Thông tin khoa học công nghệ<br />
<br />
NGHIÊN CỨU MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP CHỐNG GHI ÂM<br />
Đoàn Văn Hòa*, Thái Trung Kiên, Đào Xuân Ước<br />
Tóm tắt: Thông tin lời nói là một trong những nguồn thông tin chính về cuộc<br />
sống cá nhân hoặc thông tin về các hoạt động tài chính, nghiên cứu và sản xuất của<br />
một tổ chức, tức là thông tin không phải là công khai rộng rãi (đôi khi là bí mật).<br />
Mặc dù vai trò gia tăng đáng kể của hệ thống thông tin tự động, thông tin lời nói<br />
trong luồng thông điệp vẫn còn phổ biến (lên đến 80% tổng lưu lượng) [1]. Trong<br />
bài báo này, trình bày nghiên cứu tổng quan một số phương pháp chống ghi âm khi<br />
đối tượng sử dụng máy ghi âm để ghi trộm. Phân tích phương pháp chống ghi âm<br />
bằng cách dùng thiết bị phát sóng siêu âm, sóng điện từ, phát tạp âm, phân tích<br />
những ưu nhược điểm và so sánh giữa chúng.<br />
Keywords: Phương pháp dùng sóng siêu âm; Máy ghi âm; Sóng siêu âm; sóng điện từ; Chống nghe trộm.<br />
<br />
1. ĐẶT VẤN ĐỀ<br />
Để thu âm có thể sử dụng đa dạng các công cụ gián điệp thông minh cho phép<br />
thu thông tin giọng nói trên các kênh âm thanh trực tiếp, dao động rung âm thanh,<br />
âm điện và quang điện tử (quang âm). Các công trình nghiên cứu trong lĩnh vực<br />
này trên thế giới đã có những công bố mới và sâu sắc như công trình [3], [8], còn<br />
trong nước hầu như chưa có công trình nào nghiên cứu bài bản đầy đủ và công bố<br />
trên các tạp chí.<br />
Trong bài báo này, nghiên cứu vấn đề chống ghi âm khi đối tượng sử dụng các<br />
phương tiện máy ghi âm để ghi trộm. Cách đơn giản nhất và hợp pháp để lưu thông<br />
tin bằng giọng nói là sử dụng máy ghi âm, điện thoại. Do sự phát triển nhanh<br />
chóng của công nghệ điện tử, những thiết bị ghi âm kích thước siêu bé và cho phép<br />
ghi âm khối lượng lớn thông tin đã được sản xuất. Vì vậy việc bảo vệ các cuộc<br />
đàm phán từ việc ghi trộm bằng phương tiện điện tử là hết sức cấp bách.<br />
Có hai loại hình ghi âm giọng nói:<br />
- Tương tự (với băng ghi âm);<br />
- Kỹ thuật số (với ghi vào bộ nhớ flash, ổ cứng).<br />
Hiện nay trên thế giới các biện pháp chống ghi âm chủ yếu sử dụng bằng cách<br />
dùng thiết bị phát sóng siêu âm, sóng điện từ, hoặc phát tạp âm với cường độ<br />
lớn[2]. Mỗi phương pháp sẽ có những ưu nhược điểm và tùy vào từng trường hợp<br />
cụ thể để lựa chọn sử dụng phương pháp nào.<br />
Cũng như phương pháp ức chế sóng điện từ bằng cách hướng máy phát sóng tới<br />
máy ghi âm, nơi mà các đường mạch in trên mạch và các điểm tiếp xúc của các<br />
phần tử mạch nhiễu tín hiệu tần số cao. Tín hiệu nhiễu tần số cao ở trên được tác<br />
động lên các phần tử phi tuyến của máy ghi âm và thâm nhập vào đường dẫn tín<br />
hiệu âm thanh của nó, dẫn đến sự biến dạng của tín hiệu hữu ích. Ảnh hưởng nhiều<br />
hơn cả là tác động của nhiễu điện từ trường lên các hệ con của máy ghi âm. Nhất là<br />
