Nghiên cứu thiết kế và chế tạo dây chuyền sản xuất tấm hợp không sử dụng amiang

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:151

Thêm vào BST

Báo xấu

102
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Từ đó, một dây chuyền thiết bị sản xuất tấm lợp không amiăng đã được chế tạo thành công với 95% thiết bị được chế tạo ở trong nước. Dây chuyền gồm hai cụm thiết bị chính: cụm thiết bị chuẩn bị nguyên vật liệu và cụm thiết bị xeo cán.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu thiết kế và chế tạo dây chuyền sản xuất tấm hợp không sử dụng amiang

VCN BCN VCN BCN BCN VCN Bé c«ng nghiÖp ViÖn C«ng nghÖ 25 Vò Ngäc Phan, §èng §a, Hµ Néi B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt §Ò tµi: Nghiªn cøu thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o d©y chuyÒn s¶n xuÊt tÊm lîp kh«ng sö dông ami¨ng m∙ sè kc.06.15 TS. §ç Quèc Quang 5958 27/7/2006 Hµ Néi, th¸ng 12 – 2005 B¶n quyÒn 2005 thuéc ViÖn C«ng nghÖ §¬n xin sao chÐp toµn bé hoÆc tõng phÇn tµi liÖu nµy ph¶i göi ®Õn ViÖn tr−ëng ViÖn C«ng nghÖ, trõ tr−êng hîp sö dông cho môc ®Ých nghiªn cøu
Môc lôc Danh s¸ch nh÷ng ng−êi thùc hiÖn Bµi tãm t¾t Lêi nãi ®Çu Néi dung chÝnh b¸o c¸o Trang ch−¬ng 1: T×nh h×nh nghiªn cøu, s¶n xuÊt tÊm lîp trªn thÕ 9 giíi vµ ViÖt nam 1.1 T×nh h×nh nghiªn cøu, s¶n xuÊt tÊm lîp trªn thÕ giíi 9 1.1.1 TÊm lîp ami¨ng xim¨ng 9 1.1.2 TÊm lîp kh«ng sö dông ami¨ng 10 1.2 T×nh h×nh nghiªn cøu, s¶n xuÊt tÊm lîp trong n−íc 23 1.2.1 T×nh h×nh s¶n xuÊt tÊm lîp ami¨ng xim¨ng 23 1.2.2 VÒ chñ tr−¬ng cÊm sö dông ami¨ng trong s¶n xuÊt tÊm lîp ë ViÖt Nam. 25 1.2.3 T×nh h×nh nghiªn cøu s¶n xuÊt tÊm lîp kh«ng sö dông ami¨ng. 26 1.2.4 H−íng sö dông vËt liÖu lai ghÐp (hybrid) víi môc tiªu kinh tÕ 27 1.2.5 Mét sè vÊn ®Ò m«i tr−êng-x· héi liªn quan 28 1.3 Môc tiªu cña ®Ò tµi 29 1.4 Giíi h¹n nghiªn cøu cña ®Ò tµi 30 ch−¬ng 2: C«ng nghÖ vµ VËt liÖu thay thÕ ami¨ng trong s¶n 31 xuÊt tÊm lîp 2.1 Mét sè ®Æc ®iÓm cña vËt liÖu ami¨ng sö dông trong c«ng nghÖ xeo c¸n 31 2.1.1 §Æc ®iÓm cña c«ng nghÖ s¶n xuÊt tÊm lîp sö dông ami¨ng xim¨ng. 31 2.1.2 §Æc ®iÓm cña sîi ami¨ng 32 2.1.3 C¸c lo¹i ami¨ng dïng trong c«ng nghÖ Hatscheck 34 2.1.4 S¬ ®å c«ng nghÖ Hatscheck vµ quy tr×nh s¶n