Nghiên cứu lựa chọn tinh dịch, môi trường bảo tồn và sử dụng tinh dịch trâu Murrah đông lạnh để dẫn tinh cho trâu cái nội

Nguyễn Đức Hùng và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 180(04): 135 - 140<br /> <br /> NGHIÊN CỨU LỰA CHỌN TINH DỊCH, MÔI TRƯỜNG BẢO TỒN<br /> VÀ SỬ DỤNG TINH DỊCH TRÂU MURRAH ĐÔNG LẠNH<br /> ĐỂ DẪN TINH CHO TRÂU CÁI NỘI<br /> Nguyễn Đức Hùng1, Lê Thị Liên2*<br /> 1<br /> <br /> Đại học Thái Nguyên, 2Trường Đại học Khoa học – ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> 03 trâu đực Murrah số hiệu 05, 06, 07, độ tuổi 5 – 7 năm, khối lượng 600 – 700 kg, khỏe mạnh<br /> được dùng vào nghiên cứu lựa chọn tich dịch và môi trường bảo tồn tinh đông lạnh. Kết quả cho<br /> thấy, chất lượng tinh dịch trâu Murrah chịu ảnh hưởng rõ rệt của các thể. Trâu số 05 có chất lượng<br /> tinh dịch tốt nhất, thể hiện thể tích tinh dịch, hoạt lực tinh trùng, tỷ lệ tinh trùng sống và tổng số<br /> tinh trùng tiến thẳng cao nhất (3,18 ml, 70,89%, 94,78%, 2,2 tỷ/lần) và tỷ lệ tinh trùng kỳ hình<br /> thấp nhất (6,63%); môi trường 2 (MT2) có tỷ lệ glycerin 7,5% cho chất lượng tinh dịch sau đông<br /> lạnh và giải đông tốt nhất với các chỉ tiêu A đạt 39,93%, K đạt 9,92%, Sg đạt 85,27% và sử dụng<br /> tinh dịch trâu Murrah được làm đông lạnh trong môi trường Nhật Bản chứa 7,5% glycerin để dẫn<br /> tinh cho trâu cái nội cho tỷ lệ thụ thai đạt 54,23%.<br /> Từ khóa: trâu Murrah, môi trường, tinh dịch, tinh đông lạnh, dẫn tinh<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ*<br /> Trâu Murrah là một giống trâu tốt của Ấn Độ,<br /> có thể chất vững chắc, khối lượng lớn và sức<br /> sản xuất sữa cao, được nhập vào nước ta từ<br /> thập niên 70 của thế kỷ XX với mục tiêu lai<br /> tạo, cải tạo giống trâu nội. Tuy nhiên, do đặc<br /> điểm sinh lý sinh dục của trâu đực Murrah có<br /> nhiều điểm không phù hợp với trâu cái nội,<br /> phần lớn trâu đực Murrah không có ham<br /> muốn tính dục với trâu cái Việt Nam (Mai<br /> Văn Sánh, 1996 [3]), nên việc lai tạo bằng<br /> giao phối trực tiếp gặp nhiều khó khăn. Vì<br /> vậy việc ứng dụng thụ tinh nhân tạo là giải<br /> pháp quan trọng để lai tạo nhằm cải tạo đàn<br /> trâu nội.<br /> Hiệu quả thụ tinh nhân tạo phụ thuộc vào nhiều<br /> yếu tố, trong đó có chất lượng tinh dịch, đặc<br /> biệt là tinh dịch được bảo tồn. Tuy nhiên, kỹ<br /> thuật và môi trường đông lạnh tinh dịch có ảnh<br /> hưởng trực tiếp tới chất lượng tinh dịch trong<br /> quá trình bảo tồn, sau giải đông và dẫn tinh.<br /> Xuất phát từ lý do trên, chúng tôi tiến hành đề<br /> tài “Nghiên cứu lựa chọn tinh dịch, môi<br /> trường bảo tồn và sử dụng tinh dịch trâu<br /> Murrah đông lạnh dẫn tinh cho trâu cái nội”.