thành phần có chức năng biến đổi tín hiệu âm thanh sang tín hiệu điện. Cần lưu ý<br />
rằng hiệu quả của phương pháp này phụ thuộc nhiều vào loại máy ghi âm và vị trí<br />
bố trí của nó so với vị trí đặt máy chống ghi âm.<br />
2. CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỐNG GHI ÂM<br />
2.1. Phương pháp chống ghi âm bằng sóng siêu âm đơn tần<br />
<br />
<br />
Tạp chí Nghiên cứu KH&CN quân sự, Số Đặc san CNTT, 04 - 2019 205<br />
Công nghệ thông tin<br />
<br />
Hệ thống thiết bị chống ghi âm bằng cách phát sóng siêu âm đơn tần với tần số<br />
phát vào khoảng trên 20 kHz, cường độ vào khoảng 90 dB tương tác trực tiếp vào<br />
micro của máy ghi âm. Có 2 cơ chế ngăn chặn:<br />
- Quá tải bộ khuyếch đại đầu ghi;<br />
- Gây ra phản ứng kích động lên hệ thống tự động điều chỉnh mức ghi.<br />
Việc tác động của sóng siêu âm cường độ lớn dẫn đến quá tải khuyếch đại đầu vào<br />
ngay sau phần thu nhận âm thanh. Sự tác động này làm dịch chuyển điểm hoạt<br />
động phần tử phi tuyến của bộ khuyếch đại, dẫn đến sự biến dạng mạnh của tín<br />
hiệu được ghi âm đến mức không thể giải mã được. Nếu thiết bị ghi âm có hệ<br />
thống tự động điều chỉnh mức ghi thì sẽ tạo điều kiện đơn giản hơn trong việc<br />
chống lại việc ghi âm. Nguyên nhân là bởi vì bức xạ siêu âm cường độ cao sẽ tác<br />
động lên hệ thống làm giảm mạnh hệ số khuyếch đại micro từ đó tín hiệu đầu ra<br />
nhận được sẽ là tín hiệu hoàn toàn khác.<br />
2.2. Phương pháp chống ghi âm dùng hai sóng siêu âm<br />
Phương pháp siêu âm tần số kép sử dụng thuộc tính của bộ khuếch đại micrô<br />
giống như một thành phần phi tuyến tính. Hệ thống phát ra hai dao động siêu âm<br />
cường độ mạnh với tần số khác nhau 0,3÷4 kHz. Hai tín hiệu này tác động trực tiếp<br />
lên trên phần tử phi tuyến của bộ khuếch đại micrô, dẫn đến thu nhận được tín hiệu<br />
có tần số kết hợp (chênh lệch), nằm trong phạm vi 0,3÷4 kHz. Tín hiệu tần số khác<br />
biệt này hoạt động như một tín hiệu gây nhiễu.<br />
Ưu việt của 2 phương pháp dùng 1 hoặc 2 sóng siêu âm để chống ghi âm là sẽ<br />
che dấu được hành động vì thiết bị sẽ phát ra âm thanh nhỏ. Nhưng hệ quả của nó<br />
sẽ giảm đi rõ rệt nếu như trước đó được sử dụng các biện pháp ngăn chặn với các<br />
thiết bị chuyên dụng:<br />
- Micro của máy ghi âm được bảo vệ bằng bộ lọc từ các vật liệu đặc biệt giới<br />
hạn băng thông, nhằm giới hạn trên giải âm thanh nghe được;<br />
- Trong đường mạch của bộ khuếch đại micrô được cài đặt bộ lọc thông thấp có<br />
tần số giới hạn thấp hơn 4 kHz;<br />
- Sử dụng micrô trong máy ghi âm có giải băng thông khoảng 0 ÷ 4 kHz.<br />
Ảnh hưởng của sóng siêu âm lên cơ thể người:<br />
Với việc tiếp xúc lâu dài và chuyên sâu với siêu âm có thể gây ra sự phá hủy<br />
các tế bào mô. Siêu âm làm suy yếu quá trình hô hấp tế bào, giảm tiêu thụ oxy, làm<br />
bất hoạt một số enzyme và hormone.<br />
Khi tiếp xúc với siêu âm cường độ cao, bụng bị đau dữ dội, hói đầu, bỏng, giác<br />
mạc và đục thủy tinh thể, tan máu, thay đổi sinh hóa nghiêm trọng (giảm<br />
cholesterol trong máu, tiết niệu và axit lactic), tử vong xảy ra ở tần số cao Những<br />
người tiếp xúc với các giao động siêu âm trong một thời gian dài trải qua buồn<br />
ngủ, chóng mặt và mệt mỏi nhanh chóng. Việc kiểm tra cho thấy tác dụng của<br />
chứng loạn trương lực thực vật.<br />
2.3. Phương pháp siêu âm dựa trên sự tương tác phi tuyến của dao động siêu<br />
âm với không khí<br />
Thay thế cho các phương pháp được mô tả trên, có thể sử dụng dao động siêu<br />
âm công suất cao khoảng hàng chục W. Sự lan truyền các hiệu ứng phi tuyến tính<br />
phát sinh trong không khí cho phép tạo ra nhiễu âm thanh cho tín hiệu giọng nói.<br />
<br />
<br />
206 Đ. V. Hòa, T. T. Kiên, Đ. X. Ước, “Nghiên cứu một số phương pháp chống ghi âm.”<br />
Thông tin khoa học công nghệ<br />
<br />
Với biên độ dao động siêu âm nhỏ, sóng dao động tắt dần trong không khí và sẽ<br />
không có biểu hiện của hiệu ứng phi tuyến. Hiệu ứng phi tuyến trong trường âm<br />
thanh có thể được coi là kết quả của sự thay đổi tính chất của môi trường gây ra<br />
bởi sóng siêu âm, và ảnh hưởng đến sự lan truyền của nó (tự tương tác). Hiệu ứng<br />
phi tuyến xảy ra khi vận tốc của hạt trong sóng cao hơn nhiều so với vận tốc lan<br />
truyền sóng [3]. Các hiệu ứng phi tuyến trong trường âm thanh bao gồm: sự thay<br />
đổi hình dạng sóng trong quá trình lan truyền của nó và sự xuất hiện của các âm<br />
kết hợp vv... Hiệu ứng phi tuyến sẽ chỉ xuất hiện nếu điều kiện Ma>>1 [3]:<br />
v p'<br />
Ma (1)<br />
c p<br />
Trong đó Ma là Số Max của âm thanh, v là biên độ dao động của vận tốc hạt, c<br />
là tốc độ âm thanh, p' là mật độ dư do sóng tạo nên, p là giá trị mật độ cân bằng.<br />
Thiết bị chống ghi âm trộm dựa trên sự xuất hiện của hiệu ứng phi tuyến tính<br />
trong không khí khi truyền sóng siêu âm bao gồm một máy phát dao động siêu âm<br />
điều chế với nguồn nhiễu trong dải âm thanh và bộ phát định hướng hẹp dưới dạng<br />
lưới phẳng (Hình 1). Sóng siêu âm phát ra từ thiết bị trực tiếp điều chế với nguồn<br />
nhiễu trong giải âm thanh nghe được và hướng vào thiết bị ghi âm. Con người về<br />
bản chất không nghe được âm thanh từ sóng siêu âm nhưng do hiệu ứng phi tuyến<br />
này nên kết quả sẽ nghe được âm thanh dạng lẹt xẹt. Do đó, tín hiệu nhiễu điều chế<br />
này sẽ được ghi lại trên máy ghi âm lẫn với nền của tín hiệu giọng nói.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Hình 1. Sơ đồ đo hệ thống nguồn sóng siêu âm.<br />
Trong tài liệu [3] thực hiện các thực nghiệm để khẳng định các giả thiết nêu trên<br />
sử dụng thiết bị sóng siêu âm cấu tạo từ lưới phẳng các nguồn phát 6x6. Đường<br />
kính của mỗi nguồn phát là 9 mm. Khoảng cách giữa các nguồn phát là đều nhau<br />
và bằng 11,2 mm.<br />
Biểu đồ lý thuyết về hướng dành cho các nguồn siêu âm phân bố đều tuyến tính<br />
theo công thức sau:<br />
n d <br />
sin sin <br />
