Nghiên cứu chọn lọc nâng cao năng suất trứng tại dòng vịt cỏ C1

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

73
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vịt Cỏ C1 là dòng vịt cỏ được chọn lọc tạo dòng nâng cao năng suất trứng từ 190 quả (biến động trong khoảng 160-220) lên mức 260 quả/mái/52 tuần đẻ. Chọn lọc ổn định năng suất trứng là một bước trong quá trình chọn lọc để kiểm chứng năng suất trứng đã đạt được. Trên cơ sở đó, đề tài “Nghiên cứu chọn lọc ổn định năng suất trứng dòng vịt Cỏ C1” được tiến hành tại Trung tâm nghiên cứu vịt Đại Xuyên, nhằm khẳng định năng suất trứng vịt Cỏ C1 đạt trên 250 quả/mái/52 tuần đẻ....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu chọn lọc nâng cao năng suất trứng tại dòng vịt cỏ C1

NGHIÊN C U CH N L C NÂNG CAO NĂNG SU T TR NG T O DÒNG V T C C1 Nguy n Th Minh1*; Hoàng Văn Ti u2 và Nguy n c Tr ng1. 1 i Xuyên; 2 Vi n Chăn nuôi. Trung tâm nghiên c u v t * Tác gi liên h : Nguy n Th Minh, Trung tâm nghiên c u v t i xuyên, Vi n Chăn nuôi. Tel: 034.854.250/ 034.854.061; E-mail: minhthach@netnam.org.vn ABSTRACT Selection and breeding to improve egg production for C1 Co duck line Co is a local duck breed closed symbiotically to rain-fed rice. It has been reduced the numbers because farmers aimed to high meat production exotic ducks recently. Co ducks have an aptitude for scavenging on water bodies and fields and foraging for two third their daily need. They are prolific with about 200 eggs per female in 52 weeks laying. Although it is polygamous of one male and 9-10 females, the fertility reaches over 90 %. Co ducks are assessed the second only to Khaki Campbell and Indian Runner as a good laying breed. Now a question is that: How to help poor farmers to get more income? Why don’t we improve duck productivity by local genetic resources, while Co ducks are called “Ducks of rain-fed rice” with a huge reproduction potential. Methods of family selection and small population inbreeding were applied by one to seven ratio breeding scheme for Co ducks in DBRC.It was shown that the egg production improved 17.6 eggs per female higher than before selection; and 21.3 egg per female higher than control group. Other characteristics such as body weight, egg weight, egg quality, fertility, hatchability and also feed conversion was kept stable. Keywords: duck; selection and breeding; symbiotically; egg production; pure individuals. TV N V t C là gi ng v t n i g n bó lâu i và c ng sinh v i n n nông nghi p lúa nư c, ang có nguy cơ gi m s lư ng nhanh chóng do th hi u c a ngư i chăn nuôi hư ng t i nh ng gi ng v t ngo i nh p cho năng su t cao. V t C có kh năng t ki m 2/3 nhu c u th c ăn hàng ngày n u ư c chăn th ; năng suât tr ng không dư i 200 tr ng/mái/52 tu n . M c dù t l ghép tr ng mái ít hơn nhi u các gi ng v t khác (1/9 - 1/10), t l phôi luôn t trên 90%. V t C ư c ánh giá là gi ng m n ch sau v t Khaki Campbell và Indian Runner. Nhi u nư c có n n chăn nuôi v t tiên ti n như Anh, Pháp, c, Trung qu c... t o ư c nhi u gi ng v t có năng su t cao. Tiêu chí c a h là t o ra gi ng m i m t cách nhanh chóng. Cũng chính vì th , các ch tiêu s n xu t c a m t s gi ng t ra không b n. V n t ra là: chúng ta có k thu t, t i sao chúng ta không t t o gi ng v t nuôi b ng ngu n gen n i b n? Trong khi v t C Vi t Nam ư c m nh danh là “con v t c a n n nông nghi p lúa nư c” v i ti m năng tr ng vô cùng l n. B ng phương pháp ch n l c gia ình và qu n th nh . tài “Nghiên c u ch n l c nâng cao năng su t tr ng, t o dòng v t C C1 ” ư c ti n hành t i Trung tâm nghiên c u v t i Xuyên. K t qu ư c ng d ng t i m t s t nh ng b ng sông H ng. Nh m m c ích: ch n t o dòng v t C1, gi ng v t t ngu n gen n i b n, ti t ki m chi phí nh p gi ng; làm phong phú b gi ng v t Vi t Nam và nâng cao năng su t tr ng c a v t C , tăng thu nh p cho ngư i chăn nuôi. Gi m thi u ô nhi m môi trư ng và t o các s n ph m nông nghi p s ch b ng các h th ng chăn nuôi phát tri n b n v ng: v t-lúa; v t-cá; v t-cá-lúa không dùng thu c tr sâu, tác nhân nguy h i ti m n cho s c kho con ngư i.
