Nghiên cứu đưa truyện lịch sử viết cho thiếu nhi vào nhà trường phổ thông

164 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> NGHIÊN CỨU ĐƯA TRUYỆN LỊCH SỬ VIẾT<br /> CHO THIẾU NHI VÀO NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG<br /> <br /> Trần Hải Toàn<br /> Bộ Giáo dục và Đào tạo<br /> <br /> <br /> Tóm tắt: Trên cơ sở xác định tầm quan trọng của văn học trong việc tác động, thay đổi<br /> nhận thức của học sinh; mô tả khái quát thực trạng hiểu biết lịch sử và văn hóa đọc của<br /> thiếu nhi; tìm hiểu, phân tích, thông kê các tác phẩm văn học về đề tài lịch sử trong<br /> trường phổ thông... hiện nay, bài viết đề xuất một số giải pháp phù hợp để đưa truyện viết<br /> cho thiếu nhi về đề tài lịch sử vào nội dung giáo dục trong nhà trường phổ thông.<br /> Từ khóa: Truyện lịch sử, thiếu nhi, trường phổ thông.<br /> <br /> Nhận bài ngày 07.11.2017; gửi phản biện, chỉnh sửa và duyệt đăng ngày 15.12.2017<br /> Liên hệ tác giả: Trần Hải Toàn; Email: thtoan@moet.edu.vn<br /> <br /> <br /> <br /> 1. MỞ ĐẦU<br /> <br /> Truyện lịch sử viết cho thiếu nhi là một trong những nguồn cảm hứng lớn, nội dung<br /> quan trọng của mảng văn học thiếu nhi Việt Nam. Chất liệu của các tác phẩm này được lấy<br /> từ hai nguồn chính là tiểu thuyết và chính sử, được viết chủ yếu dưới hình thức tự sự, phản<br /> ánh các sự kiện và nhân vật lịch sử. Đặc điểm nổi bật của thể loại truyện lịch sử viết cho<br /> thiếu nhi là sự kết hợp giữa hiện thực và hư cấu. Điều này yêu cầu các nhà văn vừa phải<br /> trung thành với sự thật lịch sử, vừa phải sáng tạo trong cách viết, cách bố cục, xây dựng hệ<br /> thống nhân vật... sao cho phù hợp với cách cảm, cách nghĩ của các em, nhằm thu hút được<br /> sự thích thú, say mê tiếp nhận từ các em.<br /> Xuất phát từ vai trò, đặc điểm của truyện lịch sử viết cho thiếu nhi, từ thực tế học môn<br /> Lịch sử trong nhà trường phổ thông, chúng tôi nhận thấy việc đưa một số truyện lịch sử có<br /> giá trị vào chương trình học phổ thông là một trong những việc làm thiết thực, góp phần<br /> khắc phục được phần nào thực trạng chán học và thiếu hiểu biết về lịch sử nước nhà của<br /> các em hiện nay.<br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC  SỐ 21/2018 165<br /> <br /> <br /> 2. NỘI DUNG<br /> <br /> 2.1. Truyện lịch sử “cái cầu”1 đưa thiếu nhi đến với lịch sử<br /> Song hành cùng với quá trình hình thành và phát triển của văn học thiếu nhi Việt Nam,<br /> truyện lịch sử viết cho thiếu nhi cũng phát triển và đạt được nhiều thành tựu nổi bật kể từ<br /> sau 1945 đến nay. Có thể kể tên rất nhiều các tác phẩm có giá trị cả về nội dung và hình<br /> thức nghệ thuật được trẻ em một thời đón nhận như: Lá cờ thêu sáu chữ vàng và Kể chuyện<br /> Quang Trung của Nguyễn Huy Tưởng; Bóng nước Hồ Gươm của Chu Thiên; Trăng<br /> nước Chương Dương, Bên bờ Thiên Mạc, Trên sông truyền hịch của Hà Ân; Nhà Chử,<br /> Đảo hoang, Chuyện nỏ thần của Tô Hoài; Tiếng trống Mê Linh của An Cương; Nhụy<br /> Kiều tướng quân của Yến Hồng, Hoài Ban; Người