xuÊt tÊm lîp ami¨ng xim¨ng 35 Yªu cÇu chung cña c«ng nghÖ xeo c¸n ®èi víi vËt liÖu kh«ng sö dông 2.2 38 ami¨ng. Lùa chän hÖ vËt liÖu thay thÕ 2.3 §Æc ®iÓm cña vËt liÖu PVA 40 2.3.1 TÝnh chÊt cña sîi PVA 40 2.3.2 §éc tÝnh cña vËt liÖu thay thÕ (Sîi PVA) 43 2.3.3 §Æc tÝnh cña sîi PVA trong c«ng nghÖ xeo c¸n 45 2.4 Sîi cellulose vµ kh¶ n¨ng gia c−êng cho vËt liÖu nÒn xim¨ng 46 KC.06.15
2.4.1 Sîi cellulose 46 2.4.2 Nguån sîi cellulose 47 2.4.3 Kh¶ n¨ng sö dông sîi cellulose trong s¶n xuÊt tÊm lîp 48 2.5 Phô gia vµ chÊt phô trî 51 2.5.1 Vai trß cña phô gia vµ nguyªn lý sö dông 51 2.5.2 Silica fume 54 2.5.3 Bét giÊy (bét cellulose) 55 2.5.4 Bentonite 55 2.5.5 Keo PVA - Polivinyl Acetat 56 2.5.6 Sepiolit 56 2.5.7 Wolastonit 57 2.5.8 ChÊt kÕt b«ng Flocculant 57 Mét sè thö nghiÖm trong phßng thÝ nghiÖm ®èi víi hÖ vËt liÖu ®· chän vµ 2.6 58 phô gia 2.6.1 Nguyªn vËt liÖu 58 2.6.2 Quy tr×nh thÝ nghiÖm 59 2.7 S¬ ®å d©y chuyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt tÊm lîp kh«ng sö dông ami¨ng 69 ch−¬ng 3: thiÕt bÞ d©y chuyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt tÊm lîp 71 kh«ng sö dông ami¨ng 3.1 Giíi thiÖu chung vµ s¬ ®å c«ng nghÖ 71 Nguyªn t¾c chung vÒ thiÕt kÕ c¸c thiÕt bÞ cña d©y chuyÒn s¶n xuÊt tÊm lîp 3.2 75 kh«ng sö dông ami¨ng Nghiªn cøu, thiÕt kÕ, chÕ t¹o vµ thö nghiÖm côm thiÕt bÞ chuÈn bÞ liÖu 3.3 76 (nghiÒn cellulose) 3.3.1 Nghiªn cøu chÕ ®é nghiÒn bét giÊy thÝch hîp cho s¶n phÈm tÊm lîp 76 Nghiªn cøu vµ x¸c ®Þnh tû lÖ cÊp phèi tèi −u ®¶m b¶o tÝnh xeo vµ tÝnh kinh 3.3.2 79 tÕ 3.3.3 ChÕ t¹o vµ thö nghiÖm côm nghiÒn cellulose 80 Nghiªn cøu, thiÕt kÕ chÕ t¹o vµ thö nghiÖm thiÕt bÞ ®¸nh t¬i vµ phun sîi 3.4 84 PVA 3.5 C¸c lo¹i thiÕt bÞ trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt tÊm lîp kh«ng sö dông ami¨ng 89 3.5.1 Côm chuÈn bÞ vµ hoµ trén nguyªn liÖu 89 3.5.2 Côm thiÕt bÞ xeo c¸n vµ t¹o h×nh s¶n phÈm 92 3.5.3 C¸c thiÕt bÞ vµ hÖ thèng phô trî 100 KC.06.15
