Nghiên cứu Y học<br />
<br />
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br />
<br />
NGHIÊN CỨU GIÁ TRỊ CỦA TROPONIN I TIM<br />
TRONGNHỒI MÁU CƠ TIM CẤP<br />
Tạ Thị Thanh Hương*<br />
<br />
TÓM TẮT<br />
Mở đầu: Các chất đánh dấu tim được xem là trọng tài cuối cùng giúp chẩn đoán nhồi máu cơ tim (NMCT)<br />
khi triệu chứng đau ngực và ECG không điển hình. Các men tim kinh đđiển trong đó chuyên biệt tim nhất là<br />
CKMB cũng không hoàn toàn đặc hiệu cho tim. Việc ứng dụng chất đánh dấu tim mới - Troponin I tim- tốt hơn,<br />
nhạy cảm và chuyên biệt tim hơn trong việc chẩn đoán và tiên lượng NMCT là vấn đề rất cần thiết.<br />
Mục tiêu: Nghiên cứu giá trị của Troponin I tim trong nhồi máu cơ tim cấp.<br />
Đối tượng – Phương pháp nghiên cứu: Bệnh nhân (BN) nhập viện với triệu chứng đau ngực hay khó chịu<br />
vùng ngực trong vòng 6 giờ đầu từ tháng 1/2004 đến tháng 07/2008. Loại hình nghiên cứu: cắt ngang, mô tả.<br />
Kết quả: Qua nghiên cứu 301 BN (171 nam, 130 nữ, tuổi trung bình: 68,2 ± 4,9 từ 1/2004 đến 7/2008:<br />
Troponin I tim tăng cao rõ rệt trong bệnh NMCT, nồng độ trung bình là 15,6 ± 21,3ng/ml, gấp 39 lần trị số bình<br />
thường trong 6 giờ đầu (p < 0,01), có cửa sổ chẩn đoán rộng, với nồng độ trung bình tăng cao nhất 25,2 ± 20,3<br />
ng/ml, gấp 63 lần trị số bình thường vào ngày 5 (p < 0,001) và hãy còn tăng kéo dài đến ngày 10 - ngày 14, với<br />
nồng độ trung bình giảm còn 4,7 ± 5,7ng/ml, vẫn còn gấp 12 lần trị số bình thường (p< 0,011). Không có sự khác<br />
nhau về nồng độ trung bình và trung vị của Troponin I tim giữa nam và nữ bệnh NMCT (15,6 ± 21,4ng/ml, 3,1<br />
& 15,5 ± 21,3ng/ml 3,06 p= 0,97, p= 0,9 theo thứ tự), về nồng độ trung bình và trung vị của Troponin I tim giữa<br />
NMCT 1 vị trí (16,9 ± 22 & 3,4ng/ml) và≥ 2 vị trí (11,7 ± 18,6& 1,8 ng/ml, P= 0,15). Tuy nhiên, có sự khác nhau<br />
về nồng độ trung bình và trung vị của Troponin I tim giữa NMCT có ST chênh lên (14,5± 20,8; 2,4ng/ml) và<br />
không ST chênh lên (22,2 ± 23, 8,8 ng/ml,p = 0,036, 0,002) với nồng độ Troponin I trong NMCT không ST chênh<br />
lên cao hơn. Ngoài ra, tuy không có sự khác nhau về nồng độ trung bình giữa NMCT thành trước (16,6 ± 22<br />
ng/ml) và thành dưới (10,2 ± 17,3ng/ml) (p= 0,06), nhưng trung vị của Troponin I trong NMCT thành trước<br />
(3,4 ng/ml) lớn hơn trung vị của Troponin I trong NMCT thành dưới (0,95ng/ml) có ý nghĩa thống kê (p=<br />
0,013). Troponin I tim có giá trị trong chẩn đoán NMCT giai đoạn sớm tương tự CKMB về độ nhạy (74,4% &<br />
72,4%,P=0,58), độ chuyên (82,8%&72,4%, p=0,06), giá trị tiên đoán dương (90% & 84,5%, P= 0,07) và giá trị<br />
tiên đoán âm (60,9% & 55,9%, P= 0,31); trong giai đoạn muộn tương tự LDH (độ nhạy Troponin I và LDH:<br />
94,7% & 85%, P= 0,4 vào ngày 5 và 71,5% & 55,7% vào ngày N 10 – 14, P=0,43). Tuy nhiên, ưu điểm của<br />
Troponin I là số lần tăng hơn bình thường của Troponin I cao hơn nhiều so với CKMB (39 lần & 2,5 lần ngày 1)<br />
và LDH (63 &1,8 lần vào ngày 5; 12 lần &1,1 lần ngày 10 – 14). Nồng độ Troponin I tim càng cao, tiên lượng<br />
