Nghiên cứu khoa học " Điều tra tập đoàn cây trồng và xây dựng mô hình trồng rừng Keo lưỡi liềm (Acacia crassicarpa) trên cát nội đồng vùng Bắc Trung Bộ "

Chia sẻ: Nguye Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

91
lượt xem 26
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đất cát vùng Bắc Trung Bộ chiếm một diện tích rất lớn là: 334.740 ha, chiếm 12% tổng diện tích đất Lâm nghiệp của cả vùng, trong đó 36,7 % diện tích còn bỏ hoang. Với diện tích lớn nh- vậy nh-ng việc canh tác Nông Lâm nghiệp còn nhiều bất cập. Một trong những bất cập lớn nhất là ch-a xác định đ-ợc cây trồng và các biện pháp kỹ thuật trồng rừng phù hợp. Tập đoàn cây Lâm nghiệp trồng trên cát nội đồng vùng Bắc Trung Bộ vẫn ch-a đ-ợc điều tra và nghiên cứu một cách...

Chủ đề:

Bình luận(1) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu khoa học " Điều tra tập đoàn cây trồng và xây dựng mô hình trồng rừng Keo lưỡi liềm (Acacia crassicarpa) trên cát nội đồng vùng Bắc Trung Bộ "

§iÒu tra tËp ®oμn c©y trång vμ x©y dùng m« h×nh trång rõng Keo l−ìi liÒm (Acacia crassicarpa) trªn c¸t néi ®ång vïng B¾c Trung Bé NguyÔn ThÞ LiÖu. Trung t©m Khoa häc s¶n xuÊt L©m nghiÖp vïng B¾c Trung Bé I. §Æt vÊn ®Ò §Êt c¸t vïng B¾c Trung Bé chiÕm mét diÖn tÝch rÊt lín lµ: 334.740 ha, chiÕm 12% tæng diÖn tÝch ®Êt L©m nghiÖp cña c¶ vïng, trong ®ã 36,7 % diÖn tÝch cßn bá hoang. Víi diÖn tÝch lín nh− vËy nh−ng viÖc canh t¸c N«ng L©m nghiÖp cßn nhiÒu bÊt cËp. Mét trong nh÷ng bÊt cËp lín nhÊt lµ ch−a x¸c ®Þnh ®−îc c©y trång vµ c¸c biÖn ph¸p kü thuËt trång rõng phï hîp. TËp ®oµn c©y L©m nghiÖp trång trªn c¸t néi ®ång vïng B¾c Trung Bé vÉn ch−a ®−îc ®iÒu tra vµ nghiªn cøu mét c¸ch toµn diÖn, do ®ã ch−a cã nh÷ng c¬ së ®Ó chän loµi c©y trång phï hîp cho ®Êt c¸t néi ®ång vïng B¾c Trung Bé. Mét sè nghiªn cøu cña ViÖn KHLN ViÖt Nam cho mét sè loµi c©y trång trªn vïng nµy gåm cã: Keo l¸ trµm, Keo Tai t−îng, Keo l−ìi liÒm, Phi lao, c¸c loµi Keo chÞu h¹n vµ mét sè loµi B¹ch ®µn tr¾ng... nh−ng còng ch−a ®i s©u. B−íc ®Çu qua ®¸nh gi¸ s¬ bé cho thÊy Keo l−ìi liÒm lµ loµi cã kh¶ n¨ng sinh tr−ëng tèt trªn ®Êt c¸t néi ®ång vïng B¾c Trung Bé. Ng−êi d©n trong vïng c¸t néi ®ång B¾c Trung Bé ®a sè lµ nghÌo, ®êi sèng phô thuéc vµo nghÒ n«ng, canh t¸c n«ng nghiÖp thu nhËp thÊp, trong khi ®Êt c¸t néi ®ång l¹i bá hoang rÊt nhiÒu, ®©y lµ mét bøc xóc cÇn quan t©m gi¶i quyÕt, do ®ã x¸c ®Þnh ®−îc c¬ cÊu c©y L©m nghiÖp phï hîp vµ biÖn ph¸p kü thuËt thÝch hîp cho vïng c¸t néi ®ång B¾c Trung Bé cã mét ý nghÜa rÊt lín vÒ kinh tÕ vµ x· héi: Cung cÊp gç, cñi cho ng−êi d©n trong vïng, lµm vµnh ®ai b¶o bÖ c¸c khu canh t¸c n«ng nghiÖp, n©ng cao ®êi sèng cho nh©n d©n trong vïng, c¶i t¹o m«i tr−êng. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y c«ng t¸c trång rõng trªn c¸t ®· vµ ®ang ®−îc nhiÒu c¬ quan chøc n¨ng quan t©m ®Çu t−. Trªn thùc tÕ diÖn tÝch rõng trång trªn c¸t nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· t¨ng ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn hiÖu qu¶ cña rõng trång th× ch−a ®−îc ®¸nh gi¸ mét c¸ch ®Çy ®ñ. Tõ thùc tÕ ®ã chóng t«i thùc hiÖn §Ò tµi cÊp Bé: "§iÒu tra tËp ®oµn c©y trång vµ x©y dùng m« h×nh trång rõng Keo l−ìi liÒm (Acacia crassicarpa) trªn c¸t néi ®ång vïng B¾c Trung Bé". II. ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 2.1. Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra - §iÒu tra tæng thÓ: Sö dông ph−¬ng ph¸p pháng vÊn, kÕ thõa sè liÖu kÕt hîp víi ®iÒu tra thùc tÕ ®Ó t×m hiÓu vÒ loµi c©y trång, tuæi, diÖn tÝch, chÊt l−îng rõng, c¸c m« h×nh ®iÓn h×nh hiÖn cã trªn vïng c¸t néi ®ång BTB. - §iÒu tra chi tiÕt: Tõ sè liÖu ®iÒu tra tæng thÓ, bè trÝ ®iÒu tra chi tiÕt ë c¸c n¬i 2.2. Ph−¬ng ph¸p bè trÝ thÝ nghiÖm, thu thËp vµ xö lý sè liÖu Bè trÝ thÝ nghiÖm: C¸c thÝ nghiÖm ®−îc bè trÝ ngÉu nhiªn. Thu thËp sè liÖu: Sè liÖu thÝ nghiÖm ®−îc thu thËp trªn c¸c « thÝ nghiÖm. Xö lý sè liÖu: Sö dông phÇn mÒm Excel trong x÷ lý thèng kª trong L©m nghiÖp (Theo t¸c gi¶ NguyÔn H¶i TuÊt vµ Ng« Kim Kh«i - Tr−êng §¹i häc L©m nghiÖp) vµ Statistical Manual for Forestry Research cña t¸c gi¶ K. Jayaraman - ViÖn Nghiªn cøu L©m nghiÖp Kerala - Ên §é. C¸c thÝ nghiÖm ®−îc bè trÝ nh− sau: 1- N¨m 2000 gåm 03 lo¹i thÝ nghiÖm: §Þa ®iÓm thÝ nghiÖm t¹i th«n Long Quang - TriÖu Tr¹ch - TriÖu Phong - Qu¶ng TrÞ gåm 05 ha. * Thö nghiÖm c¸c biÖn ph¸p lµm ®Êt (10 c«ng thøc): - CT1: §èi chøng: Kh«ng lªn lÝp 1