3.6 Kh¶ n¨ng néi ®Þa ho¸ trong viÖc chÕ t¹o thiÕt bÞ 103 ch−¬ng 4: Thö nghiÖm s¶n xuÊt trªn hiÖn tr−êng 104 4.1 C¸c yªu cÇu thö nghiÖm 104 4.2 C¸c ®ît thö nghiÖm vµ kÕt qu¶ 105 4.2.1 Thö nghiÖm t¹i C«ng ty Xim¨ng HÖ D−ìng 105 Thö nghiÖm trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt tÊm lîp kh«ng sö dông ami¨ng chÕ 4.2.2 109 t¹o trong khu«n khæ ®Ò tµi KC.06.15 4.3 §¸nh gi¸ chung c¸c kÕt qu¶ thö nghiÖm 118 Ch−¬ng 5: KiÓm tra c¬ lý tÝnh mÉu s¶n phÈm tÊm lîp kh«ng 120 sö dông ami¨ng 5.1 §o ®é dai va ®Ëp theo RILEM 120 5.1.1 ThiÕt bÞ ®o vµ mÉu thö 120 5.1.2 Ph−¬ng ph¸p ®o 122 5.1.3 KÕt qu¶ vµ nhËn xÐt 122 5.2 Chôp ¶nh cÊu tróc vi m« 123 5.3 Thö uèn g·y theo TCVN 4434: 2000 124 5.4 Ph©n tÝch hµm l−îng sîi Ami¨ng trong s¶n phÈm tÊm lîp míi 125 5.5 Thö thÈm thÊu cña tÊm mÉu theo TCVN 4434: 2000 125 5.6 Thö nghiÖm ®¸nh gi¸ ®é l·o ho¸ theo ph−¬ng ph¸p gia tèc thêi gian 126 5.7 Thö nghiÖm tÊm lîp trong m«i tr−êng tù nhiªn 127 5.8 Mét sè nhËn xÐt vÒ c¸c kÕt qu¶ thö nghiÖm chÊt l−îng tÊm lîp 129 ch−¬ng 6: KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 130 6.1 C¸c kÕt luËn vÒ ®Ò tµi 130 6.1.1 Mét sè khã kh¨n trong c«ng t¸c thùc hiÖn ®Ò tµi 130 6.1.2 C¸c kÕt qu¶ vÒ chuyªn m«n 130 6.1.3 C¸c kÕt qu¶ vÒ ph−¬ng ph¸p vµ ®éi ngò nghiªn cøu, c«ng t¸c ®µo t¹o 132 6.1.4 C¸c kÕt qu¶ phôc vô s¶n xuÊt 133 X©y dùng quan hÖ quèc tÕ trong lÜnh vùc nghiªn cøu, s¶n xuÊt tÊm lîp 6.1.5 134 kh«ng sö dông ami¨ng 6.2 Mét sè kÕt qu¶ vÒ Ên phÈm ®· c«ng bè vµ ®¨ng ký së h÷u trÝ tuÖ 134 6.2.1 Mét sè kÕt qu¶ vÒ Ên phÈm ®· c«ng bè vÒ c¸c kÕt qu¶ cña ®Ò tµi 134 6.2.2 Mét sè s¶n phÈm thuéc ®Ò tµi ®· ®¨ng ký së h÷u trÝ tuÖ 135 6.3 Mét sè t¸c ®éng x· héi cña ®Ò tµi 135 KC.06.15
6.4 Ph¸t huy kÕt qu¶ cña ®Ò tµi 136 Tµi liÖu tham kh¶o 138 KC.06.15
Danh s¸ch nh÷ng ng−êi thùc hiÖn TT Hä vµ tªn C¬ quan c«ng t¸c Ghi chó A Chñ nhiÖm ®Ò tµi §ç Quèc Quang ViÖn C«ng nghÖ - Bé C«ng nghiÖp TiÕn sÜ C¬ häc B C¸n bé tham gia nghiªn cøu 1 NguyÔn §×nh Kiªn ViÖn C¬ häc – ViÖn Khoa häc vµ Ch−¬ng 2, 5 Th¹c sÜ C¬ häc C«ng nghÖ ViÖt Nam 2 Hoµng Thanh B¾c ViÖn C«ng nghiÖp giÊy - Xenluyl« Ch−¬ng 2, 3 Th.S C«ng NghÖ giÊy Bé C«ng nghiÖp 3 Cao V¨n M« ViÖn C«ng nghÖ - Bé C«ng nghiÖp Ch−¬ng 1 KS. ChÕ t¹o m¸y 4 Ng« Quèc H−ng ViÖn C«ng nghÖ - Bé C«ng nghiÖp Ch−¬ng 3, 4 KS. ChÕ t¹o m¸y 5 T¨ng BÝch Thuû ViÖn C«ng nghÖ - Bé C«ng nghiÖp Ch−¬ng 3 KS. ChÕ t¹o m¸y 6 Hoµng ViÖt Quang ViÖn C«ng nghÖ - Bé C«ng nghiÖp Ch−¬ng 3 KS. ChÕ t¹o m¸y 7 Lª Anh §øc ViÖn C«ng nghÖ - Bé C«ng nghiÖp Ch−¬ng 1 KS. Tù ®éng ho¸ 8 Vò Thanh H−¬ng ViÖn C«ng nghÖ - Bé C«ng nghiÖp Ch−¬ng 2 KS. Ho¸