R (2)<br />
d <br />
n sin <br />
<br />
Trong đó n – số lượng nguồn phát (n = 6 trong các mặt phẳng ngang và mặt<br />
phẳng đứng), d – khoảng cách giữa các tâm của nguồn phát d = 11.2 mm, λ – bước<br />
sóng.<br />
Phân tích lý thuyết biểu đồ hướng, chúng ta có thể kết luận rằng cũng có bức xạ<br />
<br />
<br />
Tạp chí Nghiên cứu KH&CN quân sự, Số Đặc san CNTT, 04 - 2019 207<br />
Công nghệ thông tin<br />
<br />
từ các thùy bên nằm dưới 45° so với thùy chính. Sự hiện diện của các thùy bên dẫn<br />
đến một tác dụng không mong muốn là bức xạ không chỉ diện tích không gian cần<br />
bảo vệ chống ghi âm mà còn xuất hiện các tín hiệu gây nhiễu, sau khi phản xạ từ<br />
các bức tường, dẫn đến sự mở rộng của biểu đồ hướng.<br />
Biểu đồ hướng trong các mặt phẳng thẳng đứng và nằm ngang sẽ giống nhau do<br />
tính đối xứng của vị trí của các bộ phát trong lưới phẳng và có dạng như trong<br />
Hình 2.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Hình 2. Biểu đồ hướng trong mặt phẳng ngang và đứng.<br />
2.4. Phương pháp dùng sóng điện từ chống ghi âm<br />
Nguyên lý hoạt động của các thiết bị điện từ chống ghi âm là như nhau, chúng<br />
gồm một máy phát bức xạ điện từ có công suất đủ cao, hoạt động trong phạm vi vi<br />
sóng. Tần số mà các thiết bị này hoạt động thường khoảng 1 gHz, mặc dù vẫn có<br />
trường hợp ngoại lệ. Công suất - đơn vị W, ví dụ, 5-6 W. Các thiết bị có công suất<br />
lớn hơn không vượt qua các tiêu chuẩn an toàn.<br />
Về mặt cấu trúc, các bộ chống ghi âm bao gồm một máy phát, nguồn điện và<br />
ăng ten. Chúng phát ra nhiễu điện từ theo một hướng thông thường nó là dạng hình<br />
nón 60 - 70 độ và vùng này có tác động ngăn chặn ghi âm. Tín hiệu định hướng<br />
cho phép tăng đáng kể cường độ của trường điện từ trong vùng ảnh hưởng và giảm<br />
nhiễu gây ra trên các thiết bị điện tử ngoài vùng tác dụng. Do tín hiệu nhiễu được<br />
gây ra trực tiếp trong các mạch đầu vào, các thiết bị nghe khác có chứa micrô,<br />
cũng bị triệt tiêu không kém. Đối với các máy phát hiện ghi âm, mức độ che chắn<br />
của một máy ghi âm hoặc thiết bị nghe khác đóng một vai trò quan trọng, vì vậy<br />
nếu máy ghi âm trong vỏ nhựa đạt ở khoảng cách 5 đến 6 m, trong trường hợp kim<br />
loại thì chỉ là 1,5 - 2,5 m. Nếu máy ghi âm được trang bị micrô cầm tay, phạm vi<br />
tác dụng của thiết bị chống ghi âm sẽ càng lớn hơn do cáp kết nối hoạt động như<br />
một ăng ten, nhận bức xạ từ thiết bị này.<br />
Có 2 cách thiết kế để làm thiết bị sóng điện từ chống ghi âm là hộp di động và<br />
cố định được đặt tại nơi hội họp, gặp gỡ đặt dưới bàn hoặc trong tủ gần nhất.<br />
Thiết bị chống ghi âm bằng sóng điện từ có một số nhược điểm sau:<br />
Thứ nhất là tác hại không mong muốn lên cơ thể người. Nhiều thiết bị về loại<br />
này có giấy chứng nhận y tế. Theo đó có chỉ ra trong khoảng cách nào và thời gian<br />
bao lâu con người có thể an toàn trong khu vực thùy chính. Ví dụ đối với một thiết<br />