V T LI U VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U V t li u nghiên c u: là v t C c a Trung tâm nghiên c u v t i Xuyên Th i gian nghiên c u: T năm 2001 n 2006. Phương pháp nghiên c u Ch n l c qu n th nh , ch n l c gia ình. Ch n l c ng th i lo i th i c l p v i các tiêu chí: tu i ph i gi ng TB ; th tr ng lúc ph i gi ng nh ; kh i lư ng tr ng v a ph i; năng su t tr ng cao và t l màu lông cánh s . Nâng cao năng su t tr ng, các tính tr ng khác gi n nh, tiêu t n th c ăn gi m càng t t. Ch ăn: V t con 1 - 56 ngày tu i ăn h n ch . Protein 20%; ME = 2850 kcal/kg th c ăn. V t h u b ăn h n ch . Protein 13,5%; ME = 2700 kcal/kg th c ăn. V t ăn t do. Protein 17%; ME = 2800 kcal/kg th c ăn. Các tính tr ng theo dõi: Các tính tr ng như: t l nuôi s ng; kích thư c cơ th ; kh i lư ng tr ng; ch t lư ng tr ng (ch s hình thái, t l các thành ph n, ch s lòng , ch s lòng tr ng, HU); t l phôi; t l n ; tiêu t n th c ăn; t l màu lông cánh s qua các th h ; các ch tiêu huy t h c; kho ng cách di truy n c a v t C v i m t s gi ng v t khác. T t c ư c ghi chép vào lý l ch c a dòng v t C C1. X lý s li u: B ng chương trình MINITAB, Version 13.31 K T QU VÀ TH O LU N K t qu v t l nuôi s ng T l nuôi s ng c a v t C ư c th hi n trên b ng 1 cho th y v t C là gi ng có t l nuôi s ng cao, k c v t chưa ch n l c và v t thí nghi m, qua các th h t l này t trên 90%. B ng 1. T l nuôi s ng c a v t C Th h ch n l c Ch tiêu theo dõi Trư c ch n l c 1 2 3 4 n. 1573 1036 1055 734 602 T l nuôi s ng (%) 97,3 98,2 98,8 97,8 93,4 K t qu v kh i lư ng cơ th và tu i th 1: kh i lư ng cơ th c a v t th 2: Sơ tr ng c a v t C1, C2 So do de trung cua vit C1, C2 Khoi luong co the (g) 2000 Trung / mai / tuan 10 0 SS 3T 8T 21T 5 38,5 346,5 997,2 1247,8 C1 0 1 4 8 12 16 20 24 28 32 36 40 44 48 52 37,6 360,7 1056,6 1312 C2 Tuan de Tuan tuoi C1 C2 C1.3 C2.3