Lêi c¶m ¬n Néi dung tr×nh bµy trong ®Ò tµi lµ phÇn nèi tiÕp c¸c ý t−ëng vµ c«ng viÖc liªn quan tíi h−íng nghiªn cøu vËt liÖu compsite gia c−êng sîi cña Nhãm C¬ häc VËt liÖu - ViÖn C¬ häc, ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ ViÖt nam. T¸c gi¶ vµ nhãm thùc hiÖn ®Ò tµi xin tr©n träng c¶m ¬n TSKH. Lª Kh¸nh Ch©u vµ c¸c thµnh viªn cña Nhãm C¬ häc VËt liÖu, nh÷ng ng−êi tõ nh÷ng n¨m 1990 ®· khëi x−íng h−íng nghiªn cøu cã nhiÒu øng dông thùc tÕ vµ triÓn väng. T¸c gi¶ xin ch©n thµnh c¶m ¬n KS. Hoµng TiÕn Dòng, Chñ tÞch H§QT C«ng ty VLXD H¹ Long vÒ nh÷ng cè g¾ng trong viÖc chÕ t¹o lÇn ®Çu tiªn c¸c thiÕt bÞ cña d©y chuyÒn xeo c¸n tÊm lîp. Chóng t«i còng ch©n thµnh c¶m ¬n «ng Vâ TiÕn Dòng - C«ng ty VLXD H¹ Long lµ ng−êi ®· gãp phÇn kh«ng nhá trong viÖc triÓn khai c¸c ý t−ëng c«ng nghÖ vµo thùc tiÔn. Trong thêi gian tiÕn hµnh ®Ò tµi, t¸c gi¶ ®· nhËn ®−îc nhiÒu lêi khuyªn bæ Ých vµ sù gióp ®ì quý b¸u cña Gi¸o s− Yoshihiko Ohama, ViÖn Nghiªn cøu Kü thuËt, §¹i häc Nihon, NhËt b¶n. §Æc biÖt, viÖc nghiªn cøu cÊu tróc vi m« cña vËt liÖu trong ®Ò tµi ®· ®−îc thùc hiÖn t¹i phßng thÝ nghiÖm cña Gi¸o s− Ohama. §Ò tµi còng ®· nhËn ®−îc sù trî gióp to lín tõ nhiÒu c¸ nh©n vµ c¸c tæ chøc kh¸c nhau: TS. Wayne Stone, TS. Cao Duy TiÕn vµ c¸c céng sù (Dù ¸n Gi¶m thiÓu « nhiÔm trong c«ng nghiÖp s¶n xuÊt VËt liÖu x©y dùng), Bµ Shellia Shen (C«ng ty Hunan Xiangwei LTD., Co - China), KS. NguyÔn V¨n §iÖp - Gi¸m ®èc C«ng ty Xi m¨ng HÖ D−ìng – Ninh B×nh vµ c¸c céng sù, KS. Chu V¨n HoÌ – Gi¸m ®èc C«ng ty S¶n xuÊt Kinh doanh VËt liÖu x©y dùng NghÖ An vµ c¸c céng sù… T¸c gi¶ vµ nhãm thùc hiÖn ®Ò tµi xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi tÊt c¶ c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc ®· gióp ®ì ®Ó ®Ò tµi hoµn thµnh kÕ ho¹ch ®óng thêi h¹n. Cuèi cïng, chóng t«i còng ch©n thµnh bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c ®Õn TS. NguyÔn V¨n T©n – ViÖn tr−ëng vµ c¸c Phßng, Ban thuéc ViÖn C«ng nghÖ ®· cã nhiÒu ®ãng gãp to lín cho c«ng viÖc cña ®Ò tµi tõ khi h×nh thµnh c¸c ý t−ëng ban ®Çu vµ trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn §Ò tµi.