bị có khoảng cách 1,5 m thời gian lên tới 40 phút mỗi ngày và đối với khoảng cách<br />
2 m thời gian đến 1 h cho vùng thùy chính còn ở khu vực phía sau và thùy bên thời<br />
gian không giới hạn. Ở đây ta có thể lấy sự so sánh thực tế nhất là điện thoại di<br />
<br />
<br />
208 Đ. V. Hòa, T. T. Kiên, Đ. X. Ước, “Nghiên cứu một số phương pháp chống ghi âm.”<br />
Thông tin khoa học công nghệ<br />
<br />
động chúng ta thường dùng ảnh hưởng mạnh lên cơ thể người trên tất cả các hướng<br />
hơn thiết bị chống ghi âm.<br />
Thứ hai là nguồn điện từ trường gây nhiễu trong các thiết bị điện tử, loa, điện<br />
thoại, máy tính vv... Nếu các thiết bị chống ghi âm đặt không đúng vị trí thì sẽ bị<br />
ảnh hưởng đến hệ thống báo trộm và báo cháy. Trên thực tế, hầu hết tất cả các vấn<br />
đề này có thể được giải quyết bằng cách cài đặt đúng vị trí, liên quan đến các thiết<br />
bị điện tử khác.<br />
2.5. Phương pháp dùng nhiễu âm thanh để chống ghi âm<br />
Phương pháp này dựa trên việc tạo ra tiếng ồn trong dải tần tương ứng với dải<br />
giọng nói (0,3÷3,4 kHz). Tốt nhất là sử dụng bản ghi hợp xướng giọng nói được<br />
ghi âm trước trong phạm vi giải này. Để tăng mức độ bảo vệ, đề xuất thêm tín hiệu<br />
thông tin được ghi lại và chuyển đổi (ví dụ, được sao chép theo thứ tự ngược lại)<br />
vào bản ghi đó. Vì vậy, một tín hiệu sẽ được gửi đến micrô của thiết bị, từ đó sẽ<br />
không thể lọc ra được thành phần thông tin. Phổ của tín hiệu ở đầu ra của đầu ghi<br />
được thể hiện trong Hình 3 [4].<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Hình 3. Phổ của tín hiệu đầu ra.<br />
Một phương pháp mới thay thế cho các phương pháp được thảo luận ở trên là<br />
phương pháp âm thanh được cải tiến, sử dụng một số tính năng đặc biết nhận biết<br />
âm thanh của tai người và hình thành tín hiệu gây nhiễu:<br />
- Khoảng cách giữa nguồn phát ra tiếng ồn (nhiễu) và vị trí có thể đặt của máy<br />
ghi âm phải bé nhất và bé hơn nhiều lần so với khoảng cách giữa nguồn phát âm và<br />
máy ghi âm;<br />
- Hình thành một nhiễu âm thanh trên nền thoại của người đối thoại.<br />
Nhiễu này tương quan với tín hiệu đảm bảo hiệu quả không thể khử nó thậm chí<br />
khi hệ số tín hiệu/nhiễu thấp và không thể lọc được vì nó nằm cùng giải tần số với<br />
dọng nói. Rất phức tạp khi nhận được bản sao của nhiễu trong quá trình lọc tín<br />
hiệu. Nhiễu này xuất hiện khi bắt đầu hội thoại và không phát khi không có hội<br />
thoại. Ưu điểm của phương pháp này là trong trường hợp đặt gần nguồn nhiễu với<br />
máy ghi âm, mức nhiễu sẽ tăng gần bằng với mức tín hiệu giọng nói. Ngoài ra, do<br />
sự hình thành nhiễu chỉ trong quá trình tồn tại tín hiệu thoại, có thể loại bỏ các tác<br />
động tâm lý tiêu cực của nhiễu âm thanh đối với người đối thoại trong những<br />
khoảnh khắc im lặng trong các khoảng dừng. Khi tiến hành một cuộc trò chuyện,<br />
một trở ngại như vậy không thu hút sự chú ý của người đối thoại. Sử dụng các tính<br />