- CT2: Lªn lÝp ®¬n (trång 01 hµng) réng 1.5m, r·nh lÝp 1.5m, cao 0.2m. - CT3: Lªn lÝp ®¬n (trång 01 hµng) réng 1.5m, r·nh lÝp 1.5m, cao 0.4m. - CT4: Lªn lÝp ®«i (trång 02 hµng) réng 4.0m, r·nh lÝp 2.0m, cao 0.2m. - CT5: Lªn lÝp ®«i (trång 02 hµng) réng 4.0m, r·nh lÝp 2.0m, cao 0.4m. - CT6: Lªn lÝp bèn (trång 04 hµng) réng10.0m, r·nh lÝp 2.0m, cao 0.2m. PhÇn ®èi chøng Keo l¸ trµm: - CT7: Kh«ng lªn lÝp: - CT8: Lªn lÝp ®¬n (trång 01 hµng) réng 1.5m, r·nh lÝp 1.5m, cao 0.2m. - CT9: Lªn lÝp ®«i (trång 02 hµng) réng 4.0m, r·nh lÝp 1.5m, cao 0.2m. - CT10: Lªn lÝp bèn (trång 04 hµng) réng 10.0m, r·nh lÝp 2.0m, cao 0.2m. * ThÝ nghiÖm mËt ®é trång (04 c«ng thøc): Bè trÝ c¸c mËt ®é trång kh¸c nhau ®Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu kh«ng gian dinh d−ìng cña c©y (MËt ®é tÝnh chung cho c¶ lÝp vµ r·nh lÝp). - CT1: MËt ®é: 3 x 1m = 3.300 c©y/ha. - CT2: MËt ®é 3 x 1.5m = 2.200 c©y/ha. - CT3: MËt ®é 3 x 2m = 1.650 c©y/ha. - CT4: MËt ®é: 2 x 2m = 2.500 c©y/ha. * ThÝ nghiÖm bãn ph©n (09 C«ng thøc): Sö dông c¸c lo¹i ph©n th«ng dông nh− Vi sinh, NPK, L©n. - CT1: §èi chøng: Kh«ng bãn ph©n. - CT2: Bãn lãt NPK: 50 g/gèc. - CT3: Bãn lãt NPK: 75 g/gèc. - CT4: Bãn lãt NPK: 100 g/gèc. - CT5: Bãn lãt Vi sinh: 100 g/gèc. - CT6: Bãn lãt Vi sinh: 150 g/gèc. - CT7: Bãn lãt Vi sinh: 200 g/gèc. - CT8: Bãn lãt L©n Super: 100 g/gèc. - CT9: Bãn lãt L©n Super: 150 g/gèc. 2- N¨m 2001 gåm 03 lo¹i thÝ nghiÖm: §Þa ®iÓm thÝ nghiÖm t¹i Th«n NhÜ Trung - Gio Thµnh - Gio Linh - Qu¶ng TrÞ gåm 03ha: * ThÝ nghiÖm biÖn ph¸p lµm ®Êt (03 c«ng thøc): - CT1: §èi chøng: Kh«ng lªn lÝp. - CT2: Lªn lÝp ®¬n (trång 01 hµng) réng 1,5m, r·nh lÝp 1,5m, cao 0,4m. - CT3: Lªn lÝp ®«i (trång 02 hµng) réng 4,0m, r·nh lÝp 2,0m, cao 0,4m. * ThÝ nghiÖm mËt ®é trång (03 c«ng thøc) - CT1: MËt ®é 2 x 2m = 2.500 c©y/ha. - CT2: MËt ®é 3 x 1,5m = 2.200 c©y/ha. - CT3: MËt ®é 3 x 2m = 1.650 c©y/ha. * ThÝ nghiÖm bãn ph©n (05 c«ng thøc): Bè trÝ thÝ nghiÖm ph©n h÷u c¬ vµ bïn ao nh»m môc ®Ých gi÷ Èm qua mïa hÌ sau khi trång vµ chèng c¸t bay côc bé. - CT1: §èi chøng: Kh«ng bãn ph©n. - CT2: Bãn lãt vi sinh h÷u c¬ s«ng Gianh: 200 g/ gèc. - CT3: Bãn lãt vi sinh h÷u c¬ s«ng Gianh: 100 g/ gèc+ Bïn ao: 1kg/gèc. - CT4: Bãn lãt Bïn ao: 2 kg/gèc. - CT5: Bãn lãt ph©n chuång: 2kg/gèc. 2
III. kÕt qu¶ vμ th¶o luËn 3.1. §iÒu tra tËp ®oµn c©y trång trªn c¸t néi ®ång vïng BTB: 3.1.1. Loµi c©y trång chÝnh: Theo sè liÖu thèng kª cña c¸c tØnh th×: 1. TØnh Thõa Thiªn HuÕ 3 n¨m 2000 - 2002 ®· trång ®−îc: 1.500 ha rõng th× Keo l−ìi liÒm chiÕm 900 ha, Keo l¸ trµm: 300 ha; Phi lao: 200 ha, vµ 100 ha c¸c loµi kh¸c. §Æc biÖt, tõ n¨m 2001 ®Õn nay dù ¸n rõng phßng hé vïng c¸t Thõa Thiªn HuÕ trång chñ yÕu Keo l−ìi liÒm. Nh− vËy, ë Thõa Thiªn HuÕ ®· cã b−íc chuyÓn ®æi c©y trång rÊt quan träng. DiÖn tÝch rõng trång trªn c¸t néi ®ång tõ tr−íc n¨m 2000 hÇu hÕt lµ rõng dù ¸n PAM chñ yÕu trång Keo l¸ trµm hiÖu qu¶ kh«ng cao. HiÖn nay, hiÖn tr−êng cßn l¹i mét sè diÖn tÝch r¶i r¸c, c©y kh«ng thµnh rõng, chñ yÕu trång theo bê vïng, bê thöa, c©y sinh tr−ëng kÐm, kh«ng cho s¶n phÈm gç, chñ yÕu lµ c©y bôi. 2. TØnh Qu¶ng TrÞ tõ n¨m 1998 ®Õn nay ®· trång ®−îc 2.500 ha rõng vïng c¸t. Hµng n¨m trång vµo kho¶ng 300 - 400 ha trªn c¸t néi ®ång vµ c¸t bay. Riªng vïng c¸t néi ®ång hÇu hÕt ®−îc trång Keo l¸ trµm. Tõ n¨m 1998 trë vÒ tr−íc cã nhiÒu diÖn tÝch ®−îc trång Keo l¸ trµm theo dù ¸n PAM. HiÖn nay cßn l¹i mét sè hiÖn tr−êng, c©y sinh tr−ëng kÐm, kh«ng thµnh rõng. 3. TØnh Qu¶ng B×nh tõ n¨m 1998 - 2002 trång ®−îc 5.000 ha rõng trªn c¸t trong ®ã 4.400 ha trång Phi lao, 600 ha trång Phi lao xen Keo l¸ trµm. Nh− vËy, loµi c©y trång chÝnh ë vïng c¸t c¸c tØnh B¾c Trung Bé chñ yÕu lµ: Keo l¸ trµm (Acacia auriculiformis), Keo l−ìi liÒm (A. crassicarpa); Phi lao (Casuarina equisetifolia). Ngoµi ra, c¸c loµi Keo tai t−îng (A. magium), B¹ch ®µn tr¾ng (E. camaldulensis), Keo lai (A. hybrid), Phi lao lai Trung Quèc vµ mét sè loµi Keo chÞu h¹n còng ®−îc trång thÝ nghiÖm hoÆc trång ph©n t¸n trong d©n, trång trªn bê vïng bê thöa víi sè l−îng Ýt vµ r¶i r¸c, kh«ng thµnh rõng. 3.1.2. Sinh tr−ëng mét sè loµi c©y trång chÝnh - Keo l−ìi liÒm cã kh¶ n¨ng thÝch nghi réng nhÊt, tû lÖ sèng cao, sinh tr−ëng ®−îc trªn ®iÒu kiÖn ®Êt c¸t néi ®ång, c©y th−êng ®¬n th©n, xanh tèt. Nh÷ng vïng c¸t néi ®ång óng ngËp cÇn ph¶i lªn lÝp cao th× míi sinh tr−ëng tèt. NÕu kh«ng lªn lÝp th× sinh tr−ëng rÊt kÐm, l¸ vµng. TÊt c¶ c¸c vïng ®iÒu tra ®Òu thÊy c©y cã kh¶ n¨ng ra hoa, nh−ng tû lÖ ®Ëu qu¶ th× ch−a cã kÕt luËn. ë 3 ®Þa ®iÓm thùc nghiÖm t¹i L©m tr−êng Nam Qu¶ng B×nh, Phó Vang - Thõa Thiªn HuÕ vµ Phong §iÒn - Thõa Thiªn HuÕ cã 3 hiÖn tr−êng thÝ nghiÖm trong ®ã cã trång c¸c loµi c©y gåm: Keo l¸ trµm, Keo l−ìi liÒm, Keo tai t−îng, B¹ch ®µn tr¾ng, Keo l¸ nhá (ë Phong §iÒn cã c¶ Th«ng). Trªn c¸c hiÖn tr−êng nµy c©y trång cßn l¹i Ýt, kh«ng ®−îc tiÕp tôc theo dâi. Tuy nhiªn, cã mét sè ®Æc ®iÓm chung nh− sau: Keo l−ìi liÒm sinh tr−ëng tèt h¬n tÊt c¶, c¶ 3 hiÖn tr−êng ®Òu cßn l¹i mét sè c©y Keo l−ìi liÒm lín, cã c©y ®−êng kÝnh tíi 35 - 40 cm vµ cao kho¶ng 10m, c¸c c©y ®Òu ra hoa nhiÒu nh−ng kh«ng biÕt tû lÖ ®Ëu qu¶ ra sao. C¸c loµi kh¸c sinh tr−ëng kÐm. - Keo l¸ trµm: sinh tr−ëng kÐm, l¸ vµng, hÇu hÕt chØ thµnh c©y bôi, cong queo, khã cã thÓ thµnh rõng. ChØ mét sè c©y trång ph©n t¸n hoÆc trång bê vïng bê thöa, tho¸t n−íc tèt míi cho hiÖu qu¶ cao. - Phi lao: ë nh÷ng vïng c¸t néi ®ång b¸n di ®éng, khi lªn lÝp cao th× trång Phi lao cho kÕt qu¶ kh¸ tèt. Riªng c¸c vïng c¸t néi ®ång óng ngËp, Phi lao sinh tr−ëng rÊt kÐm. §Æc biÖt c©y bÞ s©u ®ôc th©n rÊt nghiªm träng (Ph¸t hiÖn nhiÒu ë Qu¶ng b×nh vµ Thõa Thiªn HuÕ ë c¸c vïng c¸t néi ®ång b¸n di ®éng cã nh÷ng ®iÓm tû lÖ s©u h¹i >50%). - Keo lai: HiÖn nay Keo lai ch−a ®−îc trång nhiÒu trªn vïng c¸t. Nh−ng theo kÕt qu¶ tõ mét rõng thùc nghiÖm t¹i Phong §iÒn - Thõa Thiªn HuÕ, Keo lai 2 n¨m tuæi sinh tr−ëng t−¬ng ®èi kh¸, cµnh nh¸nh nhiÒu, xanh tèt. Rõng trång thùc nghiÖm t¹i Gio Linh, Keo lai ®−îc trång lµm mèc ®Þnh vÞ trªn cïng ®iÒu kiÖn lËp ®i¹ cho kÕt qu¶ t−¬ng ®−¬ng víi Keo l−ìi liÒm. - Keo chÞu h¹n (A. difficilis) còng ®−îc trång thùc nghiÖm ë mét sè vïng c¸t néi ®ång, th©n thµnh c©y bôi, chñ yÕu lµ ®Ó lµm ®ai xanh phßng hé, c¶i t¹o m«i tr−êng. - Keo tai t−îng: §−îc trång Ýt, chñ yÕu trång thùc nghiÖm, sinh tr−ëng kÐm, cµnh nh¸nh nhiÒu, cong queo, mét sè n¬i thÊy cã ra hoa nh−ng kh«ng nhiÒu. 3
- B¹ch ®µn tr¾ng: C©y sinh tr−ëng chiÒu cao, nh−ng ®−êng kÝnh bÐ, c©y cong queo. Mét sè rÊt Ýt c©y ®−îc trång ph©n t¸n trong d©n n¬i cßn nhiÒu dinh d−ìng cã th©n th¼ng vµ cho s¶n phÈm gç. - Phi lao lai Trung Quèc: Lµ loµi cã kh¶ n¨ng sinh tr−ëng kh¸ trong giai ®o¹n ®Çu. Tuy nhiªn, loµi nµy chñ yÕu míi ®−îc trång thÝ nghiÖm trªn ®iÒu kiÖn lËp ®Þa t−¬ng ®èi tèt, ®Çu t− cao, ch−a ®−îc nh©n réng. 3.2. Trång rõng ThÝ nghiÖm: 3.2.1. rõng thÝ nghiÖm trång n¨m 2000: DiÖn tÝch 5,0 ha, ®−îc ®Æt t¹i: TriÖu Tr¹ch - TriÖu Phong - Qu¶ng TrÞ. Rõng trång ®−îc 4,5 tuæi. 1. ThÝ nghiÖm lªn lÝp: BiÓu 1: KÕt qu¶ TN lÝp t¹i TriÖu Tr¹ch - TriÖu Phong - Qu¶ng TrÞ. TT CT KiÓu lÝp D0 (cm) Hvn (cm) 1 CT7 Keo l¸ trµm kh«ng lªn lÝp 0,73 47,75 2 CT10 Keo l¸ trµm lÝp 4 cao 0,2 m 0,83 55,93 3 CT1 Keo l−ìi liÒm kh«ng lªn lÝp 0,96 86,76 4 CT9 Keo l¸ trµm lÝp ®«i cao 0,2m 1,02 67,51 5 CT8 Keo l¸ trµm lÝp ®¬n cao 0,2m 1,10 66,57 6 CT6 Keo l−ìi liÒm lªn lÝp bèn cao 0,2m 1,38 88,86 7 CT4 Keo l−ìi liÒm lªn lÝp ®«i cao 0,2m 1,72 94,87 8 CT2 Keo l−ìi liÒm lªn lÝp ®¬n cao 0,2m 1,86 101,29 9 CT3 Keo l−ìi liÒm lªn lÝp ®¬n cao 0,4m 1,92 111,67 10 CT5 Keo l−ìi liÒm lªn lÝp ®«i cao 0,4m 2,10 102,90 KÕt qu¶ biÓu 1 cho thÊy khi rõng míi 01 tuæi: Víi Keo l−ìi liÒm lªn lÝp ®¬n vµ lÝp ®«i ë c¸c ®é cao 0,2m vµ 0,4m ®Òu cho kÕt qu¶ tèt, tuy nhiªn c¸c kÕt qu¶ lÝp ®¬n vµ lÝp ®«i cao 0,4m cho kÕt qu¶ tèt h¬n, nh−ng kh«ng thËt sù sai kh¸c víi møc ý nghÜa 5%. Lªn lÝp bèn kÕt qu¶ kÐm h¬n c¸c c«ng thøc lªn lÝp kh¸c, diÖn tÝch bÒ mÆt lÝp réng, dÔ bÞ c¸t bay vµ c¸t lÊp nªn dÔ bÞ hiÖn t−îng san ph¼ng lÝp vµ óng ngËp trë l¹i. PhÇn ®èi chøng kh«ng lªn lÝp kÐm h¬n h¼n, c©y sinh tr−ëng chËm, l¸ vµng. Víi Keo l¸ trµm c¶ bèn c«ng thøc ®Òu cho kÕt qu¶ kÐm, tû lÖ chÕt cao, c©y sinh tr−ëng chËm, nhiÒu cµnh nh¸nh, nhiÒu th©n. BiÓu 2: KÕt qu¶ TN lÝp t¹i TriÖu Tr¹ch - TriÖu Phong - Qu¶ng TrÞ: 4,5 tuæi. TT CT KiÓu lÝp D0 (cm) Hvn (m) 1 CT7 Keo l¸ trµm kh«ng lªn lÝp 4,06 1,52 2 CT10 Keo l¸ trµm lÝp 4 cao 0.2 m 4,23 1,49 3 CT9 Keo l¸ trµm lÝp ®«i cao 0.2m 4,25 2,17 4 CT8 Keo l¸ trµm lÝp ®¬n cao 0.2m 4,24 2,45 5 CT1 Keo l−ìi liÒm kh«ng lªn lÝp 5,77 2,56 6 CT6 Keo l−ìi liÒm lªn lÝp bèn cao 0.2m 6,26 3,92 7 CT2 Keo l−ìi liÒm lªn lÝp ®¬n cao 0.2m 6.97 4,45 8 CT4 Keo l−ìi liÒm lªn lÝp ®«i cao 0.2m 6,85 5,12 9 CT5 Keo l−ìi liÒm lªn lÝp ®«i cao 0.4m 7,25 4,89 4
10 CT3 Keo l−ìi liÒm len lÝp ®¬n cao 0.4m 7,72 5,01 KÕt qu¶ biÓu 2 cho thÊy víi rõng trång 4,5 tuæi, thÝ nghiÖm lªn lÝp: Nhãm I: C¸c thÝ nghiÖm cã Keo l−ìi liÒm bao gåm c¸c c«ng thøc tõ CT1 - CT6 ta cã: C«ng thøc CT3 vµ CT5 lÝp ®¬n vµ ®«i cao 0,4m, cho kÕt qu¶ tèt h¬n so víi c¸c c«ng thøc cßn l¹i c¶ vÒ ®−êng kÝnh lÉn chiÒu cao. ThËt vËy, trong ®iÒu kiÖn ®Êt c¸t bÞ óng ngËp, khi lªn lÝp cao 0,4m, ®· ®¹t ®−îc ®é cao cÇn thiÕt lµm cho c©y tho¸t khái sù óng ngËp, khi ®ã c©y míi sinh tr−ëng m¹nh. C¸c c«ng thøc cßn l¹i, sinh tr−ëng vÒ chiÒu cao th× sai kh¸c h¼n so víi ®èi chøng kh«ng lªn lÝp, tuy nhiªn sinh tr−ëng ®−êng kÝnh gèc th× kh«ng thËt sù sai kh¸c víi møc ý nghÜa 5%, ë ®©y ta cã thÓ lý gi¶i lµ do ®iÒu kiÖn lªn lÝp ch−a ®ñ cao, v× khi trång ta ph¶i trång s©u so víi mÆt trªn cña tói bÇu lµ 20cm (do chiÒu cao cña tói bÇu lµ 12cm) do ®ã rÔ cña c©y ®· ch¹m ph¶i ®¸y lÝp, do ®ã ch−a tho¸t khái ®iÒu kiÖn óng ngËp, nªn mÆc dï c©y cã sinh tr−ëng tréi h¬n so víi kh«ng lªn lÝp nh−ng ch−a thËt sù sai kh¸c cã ý nghÜa. Nhãm II: Nhãm ®èi chøng Keo l¸ trµm (tõ CT7 - CT10) tÊt c¶ c¸c c«ng thøc ®Òu cho kÕt qu¶ kÐm h¬n h¼n so víi Keo l−ìi liÒm ë c«ng thøc bè trÝ t−¬ng ®−¬ng. Tøc lµ c«ng thøc 5 (CT5) ®èi chøng cña c«ng thøc 1, CT8 ®èi chøng cña CT2, CT9 ®èi chøng cña CT4, CT10 ®èi chøng cña CT6. Nh− vËy, Keo l¸ trµm sinh tr−ëng kÐm h¬n so víi Keo l−ìi liÒm trong mäi ®iÒu kiÖn. TÊt c¶ c¸c c«ng thøc ®Òu cho thÊy c©y cã chiÒu cao bÐ, nhiÒu th©n, d¹ng c©y bôi, l¸ nhá, vµng. 2. ThÝ nghiÖm mËt ®é trång BiÓu 3: KÕt qu¶ TN mËt ®é trång - TriÖu Phong - QTrÞ: 1 tuæi TT CT MËt ®é D0 (cm) Hvn (cm) 1 CT1 1,41 MËt ®é 3x1 m 87,62 2 CT3 MËt ®é 2x2 m 1,49 87,86 3 CT2 MËt ®é 3x1,5 m 1,52 81,87 4 CT4 MËt ®é 3x2 m 1,61 90,19 KÕt qu¶ biÓu 03 ch−a cã sù sai kh¸c thËt sù, do c©y cßn nhá, ch−a cã sù c¹nh tranh kh«ng gian dinh d−ìng, nªn ch−a cã sù ph©n ho¸ gi÷a c¸c c«ng thøc thÝ nghiÖm. BiÓu 4: KÕt qu¶ TN mËt ®é trång - TriÖu Phong - QTrÞ: 4,5 tuæi TT CT MËt ®é D0 (cm) Hvn (m) 1 CT1 5,66 MËt ®é 3x1 m 6,67 2 CT3 MËt ®é 2x2 m 6,63 6,02 3 CT2 MËt ®é 3x1,5 m 7,02 6,35 4 CT4 MËt ®é 3x2 m 7,14 6,45 KÕt qu¶ biÓu 4 cho thÊy ë tuæi 4,5 c©y ®· c¹nh tranh kh«ng gian dinh d−ìng m¹nh nªn ®· cã sù sai kh¸c râ rÖt, c¸c c«ng thøc víi mËt ®é 3 x 1,5m (2100 c©y/ha) vµ 3 x 2m (1.650 c©y/ha) sinh tr−ëng tréi h¬n vÒ ®−êng kÝnh, cßn hai c«ng thøc víi mËt ®é dµy h¬n lµ 3 x 1m (3.300 c©y/ha) vµ 2 x 2m (2.500 c©y/ha) sinh tr−ëng ®−êng kÝnh kÐm h¬n, tuy cã xu h−íng ph¸t triÓn chiÒu cao nh−ng kh«ng cã sù sai kh¸c cã ý nghÜa. 3. ThÝ nghiÖm bãn ph©n BiÓu 5: KÕt qu¶ TN ph©n bãn t¹i TriÖu Tr¹ch - TriÖu Phong - Qu¶ng TrÞ: 1,0 tuæi TT CT Lo¹i ph©n D0 (cm) Hvn (cm) 5
1 CT1 CT1 1.22 1.22 Kh«ng Kh«ng bãn ph©n 79.28 79.28 2 CT8 L©n super 100 g/gèc 1.36 80.14 3 CT9 L©n super 150 g/gèc 1.42 85.43 4 CT5 Vi sinh 100 g/gèc 1.43 87.57 5 CT6 Vi sinh 150 g/gèc 1.61 91.22 6 CT3 N PK 50g/gèc 1.62 97.33 7 CT2 N PK 75g/gèc 1.62 97.63 8 CT7 Vi sinh 200 g/gèc 1.63 98.43 9 CT4 N PK 100g/gèc 1.66 101.32 KÕt qu¶ biÓu cho thÊy c©y 1 n¨m tuæi víi thÝ nghiÖm bãn c¸c lo¹i ph©n v« c¬ cho thÊy, NPK vµ Vi sinh cho kÕt qu¶ tèt h¬n so víi ®èi chøng vµ c¸c c«ng thøc bãn L©n Super, tuy nhiªn gi÷a c¸c hµm l−îng ph©n kh¸c nhau th× ch−a thËt sù sai kh¸c râ rÖt. Tuy hai c«ng thøc bãn ph©n NPK 100 g/gèc vµ Vi sinh 200 g/gèc cho kÕt qu¶ t−¬ng ®èi tèt h¬n, nh−ng so víi c¸c c«ng thøc NPK 75g/gèc vµ NPK 50 g/gèc th× kh«ng thËt sù sai kh¸c cã ý nghÜa. BiÓu 6: KÕt qu¶ TN ph©n bãn t¹i TriÖu Tr¹ch - TriÖu Phong - Qu¶ng