Bµi tãm t¾t Do nh÷ng ¶nh h−ëng xÊu cña ami¨ng tíi m«i tr−êng vµ søc khoÎ cña con ng−êi, ®· cã nhiÒu n−íc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi cÊm sö dông ami¨ng trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ d©n dông. T¹i ViÖt nam, ChÝnh phñ ®· cã QuyÕt ®Þnh sè 115/2001/Q§-TTg ngµy 01/8/2001 cÊm sö dông ami¨ng trong s¶n xuÊt tÊm lîp, QuyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc tõ n¨m 2004. §Ò tµi nµy nh»m môc tiªu nghiªn cøu, chÕ t¹o vµ kh¶o nghiÖm c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ s¶n xuÊt tÊm lîp kh«ng sö dông ami¨ng trªn qui m« c«ng nghiÖp b»ng ph−¬ng ph¸p xeo c¸n. Qua c¸c kh¶o s¸t vµ nghiªn cøu trong phßng thÝ nghiÖm, ®Ò tµi ®· lùa chän hÖ vËt liÖu thay thÕ ami¨ng lµ sîi PVA vµ cellulose cïng víi mét sè phô gia v« c¬ vµ h÷u c¬. C¸c nghiªn cøu trong phßng thÝ nghiÖm còng x¸c ®Þnh ®−îc cÊp phèi ®Þnh h−íng nh»m ®¶m b¶o cho huyÒn phï cã tÝnh æn ®Þnh vµ tÝnh läc tèt nhÊt cho qu¸ tr×nh xeo c¸n tÊm lîp kh«ng sö dông ami¨ng. Mét néi dung kh¸c cña ®Ò tµi lµ chÕ t¹o d©y chuyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm míi cã n¨ng suÊt thiÕt kÕ 0,5 triÖu m2/n¨m. Trong d©y chuyÒn nµy, ®· thiÕt kÕ, chÕ t¹o hai côm thiÕt bÞ míi lµ côm ChuÈn bÞ liÖu vµ M¸y ®¸nh - phun sîi PVA. C¸c thiÕt bÞ nµy cho phÐp t¹o hiÖu qu¶ cao cho viÖc sö dông sîi cellulose vµ PVA thay thÕ cho ami¨ng trong s¶n phÈm tÊm lîp míi. Qu¸ tr×nh thö nghiÖm trªn hiÖn tr−êng ®· ®−îc thùc hiÖn trªn c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ míi t¹i C«ng ty Xim¨ng HÖ D−ìng, Ninh B×nh (n¨m 2003) vµ Vinh, NghÖ An (n¨m 2004). Trong qu¸ tr×nh nµy, ®· kh¼ng ®Þnh kh¶ n¨ng thay thÕ ami¨ng trong s¶n xuÊt tÊm lîp b»ng c¸c vËt liÖu míi trªn qui m« s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. S¶n phÈm míi ®¶m b¶o c¸c chØ tiªu kinh tÕ – kü thuËt theo dù kiÕn. Qua c¸c test ®èi víi s¶n phÈm tÊm lîp s¶n xuÊt trong c¸c ®ît kh¶o nghiÖm t¹i c¸c phßng thÝ nghiÖm trong vµ ngoµi n−íc, b−íc ®Çu x¸c nhËn c¬ - lý tÝnh cña s¶n phÈm míi ®¶m b¶o c¸c chØ tiªu chñ yÕu cña TCVN 4434:2000, t−¬ng ®−¬ng víi s¶n phÈm tÊm lîp ami¨ng xim¨ng. C¸c s¶n phÈm nµy còng ®· ®−îc sö dông thö nghiÖm t¹i mét sè ®Þa ph−¬ng khu vùc ®ång b»ng vµ trung du B¾c bé tõ n¨m 2003 vµ cho c¸c kÕt qu¶ kh¶ quan. C¸c kÕt qu¶ cña ®Ò tµi ®· ®−îc triÓn khai vµo s¶n xuÊt t¹i mét sè c¬ së s¶n xuÊt tÊm lîp trong n−íc tõ n¨m 2004.