năng đặc biệt của thiết bị chống ghi âm như vậy cho phép bạn tăng đáng kể hiệu<br />
quả của việc chống ghi âm.<br />
Hạn chế của phương pháp này sẽ tạo ra tiếng ồn khi hội thoại và thiết bị ghi vẫn<br />
có thể lưu lại được đoạn hội thoại trong một số trường hợp. Vì lý do tạo tiếng ồn<br />
<br />
<br />
Tạp chí Nghiên cứu KH&CN quân sự, Số Đặc san CNTT, 04 - 2019 209<br />
Công nghệ thông tin<br />
<br />
nên thiết bị sẽ không được giữ bí mật và tiếng ồn sẽ làm cho người hội thoại đau<br />
đầu, khó chịu và như vậy trong một số trường hợp sẽ không sử dụng được.<br />
3. NGHIÊN CỨU MỘT SỐ THIẾT BỊ CHỐNG GHI ÂM<br />
3.1. Thiết bị chống ghi âm bằng phương pháp sóng siêu âm<br />
Thiết bị dùng theo phương pháp này sẽ chống được hầu hết các loại máy ghi âm<br />
rẻ tiền và thường các loại máy ghi âm có trong các loại điện thoại thông minh hiện<br />
nay. Vì các micro được thiết kế ở đây không có màn chắn và bên trong thiết bị<br />
không chứa các bộ lọc trong bộ khuyếch đại tần số thấp.<br />
Ví dụ thiết bị phương pháp chống ghi âm bằng sóng siêu âm SPYSONIC<br />
21XL+ được sản xuất bởi công ty “Спайкейс Ру”[5]. Đây là phiên bản chống ghi<br />
âm bằng siêu âm hai thế hệ 2+ với các chế độ có thể chuyển đổi ULTRANOIZ và<br />
ULTRASOUND dưới dạng cột loa để bàn màu đen hoặc trên cây dưới đặt phía<br />
dưới bàn. Kích thước (cm): 25x15x18. Số lượng phát siêu âm: 16 + 1.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Hình 4. Thiết bị chống ghi âm SPYSONIC 21XL+.<br />
Các chế độ hoạt động ULTRANOISE và ULTRASOUND là 2 thuật toán khác<br />
nhau để hình thành nhiễu siêu âm. Sóng mang siêu âm được điều chế bởi tín hiệu<br />
nhiễu của dải âm thanh. Trong micrô ghi âm, tín hiệu điều chế này biến thành<br />
tiếng ồn lớn bao trùm tất cả các âm thanh khác. Trong các thiết bị gây nhiễu thế<br />
hệ 2 này 2 tần số siêu âm được sử dụng giúp mở rộng đáng kể số lượng các loại<br />
thiết bị ghi âm.<br />
Sự khác biệt 2 chế độ ULTRANOISE và ULTRASOUND chính là độ sâu điều<br />
chế của sóng mang siêu âm. Chế độ ULTRANOISE có độ sâu điều chế tối đa, vì<br />
vậy chống ghi âm được hiệu quả hơn nhưng tạo ra âm thanh. Ở chế độ<br />
ULTRASOUND, thiết bị phát gần như im lặng, nhưng bán kính hiệu quả giảm<br />
khoảng 1,3 - 1,5 lần.<br />
3.2. Thiết bị chống ghi âm bằng phương pháp sóng điện từ<br />
Một ví dụ về thiết bị chống ghi âm bằng phương pháp phát sóng điện từ trường<br />
là «Шумотрон-2» [6] (Hình 5.). Nguyên lý hoạt động dựa trên tác động của tín<br />
hiệu nhiễu điện từ mạnh với một dạng điều chế đặc biệt trên các thành phần điện tử<br />
của các thiết bị ghi âm. Điều này dẫn đến việc áp đặt tiếng ồn và làm gián đoạn<br />
quá trình ghi âm. Do đó, một tiếng ồn không thể nghe được hoặc âm thanh bị méo<br />
rất cao được ghi lại trên sóng mang thông tin. Trong một số trường hợp<br />
"Шумотрон-2" có thể chống ghi âm ở khoảng cách lên tới 10 m, cũng như ngăn<br />
