Nghiên cứu đặc điểm người hiến máu thay thế

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM NGƯỜI HIẾN MÁU THAY THẾ<br /> Vi Quỳnh Hoa*, Nguyễn Thị Huê*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Nghiên cứu đặc điểm của 522 người hiến máu thay thế tại Bệnh viện Việt Đức.<br /> Phương pháp: Phương pháp mô tả cắt ngang thực hiện từ tháng 1 năm 2011 đến tháng 7 năm 2011, gồm<br /> các tiêu chí nghiên cứu tuổi, giới, nghề nghiệp, cân nặng, mạch, huyết áp, và các chỉ số tế bào máu ngoại vi (hồng<br /> cầu, huyết sắc tố, hematocrit, bạch cầu, tiểu cầu), xét nghiệm test nhanh HBsAg.<br /> Kết quả: Người hiến máu nam 75,1%, nữ 23,9%, tuổi trung bình 33,2± 10,1, nhóm tuổi 25-34 chiếm tỷ lệ<br /> cao nhất (35,2%), nghề nghiệp chủ yếu là nông dân (30,5%), đa số có cân nặng >50 kg (nam 93,36%, nữ<br /> 50,77%). Tỷ lệ hiến máu nhắc lại 14,8%.Tỷ lệ bị trì hoãn hiến máu ở nữ cao hơn nam, vì nguyên nhân không đủ<br /> cân nặng 4,61%, Hb thấp 6,92%,, HA thấp 3,08%. Tỷ lệ HBsAg dương tính (test nhanh) là 12,45%.<br /> Từ khóa: Người hiến máu thay thế.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> STUDY THE CHARACTERITICS OF DONORS SUBSTITUTE<br /> Vi Quynh Hoa, Nguyen Thi Hue<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 4 - 2011: 407 - 410<br /> Objective: Stydy characteristic of 522 replacement donors in VietDuc hospital.<br /> Methods: Cross-sectional study was conducted from January 2011 to July 2011. We focus on age, sex, job,<br /> body weight, pulse, blood pressure and blood count (RBC, Hb, Hct, WBC, Plt), HBsAg screening test before<br /> donation.<br /> Results: Replacement blood donor including male 75.1%, female 23.9% ,age 18-60, the highest group: 25-34<br /> (35.2%). 93.36% male and 50.77% female have body weight >50 kg, among them 30.5% are famers. The<br /> percentage of repeated donation is 14.8%. The cause of deferred donation: low body weight (male 0.51% female<br /> 4.61%), low Hb (male 0.26%, female 6.92%), hypotension (male 0.26%, female 3.08%), hypertension (male<br /> 1.28%, female 0.77%), and HbsAg screening positive 12.45%.<br /> Key word: Substitute blood donors.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Hiện nay ở nước ta phong trào hiến máu<br /> tình nguyện đã phát triển rộng khắp với đông<br /> đảo các tầng lớp tham gia, lượng máu thu<br /> gom được từ nguồn hiến máu tình nguyện<br /> tăng lên rõ rệt. Theo thống kê của Viện Huyết<br /> học Truyền máu Trung ương tỷ lệ nguồn máu<br /> tình nguyện năm 2010 đã đạt được 84,1%,<br /> năm 2010 cả nước thu được 670.435 đơn vị<br /> máu nhưng mới chỉ đáp ứng khoảng 40% nhu<br /> <br /> cầu sử dụng. Tình trạng thiếu máu vẫn xảy ra<br /> đặc biệt vào dịp hè và Tết. Trong những thời<br /> điểm thiếu máu thì việc vận động những<br /> người thân của bệnh nhân hiến máu là một<br /> giải pháp tốt để có máu kịp thời cấp cứu bệnh<br /> nhân. Những người thân của bệnh nhân cho<br /> máu còn được gọi là người hiến máu thay thế.<br /> Theo báo cáo cuối năm 2010 giải pháp vận<br /> động người nhà đã được áp dụng tại nhiều<br /> trung tâm truyền máu và các bệnh viện có<br /> <br /> *Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức – Hà Nội.<br /> Tác giả liên lạc: TS. Nguyễn Thị Huệ, ĐT: 0904.260.137, Email: ngthituyetmaiub@gmail.com<br /> <br /> Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học<br /> <br /> 407<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> điều trị ở cả 3 miền, trong đó có Bệnh viện<br /> Việt Đức. Bệnh viện Việt Đức là một trung<br /> tâm ngoại khoa lớn của khu vực phía Bắc<br /> bệnh nhân đến viện hầu hết là ca nặng chuyển<br /> đến từ các tuyến dưới, tỷ lệ bệnh nhân có sử<br /> dụng máu khá cao, nhu cầu tăng lên hàng<br /> năm. Cũng như các trung tâm truyền máu và<br /> các bệnh viện khác những dịp thiếu máu thì<br /> Bệnh viện Việt Đức cũng đã áp dụng giải<br /> pháp vận động người nhà hiến máu. Để tìm<br /> hiểu rõ hơn về nhóm người hiến máu thay thế<br /> chúng tôi tiến hành nghiên cứu với mục tiêu:<br /> Nghiên cứu đặc điểm của người hiến máu<br /> thay thế tại Bệnh viện Việt Đức.