Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu các giải pháp kỹ thuật sản xuất khoai tây chế biến chip tại Huyện Yên Phong, Tỉnh Bắc Ninh

Chia sẻ: Nguyễn Thị Hiền Phúc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

54
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nhằm nghiên cứu xây dựng và hoàn thiện các giải pháp kỹ thuật trồng khoai tây chế biến chip có khả năng áp dụng trên quy mô đại trà tại Yên Phong, góp phần phát triển khoai tây chế biến như một hướng đi mới có đầu ra ổn định, bền vững cho sản xuất khoai tây tại Yên Phong – Bắc Ninh và các vùng có điều kiện tương tự. Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết nội dung tài liệu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu các giải pháp kỹ thuật sản xuất khoai tây chế biến chip tại Huyện Yên Phong, Tỉnh Bắc Ninh

1 M ð U 1. Tính c p thi t c a ñ tài Cây khoai tây (Solanum tuberosum L.) ñư c tr ng ph bi n 130 nư c trên th gi i. Di n tích tr ng khoai tây trên toàn c u hi n nay là hơn 19,3 tri u ha v i t ng s n lư ng trên 325 tri u t n (theo FAOSTAT 2007). Trong nh ng cây lương th c chính thì khoai tây ñư c x p th tư sau lúa mỳ, lúa g o và ngô. Khoai tây thu c nhóm th c ph m cao c p. Hàm lư ng dinh dư ng trong c khoai tây r t phong phú, ña d ng, bao g m tinh b t, protein, gluxit, các lo i vitamin, thành ph n khoáng c a khoai tây ch y u là P, Ca, Fe, Mg, K. ðây là các y u t dinh dư ng c n thi t cho cơ th con ngư i. C khoai tây ñư c ví như nh ng “túi dinh dư ng” v i hàm lư ng tinh b t và các ch t dinh dư ng khác r t cao. Bên c nh giá tr làm lương th c, th c ph m và th c ăn cho gia súc khoai tây còn là ngu n nguyên li u cho nhi u ngành công nghi p ch bi n. Khoai tây ñư c s n xu t làm nguyên li u trong công nghi p, ví d s n xu t tinh b t và các d n xu t c a chúng Hà Lan và Nh t B n. Khoai tây còn dùng ñ s n xu t c n, rư u ph bi n Ba Lan, ðan M ch. Khoai tây còn ñư c s d ng làm th c ăn gia súc ch y u các nư c ðông Âu (Nga, Ba Lan) (Struik & Wiersema, 1999). Ngoài vi c s d ng khoai tây làm th c ph m thông thư ng như n u, nư ng, rán, ngư i ta còn ch bi n khoai tây thành nh ng th c ph m ăn nhanh m i có giá tr thương m i cao hơn, có hương v ñ c bi t và tr thành hàng hóa ph bi n trên th trư ng và g i chung là khoai tây ch bi n (Kirkman, 2007). Trong su t 100 năm qua, khoai tây ch bi n ñã phát tri n thành m t ngành thương m i toàn c u, ñ c bi t sau th chi n th II (1939-1945) và v n ñang không ng ng phát tri n. Vi t Nam, ngành ch b n khoai tây m i xu t hi n chưa ñư c 10 năm, nhưng ñang phát tri n r t m nh m m ra hư ng ñi m i cho s n xu t khoai tây. Ngoài s d ng ăn tươi, b t ñ u ñã có các s n ph m ch bi n có giá tr gia tăng. S n ph m ch bi n khoai tây như chip và French fries ñang d n tr nên quen thu c v i ngu i Vi t Nam. Nhi u công ty nư c ngoài như ORION VINA (Hàn Qu c), PEPSICO (Hoa Kỳ) ñã ñ u tư xây