chặn hoặc làm khó khăn đáng kể việc ghi âm trái phép bằng cách sử dụng micrô có<br />
dây và máy phát vô tuyến cỡ nhỏ.<br />
<br />
<br />
210 Đ. V. Hòa, T. T. Kiên, Đ. X. Ước, “Nghiên cứu một số phương pháp chống ghi âm.”<br />
Thông tin khoa học công nghệ<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Hình 5. Thiết bị chống ghi âm «Шумотрон-2».<br />
Các đặc tính kỹ thuật chính:<br />
- Tần số của bức xạ 915 MHz;<br />
- Thời lượng của xung vô tuyến 300 s;<br />
- Công suất bức xạ xung 120 W;<br />
- Công suất bức xạ trung bình là 15W;<br />
- Hướng bức xạ ở góc 30° theo chiều ngang so với ăng ten thông thường và 36°<br />
theo chiều dọc;<br />
- Phạm vi làm nhiễu quá trình ghi được đảm bảo 1,5 m;<br />
- Nguồn điện 220 V, 50 Hz, pin 12 V, 7 A/h;<br />
- Công suất tiêu thụ từ các nguồn điện 100 W;<br />
- Trọng lượng 11 kg;- Kích thước 500 x 400 x 120 mm.<br />
3.3. Thiết bị chống ghi âm bằng phương pháp dùng nhiễu sóng âm<br />
Ví dụ về thiết bị chống ghi âm «Багхантер Троян» [7] do Nga sản xuất [Hình<br />
6]. Nguyên tắc hoạt động dựa trên việc thu âm bằng cách sử dụng hai micrô có<br />
trong thiết bị (tức là, chủ yếu nhằm bảo vệ các cuộc hội thoại của hai người đối<br />
thoại, mặc dù, nếu bạn chuyển micrô từ tay sang tay, bạn có thể sử dụng thiết bị<br />
khi hội thoại nhiều người). Tín hiệu điện từ micrô được truyền đến các thiết bị điện<br />
tử được tích hợp trong thiết bị chống ghi âm «Багхантер Троян», thiết bị phân tích<br />
nó và theo đó tạo ra tiếng ồn từ loa của chính nó. Tiếng ồn này, được phát ra đồng<br />
bộ với bài phát biểu của người đối thoại, phá hủy nội dung của các cụm từ được<br />
nói, với kết quả là máy ghi âm ghi những âm thanh hoàn toàn không thể hiểu được<br />
và không thể khôi phục cuộc trò chuyện. Âm lượng nhiễu phụ thuộc vào âm lượng<br />
của cuộc trò chuyện.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Hình 6. Thiết bị chống ghi âm «Багхантер Троян».<br />
<br />
<br />
Tạp chí Nghiên cứu KH&CN quân sự, Số Đặc san CNTT, 04 - 2019 211<br />
Công nghệ thông tin<br />
<br />
Các đặc tính kỹ thuật chính:<br />
- Đặc trưng của nhiễu "hợp xướng âm thanh" từ các đoạn nói rời rạc;<br />
- Dải tần số âm thanh 300 Hz - 4 kHz;<br />
- Công suất đầu ra của loa tích hợp 0,5 W;<br />
- Áp suất âm lên tới 80 dB;<br />
- Điện áp tối đa của đầu ra tuyến tính là 2 V;<br />
- Kích thước 145 x 85 x 25 mm.<br />
4. KẾT LUẬN<br />
Trong nội dung bài báo đã nghiên cứu các phương pháp khác nhau chống ghi<br />
âm và đã nêu được những ưu, nhược điểm của các phương pháp này. Tùy theo nhu<br />
cầu sử dụng và trong hoàn cảnh cụ thể để người sử dụng có thể lựa chọn thiết bị<br />
theo phương pháp phù hợp. Trong các tiêu chí nên xem xét trên tất cả các mặt: bán<br />
kính tác dụng, an toàn sử dụng, giá thành, tác dụng phụ lên con người và thiết bị<br />
điện tử và việc trang bị vv..<br />
Trong phần phân tích về phương pháp siêu âm đã nghiên cứu được biểu đồ về<br />
