Nghiên cứu sử dụng chế phẩm EM sản xuất phân hữu cơ vi sinh từ xơ dừa - ứng dụng để trồng hoa cúc

Tuyển tập Báo cáo “Hội nghị Sinh viên Nghiên cứu Khoa học” lần thứ 6 Đại học Đà Nẵng - 2008<br /> <br /> <br /> NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG CHẾ PHẨM EM SẢN XUẤT<br /> PHÂN HỮU CƠ VI SINH TỪ XƠ DỪA - ỨNG DỤNG ĐỂ<br /> TRỒNG HOA CÚC<br /> THE RESEARCH AND UTILIZATION OF PREPARATION EFFECTIVE<br /> MICROGANIZM TO PRODUCE ORGANIC MICRO-BIOLOGICAL<br /> FERTILIZER FROM COCONUT NUCIFERA FIBRE – APPLICATION IN<br /> ORDER TO PLANT CHRYSANTHEMUM<br /> <br /> SVTH: NGUYỄN THỊ THU NGÂN<br /> TRẦN THỊ DUYÊN ANH<br /> Lớp 05MT2, Trường Cao Đẳng Công Nghệ, Đại học Đà Nẵng<br /> GVHD: ThS LÊ XUÂN PHƢƠNG<br /> Khoa Công Nghệ Hóa Học, Trường Cao Đẳng Công Nghệ, Đại<br /> học Đà Nẵng<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Dựa trên những hiểu biết về chế phẩm EM, bài báo cáo đưa ra qui trình sản xuất phân hữu cơ<br /> vi sinh từ xơ dừa dựa trên khả năng phân hủy vật chất của khu hệ sinh vật trong chế phẩm<br /> EM. Từ đó ứng dụng để trồng hoa cúc nhằm mục đích nâng cao năng suất cây trồng, giảm<br /> thiểu ô nhiễm do các phế thải nông nghiệp.<br /> ABSTRACT<br /> Base on the knowledges about preparation Effective Microganizm, study report released the<br /> process of produced Organic Micro-biological Fertilizer from Coconut nucifera fibre in depend<br /> on decay ability substance of the regional folora Microganizm in preparation Effective<br /> Microganizm. Application for plant chrysanthemum aimed at improvement capacity of useful<br /> plant, and reduce pollution because of refuse in agricultural.<br /> 1. Mở đầu:<br /> Cùng với sự bùng nổ của cách mạng khoa học kỹ thuật, các ngành nghề, các lĩnh vực<br /> khác nhau đang phát triển một các nhanh chóng. Và ngành nông nghiệp cũng không thoát khỏi<br /> quỹ đạo đó, xã hội càng phát triển, dân số ngày một tăng dẫn đến một tất yếu về nhu cầu thực<br /> phẩm ngày càng tăng. Trƣớc đây nhu cầu thực phẩm chỉ là đủ ăn, nhƣng bây con ngƣời còn<br /> mong muốn đƣợc ăn ngon và sản phẩm đó phải an toàn. Bên cạnh đó con ngƣời cũng ngày<br /> càng quan tâm hơn về môi trƣờng, chính vì lý do đó nên việc sử dụng phân hữu ngày đƣợc<br /> rộng rãi hơn.<br /> Phân hữu cơ đang mở ra một thời kỳ mới cho ngành nông nghiệp không chỉ nƣớc ta mà<br /> trên toàn thế giới bởi những ƣu điểm mà nó mang lại. Phân hữu cơ có nguồn gốc từ tự nhiên<br /> nên không gây hại đến đất trồng, bổ sung chất dinh dƣỡng cho đất.