B ng 2a. Kh i lư ng cơ th và tu i c a vit C1 Th h C1.1 C1.2 C1.3 C1.4 Trư c Tu i v t ch n l c Mean ± SE Mean ± SE Mean ± SE Mean ± SE 1 ngày tu i: n 219 327 355 287 - Tr ng 37,3 ± 0,6 36,9 ± 0,3 38,0 ± 0,3 41,7 ± 0,2 Mái 35,6 ± 0,5 36,2 ± 0,1 36,9 ± 0,3 40,4 ± 0,3 3 tu n tu i: n 205 317 347 265 - Tr ng 347,8 ± 5,7 366,6 ± 1,8 358,7 ± 4,4 370,8 ± 4,5 Mái 336,5 ± 2,4 351,7 ± 1,8 343,3 ± 4,8 354,5 ± 4,2 8 tu n tu i: n 202 317 347 265 - Tr ng 1069,9 ± 17,6 1071,8 ± 12,4 1073,2 ± 14,4 1193,2 ± 9,2 Mái 978,2 ± 20,8 1007,5 ± 8,8 982,3 ± 15,0 1027,5 ± 13,6 21 tu n tu i: n 128 163 162 225 - Tr ng 1525,1 ± 8,6 1525,1 ± 10,3 1529,3 ± 10,0 1250,0 ± 13,0 1537,8±16,1 Mái 1266,1 ± 12,0 1266,0 ± 10,0 1263,3 ± 14,0 1195,8 ± 18,5 1265,2±2,6 Tu i (ngày) 144 144 144 153 163 B ng 2b. Kh i lư ng cơ th và tu i c a v t C2 không ch n l c Th h C2.1 C2.2 C2.3 C2.4 Ch tiêu Mean ± SE Mean ± SE Mean ± SE Mean ± SE 1 ngày tu i: n 439 384 240 248 Tr ng 35,9 ± 0,5 36,1 ± 0,5 36,8 ± 0,6 41,9 ± 0,2 Mái 35,9 ± 0,4 36,7 ± 0,5 36,9 ± 0,5 40,7 ± 0,3 3 tu n tu i: n 431 380 235 233 Tr ng 377,0 ± 7,0 339,0 ± 8,5 330,0 ± 8,0 422,9 ± 18,7 Mái 331,5 ± 5,7 336,0 ± 5,8 330,5 ± 6,2 444,8 ± 8,1 8 tu n tu i: n 431 317 235 233 Tr ng 1082,0 ± 22,5 1004,3 ± 18,0 1063,3 ± 22,7 1215,0 ± 16,5 Mái 1000,0 ± 13,3 1000,0 ± 14,2 1023,3 ± 16,4 1203,0 ± 12,4 21 tu n tu i: n 255 192 162 225 Tr ng 1346,0 ± 54,0 1390,0 ± 62,0 1356,0 ± 40,8 1433,3 ± 33,3 Mái 1285,0 ± 24,4 1306,5 ± 21,2 1308,5 ± 21,6 1347,8 ± 18,7 Tu i (ngày) 144 145 146 153 Kh i lư ng cơ th và tu i c a v t ư c th hi n trên b ng 2a, 2b và th 1. Sau khi cân m i l a tu i, v t ư c ch n ưa vào các l a tu i ti p theo. S li u trên b ng 2a, 2b ch ra r ng ng u c a v t C ư c duy trì v i bi n ng cá th r t nh (Cv% nh ), có th th y rõ trên th 1 minh ho . Như v y ch tiêu này ã có xu hư ng n nh. Tu i cũng ư c n nh 21 tu n và s m hơn v t chưa ch n l c 2 tu n (kh o sát trên 1573 con v t chưa ch n l c). So sánh Fisher th y kh i l ơng cơ th không sai khác gi a các th h m i l a tu i; tu i không sai khác gi a các th h nhưng s m hơn v t trư c ch n l c 2-3 tu n. K t qu v năng su t tr ng và tiêu t n th c ăn Năng su t tr ng và tiêu t n th c ăn c a v t ư c th hiên trên b ng 3 và th 2.