lão bộc của vua Quang Trung của<br /> An Cương v.v... Nhân dịp Quốc tế thiếu nhi 1/6/2012, Nhà xuất bản Kim Đồng một lần<br /> nữa lại khơi dậy và kích thích sự hứng thú của thiếu nhi qua việc tái bản 9 tác phẩm<br /> tiêu biểu: Đảo hoang, Nhà Chử; Chuyện nỏ thần của Tô Hoài; Bên bờ Thiên Mạc,<br /> Trên sông truyền hịch, Trăng nước Chương Dương của Hà Ân; Lá cờ thêu sáu chữ<br /> vàng của Nguyễn Huy Tưởng; Sao Khuê lấp lánh của Nguyễn Đức Hiền; Sừng rượu<br /> thề của Nghiêm Đa Văn. Đó thực sự là những tác phẩm nổi bật, có giá trị trong hệ<br /> thống các sáng tác về đề tài lịch sử cho thiếu nhi.<br /> Truyện lịch sử viết cho thiếu nhi giúp các em nhận thức, khám phá lịch sử thông qua<br /> các hình tượng nghệ thuật là các nhân vật lịch sử. Đây là con đường tư duy độc đáo, sáng<br /> tạo mang lại hứng thú cho người tiếp nhận. Mỗi một bộ môn có những đặc điểm, vai trò<br /> riêng, nhưng với cách xây dựng hình tượng nghệ thuật độc đáo, cách kể, cách sử dụng<br /> ngôn ngữ..., không thể phủ nhận, truyện lịch sử viết cho thiếu nhi ít nhiều giúp các em<br /> hiểu, nắm bắt các sự kiện, nhân vật lịch sử một cách tự nhiên, hào hứng hơn là những sự<br /> kiện, chi tiết, dấu tích, ngày tháng... phải ghi nhớ khô khan của bộ môn Lịch sử.<br /> Nhìn lại những tác phẩm lịch sử viết cho thiếu nhi, có thể thấy những sự kiện lịch sử<br /> từ thời kì đầu dựng nước, qua các triều đại phong kiến đến thời kì kháng chiến chống thực<br /> dân Pháp, đế quốc Mỹ và xây dựng chủ nghĩa xã hội, đều được phản ánh khá đầy đủ trong<br /> các sáng tác viết cho thiếu nhi. Bộ ba tiểu thuyết Đảo hoang, Nhà Chử, Chuyện nỏ thần<br /> của nhà văn Tô Hoài đưa các em quay trở về thời kì khai hoang, mở mang bờ cõi của cha<br /> ông với các kì tích trong việc chinh phục tự nhiên, với các phong tục tập quán có từ lâu đời<br /> trong truyền thống dân tộc, với những con người dũng cảm, tài trí... Chuyện nỏ thần phản<br /> <br /> <br /> <br /> 1<br /> Từ dùng của Hà Ân trong bài viết “Mấy ý kiến về truyện lịch sử cho các em”, in trong Văn học thiếu nhi<br /> Việt Nam, Nxb Kim Đồng (tập 2), 2001, tr.82.<br /> 166 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI<br /> <br /> <br /> ánh cuộc chiến đấu chống quân Triệu xâm lược, là bài học về việc dùng người và giữ<br /> nước. Sừng rượu thề của Nghiêm Đa Văn khắc họa cuộc chống Tống bình Xiêm, mở mang<br /> bờ cõi về phía Nam khi triều đình nhà Lý bắt đầu dựng nghiệp, xây dựng một đất nước<br /> hùng mạnh. Bên bờ Thiên Mạc, Trên sông truyền hịch, Trăng nước Chương Dương của<br /> Hà Ân; Lá cờ thêu sáu chữ vàng của Nguyễn Huy Tưởng lấy bối cảnh triều đại nhà<br /> Trần - triều đại phong kiến ghi dấu nhiều chiến công hiển hách trong lịch sử dân tộc,<br /> làm sống lại không khí sục sôi qua các cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông. Kể<br /> chuyện Quang Trung của Nguyễn Huy Tưởng; Người lão bộc của vua Quang Trung của<br /> An Cương... khắc hoạ hình ảnh người anh hùng áo vải Quang Trung đại phá quân Thanh.