<br /> ĐỐI TƯỢNG, ĐỊA ĐIỂM VÀ PHƯƠNG<br /> PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> *<br /> <br /> Tel: 0984 860400, Email: lienlt@tnus.edu.vn<br /> <br /> Đối tượng, vật liệu, địa điểm và thời gian<br /> nghiên cứu<br /> - Đối tượng: Tinh dịch của 3 trâu Murrah số<br /> hiệu 05, 06, 07 (trâu 05 được 5 năm tuổi có<br /> khối lượng 720 kg, trâu 06 được 6 năm tuổi<br /> có khối lượng 680 kg, trâu 07 được 7 năm<br /> tuổi có khối lượng 600 kg). Cả 3 trâu thí<br /> nghiệm đều khỏe mạnh và được chăm sóc<br /> theo quy trình của Trung tâm nghiên cứu và<br /> Phát triển chăn nuôi Miền núi – Viện Chăn<br /> nuôi Quốc gia. Trâu cái có khả năng sinh sản<br /> bình thường thuộc các huyện Phú Bình, Võ<br /> Nhai và TP. Sông Công – tỉnh Thái Nguyên<br /> và Môi trường pha loãng, đông lạnh tich dịch<br /> của Nhật Bản với 3 mức glycerin. Thành phần<br /> môi trường được trình bày ở bảng 1.<br /> - Địa điểm nghiên cứu: Trung tâm nghiên cứu<br /> và Phát triển chăn nuôi Miền núi và Viện<br /> Chăn nuôi Quốc gia.<br /> - Thời gian: Tháng 8/2015 – 8/2016<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> - Phương pháp khai thác tinh dịch: Thực hiện<br /> bằng phương pháp dùng âm đạo giả, sử dụng<br /> trâu cái làm giá nhảy. Khai thác tinh dịch vào<br /> khoảng thời gian từ 7 giờ đến 8 giờ với tần<br /> suất khai thác là 2 lần/tuần. Mỗi cá thể trâu<br /> đực được lấy tinh trong 4 mùa (Xuân, Hạ,<br /> Thu, Đông) và mỗi mùa lấy 10 mẫu tinh<br /> dịch/cá thể.<br /> 135<br /> <br /> Nguyễn Đức Hùng và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 180(04): 135 - 140<br /> <br /> Bảng 1. Thành phần môi trường pha loãng, đông lạnh tinh dịch<br /> TT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> <br /> Thành phần<br /> Tris<br /> Axit Citric<br /> Fructose<br /> Lactose<br /> Raffinose<br /> Penicillin G<br /> Streptomycin<br /> Glycerin<br /> Lòng đỏ trứng gà<br /> Nước cất để vừa đủ 100 ml<br /> <br /> ĐVT<br /> g<br /> g<br /> g<br /> g<br /> g<br /> UI/ml<br /> mg/ml<br /> %<br /> %<br /> <br /> MT1<br /> 1,363<br /> 0,762<br /> 0,375<br /> 1,5<br /> 2,7<br /> 100.000<br /> 100<br /> 6,5<br /> 20<br /> <br /> MT2<br /> 1,363<br /> 0,762<br /> 0,375<br /> 1,5<br /> 2,7<br /> 100.000<br /> 100<br /> 7,5<br /> 20<br /> <br /> MT3<br /> 1,363<br /> 0,762<br /> 0,375<br /> 1,5<br /> 2,7<br /> 100.000<br /> 100<br /> 8,5<br /> 20<br /> <br /> - Phương pháp xác định các chỉ tiêu chất<br /> lượng tinh dịch và tiêu chuẩn chất lượng tinh<br /> dịch làm đông lạnh:<br /> <br /> vào dung dịch pha loãng ở bước 1, lắc nhẹ<br /> tinh dịch trộn đều, tiếp tục cân bằng ở 5oC<br /> trong 4 giờ. Sau đó nạp tinh vào cọng rạ.