷ c¸c th«ng tin vÒ quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng Läc vµ ph©n tÝch t×nh tr¹ng ch¸y rõng L−u gi÷ th«ng tin vÒ ®Þnh møc vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông c¸c ph−¬ng Bæ sung th«ng tin vÒ ®¸m ch¸y vµ ph¸p ch÷a ch¸y rõng lùa chän ph−¬ng ¸n phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng TruyÒn ®¹t th«ng tin vÒ ®¸m ch¸y vµ ph−¬ng ¸n phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng S¬ ®å qu¸ tr×nh ph¸t hiÖn sím ch¸y rõng tõ ¶nh MODIS cho U Minh - L−u gi÷ th«ng tin vÒ ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh vµ tr¹ng th¸i rõng. §iÒu kiÖn ®Þa h×nh vµ tr¹ng th¸i rõng lµ nhãm th«ng tin Ýt thay ®æi ®−îc sö dông hç trî cho läc vµ ph©n tÝch t×nh tr¹ng ch¸y rõng. Trªn c¬ së th«ng tin vÒ ph©n bè cña c¸c tr¹ng th¸i rõng vµ ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh mét ®¸m ch¸y cã thÓ ®−îc kh¼ng ®Þnh vµ còng cã 10
thÓ bÞ nghi ngê vµ lo¹i bá. Khi mét ®¸m ch¸y rõng ®−îc ph¸t hiÖn t¹i vÞ trÝ tån t¹i mét kiÓu rõng dÔ ch¸y vµ th−êng ë ®é cao th−êng ph©n bè cña rõng th× nã cã thÓ ®−îc kh¼ng ®Þnh. Ng−îc l¹i, mét ®¸m ch¸y rõng ®−îc ph¸t hiÖn t¹i n¬i kh«ng cã rõng, hoÆc n¬i cã kiÓu rõng Ýt cã nguy c¬ ch¸y, hoÆc trªn mét vïng b»ng ph¼ng th−êng ®−îc sö dông cho canh t¸c n«ng nghiÖp, hoÆc ë vïng ngËp mÆn, vïng s×nh lÇy v.v… th× nã th−êng bÞ nghi ngê vµ cã thÓ kh«ng ®−îc kh¼ng ®Þnh. V× vËy, khi ph¸t hiÖn ®−îc ®¸m ch¸y trªn ¶nh víi gi¸ trÞ nhÊt ®Þnh cña chØ sè K phÇn mÒm tù ®éng x¸c ®Þnh to¹ ®é cña ®¸m ch¸y, ®èi chiÕu víi kiÓu rõng vµ ®Þa h×nh cña cïng to¹ ®é ®−îc l−u gi÷ trªn hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý. KÕt qu¶ ®èi chiÕu lµ c¬ së ®Ó phÇn mÒm kh¼ng ®Þnh hoÆc huû bá th«ng tin vÒ sù xuÊt hiÖn ®¸m ch¸y. - L−u gi÷ th«ng tin vÒ quy luËt h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c ®¸m ch¸y rõng. Th«ng tin vÒ quy luËt h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c ®¸m ch¸y rõng ®−îc sö dông ®Ó ph©n tÝch ®Æc ®iÓm c¸c ®¸m ch¸y rõng. Nh÷ng quy luËt chñ yÕu lµ liªn hÖ gi÷a kiÓu rõng vµ ®iÒu kiÖn thêi tiÕt víi chiÒu cao ngän löa vµ tèc ®é lan trµn cña ®¸m ch¸y. §©y lµ c¬ së ®Ó lùa chän ph−¬ng ph¸p vµ ph−¬ng tiÖn ch÷a ch¸y rõng. Nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn c¸c ph−¬ng ph¸p ch÷a ch¸y rõng cïng chi phÝ nh©n lùc vµ kinh phÝ cho thùc hiÖn chóng trong hoµn c¶nh cô thÓ cña ph©n bè nhËn lùc vµ ph−¬ng tiÖn ch÷a ch¸y lµ c¬ së ®Ó lùa chän ph−¬ng ¸n ch÷a ch¸y rõng hiÖu qu¶. Nh÷ng th«ng tin vÒ kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Æc tÝnh c¸c ®¸m ch¸y rõng cña ViÖt Nam vµ khu vùc ®−îc l−u gi÷ trong phÇn mÒm nµy. - L−u gi÷ th«ng tin vÒ ph©n bè lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng. Th«ng tin vÒ ph©n bè lùc l−îng vµ ph−¬ng tiÖn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng ®−îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng huy ®éng c¸c nguån nh©n lùc vµ ph−¬ng tiÖn cho phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng. Tuú