<br /> Nghĩa quân sông Đà; Nghĩa quân Đồng Tháp của Mai Hanh; Đốc Cọp của Mộng Lực;<br /> Nguyễn Trung Trực của Hà Ân; Đuốc lá dừa của Hoài Anh... góp phần tô đậm thêm truyền<br /> thống anh hùng trong lịch sử kháng chiến chống Pháp của dân tộc. Không chỉ là những<br /> “khúc tráng ca”, những “khúc bi” của lịch sử dân tộc cũng được các nhà văn đề cập đến,<br /> tiêu biểu như Sao Khuê lấp lánh của Nguyễn Đức Hiền dựng lại vụ án oan Lệ Chi Viên -<br /> một trong những vụ án thảm khốc nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam - mang đến cho<br /> thiếu nhi cái nhìn khá toàn diện về lịch sử dân tộc.<br /> Viết bằng cách cảm, cách nghĩ của trẻ thơ, lựa chọn, khai thác những tình tiết đời<br /> thường khi khắc hoạ các nhân vật lịch sử, truyện lịch sử viết cho thiếu nhi trở nên gần gũi,<br /> dễ đọc và hấp dẫn với các em. Những chiến công hiển hách, những nhân vật lịch sử có thật<br /> hiện lên vừa lớn lao, vừa bình dị, đời thường. Trần Quốc Tuấn yêu thương binh sĩ như con,<br /> cởi bỏ chiếc áo Quốc công tiết chế, vị tướng già hiện lên là một người ông rất đỗi bình<br /> thường hát ru em nhỏ (bộ ba tác phẩm của Hà Ân). Lý Thường Kiệt vĩ đại với những chiến<br /> công nhưng cũng là một tâm hồn đầy giông tố, vừa chua chát, vừa đớn đau trong cuộc sống<br /> riêng tư (Sừng rượu thề). Trần Quốc Toản là một người anh hùng, nhưng trước hết cũng là<br /> một đứa trẻ, cũng có những giận hờn, nông nổi của con trẻ (Lá cờ thêu sáu chữ vàng). Tình<br /> bạn của Yết Kiêu, Dã Tượng hồn nhiên, trong sáng, không toan tính, vụ lợi (bộ ba tác<br /> phẩm của Hà Ân). Hai anh em Mon khiến bạn đọc vô cùng thích thú bởi sự thông minh,<br /> dũng cảm, bởi tình cảm chân thành và sự gắn bó quấn quýt với loài vật (Nhà Chử)... Chất<br /> sử và chất văn đã hoà quyện vào nhau, thấm qua từng chi tiết, từng tình huống... trong mỗi<br /> tác phẩm, tạo nên sức hút, thôi thúc các em thiếu nhi tìm hiểu, khám phá.<br /> Không chỉ phục dựng lại một phần lịch sử bằng hình tượng nghệ thuật, sâu xa hơn,<br /> người cầm bút khi sáng tác truyện lịch sử cho thiếu nhi còn muốn xây dựng, củng cố lòng<br /> yêu nước, ý thức tự hào dân tộc; khơi dậy ước mơ, lý tưởng, khát vọng cho các em. Trong<br /> thời đại công nghệ thông tin hiện nay, giữa vô vàn những tác phẩm, những sự lựa chọn, các<br /> tác phẩm viết về lịch sử nói trên, là một định hướng, là một lựa chọn đúng đắn và cần có để<br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC  SỐ 21/2018 167<br /> <br /> khơi gợi sự hiểu biết và niềm tự hào, hứng thú với lịch sử dân tộc. Đặc biệt trong bối cảnh<br /> hiện nay, hơn lúc nào hết, lòng yêu nước, ý thức tự hào dân tộc lại càng cần được khơi dậy<br /> và củng cố, nhất là trong thế hệ trẻ.