d ng các nhà máy ch bi n khoai tây l n Bình Dương và Yên Phong, B c Ninh. Nhu c u v nguyên li u khoai tây ch bi n là r t cao và không ng ng tăng lên. Vi c tr ng tr t khoai tây ch bi n nh m cung c p nguyên li u cho xí nghi p ch bi n khoai tây là m t hư ng ñi m i góp ph n phát tri n m nh m ngành s n xu t khoai tây hàng hóa Vi t Nam. Huy n Yên Phong, B c Ninh, nơi có nhà máy ch bi n chip khoai tây c a Hàn Qu c, là m t huy n có ti m năng phát tri n khoai tây r t cao. Vi c ñ nh hư ng phát tri n cây v ñông theo hư ng t o vùng nguyên li u cho nhà máy ch bi n khoai tây là r t ñúng ñ n. ð nh hư ng này s góp ph n thúc ñ y s n xu t khoai tây ñ a phương, nâng cao thu nh p cho nông dân và là m t hư ng ñi m i cho s phát tri n nông nghi p t i Yên Phong cũng như cho nhi u vùng khác t i ñ ng b ng sông H ng. S n ph m khoai tây ch bi n chính c a các nhà máy ch bi n khoai tây Vi t Nam (PEPSICO và ORION) là chip potato (khoai tây rán lát m ng). Khác v i khoai 2 tây ăn tươi (tiêu dùng thông thư ng), khoai tây ch bi n chip ñòi h i nh ng yêu c u r t ñ c trưng v m t ch t lư ng. Các tiêu chu n quan tr ng c a khoai tây ch bi n chip bao g m: hình thái c , hàm lư ng ch t khô cao, hàm lư ng ñư ng kh (glucose, fructose) th p, ngoài ra t n thương cơ gi i bên ngoài và th i h ng bên trong c ph i ñư c h n ch t i ña. Các nh hư ng c a y u t môi trư ng (ánh sáng, nhi t ñ , ñ m, ñ t ñai,…), các bi n pháp k thu t tr ng tr t ñ u tác ñ ng tr c ti p ñ n ch t lư ng ch bi n c a c khoai tây. Vi t Nam, khoai tây ch bi n m i ch ñư c ñưa vào s n xu t trong m t vài năm g n ñây, toàn b các k thu t tr ng tr t khoai tây ch bi n h u như chưa ñư c nghiên c u. Vi c ti n hành nghiên c u các gi i pháp k thu t tr ng tr t khoai tây ch bi n chip và xây d ng ñư c m t b quy trình k thu t s n xu t khoai tây ch bi n chip là m t nhu c u r t b c xúc c a s n xu t khoai tây hi n nay nói chung và ñ c bi t cho huy n Yên Phong nói riêng. Xu t phát t nh ng yêu c u b c xúc c a th c ti n s n xu t khoai tây ch bi n, t nh ng v n ñ khoa h c còn m i m chưa ñư c làm sáng t trong k thu t tr ng khoai tây ch bi n ñ ng b ng sông H ng nói chung và Yên Phong nói riêng, chúng tôi ti n hành ñ tài: “Nghiên c u các gi i pháp k thu t s n xu t khoai tây ch bi n chip t i Huy n Yên Phong, T nh B c Ninh”. 2. M c ñích c a ñ tài Nghiên c u xây d ng và hoàn thi n ñư c các gi i pháp k thu t tr ng khoai tây ch bi n chip có kh năng áp d ng trên quy mô ñ i trà t i Yên Phong, góp ph n phát tri n khoai tây ch bi n như m t hư ng ñi m i có ñ u ra n ñ nh, b n v ng cho s n xu t khoai tây t i Yên Phong – B c Ninh và các vùng có ñi u ki n tương t . 3. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a ñ tài 3.1. Ý nghĩa khoa h c ð tài cung c p nh ng d li u khoa h c v nh hư ng c a gi ng và các gi i pháp k thu t tr ng tr t ñ n năng su t và s thay ñ i ch t lư ng c a khoai tây ch bi n chip, làm cơ s cho vi c xây d ng các quy trình k thu t tr ng khoai tây ch bi n chip t i Yên Phong và các vùng có ñi u ki n sinh thái tương t ð ng b ng Sông H ng Vi t Nam. 3.2. Ý nghĩa th c ti n - Xác ñ nh và ñ xu t ñư c các gi ng khoai tây ch bi n chip thích h p có kh năng phát tri n t i ð ng b ng Sông H ng. - Xây d ng và ñ xu t ñư c các gi i pháp k thu t tr ng tr t ñ ng b (th i v , m t ñ , phân bón, ch ñ tư i, che ph nilon,…) cho gi ng khoai tây ch bi n chip Atlantic nh m ñ t năng su t cao, ch t lư ng ch bi n t t. - Góp ph n áp d ng m r ng quy trình k thu t s n xu t khoai tây ch bi n chip cho các vùng có ñi u ki n sinh thái tương t như Yên Phong ð ng b ng sông H ng, Vi t Nam. 3 4. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u c a ñ tài 4.1. ð i tư ng c a ñ tài N i dung nghiên c u, kh o sát các gi ng khoai tây ch bi n ñư c th c hi n trên 9 gi ng khoai tây: Beacon Chipper, Dakota Diamond, Megachip, Marcy, Chipperta, NY 115, LA chipper, Atlantic (là các gi ng khoai tây ch bi n chip) và gi ng Diamant. Toàn b các gi ng này ñ u c p gi ng xác nh n, s ch b nh ñư c công ty Orion nh p tr c ti p t Hàn Qu c và cung c p ñ làm thí nghi m. Gi ng ñ i ch ng 1 Atlantic (ngu n g c Hoa Kỳ - ñư c B NN&PTNT công nh n năm 2008) là gi ng khoai tây ch bi n chip ñư c tr ng ph bi n trên th gi i. Gi ng ñ i ch ng 2 Diamant (ngu n g c Hà Lan – ñư c B NN&PTNT công nh n năm 2000) là gi ng khoai tây ăn tươi và có th ch bi n, tr ng ph bi n mi n B c Vi t Nam. N i dung nghiên c u các bi n pháp k thu t tr ng tr t khoai tây ch bi n ñư c th c hi n trên gi ng khoai tây ch bi n chip Atlantic. 4.2. Ph m vi nghiên c u c a ñ tài ð tài ñư c ti n hành ch y u t i huy n Yên Phong, nơi có ñi u ki n sinh thái ñ c trưng c a vùng ñ t phù sa c , ñ t có thành ph n cơ gi i nh (ñ t th t nh , pH=5,5, hàm lư ng kali d tiêu 8 - 10 mg/100g ñ t, hàm lư ng P t ng s 0,03 - 0,04%, hàm lư ng P d tiêu 4,7 - 7,1 mg/100 g ñ t). Các nghiên c u ñư c ti n hành liên t c trong 3 năm, trong 2 v ñông 2008 2009, 2009 - 2010. Các nghiên c u xác ñ nh gi ng khoai tây ch bi n chip phù h p, th i gian ng ngh , kh năng b o qu n c a các gi ng ñư c th c hi n trên m t s gi ng khoai tây ch bi n nh p n i. Các nghiên c u v xây d ng quy trình k thu t tr ng tr t khoai tây ch bi n ñư c th c hi n trên gi ng khoai tây Atlantic - gi ng khoai tây ch bi n chip ph bi n hi n nay trên th gi i. ð tài gi i h n ch nghiên c u trên m t lo i s n ph m khoai tây ch bi n là chip potato, ñư c ch bi n t i nhà máy ORION, Huy n Yên Phong, B c Ninh. 5. ðóng góp m i c a ñ tài - ð tài ñã cung c p ñư c nh ng d li u v nh hư ng c a gi ng và các gi i pháp k thu t tr ng tr t ñ n năng su t và s thay ñ i ch t lư ng c a khoai tây ch bi n chip, làm cơ s cho vi c xây d ng các quy trình k thu t tr ng khoai tây ch bi n chip t i Yên Phong và các vùng có ñi u ki n sinh thái tương t ñ ng b ng Sông H ng. - ðã xác ñ nh