<br /> Ngày nay cùng với sự phát triển của khoa học ngƣời ta sản xuất chế phẩm EM rất tiện<br /> ích. EM giúp giảm chi phí đầu tƣ trong sản xuất nông nghiệp đồng thời bảo vệ môi trƣờng và<br /> cải trƣờng đất trồng.<br /> 2. Nội dung<br /> 2.1. Tổng quan lý thuyết<br /> 2.1.1. Tổng quan về chế phẩm EM:<br /> Vi sinh vật hữu hiệu E.M là tập hợp các vi sinh vật có ích, chủ yếu là vi khuẩn lactic, vi<br /> khuẩn quang hợp, nấm men, nấm mốc, xạ khuẩn…. sống cộng sinh trong cùng môi trƣờng.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 398<br /> Tuyển tập Báo cáo “Hội nghị Sinh viên Nghiên cứu Khoa học” lần thứ 6 Đại học Đà Nẵng - 2008<br /> <br /> <br /> EM bổ sung các vi sinh vật có ích vào môi trƣờng tự nhiên làm tăng tính đa dạng vi sinh vật<br /> đất, giảm thiểy sự ô nhiễm môi trƣờng do các vi sinh vật có hại gây ra.<br /> 2.1.2. Đặc tính xơ dừa:<br /> Xơ dừa có hàm lƣợng xenlulo rất cao nên chúng thƣờng đƣợc sử dụng để sản xuất các<br /> loại dây buộc. Vỏ dừa dai, chắc nên đƣợc dùng làm các tấm ván ép, ngoài ra chúng còn dùng<br /> để làm bàn ghế, giỏ xách, các đồ mỹ nghệ…<br /> Trong xơ dừa còn có lignin, đây là chất giúp xua đuổi sâu bệnh cho cây.<br /> Bên cạnh đó xơ dừa còn có thể làm giá thể để trồng lan, trồng nấm bào ngƣ hoặc có thể<br /> sử dụng trong việc xử lý nƣớc thải.<br /> 2.1.3. Đặc tính của hoa cúc:<br /> Hoa cúc có tên khoa học là chrysanthemum (chrysos= vàng(gold), anthos= bông, hoa),<br /> do nhà thực vật thụy điển đặt tên vào năm 1753.<br /> Cúc hoa vàng là loại mọc đứng, thân có khía, không lông. Lá trái xoan, nhọn chia thuỳ<br /> sâu, thuỳ kéo dài có nhiều răng, mặt trên và mặt dƣới đều màu xanh lục.<br /> Cây cúc đƣợc trồng ở nƣớc ta để lấy hoa làm thuốc hay ƣớp chè, nấu rƣợu. Trồng nhiều<br /> nhất là ở các làng Nghĩa Trai (Hƣng Yên), Nhật Tân (Hà Nội) và Tế Tiêu (Hà Tây), Nam Hà...<br /> Tại Đà Nẵng hoa cúc đƣợc trồng chủ yếu để làm cảnh và thờ cúng.<br /> 2.1.4. Tổng quan về phân hữu cơ vi sinh:<br /> Phân hữu cơ vi sinh là loại phân đƣợc sản xuất từ các nguồn nguyên liệu hữu cơ khác<br /> nhau có chứa một hay nhiều chủng vi sinh vật sống có chức năng khác nhau đã đƣợc tuyển<br /> chọn nhằm cung cấp các chất dinh dƣỡng cho đất và cây trồng, góp phần nâng cao năng suất<br /> và chất lƣợng nông sản.<br /> Tác dụng và lợi ích khi sử dụng phân hữu cơ thay cho phân hóa học, khả năng cải thiện<br /> môi trƣờng đất và giúp cây trồng hấp thu tốt các chất dinh dƣỡng.<br /> 2.2. Kết quả và thảo luận<br /> 2.2.1. Đặc điểm của phân hữu cơ sau khi ủ<br /> 2.2.2. Độ ẩm của phân hữu cơ vi sinh sau khi ủ<br /> (Thời gian: 21 ngày, ở t0=280c ÷ 320c)<br /> Xơ dừa sau khi đƣợc phun chế phẩm và ủ trong vòng 21 ngày đã phân hủy thành phân hữu cơ.