<br /> <br /> 2.2. Thực trạng hiểu biết lịch sử và văn hoá đọc của thiếu nhi hiện nay<br /> Song hành cùng với quá trình hình thành và phát triển của văn học thiếu nhi Việt Nam,<br /> truyện lịch sử viết cho thiếu nhi cũng phát triển và đạt được nhiều thành tựu nổi bật kể từ<br /> sau 1945 đến nay. Có thể kể tên rất nhiều các tác phẩm có giá trị cả về nội dung và hình<br /> thức nghệ thuật được trẻ em một thời đón nhận như: Lá cờ thêu sáu chữ vàng và Kể chuyện<br /> Quang Trung của Nguyễn Huy Tưởng; Bóng nước Hồ Gươm của Chu Thiên; Trăng<br /> nước Chương Dương, Bên bờ Thiên Mạc, Trên sông truyền hịch của Hà Ân; Nhà Chử,<br /> Đảo hoang, Chuyện nỏ thần của Tô Hoài; Tiếng trống Mê Linh của An Cương; Nhụy<br /> Kiều tướng quân của Yến Hồng, Hoài Ban; Người lão bộc của vua Quang Trung của<br /> An Cương v.v... Nhân dịp Quốc tế thiếu nhi 1/6/2012, Nhà xuất bản Kim Đồng một lần<br /> nữa lại khơi dậy và kích thích sự hứng thú của thiếu nhi qua việc tái bản 9 tác phẩm<br /> tiêu biểu: Đảo hoang, Nhà Chử; Chuyện nỏ thần của Tô Hoài; Bên bờ Thiên Mạc,<br /> Trên sông truyền hịch, Trăng nước Chương Dương của Hà Ân; Lá cờ thêu sáu chữ<br /> vàng của Nguyễn Huy Tưởng; Sao Khuê lấp lánh của Nguyễn Đức Hiền; Sừng rượu<br /> thề của Nghiêm Đa Văn. Đó thực sự là những tác phẩm nổi bật, có giá trị trong hệ<br /> thống các sáng tác về đề tài lịch sử cho thiếu nhi.<br /> Truyện lịch sử viết cho thiếu nhi giúp các em nhận thức, khám phá lịch sử thông qua<br /> các hình tượng nghệ thuật là các nhân vật lịch sử. Đây là con đường tư duy độc đáo, sáng<br /> tạo mang lại hứng thú cho người tiếp nhận. Mỗi một bộ môn có những đặc điểm, vai trò<br /> riêng, nhưng với cách xây dựng hình tượng nghệ thuật độc đáo, cách kể, cách sử dụng<br /> ngôn ngữ..., không thể phủ nhận, truyện lịch sử viết cho thiếu nhi ít nhiều giúp các em<br /> hiểu, nắm bắt các sự kiện, nhân vật lịch sử một cách tự nhiên, hào hứng hơn là những sự<br /> kiện, chi tiết, dấu tích, ngày tháng... phải ghi nhớ khô khan của bộ môn Lịch sử.<br /> Nhìn lại những tác phẩm lịch sử viết cho thiếu nhi, có thể thấy những sự kiện lịch sử<br /> từ thời kì đầu dựng nước, qua các triều đại phong kiến đến thời kì kháng chiến chống thực<br /> dân Pháp, đế quốc Mỹ và xây dựng chủ nghĩa xã hội, đều được phản ánh khá đầy đủ trong<br /> các sáng tác viết cho thiếu nhi. Bộ ba tiểu thuyết Đảo hoang, Nhà Chử, Chuyện nỏ thần<br /> của nhà văn Tô Hoài đưa các em quay trở về thời kì khai hoang, mở mang bờ cõi của cha<br /> ông với các kì tích trong việc chinh phục tự nhiên, với các phong tục tập quán có từ lâu đời<br /> trong truyền thống dân tộc, với những con người dũng cảm, tài trí... Chuyện nỏ thần phản<br /> ánh cuộc chiến đấu chống quân Triệu xâm lược, là bài học về việc dùng người và giữ<br /> nước. Sừng rượu thề của Nghiêm Đa Văn khắc họa cuộc chống Tống bình Xiêm, mở mang<br /> 168 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI<br /> <br /> <br /> bờ cõi về phía Nam khi triều đình nhà Lý bắt đầu dựng nghiệp, xây dựng một đất nước<br /> hùng mạnh. Bên bờ Thiên Mạc, Trên sông truyền hịch, Trăng nước Chương Dương của<br /> Hà Ân; Lá cờ thêu sáu chữ vàng của Nguyễn Huy Tưởng lấy bối cảnh triều đại nhà<br /> Trần - triều đại phong kiến ghi dấu nhiều chiến công hiển hách trong lịch sử dân tộc,<br /> làm sống lại không khí sục sôi qua các cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông. Kể<br /> chuyện Quang Trung của Nguyễn Huy Tưởng; Người lão bộc của vua Quang Trung của<br /> An Cương... khắc hoạ hình ảnh người anh hùng áo vải Quang Trung đại phá quân Thanh.