và ñ xu t ñư c 2 gi ng Megachip, Beacon chipper cùng v i gi ng ch bi n chip Atlantic (ñã ñư c kh ng ñ nh) vào b gi ng khoai tây (g m 3 gi ng) ch bi n chip cho vùng Yên Phong nói riêng và vùng ñ ng b ng sông H ng nói chung. - ð xu t ñư c các gi i pháp k thu t tr ng tr t ñ ng b (th i v , m t ñ , phân bón, ch ñ tư i, che ph nilon…) ñ c bi t là các gi i pháp bón phân 1 l n (lót toàn b ), tr ng m t ñ thưa (4 c /m2), che ph nilon, gi m ñ u trong s n xu t khoai tây ch bi n Atlantic nh m ñ t năng su t cao, ch t lư ng ch bi n t t. 4 6. C u trúc c a lu n án Lu n án ñư c trình bày trong 120 trang không k ph n ph l c: M ñ u: 5 trang; Chương I: 33 trang; Chương II: 13 trang; Chương III: 67 trang; K t lu n và ð ngh : 2 trang. V i 47 b ng bi u, 12 hình và 164 tài li u tham kh o ñư c s d ng, trong ñó có 14 tài li u ti ng Vi t, 143 tài li u nư c ngoài và 7 trang web tham kh o. CHƯƠNG 1 T NG QUAN TÀI LI U 1.1. Gi i thi u chung v cây khoai tây 1.2. Nghiên c u cơ s sinh lý c a các bi n pháp k thu t tr ng tr t khoai tây 1.3. Cây khoai tây ch bi n 1.3.1. L ch s phát tri n c a khoai tây ch bi n Khoai tây có hai như c ñi m: s n ph m thu ho ch là c và th i gian c t tr tương ñ i ng n so v i các cây l y h t khác.Vì th c c n ñư c ch bi n ñ kéo dài th i gian c t tr . Theo Talburt (1987), khoai tây ch bi n ñã ñư c th c hi n ngay t năm th 200 sau Công nguyên. Ngoài vi c s d ng khoai tây thông thư ng làm th c ph m như n u, nư ng, rán, ngư i ta còn ch bi n khoai tây thành nh ng th c ph m ăn nhanh m i có giá tr thương m i cao hơn, có hương v ñ c bi t và tr thành hàng hóa ph bi n trên th trư ng (Kirkman, 2007) và g i chung là khoai tây ch bi n. Trong su t 100 năm qua, khoai tây ch bi n ñã phát tri n thành m t ngành thương m i toàn c u, ñ c bi t là sau th chi n th II (1939-1945), và v n ñang không ng ng phát tri n. Vi t Nam, ngành ch bi n khoai tây m i xu t hi n chưa ñư c 10 năm, nhưng ñang phát tri n r t m nh m m ra hư ng ñi cho xu t kh u khoai tây. 1.3.2. Các d ng s n ph m ch bi n c a khoai tây Ngày nay, các s n ph m khoai tây ch bi n ch y u là khoai tây chip (potato chip, crisps), French fries (khoai tây rán d ng th i nh ), các s n ph m ñông l nh khác nhau. Khoai tây chip là nh ng lát c t m ng (1-1,5mm) ñư c rán ng p trong d u nhi t ñ 180oC, sau ñó ñư c làm khô. ð duy trì ñ giòn, ñ m cu i cùng c a s n ph m ph i ñ t 1,3-1,5% . ðây là d ng khoai tây ch bi n ph bi n nh t. 1.3.3. Các nghiên c u k thu t tr ng khoai tây ch bi n chip 1.3.3.1. Tiêu chu n khoai tây ch bi n chip ð ch bi n chip, c khoai tây c n có hình d ng phù h p (tròn), kích thư c ñ l n (4,5-9 cm ñư ng kính). Hàm lư ng ch t khô ≥20% và hàm lư ng ñư ng kh (glucose, fructose,…) ≤ 0,035%. 