V năng su t tr ng: theo Pascal Leroy và c ng s (2003), gen l n át (major gene) có th có bi u hi n ngo i hình chênh l ch t i 25%, có kh năng di truy n ư c (tăng năng su t ch ng h n), cá th ho c dòng nào t p h p nhi u gen l n át s cho năng su t khác i. Các gen này tương tác nhau thông qua hi u ng tr i s cho năng su t cao hơn ho c th p hơn. Phân bào gi m nhi m (qua các th h ) làm gi m tương tác d n n gi m ho c làm h t hi u ng tr i m t s cá th , do v y b m t t có th sinh ra con không t t ho c ngư c l i. Trong quá trình t o gi ng v t nuôi, vi c k t h p ch n l c qua t ng th h s gi m t i a ư c hi n tư ng này và nh hư ng gi ng v t nuôi theo ý mu n. Falconer, Shoffner, Dickerson và c ng s (trích d n c a Leroy, P. và c ng s , 2003) cho r ng nhân gi ng ng huy t s làm gi m kho ng 10% năng su t tr ng tuỳ cơ c u àn. i u này, khi gi s nh hư ng môi tru ng là không áng k , có th gi i thích s thăng tr m năng su t tr ng v t C qua các th h . Năng su t tr ng v t C C1 cao hơn khi chưa ch n l c bình quân là 17,6 tr ng/mái; cao hơn năng su t tr ng v t C2 là 21,3 tr ng/mái. Năng su t tr ng th h 1 và 2 chênh lêch không nhi u so v i v t chưa ch n l c, th m chí lô i ch ng còn th p hơn. Th h 3 năng su t tr ng tăng lên áng k , th 2 cho th y v t ch n l c có t l ng u hơn v t i ch ng trong 52 tu n . V tiêu t n th c ăn: là ch tiêu bi n ng ch u nh hư ng r t l n c a môi trư ng như i u ki n nuôi, thay i th c ăn, th i ti t, tình tr ng s c kho àn v t, stress, v.v... S li u trên b ng 3 cho th y rõ i u ó, bi u hi n Cv r t l n m i th h . B ng 3. Năng su t tr ng và tiêu t n th c ăn c a v t C1, C2 Năng su t tr ng Tiêu t n th c ăn Th h (Tr ng/mái/52 tu n ) (g/ tr ng) Chưa ch n l c 233,7 190,0 - 250,0 C1.1 248,7 217,1 ± 12,6 C1.2 237,7 249,9 ± 9,6 C1.3 267,2 229,4 ± 4,4 C1.4 251,5 272,7 ± 26,7 C2.1 226,1 213,7 ± 12,8 C2.2 211,8 268,3 ± 15,7 C2.3 246,7 224,7 ± 6,7 C2.4 235,2 273,2 ± 33,2 K t qu v kh i lư ng tr ng, ch t lư ng tr ng c a v t C1, C2 Kh i lư ng tr ng, ch t lư ng tr ng c a v t ư c th hi n b ng 4a, 4b. Kh i lư ng tr ng là ch tiêu bi u hi n c trưng v gi ng, r t ít ch u nh hư ng c a môi trư ng (Thummabood. S, 1990). Kh i lư ng tr ng v t C tương i n nh: C1 bi n ng t 63,0 n 65,8g; C2 t 63,0 n 68,5g. HU t t c các th h c a v t C1, C2 u l n hơn 80 %; ch s hình d ng D/R n m trong kho ng ch t lư ng tr ng p cho phép t 1,35 n 1,44 (Brandchs, H. và Biichel, H.1978). Theo King Henderson (1954, 1978). ch s hình d ng tr ng p ư c ch n trong kho ng 1,35 n 1,65; v i h s di truy n h2 = 0,57 thì tr ng c 2 nhóm gi ng v t C u n m trong kho ng này. Ch s lòng tr ng bi n ng r t l n (Cv l n); dày v tr ng bi n ng tuân theo quy lu t. V i cách ch n ng u nhiên tr ng v t C kh o sát, các s li u quan sát ư c ch ra