TrÞ: 4,5 tuæi TT CT Lo¹i ph©n D0 (cm) Hvn (m) 1 CT1 Kh«ng bãn ph©n 4.25 4.05 2 CT8 L©n super 100 g/gèc 5.68 5.78 3 CT2 N PK 50g/gèc 5.74 5.51 4 CT9 L©n super 150 g/gèc 5.82 5.79 5 CT5 Vi sinh 100 g/gèc 5.97 6.25 6 CT6 Vi sinh 150 g/gèc 6.01 5.74 7 CT3 N PK 75g/gèc 6.13 5.89 8 CT4 N PK 100g/gèc 6.24 6.06 9 CT7 Vi sinh 200 g/gèc 6.27 5.78 KÕt qu¶ biÓu 6 cho thÊy ¶nh h−ëng cña ph©n bãn lãt ®èi víi c©y Keo l−ìi liÒm sau 4,5 tuæi trong ®iÒu kiÖn thÝ nghiÖm trªn ®Êt c¸t néi ®ång kh«ng thËt kh¸c nhau gi÷a c¸c lo¹i ph©n bãn, c¸c c«ng thøc thÝ nghiÖm chØ sai kh¸c so víi ®èi chøng kh«ng bãn ph©n, cßn gi÷a c¸c c«ng thøc víi nhau ch−a thËt sù cã sù sai kh¸c. ë ®©y, ta cã thÓ thÊy r»ng, bãn lãt chØ bæ sung mét l−îng dinh d−ìng ban ®Çu gióp c©y sinh tr−ëng tèt ë giai ®o¹n ®Çu, cßn sau khi c©y ®· sinh tr−ëng æn ®Þnh cã kh¶ n¨ng tù tæng hîp Nit¬ tù nhiªn vµ hót dinh d−ìng kho¸ng trong ®Êt th× ¶nh h−ëng cña ph©n bãn lãt kh«ng lín gi÷a c¸c lo¹i ph©n bãn. Tuy nhiªn, khi tÝnh gi¸ thµnh trång rõng gi÷a c¸c lo¹i ph©n bãn l¹i chªnh lÖch rÊt nhiÒu (BiÓu 7): BiÓu 07: Gi¸ ®Çu t− ph©n bãn 1 ha rõng mËt ®é 1650 c©y/ha (tÝnh gi¸ hiÖn t¹i) TT Lo¹i ph©n §VT Khèi l−îng §¬n gi¸ (®) Thµnh tiÒn (®) 1 NPK (50 g/gèc) kg 82.50 4.500 371.250 2 NPK (75 g/gèc) kg 123,75 4.500 556.875 3 NPK (100 g/gèc) kg 165,00 4.500 742.500 4 L©n Super (150 g/gèc) kg 247,50 1.500 371.250 5 Vi sinh (150 g/gèc) kg 247,50 1.100 272.250 6 Vi sinh (200g/gèc) kg 330,00 1.100 363.000 6
BiÓu 7 cho thÊy gi¸ ®Çu t− ph©n bãn trång rõng theo c¸c lo¹i kh¸c nhau lµ rÊt kh¸c nhau, nh−ng do trång rõng víi c¸c c«ng thøc gi÷a NPK víi c¸c liÒu l−îng kh¸c nhau so víi Vi sinh 200g/gèc lµ kh«ng thËt sù sai kh¸c, nh−ng gi¸ ®Çu t− c¸c c«ng thøc bãn NPK ®¾t h¬n rÊt nhiÒu so víi c«ng thøc bãn Vi sinh 200g/gèc. Do vËy, nÕu tÝnh hiÖu qu¶ kinh tÕ th× sö dông ph©n Vi sinh 200 g/gèc vÉn cho hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt. 3.2.2. Rõng thÝ nghiÖm trång n¨m 2001 §Æt t¹i Gio Thµnh - Gio Linh - Qu¶ng TrÞ. Rõng trång ®−îc 3,5 tuæi ®¹t: D = 6,78cm, H = 4,05 m. 1. ThÝ nghiÖm bãn ph©n: BiÓu 8: KÕt qu¶ TN ph©n bãn t¹i Gio Thµnh - Gio Linh - Qu¶ng TrÞ 3.5 tuæi TT Lo¹i ph©n D0 (cm) Hvn (m) 4,82 1 Kh«ng bãn ph©n 3,01 2 Bïn ao 2 kg/gèc 5,59 3,53 3 Bïn ao 1 kg + vi sinh h÷u c¬ 100 g/gèc 5,96 3,88 4 Ph©n chuång 2 kg/gèc 6,11 4,02 5 Vi sinh h÷u c¬ 200 g/gèc 6,89 4,12 KÕt qu¶ biÓu 8 cho thÊy, víi rõng trång 3,5 tuæi, bãn c¸c lo¹i ph©n h÷u c¬ kh¸c nhau vµ ph©n Vi sinh. KÕt qu¶ cho thÊy bãn ph©n vi sinh 200g/gèc cho kÕt qu¶ tréi h¬n vÒ ®−êng kÝnh so víi tÊt c¶ c¸c c«ng thøc cßn l¹i, cßn sinh tr−ëng ®−êng kÝnh th× ph©n Vi sinh 200g/gèc vµ ph©n chuång 2kg/gèc sinh tr−ëng tréi h¬n so víi c¸c c«ng thøc cßn l¹i mÆc dï kh«ng hoµn toµn sai kh¸c cã ý nghÜa so víi c«ng thøc tiÕp theo lµ bïn ao 1 kg + Vi sinh 100g/gèc nh−ng nÕu xÐt c¶ ®−êng kÝnh vµ chiÒu cao th× hai c«ng thøc nµy sinh tr−ëng v−ît tréi h¬n. Nh− vËy, ph©n Vi sinh 200 g/gèc vµ Ph©n chuång 2 kg/gèc cho kÕt qu¶ tréi h¬n, tuy nhiªn khi ¸p dông trong trång rõng th× bãn ph©n chuång sÏ khã ¸p dông trªn diÖn réng do ph¶i vËn chuyÓn vµ bãn ph©n víi khèi l−îng lín nªn chi phÝ t¨ng. 2. ThÝ nghiÖm lªn lÝp BiÓu 9: KÕt qu¶ TN lªn lÝp - Gio Thµnh - Gio Linh – Qu¶ng TrÞ 3,5 tuæi TT KiÓu lÝp D0 (cm) Hvn (m) 5,06 1 Kh«ng lªn lÝp 2,96 2 LÝp ®«i cao 0.4m 6,16 3,53 3 LÝp ®¬n cao 0.4 m 6,90 3,04 KÕt qu¶ biÓu 9 cho thÊy: C«ng thøc ®èi chøng kh«ng lªn lÝp sinh tr−ëng kÐm h¬n víi c¸c c«ng thøc lªn lÝp c¶ vÒ ®−êng kÝnh vµ chiÒu cao. C«ng thøc lÝp ®¬n cao 0,4m cho kÕt qu¶ tèt nhÊt vÒ ®−êng kÝnh, tuy nhiªn l¹i kÐm h¬n vÒ sinh tr−ëng chiÒu cao, mÆc dï sù sai kh¸c kh«ng cã ý nghÜa ë møc ý nghÜa 5%. So víi kÕt qu¶ tõ thÝ nghiÖm lªn lÝp ë TriÖu Phong th× ta thÊy r»ng hai c«ng thøc lªn lÝp nµy kh«ng thËt sù sai kh¸c cã ý nghÜa, do ®ã ta cã thÓ kÕt luËn lµ hai c«ng thøc lªn lÝp ®¬n vµ ®«i ë ®é cao 0,4m ®Òu cho kÕt qu¶ tèt. 3. ThÝ nghiÖm mËt ®é trång 7