bệnh càng xấu. Nồng độ trung bình và trung vị của Troponin I trong nhóm tử vong và xuất nặng cao hơn nhóm<br />
ổn định (6,1 ± 25; 11,5ng/ml & 13 ±19,3 ; 2,9 ng/ml, P= 0,012, P= 0,019), đồng thời nồng độ trung bình và trung<br />
vị của Troponin I cũng cao hơn trong nhóm Killip III, IV so với nhóm Killip I, II (21,5 ± 24,5 ng/ml; 5,9 ng/ml &<br />
12,4 ± 18,7 ng/ml; 2,7 ng/ml, P= 0,009, P= 0,05).<br />
Kết luận: Troponin I tim có giá trị trong chẩn đoán và tiên lượng nhồi máu cơ tim cấp.<br />
Từ khoá: Nhồi máu cơ tim, troponin I, CKMB, chất đánh dấu tim<br />
<br />
* Bộ môn Nội – Đại học Y Dược TP. HCM<br />
Tác giả liên lạc: BS. Tạ Thị Thanh Hương<br />
<br />
72<br />
<br />
ĐT: 0918778943<br />
<br />
Email: huongta05@yahoo.com<br />
<br />
Chuyên Đề Nội Khoa II<br />
<br />
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br />
<br />
Nghiên cứu Y học<br />
<br />
ABSTRACT<br />
STUDY OF CARDIAC TROPONIN I VALUE IN ACUTE MYOCARDIAL INFARCTION<br />
Ta Thi Thanh Huong* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 - Supplement of No 1 - 2013: 72 - 78<br />
Background: Cardiac biochemical markers are considered as a final arbitrator helping to diagnose acute<br />
myocardial infarction in the case of untypical chest pain symptom and ECG. The classical cardiac biochemical<br />
markers especially with the most cardiac specific CKMB are not completely specific for the heart. Using cardiac<br />
Troponin I - a new, more sensitive, more cardiac specific marker in diagnosing acute myocardial infarction and<br />
making its prognosis- is very necessary.<br />
Objectives: To study cardiac Troponin I value in acute myocardial infarction.<br />
Patients - Method: Patients with chest pain or chest discomfort admitted to the hospital within the first six<br />
hours from 1/2004 to 7/2008. Method: Cross- sectional, descriptive.<br />
Results: Studying 301 acute myocardial infarction (AMI) patients (171men, 130 women, average age: 68.2<br />
± 4.9 from 1/2004 to 7/2008, we had results as follows: The cardiac troponin I concentration increased<br />
significantly in the AMI patients with a mean concentration of 15.6 ± 21.3 ng/ml (mean ± SD), which was 39<br />
times as high as the normal concentration during the first six hours (p < 0.01). Cardiac troponin I had a large<br />
diagnostic window in which the mean concentration of cardiac troponin I increased up to the level of 25.2± 20.3<br />
ng/ml, 63 times as high as the normal concentration on Day 5 (p < 0.001). The cardiac troponin I concentration of<br />
AMI patients were still higher than the normal concentration until Day 14. Blood samples taken during Day 10<br />
to Day 14 had a cardiac troponin I level of 4.7±5.7 ng/ml, which is still 12 times as high as the normal<br />
concentration (p< 0.011). There were no differences in the means and medians of the cardiac troponin I (cTnI)<br />
concentrations between male and female AMI patients (male: 15.6±21.4ng/ml, 3.1ng/ml (median) & female:<br />
15.5±21.3 ng/ml, 3.06 ng/ml, p= 0.97 and p= 0.9, respectively). Similar finding was found for the means and<br />