r ng tr ng v t C là lo i tr ng có ch t lư ng cao, ít b lo i thương ph m, ngo i tr ch u tác ng ngo i c nh làm h ng tr ng. So sánh Fisher cho th y ch s hình d ng tr ng, kh i lư ng tr ng C1 không sai khác (P0,05). B ng 4a. Kh i lư ng tr ng, ch t lư ng tr ng c a v t C1 Tham s P Ch s Ch s Ch s Th h HU th ng kê tr ng (g) hình d ng lòng tr ng lòng n. 5760 30 30 30 30 Trư c ch nl c mean ± SE 64,4 ± 0,5 1,43 ± 0,01 0,110 ± 0,010 0,40 ± 0,01 85.2 ± 1,6 n. 8280 30 30 30 30 C1.1 mean ± SE 63,6 ± 0,7 1,40 ± 0,01 0.120 ± 0.010 0,50 ± 0,01 94,0 ± 1,1 n. 4410 30 30 30 30 C1.2 mean ± SE 63,0 ± 0,5 1,39 ± 0,01 0,072 ± 0,010 0,43 ± 0,01 87,2 ± 0,7 n. 5210 30 30 30 30 C1.3 mean ± SE 65,8 ± 0,7 1,39 ± 0,01 0,073 ± 0,010 0,43 ± 0,01 85,2 ± 1,2 n. 6730 30 30 30 30 C1.4 mean ± SE 64,3 ± 0,7 1,40 ± 0,01 0,084 ± 0,010 0,45 ± 0,01 82,8 ± 1,1 B ng 4b Kh i lư ng tr ng, ch t lư ng tr ng c a v t C2 Th Tham s P Ch s Ch s Ch s HU h th ng kê tr ng (g) hình d ng lòng tr ng lòng n. 3540 30 30 30 30 C2.1 mean ± SE 64,0 ± 0,5 1,38 ± 0,01 0.105 ± 0.010 0,58 ± 0,01 94,3 ± 0,7 n. 3200 30 30 30 30 C2.2 mean ± SE 63,2 ± 0,6 1,36 ± 0,01 0,075 ± 0,010 0,57 ± 0,01 83,8 ± 0,8 n. 3850 30 30 30 30 C2.3 mean ± SE 68,5 ± 0,8 1,38 ± 0,01 0,073 ± 0,010 0,43 ± 0,01 83,0 ± 1,2 n. 3630 30 30 30 30 C2.4 mean ± SE 63,0 ± 0,7 1,39 ± 0,01 0,074 ± 0,010 0,42 ± 0,01 83,2 ± 0,9 K t qu v t l phôi và t l pn T l phôi và k t qu pn ư c th hi n b ng 5 B ng 5: T l phôi và k t qu p n tr ng v t C1, C2 * Ch t phôi T l n/ Tham s Tl Ch t phôi T l n/ Th h n. kỳ 2+ t c t ng s th ng kê phôi (%) kỳ 1 (%) phôi (%) (%) (%) Trư c 91,0±0,7 85,6±0,5 35713 - - mean ± SE 94,1 ± 0,9 ch nl c C1.1 2136 mean ± SE 92,7± 0,8 2,5 ± 0,3 17,4± 0,5 80,1± 0,7 74,4 ± 1,0 C1.2 3975 mean ± SE 91,8 ± 0,3 2,5 ± 0,2 16,7± 0,3 80,8± 0,4 74,2 ± 0,4 C1.3 3039 mean ± SE 92,2 ± 0,3 2,8 ± 0,1 16,3± 0,3 80,9± 0,3 74,6 ± 0,4 C2.1 1106 90,2 2,3 16,8 80,9 73,0 mean ± SE
C2.2 881 92,2 3,9 13,2 82,9 76,4 C2.3 2349 91,4 3,1 10,5 86,4 77,5 Falconer, Shoffner, Dickerson và c ng s (trích d n c a Leroy Pascal và c ng s , 2003) cho r ng nhân gi ng ng huy t s làm gi m t l n 4,6%. Theo Leroy Pascal; ng Vũ Bình và c ng s (2003). Nhân gi ng ng huy t làm gi m kh năng th thai, tăng kh năng nhi m b nh, vì xác su t ng h p t nhi u hơn, s xu t hi n nhi u ng h p t b nh d ng l n. T l phôi và t l p n ch u nh hư ng r t l n và ch y u b i tác ng ngo i c nh. T l phôi c a v t C1, C2 u t trên 90%; t l n /phôi t trên 80%; tr ng v t C1 n th p hơn C2 là 2,8%; tr ng v t C1 và C2 n th p hơn tr ng v t chưa ch n l c t 4,6 n 10,9%. T l n /t ng s bi n ng theo quy lu t tương t . T l v t con ch t t c và ch t phôi kỳ 2 cao c 2 nhóm gi ng, bi n ng t 10,5 n 17,4% (Cv< 10%). T l tr ng ch t phôi trong quá trình p r t nh , t 2,3 n 3,9% (nh hơn m c 6% cho phép). * Th h 4 chưa p n . Phân tích phương sai Phân tích nh hư ng c a m t s y u t n năng su t tr ng (GLM; P=95%) B ng 6. nh hư ng c a m t s y u t n năng su t tr ng Th h C1.2 C1.3 C1.4 Các y u t ư c tính B (%) 48,5 51,6 77,8 Kh i lư ng cơ th 8 tu n (%) 37,5 37,0 9,8 Kh i lư ng cơ th 21 tu n (%) 0 0 2,7 Các y u t khác (%) 14,0 11,4 9,7 P 0.05 Tu i 0.445 < 0.05 Năng su t tr ng 8 tu n u 0.861 < 0.001 T l phôi 0.842 > 0.05 Tiêu t n th c ăn (g/c/ngày) 0.764 < 0.01 Mc ng huy t tăng m i th h ư c tính theo CT c a trư ng i h c IOWA, trên mô hình àn gi ng s lư ng nh . B ng 7. M c ng huy t tăng m i th h