BiÓu 10: KÕt qu¶ TN mËt ®é trång - Gio Thµnh - Gio Linh - Qu¶ng TrÞ – 3,5 tuæi. TT MËt ®é D0 (cm) Hvn (m) 5,20 1 MËt ®é 2x2 m 3,91 2 MËt ®é 3x15 m 5,65 3,58 3 MËt ®é 3x2 m 6,10 4,13 BiÓu 10 cho thÊy c«ng thøc 3 mËt ®é 3 x 2 sinh tr−ëng tréi h¬n, nh−ng sù sai kh¸c kh«ng cã ý nghÜa, tøc sù sai kh¸c gi÷a c¸c c«ng thøc thÝ nghiÖm lµ ch−a râ rµng, ®iÒu nµy chøng tá ë tuæi 3,5, sù c¹nh tranh kh«ng gian dinh d−ìng ch−a nhiÒu nªn ch−a ph©n ho¸ râ rÖt. 3.2.3. §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña rõng ®èi víi ®Êt: BiÓu 11: KÕt qu¶ ph©n tÝch ®Êt tr−íc vµ sau khi trång rõng (Rõng 4,5 tuæi): T Tªn chØ tiªu Ph−¬ng ph¸p kiÓm §¬n vÞ KÕt qu¶ T nghiÖm tÝnh Tr−íc khi Sau khi trång trång rõng rõng 1 pH KCl TCVN 5979 - 1995 5,65 6,43 2 Hµm l−îng c¸c bon h÷u 10TCN 379 - 99 % 0,048 0,13 c¬ 3 Hµm l−îng N2 tæng sè 10TCN 377 - 99 % 0,070 0,075 4 Hµm l−îng P2O5 dÔ tiªu 10TCN 376 - 99 mg/100g 0,24 1,10 5 Hµm l−îng K2O ®Ô tiªu 10TCN 372 - 99 mg/100g 0,54 0,60 Hµm l−îng Na+ trao ®æi 6 Ph©n tÝch ®Êt - ViÖn mg/100g 1,42 0,40 Thæ nh−ìng 0,23 x 105 1,5 x 105 7 Vi sinh vËt ho¹t ®éng " TÕ bµo/g 0,33 x 107 520 x 107 8 Tæng sè vi sinh vËt " TÕ bµo/g * KÕt qu¶ biÓu 11 cho thÊy sau khi trång rõng: +) §Êt tõ tr¹ng th¸i chua: pH = 5,56 ®· ®−îc c¶i t¹o trë nªn hÕt chua pH = 6,43, ®©y lµ mét kh¶ n¨ng c¶i t¹o ®Êt v« cïng quan träng, lµm cho ®Êt ngµy cµng ®−îc c¶i thiÖn. Cã thÓ thÊy r»ng pH t¨ng trong tr−êng hîp nµy cã thÓ do kh¶ n¨ng c¶i t¹o ®Êt cña c©y, còng cã thÓ do sau khi lªn lÝp vµ trång rõng, t¹o ®−îc vµnh ®ai ch¾n giã, chèng c¸t bay, kh¾c phôc ®−îc hiÖn t−îng óng ngËp th−êng xuyªn, do ®ã dÇn dÇn lµm t¨ng ®é pH cña ®Êt. +) Hµm l−îng cacbon h÷u c¬, N2, P2O5 vµ K2O ®Òu t¨ng, nh− vËy Keo l−ìi liÒm ®· lµm t¨ng hµm l−îng c¸c chÊt dinh d−ìng trong ®Êt, ®¸p øng ®−îc nhu cÇu c¶i t¹o m«i tr−êng ®Êt c¸t néi ®ång. C¸c chÊt dinh d−ìng kho¸ng trong ®Êt t¨ng lµ do rÔ Keo l−ìi liÒm cã rÊt nhiÒu nèt sÇn cã kh¶ n¨ng cè ®Þnh Nit¬ tù do tõ khÝ trêi, ngoµi ra c©y cã hÖ t¸n l¸ ph¸t triÓn rÊt m¹nh, vËt r¬i rông rÊt nhiÒu, ®−îc vi sinh vËt ph©n huû, tr¶ l¹i chÊt h÷u c¬ cho ®Êt. +) Vi sinh vËt ho¹t ®éng vµ tæng sè vi sinh vËt ®Òu t¨ng sÏ lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¶i t¹o ®Êt th«ng qua ho¹t ®éng cña chóng b»ng ph©n huü chÊt h÷u c¬ tõ cµnh kh« l¸ rông, cè ®Þnh ®¹m, hÊp phô l©n khã tiªu ®Ó tr¶ l¹i cho ®Êt P2O5 dÔ tiªu. * T¹i c¸c rõng trång Keo l−ìi liÒm trªn c¸t néi ®ång, qua kiÓm tra rÊt nhiÒu ®iÓm trªn ®Êt trèng trong rõng, kÓ c¶ nh÷ng n¬i kho¶ng c¸ch 3-4m so víi gèc c©y gÇn nhÊt ®Òu ph¸t hiÖn thÊy rÔ cña Keo l−ìi liÒm cã mang rÊt nhiÒu nèt sÇn. §iÒu nµy chøng tá rÔ cña Keo l−ìi liÒm v−¬n rÊt xa, kh¶ n¨ng sinh tr−ëng tèt vµ kh¶ n¨ng c¶i t¹o ®Êt còng rÊt tèt. 8
* Trªn ®Êt rõng Keo l−ìi liÒm khèi l−îng l¸ rông rÊt lín, che phñ ®Êt vµ c¶i t¹o ®Êt tèt, do ®ã Keo l−ìi liÒm cã kh¶ n¨ng c¶i t¹o ®Êt c¸t néi ®ång tèt, võa thÝch hîp ®−îc víi ®iÒu kiÖn óng ngËp võa thÝch hîp cho ®iÒu kiÖn c¸t bay côc bé. * Bªn c¹nh rõng trång Keo l−ìi liÒm tr−íc ®©y th−êng bÞ óng ngËp hoÆc c¸t bay, nªn hÇu hÕt ng−êi d©n bá hoang, nay hÇu nh− kh«ng cßn hiÖn t−îng c¸t bay, ng−êi d©n ®· trång ®−îc c¸c lo¹i hoa mµu nh−: Ng«, L¹c, D−a hÊu, D−a chuét... ThËm chÝ tr−íc ®©y mét sè vïng tròng trong rõng kh«ng thÓ trång rõng ®−îc, nay ng−êi d©n còng xin xen vµo gi÷a ®Ó trång c¸c lo¹i hoa mµu ®ã. 3.3. Trång rõng m« h×nh tr×nh diÔn 3.3.1. M« h×nh thø 1 - Trång n¨m 2002 §Æt t¹i Phong §iÒn - Thõa Thiªn HuÕ: mang ®Æc ®iÓm c¸t néi ®ång æn ®Þnh, thùc b× lµ c©y sim, mua vµ thanh hao vµ trµm giã. §Þa ®iÓm nµy t−¬ng ®èi cao tho¸t n−íc tèt nªn c©y sinh tr−ëng rÊt nhanh, rõng míi 2,5 tuæi ®¹t: D = 7,54cm; H = 5,.25m. M« h×nh nµy cßn ®−îc sö dông m¸y cµy lo¹i nhá cµy tu söa lÝp khi ch¨m sãc n¨m thø nhÊt, võa ph¸ v¸ng lµm t¨ng ®é t¬i xèp cho ®Êt, võa t¨ng kh¶ n¨ng tho¸t n−íc. §©y lµ mét ®iÓm míi trong ch¨m sãc rõng nªn rõng trång sinh tr−ëng rÊt tèt. 3.3.2. M« h×nh thø 2 - Trång n¨m 2004 §Æt t¹i Gio thµnh - Gio Linh - Qu¶ng TrÞ: Rõng míi 4 th¸ng tuæi, tû lÖ sèng cao, kh¶ n¨ng sinh tr−ëng tèt. M« h×nh nµy ®−îc trång tr×nh diÔn më réng nh»m tuyªn truyÒn nh©n d©n trång rõng Keo l−ìi liÒm trªn c¸t néi ®ång. M« h×nh nµy võa ®−îc trång th¸ng 12/2005, lµ thêi ®iÓm cuèi cïng cña ®Ò tµi, trªn c¬ së c¸c m« h×nh ®· bè trÝ thÝ nghiÖm, m« h×nh ®−îc bè trÝ tr×nh diÔn, trong ®ã sö dông loµi Keo l−ìi liÒm lµ chÝnh, sö dông thªm hai loµi Keo lai vµ Keo tai