1.3.3.2. Các nghiên c u v gi ng khoai tây ch bi n chip 1.3.3.3. Các nghiên c u v ñ t tr ng khoai tây ch bi n chip Theo Smith (1987), các lo i ñ t khác nhau có nh hư ng ñ n s sinh trư ng c a khoai tây và qua ñó nh hư ng ñ n hàm lư ng ch t khô c a c Lee (2002) ñã ti n hành thí nghi m trên gi ng khoai Atlantic liên t c t 1997-2002 và ñã phát hi n th y các m i quan h gi a hàm lư ng ch t khô v i lo i ñ t tr ng cũng như th i gian thu ho ch. 5 1.3.3.4. Các nghiên c u v th i v tr ng Hàm lư ng ch t khô c a cùng m t gi ng khoai tây có th b thay ñ i khi tr ng các mùa v khác nhau, ngay c trên cùng m t lo i ñ t, vùng tr ng. S thay ñ i này là do có s khác bi t v th i gian tr ng, th i gian thu ho ch, ñ m ñ t, nhi t ñ ñ t, ch ñ b o v th c v t khác nhau và k c các nhân t môi trư ng khác (Smith, 1987). 1.3.3.5. Các nghiên c u v phân bón Khoai tây ñòi h i m t lư ng l n v dinh dư ng khoáng ñ có th sinh trư ng và cho năng su t t i ña, ñ c bi t là yêu c u v nitơ và kali. Lư ng phân bón cho khoai tây ph thu c vào lo i ñ t, ñ phì nhiêu c a ñ t, tình tr ng luân canh và canh tác, gi ng và th i gian sinh trư ng c a khoai tây, ñ m và m t ñ tr ng (Smith, 1987). 1.3.3.6. Các nghiên c u v nh hư ng c a ñ m ñ t và ch ñ tư i t i năng su t, ch t lư ng khoai tây ch bi n Sanders và c ng s (1972) ñã nghiên c u v nh hư ng c a tư i ñ n ch t lư ng ch bi n c a khoai tây, nh n th y công th c khoai tây có tư i, khoai tây chưa thành th c vào lúc thu ho ch. Theo Lee (2002), ch ñ tư i thích h p cho khoai tây Atlantic là ñ m b o ñ m ñ u trong su t quá trình tr ng tr t. Vi c tư i làm thay ñ i ñ t ng t ñ m ñ t vào trư c giai ño n thu ho ch có th làm n t c . 1.3.3.7. Các nghiên c u v m t ñ và phân bón Theo Smith (1987), m t ñ khoai tây ch bi n thích h p nh t là 60 nghìn cây/ha (70cm x 23cm/c ) kèm theo lư ng phân bón t i thích là 40 t n phân chu ng + 90kg N/ha + 60kg P2O5/ha + 60kg K2O/ha. Tr ng s m và nâng m t ñ t 50000 lên 60000 c /ha có th làm tăng hàm lư ng tinh b t lên thêm 0,9-1,7%. Trong khi tăng m t ñ cây lên 7 v n cây/ha có th làm gi m b t hàm lư ng tinh b t t 1,2-3,9%. 1.3.3.8. Các nghiên c u v các t n thương sinh h c và phi sinh h c trên c khoai tây ch bi n M t s ý ki n rút ra t ph n t ng quan tài li u: Phát tri n khoai tây ch bi n ñ c bi t là khoai tây dùng cho ch bi n chip là m t hư ng ñi m i trong s n xu t khoai tây hàng hóa c a Vi t Nam. Khoai tây ch bi n chip có nh ng yêu c u khác bi t v i khoai tây ăn tươi v m t ch t lư ng ch bi n: kích thư c c l n (ñư ng kính trong kho ng 4,5-9cm), hàm lư ng ch t khô và tinh b t cao (ch t khô ≥20%, tinh b t ≥17%), hàm lư ng ñư ng kh th p (≤0,035% tính theo kh i lư ng tươi). Các bi n pháp k thu t tr ng tr t khoai tây: gi ng, th i v tr ng, m t ñ , phân bón, tư i nư c… có nh hư ng r t rõ r t ñ n năng su t và ch t lư ng khoai tây ch bi n. Vi c nghiên c u các bi n pháp k thu t tr ng khoai tây ch bi n t i Vi t Nam là hoàn toàn m i m và r t c n thi t ph i ti n hành. Hoàn toàn có th ñi u khi n năng su t và ch t lư ng khoai tây ch bi n thông qua các bi n pháp k thu t.