<br /> Nghĩa quân sông Đà; Nghĩa quân Đồng Tháp của Mai Hanh; Đốc Cọp của Mộng Lực;<br /> Nguyễn Trung Trực của Hà Ân; Đuốc lá dừa của Hoài Anh... góp phần tô đậm thêm truyền<br /> thống anh hùng trong lịch sử kháng chiến chống Pháp của dân tộc. Không chỉ là những<br /> “khúc tráng ca”, những “khúc bi” của lịch sử dân tộc cũng được các nhà văn đề cập đến,<br /> tiêu biểu như Sao Khuê lấp lánh của Nguyễn Đức Hiền dựng lại vụ án oan Lệ Chi Viên -<br /> một trong những vụ án thảm khốc nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam - mang đến cho<br /> thiếu nhi cái nhìn khá toàn diện về lịch sử dân tộc.<br /> Viết bằng cách cảm, cách nghĩ của trẻ thơ, lựa chọn, khai thác những tình tiết đời<br /> thường khi khắc hoạ các nhân vật lịch sử, truyện lịch sử viết cho thiếu nhi trở nên gần gũi,<br /> dễ đọc và hấp dẫn với các em. Những chiến công hiển hách, những nhân vật lịch sử có thật<br /> hiện lên vừa lớn lao, vừa bình dị, đời thường. Trần Quốc Tuấn yêu thương binh sĩ như con,<br /> cởi bỏ chiếc áo Quốc công tiết chế, vị tướng già hiện lên là một người ông rất đỗi bình<br /> thường hát ru em nhỏ (bộ ba tác phẩm của Hà Ân). Lý Thường Kiệt vĩ đại với những chiến<br /> công nhưng cũng là một tâm hồn đầy giông tố, vừa chua chát, vừa đớn đau trong cuộc sống<br /> riêng tư (Sừng rượu thề). Trần Quốc Toản là một người anh hùng, nhưng trước hết cũng là<br /> một đứa trẻ, cũng có những giận hờn, nông nổi của con trẻ (Lá cờ thêu sáu chữ vàng). Tình<br /> bạn của Yết Kiêu, Dã Tượng hồn nhiên, trong sáng, không toan tính, vụ lợi (bộ ba tác<br /> phẩm của Hà Ân). Hai anh em Mon khiến bạn đọc vô cùng thích thú bởi sự thông minh,<br /> dũng cảm, bởi tình cảm chân thành và sự gắn bó quấn quýt với loài vật (Nhà Chử)... Chất<br /> sử và chất văn đã hoà quyện vào nhau, thấm qua từng chi tiết, từng tình huống... trong mỗi<br /> tác phẩm, tạo nên sức hút, thôi thúc các em thiếu nhi tìm hiểu, khám phá.<br /> Không chỉ phục dựng lại một phần lịch sử bằng hình tượng nghệ thuật, sâu xa hơn,<br /> người cầm bút khi sáng tác truyện lịch sử cho thiếu nhi còn muốn xây dựng, củng cố lòng<br /> yêu nước, ý thức tự hào dân tộc; khơi dậy ước mơ, lý tưởng, khát vọng cho các em. Trong<br /> thời đại công nghệ thông tin hiện nay, giữa vô vàn những tác phẩm, những sự lựa chọn, các<br /> tác phẩm viết về lịch sử nói trên, là một định hướng, là một lựa chọn đúng đắn và cần có để<br /> khơi gợi sự hiểu biết và niềm tự hào, hứng thú với lịch sử dân tộc. Đặc biệt trong bối cảnh<br /> hiện nay, hơn lúc nào hết, lòng yêu nước, ý thức tự hào dân tộc lại càng cần được khơi dậy<br /> và củng cố, nhất là trong thế hệ trẻ.