vùng ảnh hưởng của thiết bị, cơ sở toán học về khoảng cách hiệu quả để bố trí các<br />
nguồn phát. Tuy nhiên cần đi sâu phân tích hơn nữa và làm các thực nghiệm để xác<br />
định hiệu quả khi thiết kế thiết bị.<br />
Đã nghiên cứu được tính năng tác dụng và thực nghiệm trên một vài thiết bị mà<br />
các công ty nước ngoài đã sản xuất để khẳng định được cơ sở lý thuyết nêu trên.<br />
Hướng tiếp theo của nghiên cứu là tiếp tục đi sâu về phương pháp dùng thiết bị<br />
phát 2 tần số sóng siêu âm để thiết kế được thiết bị tối ưu và hiệu quả nhất khi<br />
dùng thiết bị này.<br />
TÀI LIỆU THAM KHẢO<br />
[1]. Защита речевой информации: проблемы и решения [Текст] / Защита<br />
информации. Конфидент. – № 4. – июль-август, 2001. – С.12.<br />
[2]. https://en.wikipedia.org/wiki/Sound_masking?fbclid=IwAR3WmAbLxRDZy<br />
CG5Ce3NKJAdTNKL-Hb3qF9YzYh_1nIkUEuZ_ouTbs2OGkY<br />
[3]. Олейников А.Н. Ультразвуковые методы защиты речевой информации:<br />
ISSN 0485 – 8972 Радиотехника. Вып. 169 176 УДК 621.37. – 2012.<br />
[4]. Франц М.В., Букало М.Н., Паслен В.В. Донбасс будущего глазами<br />
молодых ученых / Материалы научной конференции – Донецк, ДонНТУ<br />
– 2017.<br />
[5]. https://spycase.ru/ru/ultrasound-recorders-jammers-spysonic-generation-2/31-<br />
spysonic-jammer-21xl-kit.html<br />
[6]. http://nposi.ru/security/105-shumotron-2.html<br />
[7]. http://msmag.ru/podavitel-sredstv-proslushivanija-baghanter-trojan-m/<br />
[8]. Шарамок, А.В. Обеспечение структурной скрытности информативных<br />
сигналов побочных электромагнитных излучений и наводок [Текст]/ А.В.<br />
Шарамок // Журнал «Специальная Техника». – Москва: ООО «Фирма<br />
«АНКАД», 2011. – Вып. № 3. – С. 22-25.<br />
<br />
<br />
<br />
212 Đ. V. Hòa, T. T. Kiên, Đ. X. Ước, “Nghiên cứu một số phương pháp chống ghi âm.”<br />
Thông tin khoa học công nghệ<br />
<br />
ABSTRACT<br />
RESEARCH SOME METHODS OF ANTI-RECORDING<br />
The information made by the worth of the mouth is one of the individual<br />
main information or finance, research, production information of<br />
organization; it is not public, maybe secret. Although, the role of automatic<br />
information system, worth of mouth information is popular (about 80%<br />
total). This report will research anti-recording methods. When people use a<br />
tape recorder to record unauthorized. Analyzing anti-recording method uses<br />
ultrasonic transmitting device, electric wave, and noise emission from<br />
analyzing the pros and cons and comparing them.<br />
Keywords: Ultrasonic method; Sound recorder; Ultrasound, Electromagnetic waves; Anti-eavesdropping.<br />
<br />
Nhận bài ngày 20 tháng 12 năm 2018<br />
Hoàn thiện ngày 18 tháng 02 năm 2019<br />
Chấp nhận đăng ngày 25 tháng 3 năm 2019<br />
<br />
<br />
Địa chỉ: Viện Công nghệ thông tin, Viện KH&CNQS.<br />
*<br />
Email: doanvanhoa@gmail.com.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Tạp chí Nghiên cứu KH&CN quân sự, Số Đặc san CNTT, 04 - 2019 213<br />