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> <br /> Xử lý số liệu bằng phần mềm SPSS 16.0<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Đặc điểm chung<br /> Bảng 1. Người hiến máu phân bố theo giới<br /> Giới<br /> n<br /> Tỷ lệ %<br /> <br /> Nam<br /> 392<br /> 75,1<br /> <br /> Nữ<br /> 130<br /> 23,9<br /> <br /> Tổng số<br /> 522<br /> 100<br /> <br /> Nhận xét: Tỷ lệ nam giới cho máu cao hơn<br /> nữ giới.<br /> Bảng 2. Người hiến máu phân bố theo tuổi<br /> Nhóm<br /> tuổi<br /> n<br /> Tỷ lệ %<br /> <br /> 18-24<br /> <br /> 25-34<br /> <br /> 35-44<br /> <br /> 45-60 Trung bình<br /> <br /> 124<br /> 23,8<br /> <br /> 184<br /> 35,2<br /> <br /> 135<br /> 25,9<br /> <br /> 79<br /> 15,1<br /> <br /> 32,2±10,1<br /> <br /> Nhận xét: Tỷ lệ tuổi từ 25-34 chiếm tỷ lệ cao<br /> nhất (35,2%).<br /> <br /> Tất cả người thân của bệnh nhân đến đăng<br /> ký hiến máu tại khoa Truyền máu bệnh viện<br /> Việt Đức từ tháng 1 năm 2011 đến tháng 7 năm<br /> 2011.<br /> <br /> Bảng 3. Người hiến máu phân bố theo nghề nghiệp<br /> <br /> Tiêu chuẩn lựa chọn: có đủ giấy tờ tuỳ<br /> thân chứng minh thư nhân dân, thẻ sinh<br /> viên…). Đồng ý đăng ký hiến máu tự nguyện<br /> sau khi được nghe nhân viên giải thích và vận<br /> động hiến máu.<br /> <br /> Nhận xét: tỷ lệ cao nhất là nông dân (30,5%)<br /> tiếp theo là LĐTD (25,7%).<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Phương pháp mô tả cắt ngang. Lập phiếu<br /> nghiên cứu phù hợp với mục tiêu nghiên cứu,<br /> gồm các tiêu chí:<br /> - Các tiêu chí về đặc điểm tuổi giới, nghề<br /> nghiệp, số lần hiến máu…<br /> - Các tiêu chí mô tả về sức khỏe, gồm: Các<br /> chỉ tiêu lâm sàng như cân nặng, mạch, huyết áp,<br /> tình trạng mắc các bệnh mãn tính và cấp tính<br /> phải trì hoãn hiến máu, và các chỉ số xét nghiệm,<br /> như SLHC, Hb, SLTC, SLBC.<br /> - Các kỹ thuật sử dụng: máy đếm tế bào tự<br /> động Beckman – Couter (Mỹ), xét nghiệm sàng<br /> lọc viêm gan B bằng test nhanh HbsAg<br /> (Phamatec-Mỹ).<br /> Tiêu chuẩn lựa chọn người hiến máu theo<br /> Qui chế truyền máu 2007.<br /> <br /> 408<br /> <br /> Nghề HSSV CBCNV LLVT LĐTD<br /> nghiệp<br /> n<br /> 86<br /> 132<br /> 11<br /> 134<br /> Tỷ lệ % 16,5<br /> 25,3<br /> 2,1<br /> 25,7<br /> <br /> ND<br /> 159<br /> 30,5<br /> <br /> Tổng<br /> số<br /> 522<br /> 100<br /> <br /> Bảng 4. Tỷ lệ người hiến máu lần đầu và nhắc lại<br /> Hiến máu<br /> n<br /> Tỷ lệ %<br /> <br /> Lần đầu<br /> 455<br /> 85,2<br /> <br /> Nhắc lại<br /> 77<br /> 14,8<br /> <br /> Tổng số<br /> 522<br /> 100<br /> <br /> Nhận xét: hiến máu lần đầu chiếm tỷ lệ cao<br /> (85,2 %).<br /> <br /> Một số đặc điểm sức khoẻ của người hiến<br /> máu<br /> Bảng 5. Đặc điểm cân nặng của người hiến máu<br /> Giới<br /> Cân<br /> nặng (kg)<br /> < 45<br /> 45-50<br /> > 50<br /> Trung bình<br /> <br /> Nam ( n=392)<br /> n<br /> Tỷ lệ %<br /> <br /> Nữ (n=130)<br /> n<br /> Tỷ lệ%<br /> <br /> 2<br /> 0,51<br /> 24<br /> 6,12<br /> 366<br /> 93,36<br /> 60,22±7,73<br /> <br /> 6<br /> 4,61<br /> 58<br /> 44,62<br /> 66<br /> 50,77<br /> 51,59±5,33<br /> <br /> Nhận xét: Tỷ lệ cao người hiến máu có cân<br /> nặng >50 kg cả ở 2 giới.<br /> Tỷ lệ nữ có cân nặng