medians of the cardiac troponin I concentrations between AMI patients with one affected region (16.9± 22ng/ml,<br />
3.4ng/ml) and those with two or more affected regions (11.7±18.6ng/ml; 1.8ng/ml, p= 0.15). However, a<br />
statistically significant difference was noted for the means and the medians of AMI patients with ST elevation<br />
(14.5± 20.8ng/ml, 2.4ng/ml) and those without ST elevation (22.2± 23ng/ml, 8.8ng/ml, p = 0.036, p = 0.002).<br />
While a significant difference in the mean concentrations of cTnI was not observed between anterior wall AMI<br />
patients (16.6± 22ng/ml) and those with inferior wall AMI (10.2 ± 17.3ng/ml, p = 0.06), a statistically significant<br />
difference (p = 0.013) did exist in the median cTnI concentrations, which was higher in patients with anterior wall<br />
AMI (3.4ng/ml) than in those with inferior wall AMI (0.95ng/ml) (p= 0,013). Like CKMB, cardiac troponin I was<br />
valuable in early diagnosis of acute myocardial infarction. These comparisons were done on sensitivity (cTnI =<br />
74.4%, CKMB = 72.4%, p = 0.58), specificity (cTnI = 82.8%, CKMB = 72.4%, p = 0.06), positive predictive value<br />
(cTnI = 90%, CKMB = 84.5%, P = 0.07), and negative predictive value (cTnI = 60.9%, CKMB = 55.9%, p =<br />
0.31). For late diagnosis of AMI, it was similar to LDH in sensitivity (cTnI = 94.7%, LDH = 85%, P = 0.4 on<br />
Day 5 and cTnI = 71.5%, LDH = 55.7%, P = 0.43 on Day 10 to Day 14). However, the beneficial characteristic of<br />
cardiac troponin I was that when compared with the normal range there was a much higher relative increase in<br />
cTnI than in CKMB (39 times vs. 2.5 times on Day 1) and in LDH (63 times vs. 1.8 times on Day 5; 12 times vs.<br />
1.1 times on Day 10 to Day 14). The higher level of cardiac troponin I was, the worse the prognosis became. The<br />
mean and median concentrations of cTnI in patients dying in hospital and severely-ill patients discharged from<br />
hospital were significantly higher than those in the stable patients (26.1± 25ng/ml, 11.5ng/ml versus 13 ±<br />
19.3ng/ml, 2.9 ng/ml, p = 0.012, p = 0.019). In addition, the mean and median concentrations of cTnI in patient<br />
groups Killip III, IV were also higher than in groups Killip I, II (21.5 ± 24.5ng/ml, 5.9ng/ml versus<br />
<br />
Chuyên Đề Nội Khoa II<br />
<br />
73<br />
<br />
Nghiên cứu Y học<br />
<br />
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br />
<br />
12.4±18.7ng/ml, 2.7ng/ml, p = 0.009, p = 0.05).<br />
Conclusion: Cardiac Troponin I is of diagnostic and prognostic value for acute myocardial infarction<br />
Disease.<br />
Keywords: Troponin I, CKMB, acute myocardial infarction, cardiac biochemical marker<br />
tuổi chiếm đa số: 227/301 (75%), chúng tôi ghi<br />
MỞ ĐẦU<br />
nhận như sau:<br />
Mặc dù đã có những bước tiến đầy ấn tượng<br />
Troponin I tim trong nhồi máu cơ tim cấp<br />
trong chẩn đoán và điều trị trong vòng 4 thập kỷ<br />
Sự phân bố nồng độ Troponin I trên người nhồi<br />
qua, nhồi máu cơ tim cấp vẫn còn là nguyên<br />
máu cơ tim (Lần 1)<br />
nhân gây tử vong hàng đầu trong các bệnh lý<br />
tim mạch. Chẩn đoán NMCT dựa trên 3 yếu tố:<br />