theo ph−¬ng ¸n huy ®éng nh©n lùc vµ chi phÝ cho ch÷a ch¸y kh¸c nhau mµ kinh phÝ vµ hiÖu qu¶ ch÷a ch¸y kh¸c nhau. Lùa chän ph−¬ng ¸n ch÷a ch¸y hiÖu qu¶ vµ cã chi phÝ thÊp nhÊt sÏ lµ ph−¬ng ¸n ®−îc −u tiªn cho ch÷a ch¸y rõng. Th«ng tin vÒ ph©n bè ph−¬ng tiÖn vµ nh©n lùc phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng trong phÇn mÒm nµy ®−îc cung cÊp theo tµi liÖu thèng kª cña Côc kiÓm l©m. - L−u gi÷ th«ng tin vÒ quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng. C¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng lµ c¬ së ®Ó tæ chøc so¹n th¶o v¨n b¶n vµ truyÒn ®¹t th«ng tin vÒ ®¸m ch¸y vµ c¸c ph−¬ng ¸n phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng. Th«ng tin vÒ c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng ®−îc sö dông trong phÇn mÒm nµy do Côc kiÓm l©m cung cÊp. - L−u gi÷ th«ng tin vÒ ®Þnh møc vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p ch÷a ch¸y rõng. §Þnh møc vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p ch÷a ch¸y rõng lµ th«ng tin ®Ó x¸c ®Þnh kinh phÝ vµ nh©n lùc cÇn thiÕt cho thùc hiÖn c¸c ph−¬ng ¸n phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng, lµ c¬ së ®Ó lùa chän ph−¬ng ¸n phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng hiÖu qu¶. Trong ®Ò tµi nµy c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p ch÷a ch¸y rõng ®−îc x¸c ®Þnh nhê kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi. 11
- L−u gi÷ th«ng tin vÒ diÔn biÕn thêi tiÕt trong thêi gian ®· qua vµ ®iÒu kiÖn thêi tiÕt hiÖn t¹i. Th«ng tin vÒ diÔn biÕn vÒ ®iÒu kiÖn thêi tiÕt trong thêi gian ®· qua vµ ®iÒu kiÖn kiÖn thêi tiÕt hiÖn t¹i ®−îc sö dông ®Ó läc vµ ph©n tÝch t×nh tr¹ng ch¸y rõng còng nh− ®Ó x¸c ®Þnh nhiÒu ®Æc ®iÓm cña ®¸m ch¸y. NÕu mét ®¸m ch¸y ®−îc ph¸t hiÖn trong hoµn c¶nh thêi tiÕt kh« h¹n liªn tôc th× nã th−êng ®−îc kh¼ng ®Þnh, ng−îc l¹i, nÕu thêi tiÕt Èm −ít hoÆc, míi m−a lín th× nã cã thÓ bÞ phñ ®Þnh. PhÇn mÒm sÏ c¨n cø vµo nguy c¬ ch¸y rõng hiÖn t¹i ®−îc tÝnh theo diÔn biÕn cña thêi tiÕt ®Ó kh¼ng ®Þnh hoÆc b¸c bá th«ng tin vÒ sù xuÊt hiÖn ®¸m ch¸y. Ngoµi ra, th«ng tin vÒ diÔn biÕn thêi tiÕt vµ tr¹ng th¸i thêi tiÕt hiÖn t¹i cßn ®−îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh d¹ng ch¸y rõng, tèc ®é lan trµn ®¸m ch¸y, chiÒu cao ngän löa vµ nh÷ng ph−¬ng ph¸p, ph−¬ng tiÖn cã thÓ ¸p dông ®Ó ch÷a ch¸y. C¸c ®Æc ®iÓm ®¸m ch¸y ®−îc x¸c ®Þnh th«ng qua ®iÒu kiÖn thêi tiÕt vµ kiÓu tr¹ng th¸i rõng nhê kÕt qu¶ ph©n tÝch vÒ nh÷ng mèi quan hÖ gi÷a ®Æc ®iÓm ®¸m ch¸y víi c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ë tõng khu vùc. Nguy c¬ ch¸y CÊp III CÊp IV CÊp V Tr¹ng th¸i rõng DC Hnl Vc DC Hnl Vc DC Hnl Vc cm m/h cm m/h cm m/h Rõng trµm tù nhiªn cßn than bïn NM 100 10 NMT >200 50 Rõng trµm trång M 50 20 M 80 50 Rõng khép M 50 40 M 60 60 M 80 150 Rõng trång d−íi 4 tuæi ë T©y Nguyªn M 80 60 M 120 100 M 150 200 Rõng trång trªn 3 tuæi ë T©y Nguyªn M 80 60 MT 80 80 MT 300 250 Rõng tre nøa vµ rõng phôc håi