<br /> <br /> + Các chỉ tiêu chất lượng tinh dịch được xác<br /> định bằng phần mềm Sperm vision 3.0 và các<br /> phương pháp thường quy trong chăn nuôi,<br /> gồm: Thể tích tinh dịch (V), hoạt lực tinh<br /> trùng (A), nồng độ tinh trùng (C), tỷ lệ tinh<br /> trùng kỳ hình (K), tỷ lệ tinh trùng sống (Sg),<br /> tổng số tinh trùng tiến thẳng (VAC).<br /> <br /> + Tinh dịch làm đông lạnh phải đạt các chỉ<br /> tiêu: A ≥ 70%, K ≤ 15%, Sg ≥ 70% và C ≥<br /> 0,7 tỷ/ml. Mật độ tinh trùng làm đông lạnh<br /> đạt tối thiểu 50 triệu/cọng rạ.<br /> <br /> + Phương pháp pha loãng tinh dịch: Môi<br /> trường pha loãng, bảo tồn tinh dịch được chia<br /> thành 2 phần A và B, trong đó phần A không<br /> có glycerin và phần B được bổ sung glycerin<br /> với 3 mức khác nhau.<br /> Bước 1: Tinh dịch thu được sau khai thác, pha<br /> lần thứ nhất với phần A theo tỷ lệ pha loãng<br /> là 1/2 thể tích cuối cùng cần đạt được hạ nhiệt<br /> độ từ từ 15oC xuống đến 5oC trong thời gian<br /> 1,5 giờ.<br /> Bước 2: Cho dung dịch phần B (có glycerin)<br /> Tỷ lệ thụ thai ở lần phối đầu (%) =<br /> <br /> - Phương pháp dẫn tinh và xác định tỷ lệ thụ<br /> thai: Căn cứ vào kết quả thí nghiệm trên sẽ<br /> lựa chọn tinh dịch của trâu đực cho kết quả<br /> tinh tốt nhất để phối giống cho đàn trâu cái<br /> địa phương.<br /> + Dẫn tinh bằng phương pháp trực tràng – tử<br /> cung với súng bắn tinh; dẫn tinh kép, lần 1 tại<br /> thời điểm sau chịu đực 10 – 12 giờ, lần 2 cách<br /> lần 1 là 6 giờ do cùng một người tiến hành<br /> dẫn tinh.<br /> + Xác định trâu cái có chửa bằng phương pháp<br /> khám thai qua trực tràng sau khi phối 90 ngày.<br /> + Tỷ lệ thụ thai xác định bằng công thức:<br /> Số trâu cái có chửa<br /> Tổng số trâu cái phối lần đầu<br /> <br /> x 100<br /> <br /> Phương pháp xử lý số liệu: Số liệu được xử lý theo phương pháp thống kê sinh trên phần mềm<br /> Excel và Minitab 16.<br /> KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> Chất lượng tinh dịch của trâu Murrah<br /> Bảng 2. Chất lượng tinh dịch trâu Murrah sau khai thác<br /> Số<br /> hiệu<br /> trâu<br /> 05<br /> 06<br /> 07<br /> <br /> Số lần<br /> khai<br /> thác<br /> 40<br /> 40<br /> 40<br /> <br /> V (ml)<br /> Mean  SD<br /> <br /> A (%)<br /> Mean  SD<br /> <br /> 3,18a  0,21<br /> 3,04b  0,23<br /> 3,08b  0,21<br /> <br /> 70,89a  1,45<br /> 70,65ab 1,40<br /> 70,52b  1,06<br /> <br /> C (tỷ/ml)<br /> Mean  SD<br /> 0,99a0,11<br /> 1,02a0,08<br /> 1,01a0,08<br /> <br /> K (%)<br /> Mean  SD<br /> 6,63b1,67<br /> 7,17a0,25<br /> 7,41a0,39<br /> <br /> Sg (%)<br /> Mean  SD<br /> 94,78a0,67<br /> 94,09b1,22<br /> 94,66a0,60<br /> <br /> VAC (tỷ)<br /> Mean  SD<br /> 2,20a0,48<br /> 2,18a0,25<br /> 2,19a0,30<br /> <br /> Ghi chú: Trong cùng một cột, các giá trị Mean có chữ cái khác nhau là có sự sai khác có ý nghĩa thống kê<br /> (P