<br /> Trong quá trình ủ có bổ sung nƣớc cho phân và đƣợc ủ ở nhiệt độ môi trƣờng (từ 280c ÷ 320c),<br /> vì vậy độ ẩm sau khi ủ phân đạt đƣợc:<br /> Bảng 2.1 Độ ẩm của phân hữu cơ vi sinh sau khi ủ<br /> ( thời gian: 21 ngày, ở nhiệt độ 280c ÷ 320c)<br /> M0 M1 M2 M3 M4 M5<br /> <br /> 64% 66,7% 67% 68% 68,6% 70%<br /> <br /> Trong đó M0,1,2,3,4,5 lần lƣợt là số mẫu đƣợc phun theo tỷ lệ chế phẩm tăng dần trên 1kg phân<br /> <br /> Với: M0: là mẫu đối chứng không đƣợc phun EM<br /> <br /> <br /> <br /> 399<br /> Tuyển tập Báo cáo “Hội nghị Sinh viên Nghiên cứu Khoa học” lần thứ 6 Đại học Đà Nẵng - 2008<br /> <br /> <br /> M1: 0,3 lít/kg xơ dừa<br /> M2: 0,4 lít/kg xơ dừa<br /> M3: 0,5 lít/ kg xơ dừa<br /> M4: 0,6 lít/ kg xơ dừa<br /> M5: 0,7 lít/ kg xơ dừa<br /> Nhận xét<br /> Sau thời gian ủ là 21 ngày có thể thấy đƣợc lƣợng nƣớc phun vào hằng ngày đã đƣợc vi<br /> sinh vật sử dụng trong quá trình phân hủy các chất hữu cơ. Ngoài ra, nhờ có độ ẩm cao nên<br /> đây trở thành môi trƣờng tốt cho vi sinh vật hoạt động và khi bón cho đồng ruộng sẽ giúp bổ<br /> sung lƣợng ẩm cho đất.<br /> Dựa vào bảng trên ta cho thấy mẫu số 3 (M3) với tỷ lệ phun EM là ,05 lít /kgxơ có độ ẩm<br /> bằng 68% thích hợp với điều kiện hoạt động của các vi sinh vật trong phân hữu cơ. Với tỷ lệ:<br /> 0,5 lít/kg xơ, trong thời gian ủ 21 ngày xơ dừa đƣợc phân hủy thành phân hữu cơ, điều này cho<br /> thấy tỷ lệ 0,5 lít/ kg xơ là tỷ lệ phù hợp để sản xuất phân hữu cơ vi sinh mà không cần phải sử<br /> dụng lƣợng EM lớn hơn để phân hủy xơ dừa.<br /> 2.2.3. pH của phân hữu cơ sau khi ủ<br /> Chế phẩm EM khi sử dụng có pH = 3,5 đƣợc phun lên xơ dừa với tỷ lệ mỗi thùng khác<br /> nhau, sau thời gian ủ là 21 ngày, ở nhiệt độ 280c÷320c, độ pH của phân đã thay đổi nhƣ sau:<br /> Bảng 2.2: pH của phân hữu cơ vi sinh sau khi ủ<br /> (Trong thời gian 21 ngày, ở 280c÷320c)<br /> Mẫu Mẫu 1 Mẫu 2 Mẫu 3 Mẫu 4 Mẫu 5<br /> Sau khi phun EM 1 ngày 3,5-4 3,5-4 3,5-4 3,5-4 3,5-4<br /> Sau khi ủ trong 21 ngày 6,5 6,5 7 7,5 8<br /> Nhận xét<br /> Sau khi phun EM 1 ngày, do độ pH của EM thƣờng nhỏ hơn 3,5 nên độ pH của các mẫu<br /> đều thấp. Nhƣng sau thời gian ủ 21 ngày, độ pH đã tăng lên theo tỷ lệ phun. Điều này cho<br /> thấy, trong quá trình hoạt động của mình, các vi sinh vật làm trung hòa các axit có trong chế<br /> phẩm. Và với độ pH này sẽ đảm bảo rằng khi bón phân này vào trong đất sẽ không làm cho<br /> đất bị chua.