ë T©y Nguyªn M 60 50 MT 300 100 Th«ng tin vÒ diÔn biÕn thêi tiÕt vµ nguy c¬ ch¸y rõng trong ®Ò tµi nµy ®−îc cËp nhËt vµ l−u gi÷ nhê "PhÇn mÒm c¶nh b¸o nguy c¬ ch¸y rõng". - Läc vµ ph©n tÝch t×nh tr¹ng ch¸y rõng. Läc vµ ph©n tÝch t×nh tr¹ng ch¸y rõng lµ b−íc quan träng trong quy tr×nh ph¸t hiÖn ®¸m ch¸y, nã kh¼ng ®Þnh vÒ sù tån t¹i vµ quy m« cña ®¸m ch¸y rõng. Qu¸ tr×nh läc vµ ph©n tÝch t×nh tr¹ng ch¸y rõng ®−îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c so s¸nh, ®èi chiÕu vµ lùa chän. Qu¸ tr×nh läc vµ ph©n tÝch t×nh tr¹ng ch¸y ®−îc thùc hiÖn theo s¬ ®å sau. ChØ sè K cña picel Nhá h¬n 10 Lín h¬n 10 Kh«ng ch¸y T¹i n¬i cã rõng dÔ T¹i n¬i kh«ng cã rõng ch¸y vµ ®é cao v−ît dÔ ch¸y vµ ®é cao qu¸ 30 m d−íi 30 m Tån t¹i ®¸m ch¸y rõng Kh«ng tån t¹i ®¸m ch¸y rõng - Bæ sung th«ng tin vÒ ®¸m ch¸y rõng. ViÖc bæ sung th«ng tin vÒ ®¸m ch¸y rõng lµ cÇn thiÕt ®Ó h−íng dÉn c¸c ®èi t−îng cã liªn quan hiÓu biÕt thªm vÒ ®¸m ch¸y vµ quyÕt ®Þnh lùa chän ph−¬ng ¸n ch÷a ch¸y rõng. ViÖc bæ sung th«ng tin 12
vÒ ®¸m ch¸y rõng sÏ h−íng vµo chØ râ kiÓu rõng bÞ ch¸y, thêi tiÕt x¶y ra ch¸y, d¹ng ch¸y rõng, quy m« ngän löa, vµ ph−¬ng ¸n phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng thÝch hîp v.v… Nh÷ng th«ng tin nµy ®−îc x¸c ®Þnh nhê sö dông c¸c th«ng tin vÒ ®¸m ch¸y trªn ¶nh kÕt hîp víi th«ng tin vÒ thêi tiÕt, kiÓu rõng, quy luËt h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®¸m ch¸y, ph©n bè cña lùc l−îng vµ ph−¬ng tiÖn ch÷a ch¸y v.v… ®Ó x¸c ®Þnh ph−¬ng ph¸p, ph−¬ng tiÖn vµ lùc l−îng ch÷a ch¸y thÝch hîp, phÇn mÒm sÏ sö dông c¸c t− liÖu hiÖn cã ®−a ra hµng lo¹t c¸c ph−¬ng ¸n ch÷a ch¸y víi viÖc huy ®éng c¸c nguån lùc kh¸c nhau, tÝnh to¸n vµ lùa chän nh÷ng ph−¬ng ¸n cã hiÖu qu¶ víi chi phÝ thÊp nhÊt. - TruyÒn ®¹t th«ng tin vÒ ®¸m ch¸y ph−¬ng ¸n. C¸c th«ng tin vÒ ®¸m ch¸y vµ nh÷ng th«ng tin bæ sung ®−îc x¸c ®Þnh cÇn truyÒn ®¹t ®Õn c¸c ®èi t−îng sö dông th«ng tin. Tuú theo quy m« vµ tèc ®é ®¸m ch¸y mµ ®èi t−îng quan t©m cã thÓ kh¸c nhau. PhÇn mÒm sÏ liÖt kª c¸c ®èi t−îng cÇn nhËn ®−îc tin tøc vÒ ®¸m ch¸y vµ c¨n cø vµo quy ®Þnh ®Ó so¹n th¶o nh÷ng ®o¹n tin cÇn thiÕt víi mçi ®èi t−îng. 2.5. §Æc ®iÓm kü thuËt cña phÇn mÒm ph¸t hiÖn ch¸y rõng tõ ¶nh PhÇn mÒm ph¸t hiÖn sím ch¸y rõng tõ ¶nh ®−îc x©y dùng b»ng ng«n ng÷ FOXPRO vµ liªn kÕt víi c¸c phÇn mÒm tiÖn Ých kh¸c nh− EXCEL, MAPINFO. §ång thêi phÇn mÒm nµy còng t−¬ng thÝch víi c¸c hÖ ®iÒu hµnh Windows vµ c¸c m¸y tÝnh c¸ nh©n. Nh×n chung, "PhÇn mÒm ph¸t hiÖn ch¸y rõng tõ ¶nh vÖ tinh" lµ mét c«ng cô h÷u Ých cho ho¹t ®éng phßng ch¸y ch÷a ch¸y rõng. Víi quyÕt ®Þnh ®· kÝ cña Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng vÒ viÖc ®Çu t− x©y dùng mét tr¹m thu ¶nh MODIS vµ ®Þnh h−íng n©ng cao ®é ph©n gi¶i còng nh− rót ng¾n chu kú bay chôp cña t− liÖu ¶nh MODIS, cã thÓ hy väng r»ng "PhÇn mÒm ph¸t hiÖn ch¸y rõng tõ ¶nh vÖ tinh " cña ®Ò tµi KC08-24 sÏ ®−îc ph¸t triÓn vµ øng dông cã hiÖu qu¶ trong c«ng t¸c phßng ch¸y ch÷a ch¸y rõng ë ViÖt Nam. 13