Nồng độ Troponin I trong nhóm BN NMCT<br />
cơn đau ngực kiểu mạch vành, thay đổi điện tâm<br />
cấp đo được trong khoảng từ 0 – 55ng/ml.<br />
đồ đặc trưng và nồng độ các chất đánh dấu tim<br />
Khoảng 77BN (25,6%) có nồng độ Troponin I<br />
tăng. Tuy nhiên, ở không ít BN NMCT cấp, triệu<br />
bình thường < 0,4 ng/ml, 224 BN còn lại (74,4%)<br />
chứng đau ngực không hằng định, cũng như<br />
có nồng độ Troponin I ≥ 0,4 ng/ml; trong đó đa<br />
những thay đổi điện tâm đồ không hoàn toàn<br />
số BN 189 BN (62,8%) có nồng độ Troponin I ≥<br />
điển hình. Trong những trường hợp nầy, những<br />
1ng/ml với khoảng phân nửa số BN (52,2%) có<br />
thử nghiệm sinh hóa các chất đánh dấu tim nhạy<br />
nồng độ Troponin I ≥ 3ng/ml, nồng độ TnI ≥ 0,4<br />
cảm và chính xác rất quan trọng. Sự thiếu tính<br />
và bình trung bình chẩn<br />
lần<br />
thường<br />
đoán<br />
tăng<br />
CKMB 171<br />
83<br />
33,5±23<br />
48,5<br />
1,4<br />
CK<br />
171<br />
72<br />
316±520<br />
42<br />
1,7<br />
AST<br />
171<br />
95<br />
57,9±50,3<br />
55,5<br />
1,6<br />
LDH<br />
171<br />
146<br />
820 ± 453<br />
85,4<br />
1,8<br />
Troponin I 171<br />
162<br />
25,2 ± 20,3<br />
94,7<br />
63<br />
<br />
Bảng 6: Kết quả XN các men tim lần 3 (N 10 -14).<br />
Loại XN<br />
<br />
Số<br />
BN<br />
<br />
Số BN có Nồng độ Độ nhạy Số lần<br />
kếtquả > trung bình chẩn<br />
tăng<br />
bình thường<br />
đoán%<br />
CKMB u/l 158<br />
69<br />
22,4 ± 10<br />
43,6<br />
0<br />
CK u/l 158<br />
7<br />
73 ± 54,3<br />
4,4<br />
0<br />
AST u/l 158<br />
56<br />
37,5 ± 30,2 35,4<br />
1<br />
LDH u/l 158<br />
88<br />
513 ± 168<br />
55,7<br />
1,1<br />
Troponin I 158<br />
113<br />
4,7 ± 5,7<br />
71,5<br />
12<br />
<br />
Ý nghĩa của nồng độ Troponin I với tiên<br />
lượng của bệnh NMCT<br />
Nồng độ trung bình và trung vị của TnI trên<br />
BN NMCT nặng và tử vong (26,1 ± 25;<br />
11,5ng/ml) cao hơn nồng độ trung bình và trung<br />
vị của TnI trên BN xuất viện ổn định (13 ± 19,3;<br />
<br />
75<br />
<br />
Nghiên cứu Y học<br />
<br />
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br />
<br />
2,9ng/ml, p=0,012, p= 0,019 theo thứ tự) có ý<br />
nghĩa thống kê.<br />
Phân tích đa biến ghi nhận mối liên quan<br />
giữa nhóm tuổi, phái tính với tiên lượng tử vong<br />
không có ý nghĩa thống kê. Yếu tố suy tim và<br />
nồng độ Troponin I làm tăng tỉ lệ tử vong có ý<br />
nghĩa thống kê.<br />
(OR= 1,195; 1,003 vàp= 0,0007; 0,019).<br />
<br />
BÀN LUẬN<br />
Troponin I tim trong nhồi máu cơ tim cấp<br />
Nồng độ Troponin I trên người NMCT<br />
Với trị số bình thường của Troponin I là < 0,4<br />
ng/ml, chúng tôi ghi nhận 74,4% BN NMCT lúc<br />
nhập viện có nồng độ Troponin I tim tăng rõ rệt<br />
hơn mức bình thường, trong đó đa số BN<br />
(62,8%) có nồng độ Troponin I ≥ 1 ng/ml. Trị số<br />
trung bình của Troponin I là 15,6 ± 21,3 (16,721,7ng/ml) (KTC 95%), gấp 39 lần trị số bình<br />
thường, và giá trị trung vị là 3,1 ng/ml. Trị số<br />
trung bình và trung vị của Troponin I trong<br />
NMCT đều cao hơn người bình thường có ý<br />