<br /> 2.2.4. Kết quả cây sau thời gian trồng:<br /> Phân sau khi kiểm tra độ ẩm, độ pH đƣợc đem bón cho cây hoa cúc theo từng mẫu khác<br /> nhau với diện tích trồng bằng nhau. Cây trồng đƣợc theo dõi liên tục từ khi trồng cây con đến<br /> khi thu hoạch vào các thời gian là: 7 ngày, 21 ngày, 42 ngày, 60 ngày. Cây con trƣớc khi<br /> trồng có chiều cao khoảng 7 cm, số lƣợng lá khoảng 10 lá, cây chƣa mọc nhánh.<br /> Ở thời gian 7 ngày cây ít thay đổi về số lƣợng lá, chiều cao thân cây, nhánh cũng chƣa<br /> xuất hiện tại các lô nên không ghi kết quả, trong thời gian này chỉ xem cây phát triển bình<br /> thƣờng hay không, có cây nào chết hay không.<br /> Theo dõi cây trong 7 ngày đầu tiên, cây tại các lô không có hiện tƣợng chết sớm, cây<br /> không bị sâu bệnh, phát triển bình thƣờng.<br /> a. Cây hoa cúc sau 21 ngày<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 400<br /> Tuyển tập Báo cáo “Hội nghị Sinh viên Nghiên cứu Khoa học” lần thứ 6 Đại học Đà Nẵng - 2008<br /> <br /> <br /> Bảng 2.3 Cây trồng sau 21 ngày<br /> <br /> Số lƣợng lá trung Chiều cao thân cây Số nhánh<br /> MẪU<br /> bình trung bình trung bình<br /> <br /> Mẫu đối chứng<br /> (M0) 20 lá 17 cm 3 nhánh<br /> Mẫu 1 (M1)<br /> 45 lá 25 cm 6 nhánh<br /> Mẫu 2 (M2)<br /> 49 lá 26 cm 8 nhánh<br /> Mẫu 3 (M3)<br /> 50 lá 23 cm 8 nhánh<br /> Mẫu 4 (M4) 47 lá 28 cm 7 nhánh<br /> <br /> Mẫu 5 (M5) 52 lá 27 cm 9 nhánh<br /> <br /> Nhận xét:<br /> Sau thời gian 21 ngày cây hoa cúc đã bắt đầu có thay đổi so với lúc bắt đầu trồng, số<br /> lƣợng lá, chiều cao thân cây tăng lên, cây đã xuất hiện nhánh. Nhìn vào bảng 2.3 vẫn chƣa<br /> thấy sự khác biệt nhiều về số lƣợng lá, chiều cao thân cây, số nhánh giữa các lô<br /> b. Cây hoa cúc sau 42 ngày<br /> Bảng 2.4: Cây trồng sau 42 ngày<br /> <br /> Số lƣợng lá Chiều cao thân Số nhánh Số nụ<br /> Mẫu<br /> trung bình trung bình trung bình trung bình<br /> Mẫu đối chứng<br /> 30 lá 25cm 8 nhánh 12 nụ<br /> (M0)<br /> Mẫu 1 (M1)<br /> 65 lá 35cm 15 nhánh 20 nụ<br /> Mẫu 2 (M2)<br /> 68 lá 36 cm 17 nhánh 22 nụ<br /> Mẫu 3 (M3) 66 lá 40cm 18 nhánh 21 nụ<br /> Mẫu 4 (M4) 70 lá 39cm 16 nhánh 23 nụ<br /> Mẫu 5 (M5)<br /> 71 lá 37 cm 17 nhánh 21 nụ<br /> <br /> Nhận xét<br /> Sau 42 ngày giữa các lô đã có sự thay đổi rất nhiều, tại các lô cây đã xuất hiện nụ với số<br /> lƣợng không chênh lệch nhiều giữa các lô. Ngoài sự khác biệt về chiều cao, số nụ, số nhánh, ở<br /> mẫu đối chứng còn xuất hiện hiện tƣợng nở sớm, không đồng đều giữa các cây.