t−îng lµm ®èi chøng trªn mét diÖn tÝch kh¸ lín. Môc ®Ých thø nhÊt lµ kh¶o nghiÖm l¹i xem Keo lai cã kh¶ n¨ng thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn ®Êt c¸t néi ®ång hay kh«ng vµ môc ®Ých thø hai lµ ®Ó ng−êi d©n thÊy ®−îc kh¶ n¨ng v−ît tréi cña Keo l−ìi liÒm so víi c¸c loµi kh¸c. Bè trÝ trång mËt ®é 1.650 c©y/ha (3 x 2m), lµm ®Êt b»ng m¸y cµy, lªn lÝp ®«i, cao 0,4m, bãn ph©n Vi sinh 200 g/gèc BiÓu 12: Sinh tr−ëng c¸c loµi Keo trång tr×nh diÔn t¹i Gio Linh - Qu¶ng TrÞ 04 th¸ng TT Loµi c©y trång Tû lÖ sèng (%) D0 (mm) Hvn (cm) 1 Keo l−ìi liÒm 98 4.25 85.76 2 Keo lai 95 3.13 30.24 3 Keo tai t−îng 85 2.37 35.27 BiÓu 12 cho thÊy sau 4 th¸ng: Keo l−ìi liÒm tû lÖ sèng 98%, sinh tr−ëng rÊt m¹nh, bé t¸n l¸ rÊt dµy, chøng tá søc sinh tr−ëng tèt. Hai loµi cßn l¹i ch−a ®¸nh gi¸ ®−îc, v× sau khi trång (th¸ng 12 n¨m 2004) ®Õn nay l−îng m−a rÊt Ýt, n¾ng h¹n rÊt gay g¾t nªn c©y sèng trong ®iÒu kiÖn nh− vËy rÊt khã kh¨n. §iÒu nµy cµng chøng tá kh¶ n¨ng thÝch øng réng cña Keo l−ìi liÒm trong mäi ®iÒu kiÖn lËp ®Þa vµ thêi tiÕt. IV. KÕt luËn vμ ®Ò nghÞ 4.1. KÕt luËn * §iÒu tra tËp ®oµn c©y trång trªn c¸t néi ®ång vïng B¾c Trung Bé - Keo l−ìi liÒm lµ loµi cã triÓn väng nhÊt trªn ®Êt c¸t néi ®ång vïng B¾c Trung Bé. §©y lµ loµi c©y cã kh¶ n¨ng thÝch nghi tèt trªn ®iÒu kiÖn kh¾c nghiÖt cña ®Êt c¸t néi ®ång. Chóng cã kh¶ n¨ng sinh tr−ëng tèt trªn c¸t néi ®ång óng ngËp khi ®−îc lªn lÝp, võa thÝch hîp trong ®iÒu kiÖn c¸t bay côc bé v× nã cã bé rÔ ®Æc biÖt ph¸t triÓn. Ngoµi ra víi bé rÔ ph¸t triÓn, cã nhiÒu nèt sÇn vµ bé t¸n l¸ dµy, rông l¸ nhiÒu nã cã −u thÕ trong viÖc c¶i t¹o ®Êt, c¶i t¹o m«i tr−êng. 9
- Keo l¸ trµm lµ loµi c©y cã kh¶ n¨ng sinh tr−ëng kÐm, l¸ vµng, ph©n cµnh nh¸nh nhiÒu, t¹o nªn d¹ng th©n nh− c©y bôi, cã kh¶ n¨ng t¹o ®ai xanh nh−ng kh¶ n¨ng cho s¶n phÈm gç thÊp. - C¸c loµi b¹ch ®µn th× kh«ng nªn trång vïng c¸t. - Phi lao chØ nªn trång ë nh÷ng vïng t−¬ng ®èi tho¸t n−íc, kh«ng bÞ óng ngËp vµ lªn lÝp cao. - Riªng loµi c©y Keo lai b−íc ®Çu thÊy cã triÓn väng kh¸ tèt, tuy nhiªn cÇn cã nh÷ng kh¶o nghiÖm ®Çy ®ñ tr−íc khi cã nh÷ng kÕt luËn. * X©y dùng m« h×nh trång rõng Keo l−ìi liÒm trªn c¸t néi ®ång vïng B¾c Trung Bé a. §èi víi thÝ nghiÖm lªn lÝp: - LÝp ®«i cã chiÒu réng lÝp 4,0m, r·ng lÝp réng 2,0m, lÝp cao 0,4m. Trªn lÝp trång hai hµng, c¸ch nhau 3,0m, c¸ch mÐp lÝp 0,5m vµ lÝp ®¬n cã chiÒu réng lÝp lµ 1,5m, r·nh lÝp 1,5m vµ cao 0,4m trªn lÝp trång 1 hµng ®Òu cho kÕt qu¶ tèt nhÊt, tuy nhiªn trong khi thi c«ng th× biÖn ph¸p lµm lÝp ®«i dÔ thùc hiÖn b»ng m¸y, Ýt tèn nh©n c«ng h¬n nªn −u viÖt h¬n. - C¸c c«ng thøc lªn lÝp thÊp, hoÆc lÝp réng qu¸ c©y ®Òu sinh tr−ëng kÐm. Riªng ®èi víi c«ng thøc kh«ng lªn lÝp th× sinh tr−ëng rÊt kÐm. - C¸c c«ng thøc ®èi chøng Keo l¸ trµm ®Òu sinh tr−ëng kÐm h¬n h¼n so víi Keo l−ìi liÒm. b. §èi víi thÝ nghiÖm bãn lãt: - §èi víi ph©n ho¸ häc: Ph©n Vi sinh 200g/gèc vµ ph©n NPK 100g/gèc cã sinh tr−ëng h¬n trong giai ®o¹n ®Çu kho¶ng mét n¨m tuæi, tuy nhiªn xÐt vÒ gi¸ thµnh th× bãn ph©n Vi sinh 200 g/gèc vÉn kinh tÕ h¬n. - §èi víi ph©n h÷u c¬: Ph©n Vi sinh 200 g/gèc vµ Ph©n chuång 2 kg/gèc cho kÕt qu¶ tèt nhÊt, tuy nhiªn khi ¸p dông trong trång rõng th× bãn ph©n chuång sÏ khã ¸p dông trªn diÖn réng do ph¶i vËn chuyÓn vµ bãn ph©n víi khèi l−îng lín nªn chi phÝ t¨ng. Do ®ã c«ng thøc bãn Vi sinh 200 g/gèc lµ −u viÖt nhÊt. - VËy xÐt chung th× bãn lãt ph©n Vi sinh 200 g/gèc lµ hiÖu qu¶ nhÊt. c. §èi víi thÝ nghiÖm mËt ®é trång: MËt ®é 1.650 c©y/ha (3m x 2m) lµ cho kÕt qu¶ tèt nhÊt nh−ng ch−a hoµn toµn sai kh¸c so víi c«ng thøc 3 x 1,5m cÇn tiÕp tôc ®Ó ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ h¬n. * H−íng dÉn kü thuËt trång rõng Keo l−ìi liÒm trªn c¸t néi ®ång vïng bTB a. BiÖn ph¸p lµm ®Êt: Nªn cµy toµn diÖn b»ng m¸y, lªn lÝp ®«i, lÝp réng 4,0m, r·nh lÝp réng 2,0m, lÝp cao 0,4m. Trªn lÝp trång hai hµng, c¸ch nhau 3,0m, c¸ch mÐp lÝp 0,5m. - Thêi vô lµm ®Êt: Vµo cuèi mïa m−a lò kho¶ng trung tuÇn th¸ng 11, s¾p chuÈn bÞ trång rõng. b. MËt ®é trång: CÇn ph¶i tiÕp tôc theo dâi ®Ó ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ thªm tr−íc khi x¸c ®Þnh mËt ®é phï hîp, tuy nhiªn mËt ®é 1650 c©y/ha cã