nghĩa thống kê với p < 0,001.<br />
Sự thay đổi nồng độ Troponin I theo thời gian<br />
Nồng độ Troponin I tim tiếp tục tăng cao vào<br />
ngày thứ 5, gấp 63 lần mức bình thường và hãy<br />
còn tăng kéo dài đến ngày thứ 10 -14, gấp 12 lần<br />
mức bình thường. Sự gia tăng của Troponin I tim<br />
so với mức bình thường ở các thời điểm trên đều<br />
có ý nghĩa thống kê (p ≤ 0,01).<br />
Theo Bernadette Cummins B và cs (1987),<br />
Troponin I tim tăng sớm trong vòng 4 – 6 giờ, đạt<br />
đến nồng độ đỉnh trung bình 112ng/ml (20 –<br />
550ng/ml) vào lúc 18 giờ và hãy còn cao hơn<br />
bình thường đên 6 – 8 ngày sau NMCT. Tác giả<br />
Catherine Larue (1993) cũng cho kết quả tương<br />
tự: Troponin I tim được phát hiện tương đối sớm<br />
sau khi bắt đầu đau ngực (4,3,giờ±2,1,giờ), đỉnh<br />
xuất hiện sau 12,2 giờ± 4,6 trong nhóm đã được<br />
điều trị tiêu sợi huyết. Troponin I tim biến mất<br />
thường giữa ngày 5 và ngày 9 sau khi bắt đầu<br />
đau ngực.<br />
Theo Lê Thị Bích Thuận (1998) (Pháp):<br />
<br />
76<br />
<br />
Troponin I (trị số bình thường < 0,35 ng/ml) có<br />
giá trị cao hơn hẳn CK và CKMB trong chẩn<br />
đoán nhồi máu cơ tim cấp.<br />
Bảng 7<br />
(TroponinI) ng/ml<br />
<br />
Lê Thị Bích Thuận<br />
19± 6<br />
<br />
Tác giả<br />
15,6 ± 21,3<br />
<br />
Giá trị tiên đoán (+)<br />
<br />
90%<br />
<br />
90%<br />
<br />
Giá trị tiên đoán (-)<br />
<br />
< 50%<br />
<br />
60,9%<br />
<br />
Nồng độ Troponin I tim trong các phân nhóm<br />
bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp<br />
Chúng tôi ghi nhận không có sự khác biệt về<br />
nồng độ trung bình cũng như trung vị của<br />
Troponin I ở BN nam và nữ bị NMCT(P = 0,97,<br />
P= 0,9 theo thứ tự). Nghiên cứu của tác giả<br />
Lương Võ Quang Đăng trong 70 BN nhồi máu<br />
cơ tim cấp cũng ghi nhận không có sự khác biệt<br />
về nồng độ Troponin I giữa 2 giới nam (91ng/l)<br />
và nữ (123 ng/l) (p= 0,878).<br />
Không có sự khác biệt về nồng độ trung bình<br />
và trung vị của TnI giữa NMCT cấp 1 vị trí và≥ 2<br />
vị trí.<br />
Không có sự khác biệt về nồng độ trung bình<br />
của Troponin I trong nhồi máu cơ tim thành<br />
trước và thành dưới, tuy nhiên, trung vị của<br />
Troponin I trong nhồi máu cơ tim thành trước<br />
cao hơn trung vị của Troponin I trong nhồi máu<br />
cơ tim thành dưới.<br />
Nồng đô Troponin I trong NMCT không ST<br />
chênh lên cao hơn nồng đô Troponin I trong<br />
NMCT có ST chênh lên.<br />
Nghiên cứu của Lê Thị Bích Thuận ghi nhận<br />
nồng độ Troponin I trong nhồi máu cơ tim<br />
không sóng Q và nhồi máu cơ tim có sóng Q<br />
tương đương nhau. Trong hầu hết các nghiên<br />
cứu về Troponin I trong nhồi máu cơ tim ở nước<br />
ngoài cũng như ở trong nước, chúng tôi không<br />
tìm thấy nghiên cứu khác đo nồng độ Troponin I<br />
trên BN NMCT có và không có ST chênh lên,<br />
nồng độ Troponin I giữa NMCT cấp 1 vị trí và ≥<br />
2 vị trí , nồng độ Troponin I giữa NMCT cấp<br />
thành trước và thành dưới nên không có số liệu<br />
để so sánh. Cần nghiên cứu cỡ mẫu lớn hơn để<br />
có kết quả khẳng định hơn.<br />
<br />
Chuyên Đề Nội Khoa II<br />
<br />