<br /> c. Cây hoa cúc sau 60 ngày<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 401<br /> Tuyển tập Báo cáo “Hội nghị Sinh viên Nghiên cứu Khoa học” lần thứ 6 Đại học Đà Nẵng - 2008<br /> <br /> <br /> Bảng 2.5: Cây trồng sau 60 ngày<br /> <br /> Số lƣợng lá Chiều cao thân Số nhánh trung Số nụ trung<br /> Mẫu<br /> trung bình trung bình bình bình<br /> Mẫu đối chứng<br /> 33 27 8 10<br /> (M0)<br /> Mẫu 1 (M1) 65 38 16 17<br /> Mẫu 2 (M2) 67 40 15 20<br /> Mẫu 3 (M3) 69 42 17 19<br /> Mẫu 4 (M4) 70 39 14 20<br /> <br /> Mẫu 5 (M5) 68 43 15 19<br /> Nhận xét<br /> Lúc này cúc đã đƣợc 60 ngày (8 tuần), ở tất cả các lô cúc bắt đầu nở hoa Tại mẫu đối<br /> chứng (M0), trong khi chiều cao thân và số nhánh chƣa đạt yêu cầu thì hoa đã bắt đầu nở, tuy<br /> nhiên, số lƣợng hoa nở ít, lại không đồng đều, bề mặt không đẹp. Ngoài ra, tại các mẫu đối<br /> chứng còn có hiện tƣợng một số hoa tàn sớm, trong khi đó một số khác lại mới bắt đầu ra<br /> nụ.Tại các lô khác, hoa nở đều đồng loạt, thân cao đều, bề mặt hoa đẹp.<br /> Tại các mẫu, số lƣợng lá, nhánh, chiều cao thân cây hầu nhƣ không thay đổi nhiều. Có<br /> vài mẫu số lƣợng lá giảm do lá úa và rụng, còn số nhánh và nụ giảm do bị ngắt bớt để cây tập<br /> trung chất dinh dƣỡng nuôi hoa, đồng thời việc làm này giúp những hoa phía trên nở to đều.<br /> 3. Kết luận<br /> Sau thời gian trồng, cây hoa phát triển đạt yêu cầu, thời gian từ khi bắt đầu cho đến khi<br /> thu hoạch đem bán mất 2,5 tháng, tiết kiệm đƣợc 0,5 tháng so với cách trồng truyền thống<br /> (thƣờng là 3 tháng). Thêm vào đó năng suất cây trồng tại các lô đƣợc bón phân hữu cơ cao hơn<br /> hẳn, chiều cao cây cao hơn trung bình cây đối chứng từ 10 đến 15cm, lƣợng hoa nở đồng đều,<br /> số hoa tại các lô nhiều hơn mẫu đối chứng từ 5 đến 8 hoa. Cây trồng tại lô bón phân vi sinh có<br /> cành lá xum xuê, thân cây chắc chắn, cứng cáp. Trong khi đó cây trồng tại lô đối chứng cành<br /> lá thƣa thớt, thân cây thấp, nhỏ, hoa nở không đều.<br /> Từ những kết quả trên, ta nhận thấy mẫu số 3 với tỷ lệ phun EM: 0,5 lít/kg xơ cho kết<br /> quả tốt hơn các mẫu khác về số lƣợng lá, nụ, hoa, chiều cao thân cây. Cây ở mẫu số 3 ít rụng<br /> lá, đạt chiều cao trung bình, hoa nở đều hơn các mẫu khác. Tỷ lệ 0.5 l/kg là tỷ lệ phù hợp với<br /> quá trình ủ cũng nhƣ thích hợp khi bón cho cây.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [1] Nguyễn Lân Dũng 2000, Vi Sinh Vật Học, NXB Giáo Dục.<br /> [2] Công Ty Môi Trƣờng Đô Thị Thành Phố Đà Nẵng, Chế Phẩm EM<br /> [3] Công ty hóa chất, Công Nghệ Sản Xuất Phân Hữu Cơ Sinh, Sở Công Nghiệp Quảng Bình<br /> [4] Lê Văn Khoa (chủ biên)2001, Phƣơng pháp phân tích Đất, Nƣớc, Phân bón, Cây trồng;<br /> NXB Giáo Dục.<br /> [5] Lê Xuân Phƣơng 2001, Vi Sinh Vật Công Nghiệp, NXB Xây Dựng – Hà Nội.<br /> [6] Lê Xuân Phƣơng 2005, Giáo Trình Vi Sinh Môi Trƣờng.<br /> <br /> <br /> <br /> 402<br />