Th h C1.1 C1.2 C1.3 C1.4 0,89 0,63 0,68 0,58 ∆ F (%) Áp l c ch n l c, ly sai ch n l c, hi u qu ch n l c ư c tính theo Leroy Pascal ; ng Vũ Bình (2003). B ng 8. Áp l c ch n l c, ly sai ch n l c, hi u qu ch n l c Tính tr ng C1.1 C1.2 C1.3 C1.4 Áp l c ch n l c (%) 69,60 58,10 54,70 88,50 Ly sai ch n l c 10,39 0,95 0 0 Hi u qu ch n l c ư c tính 2,28 0,09 0 0 H s di truy n năng su t tr ng theo b 0,22 0,10 0 0 K T LU N Qua 4 th h nghiên c u t o dòng v t C C1, các ánh giá sơ b sau ây ư c ưa ra: tài ã t ư c m c ích: năng su t tr ng 52 tu n c a v t C C1 t bình quân 251,3 tr ng; C2 t 230,0 tr ng. Năng su t tr ng cao hơn khi chưa ch n l c bình quân là 17,6 tr ng/mái; hi u qu ch n l c là 21,3 tr ng/mái. M t s ch tiêu khác như kh i lư ng cơ th , kh i lư ng tr ng, ch t lư ng tr ng, t l phôi, t l p n ... ư c gi n nh. Tu i tr ng u s m hơn v t chưa ch n l c 2 tu n. Tiêu t n th c ăn/tr ng bi n ng nhi u do ph thu c nhi u y u t ngo i c nh. H s di truy n năng su t tr ng theo b th h 1 là 0,22; th h 2 là 0,10. M c ng huy t tăng lên các th h là 0,89; 0,63; 0,68 và 0,58%. TÀI LI U THAM KH O Tr n Văn Chính (1998) Hư ng d n th c t p ph n m m th ng kê STATG7, MSTAT và MINITAB. Giáo trình c a b môn Di truy n gi ng, khoa Chăn nuôi thú y, trư ng HNL TPHCM. Dubinin, N. P. ОБЩΑЯ ГЕНЕТИКА ИЗДАТЕЛЪСТВО НАУКА. МОСКВА, MИ P (1970). Di truy n h c i cương. Tr n ình Miên và Phan C Nhân biên d ch (1991). NXB NN, Hà N i. Nguy n Văn c (2002). Mô hình thí nghi m trong nông nghi p. NXB NN, Hà N i. Hisato Okabayashi, Yuichi Tanabe, Yoshio Yamamoto, Nguyen Thi Minh, Dang Vu Binh (1991). Genetic constitutions of native duck in North Vietnam. Japanese Poultry Science. Vol.36. No.4, July 1991. Lê Vi t Ly, Bùi Quang Ti n, Hoàng Văn Ti u, Bùi c Lũng, Lê Th Thuý, Nguy n Th Minh (2001). Chuyên kh o b o t n qu gen v t nuôi Vi t Nam. T p 2: Ph n Gia c m. NXB NN, Hà N i. Nguy n Th Minh (2001). Nghiên c u m t s tính năng s n xu t và ch iiêu sinh lý, sinh hoá máu trong vi c b o t n qu gen dòng v t C màu cánh s . Lu n án TS Nông nghi p. Hà N i. Pascal Leroy, Johann Detilleux, Frederic Fanir, Dang Vu Binh (2003). Amelioration genetique des volailles. Hanoi, Dec. Nguy n Văn Thi n (1995). Di truy n h c s lư ng ng d ng trong chăn nuôi. NXB NN. Hà N i. Nguy n Văn Thi n (1996). Thu t ng th ng kê, di truy n gi ng trong chăn nuôi. NXB NN. Hà N i. Vi n Chăn nuôi (2005). Tài li u t p hu n nâng cao năng l c nghiên c u khoa h c công ngh 2005.