triÓn väng cao ( MËt ®é tÝnh trªn toµn diÖn tÝch kÓ c¶ lÝp vµ r·nh lÝp) c. Ph©n bãn: Nªn bãn ph©n l©n vi sinh h÷u c¬, liÒu l−îng 200 g/gèc. d. Tiªu chuÈn c©y con: C©y con ph¶i ®−îc chuÈn bÞ tèt, cÇn gieo sím (kho¶ng ®Çu th¸ng 8), khi c©y ®¹t tiªu chuÈn trång rõng (Kho¶ng 40 -50cm) th× cho ®¶o bÇu vµ c¾t kho¶ng 1/2 diÖn tÝch l¸ tr−íc vô trång kho¶ng 15 ngµy - 1 th¸ng. e. Trång rõng: Thêi vô: Rõng nªn trång vµo cuèi mïa m−a lò, kho¶ng cuèi th¸ng 11, ®Çu th¸ng 12 h¹n chÕ bít bÞ óng ngËp vµ tr¸nh bÞ tr«i lÝp khi c©y ch−a bÐn rÔ, dÔ bÞ tr«i c©y, s¹t lë lÝp, lµm mÊt t¸c dông chèng óng cña lÝp. - Kü thuËt trång: C©y con ®−îc trång s©u kho¶ng 20cm kÓ tõ mÆt trªn tói bÇu, trång xong vun gèc cao ≥15cm, ®−êng kÝnh ≥50cm, gióp gi÷ Èm vµ tr¸nh giã lay gèc. 10
g. Ch¨m sãc: Lµm cá vun gèc: Ba n¨m ®Çu, vµo mïa xu©n, xíi vµ vun gèc gi÷ Èm cho c©y, D ≥60cm, mét sè n¬i c¸t bay côc bé, n¨m thø nhÊt sau khi trång khi ch¨m sãc cÇn chó ý vun cá vµo quanh gèc c©y con ®Ó chèng c¸t bay côc bé. - Tu söa ®ai lÝp: Hai n¨m ®Çu sau khi trång, cÇn tu söa ®ai lÝp vµ lµm r·nh tho¸t n−íc tr−íc mïa m−a, vµo kho¶ng th¸ng 9, cã thÓ sö dông m¸y cµy n«ng nghiÖp cì nhá thùc hiÖn rÊt tèt, võa ph¸ v¸ng, t¨ng tÝnh tho¸t n−íc, võa lµm ®Êt t¬i xèp, gióp c©y sinh tr−ëng tèt. 4.2. KiÕn nghÞ - Víi kÕt qu¶ ®iÒu tra c¸c loµi c©y ®· trång vµ x©y dùng c¸c m« h×nh trång rõng Keo l−ìi liÒm, ®Ò nghÞ nh©n réng loµi Keo l−ìi liÒm trång ®¹i trµ trªn c¸t néi ®ång vïng B¾c Trung Bé v× nã võa ®¸p øng ®−îc môc tiªu c¶i t¹o m«i tr−êng võa cho s¶n phÈm gç, cñi nh»m n©ng cao ®êi sèng kinh tÕ cho ng−êi d©n trong vïng. - Nªn tæ chøc c¸c líp tËp huÊn, tr×nh diÔn ®Ó giíi thiÖu c¸c m« h×nh rõng hiÖu qu¶ cao cho nh©n d©n ®Þa ph−¬ng nh»m vËn ®éng nh©n d©n trong vïng trång loµi Keo l−ìi liÒm. - DiÖn tÝch rõng m« h×nh ®· trång lµ 16,0 ha, ®Ò nghÞ tiÕp tôc cho ch¨m sãc, b¶o vÖ vµ theo dâi ®Ó ®¸nh gi¸ mét c¸ch toµn diÖn h¬n. - KÝnh ®Ò nghÞ Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT cïng ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt nam thÈm ®Þnh vµ th«ng qua b¶n h−íng dÉn kü thuËt trång rõng Keo l−ìi liÒm trªn c¸t néi ®ång vïng B¾c Trung Bé. Tμi liÖu tham kh¶o 1. NguyÔn Hoµng NghÜa vµ Lª §×nh Kh¶: Kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø Keo - KÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc L©m nghiÖp - Nhµ xuÊt b¶n Hµ Néi - 1998. 2. §ç §×nh S©m, Ng« §×nh QuÕ, §¸nh gi¸ tiÒm n¨ng s¶n xuÊt ®Êt l©m nghiÖp khu bèn cò - KÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc L©m nghiÖp vïng B¾c Trung Bé 1991 - 1996 -ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam. 3. KÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ trång rõng vµ phôc håi rõng tù nhiªn - ViÖn Khoa häc l©m nghiÖp ViÖt Nam - 2001. 4. NguyÔn Ngäc B×nh - ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam: §Êt rõng ViÖt Nam, nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp 1996. 5. Cao Quang NghÜa – B¸o c¸o Tæng kÕt ®¸nh gi¸ c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Ó hoµn thiÖn kü thuËt trång rõng phßng hé ®Êt c¸t tr¾ng cè ®Þnh n¨m 2000 – 2003. 6. Phan Liªu - §Êt c¸t biÓn nhiÖt ®íi Èm , Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc vµ Kü thuËt Hµ néi – 1987. 7. §Æng V¨n ThuyÕt – B¸o c¸o tæng kÕt Khoa häc - §Ò tµi Nghiªn cøu x¸c ®Þnh m« h×nh rõng phßng hé trªn c¸t di ®éng ë ven biÓn tØnh Qu¶ng B×nh, n¨m 2005. 8. Result or Scientific Research on Silviculture in Vietnam -1998 - Forest Science Institute of Vietnam (FSIV) and Japan International Cooparation Agency (JICA) 9. Bentham, G and F mueller, 1984 Flora Australiensis: A description of the plants of the Australian Territery. Lovell Reeve & Co., London. Vol.II. 10. Stephen Midgley: Acacia crassicarpa a tree in the domestication fast lane. Tree resouces news No 6. Australia 2000. 11. Recent Development in Acacia Planting (Nh÷ng ph¸t triÓn gÇn ®©y cña c¸c loµi Keo Acacia) - Aciar proceedings - No.82 - 1998 gåm c¸c bµi: 12. Xeme Samountry: Acacia mangium - potential species for comercial plantation in Lao PDR 13. Nguyen Hoang Nghia & Le Ding Kha: Selection of Acacia species and provenances for planting in Vietnam 11