<br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC  SỐ 21/2018 169<br /> <br /> <br /> 2.3. Thực trạng và đề xuất đưa truyện lịch sử viết cho thiếu nhi vào nhà trường<br /> phổ thông<br /> Khảo sát các tác phẩm viết về đề tài lịch sử cho thiếu nhi được đưa vào chương trình<br /> Tiểu học và Trung học cơ sở, chúng tôi thấy số lượng các tác phẩm đưa vào nội dung giảng<br /> dạy, kể chuyện cho các em còn quá ít. Có thể thấy điều đó qua bảng thống kê cụ thể sau:<br /> <br /> Số<br /> Lớp Tên tác phẩm Thể loại Tác giả Phân môn<br /> lượng<br /> <br /> 1 01 Con Rồng cháu Tiên Truyền thuyết Vô danh Kể chuyện<br /> <br /> 2 02 Sơn Tinh Thuỷ Tinh Truyền thuyết Vô danh Kể chuyện<br /> Bóp nát quả cam Nguyễn Huy Tưởng Kể chuyện<br /> <br /> 3 01 Hai Bà Trưng Theo Văn Lang Vô danh Tập đọc<br /> <br /> 4 0<br /> <br /> 5 01 Cây cỏ nước Nam Vô danh Kể chuyện<br /> <br /> 6 04 Con Rồng cháu Tiên Truyền thuyết Vô danh Văn bản<br /> <br /> Bánh chưng, bánh giầy Truyền thuyết Vô danh Văn bản<br /> <br /> Thánh Gióng Truyền thuyết Vô danh Văn bản<br /> <br /> Sự tích Hồ Gươm Truyền thuyết Vô danh Văn bản<br /> <br /> 7 0<br /> <br /> 8 0<br /> <br /> 9 0<br /> <br /> 10 03 Truyện An Dương Truyền thuyết Vô danh Văn bản<br /> Vương và Mỵ Châu –<br /> Trọng Thủy<br /> <br /> Hưng Đạo Đại Vương Ngô Sĩ Liên Vô danh Văn bản<br /> Trần Quốc Tuấn<br /> <br /> Thái sư Trần Thủ Độ Ngô Sĩ Liên Vô danh Văn bản<br /> <br /> Kết quả khảo sát trên cho thấy, những tác phẩm về đề tài lịch sử cho thiếu nhi được<br /> đưa vào bộ môn Tiếng Việt Ngữ văn trong nhà trường không chỉ ít về số lượng mà về chất<br /> lượng cũng còn một đôi chỗ chưa thật ổn. Những tác phẩm có gắn với đề tài lịch sử được<br /> đưa vào chương trình mới chủ yếu được tìm hiểu qua các tác phẩm dân gian như: Thánh<br /> 170 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI<br /> <br /> <br /> Gióng, Sơn Tinh Thuỷ Tinh, Con Rồng cháu Tiên, Truyện An Dương Vương và Mỵ Châu –<br /> Trọng Thuỷ...; trong đó, chất thần thoại, truyền thuyết là chủ yếu. Một số trích đoạn trong<br /> Đại Việt sử ký toàn thư – bộ chính sử Việt Nam xưa nhất còn tồn tại đến ngày nay – của<br /> Ngô Sĩ Liên được tìm hiểu ở phần đọc thêm trong chương trình Ngữ văn 10. Mặc dù là di<br /> sản vô giá của văn hoá dân tộc, không chỉ có giá trị về mặt sử học mà còn giá trị về văn<br /> học, tuy nhiên tác phẩm phần lớn được viết theo lối viết theo thể biên niên, sử dụng ngôn<br /> ngữ cổ xưa gây ra những hạn chế nhất định đến sự tiếp nhận của các em.<br /> Cung cấp kiến thức về lịch sử là nhiệm vụ của môn học Lịch sử, nhưng với những đặc<br /> trưng, giá trị của truyện lịch sử viết cho thiếu nhi, thiết nghĩ, nếu được kết hợp song song<br /> với truyện về đề tài lịch sử trong môn học Tiếng Việt, Ngữ văn ở nhà trường phổ thông, sẽ<br /> phần nào khắc phục được một số hạn chế trong thực trạng học và thiếu hiểu biết về lịch sử<br /> của học sinh hiện nay.<br /> Việc khai thác truyện lịch sử, đưa vào nhà trường phổ thông có thể được áp dụng dần<br /> dần, từng bước, bằng một số biện pháp như:<br /> Lựa chọn những tác phẩm tiêu biểu, có giá trị cả về nội dung và hình thức nghệ thuật,<br /> bước đầu có thể bổ sung vào phần đọc thêm để thăm dò sự tiếp nhận và hứng thú của<br /> các em.<br /> - Đưa một số trích đoạn vào phân môn tiếng Việt, Ngữ văn trong nhà trường phổ<br /> thông vừa có tác dụng nhận thức, vừa có tác dụng bồi đắp tâm hồn, tình cảm, rèn luyện tư<br /> duy, ngôn ngữ cho các em. Việc biên soạn, thay đổi này cần phải có thời gian và phải có<br /> hội đồng khoa học thẩm định cẩn thận, kĩ càng.<br /> - Định hướng giáo viên và phụ huynh trong việc chọn lọc sách đọc cho các em, đưa<br /> truyện lịch sử đến với các em ngày một nhiều hơn.<br /> - Kiểm duyệt và cho xuất bản nhiều hơn các tác phẩm giá trị viết về đề tài lịch sử cho<br /> thiếu nhi.<br /> - Khuyến khích các nhà văn khai thác, sáng tác về đề tài lịch sử cho thiếu nhi, đặc biệt<br /> là trong bối cảnh từ sau 1975 trở lại đây, ngoài Tô Hoài và một số tác giả như Hoài Anh,<br /> Lưu Sơn Minh..., mảng đề tài này đang có xu hướng “chững lại”.<br /> <br /> 3. KẾT LUẬN<br /> <br /> Làm thế nào để thế hệ trẻ thích thú tìm hiểu lịch sử dân tộc, làm thế nào để các em ghi<br /> nhớ lịch sử, tự hào về truyền thống lịch sử là một công việc không hề đơn giản. Đây là<br /> trách nhiệm không chỉ của các nhà giáo dục mà là mối quan tâm của tất cả những người có<br /> trách nhiệm với lịch sử dân tộc, trách nhiệm với thế hệ trẻ. Thiết nghĩ, định hướng, khai<br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC  SỐ 21/2018 171<br /> <br /> thác và đưa nhiều hơn các tác phẩm viết về đề tài lịch sử vào nhà trường phổ thông, cụ thể<br /> là trong chương trình tập đọc, kể chuyện, luyện từ và câu (ở bậc Tiểu học), chương trình<br /> Đọc văn (ở bậc trung học cơ sở, trung học phổ thông) là một trong những giải pháp hiệu<br /> quả giúp các em thêm yêu thích và hào hứng đến với các kiến thức lịch sử một cách tự<br /> nhiên, góp phần khắc phục một phần thực trạng hiểu biết về lịch sử và nâng cao văn hoá<br /> đọc cho thiếu nhi hiện nay.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Hà Ân (2001), “Mấy ý kiến về truyện lịch sử cho các em”, in trong Văn học thiếu nhi Việt<br /> Nam (Vân Thanh sưu tầm và biên soạn), Nxb Kim Đồng.<br /> 2. Vũ Ngọc Bình (1972), “Chặng đầu của nền văn học viết cho thiếu nhi”, Báo Văn nghệ, số 453.<br /> 3. Vân Thanh (1963), “Truyện viết cho thiếu nhi trong chặng đầu phát triển”, Tạp chí Văn học,<br /> số 6.<br /> 4. Nhiều tác giả (1999), Phác thảo văn học thiếu nhi Việt Nam, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội.<br /> <br /> <br /> SOME PROPOSES ON INTRODUCING HISTORICAL<br /> FICTION BOOK FOR CHILDREN<br /> <br /> Abstract: The article proposes some suitable solutions on introducing historical fiction<br /> book for children into schools on the basis of the importance of literature in the impact<br /> and change of student’s awareness; General description of historical knowledge and<br /> reading culture of children; Study, analysis, and statistics of literary works on the<br /> historical topic at high schools...<br /> Keywords: Fiction book, historical fiction book, high school education.<br />