Lêi më ®Çu S¶n phÈm tÊm lîp ami¨ng xim¨ng cã lÞch sö ph¸t triÓn trªn 100 n¨m nay. Do c¸c ®Æc tÝnh kinh tÕ – kü thuËt −u viÖt nªn s¶n phÈm nµy chiÕm mét thÞ phÇn kh¸ lín trong thÞ tr−êng vËt liÖu x©y dùng nãi chung vµ chÊt lîp nãi riªng. ë ViÖt nam, hiÖn nay s¶n l−îng tÊm lîp ®¹t tíi 70 triÖu m2/n¨m vµ theo dù b¸o cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−, thÞ tr−êng tÊm lîp cã thÓ ®¹t tíi xÊp xØ 100 triÖu m2/n¨m vµo n¨m 2010. ChØ riªng phÝa B¾c, ®· cã 37 d©y chuyÒn s¶n xuÊt tÊm lîp ami¨ng xim¨ng ®ang ho¹t ®éng tÝnh ®Õn n¨m 2003. Tuy nhiªn, tõ n¨m 1906, c¸c nghiªn cøu vÒ y häc vµ m«i tr−êng trªn thÕ giíi ®· ph¸t hiÖn mèi nguy c¬ dÉn ®Õn bÖnh ung th− ®èi víi nh÷ng ng−êi cã tiÕp xóc víi c¸c s¶n phÈm cã chøa ami¨ng. Do ®ã, tõ n¨m 1980, c¸c n−íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®· b¾t ®Çu lé tr×nh thay thÕ ami¨ng trong c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp vµ d©n dông nãi chung vµ trong s¶n xuÊt tÊm lîp nãi riªng. ChÝnh phñ ViÖt nam còng ®· cã QuyÕt ®Þnh sè 115/2001/Q§-TTg ngµy 01/8/2001 cÊm sö dông ami¨ng trong s¶n xuÊt tÊm lîp b¾t ®Çu tõ n¨m 2004. Tr−íc t×nh h×nh nµy, viÖc nghiªn cøu vµ ®−a vµo s¶n xuÊt tÊm lîp kh«ng sö dông ami¨ng lµ mét vÊn ®Ò kh¸ bøc xóc vµ cã tÝnh thêi sù cao. MÆc dï ®· ®−îc b¾t ®Çu nghiªn cøu tõ nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû XX nh−ng viÖc thay thÕ ami¨ng trong s¶n xuÊt tÊm lîp míi chØ ®−îc øng dông trong thùc tiÔn s¶n xuÊt gÇn ®©y. Trªn thÕ giíi cã thÓ kÓ ®Õn c¸c h·ng lín nh− ETERNIT BUILDING MATERIALS (Ch©u ¢u), SIEMPELKAMP (CHLB §øc), JAMES HARDIE (Australia)…®· ph¸t triÓn s¶n phÈm tÊm lîp kh«ng sö dông ami¨ng rÊt cã hiÖu qu¶. §Æc ®iÓm cña c¸c d©y chuyÒn thiÕt bÞ do c¸c h·ng kÓ trªn cung cÊp lµ cã ®é tù ®éng ho¸ vµ chÊt l−îng s¶n phÈm cao, tuy nhiªn gi¸ thµnh còng rÊt cao, khã phï hîp víi thÞ tr−êng ViÖt nam. C¸c nghiªn cøu trong n−íc còng ®· ®−îc tiÕn hµnh b−íc ®Çu nh− ®Ò tµi cÊp Bé “Nghiªn cøu c«ng nghÖ thÝch hîp s¶n xuÊt vËt liÖu tæ hîp xim¨ng – polime – sîi v« c¬ - sîi h÷u c¬ ®Ó chÕ t¹o cÊu kiÖn nhÑ sö dông trong x©y dùng c«ng tr×nh ë vïng ®Êt yÕu vµ vïng cã ®éng ®Êt” cña ViÖn KHCN VËt liÖu x©y dùng – Bé X©y dùng (n¨m 2003), ®Ò tµi cÊp Bé “Nghiªn cøu c¶i tiÕn thiÕt bÞ s¶n xuÊt tÊm lîp Fibr« Xim¨ng theo c«ng nghÖ kh«ng sö dông ami¨ng” cña ViÖn C«ng nghÖ – Bé C«ng nghiÖp (n¨m 2003). C¸c ®Ò tµi nµy míi chØ dõng l¹i ë viÖc ¸p dông trªn qui m« nhá, ch−a thùc sù ®¸p øng ®−îc yªu cÇu ®æi míi c«ng nghÖ ®èi víi s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, chóng còng ®Æt ra c¸c tiÒn ®Ò quan träng ®èi víi h−íng sö dông c¸c vËt liÖu tæ hîp míi thay cho ami¨ng trong s¶n xuÊt tÊm lîp, phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ hoµn c¶nh cña ViÖt nam. Lêi nãi ®Çu 1
Trong bèi c¶nh trªn, ®Çu n¨m 2003 Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ ®· giao cho ViÖn C«ng nghÖ – Bé C«ng nghiÖp thùc hiÖn ®Ò tµi cÊp Nhµ n−íc “Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o vµ thö nghiÖm d©y chuyÒn s¶n xuÊt tÊm lîp kh«ng sö dông ami¨ng”, m· sè KC.06.15 víi môc tiªu chÝnh lµ chÕ t¹o hoµn chØnh vµ ®−a vµo kh¶o nghiÖm d©y chuyÒn pilot s¶n xuÊt tÊm lîp kh«ng sö dông ami¨ng trªn qui m« c«ng nghiÖp. Tuy môc tiªu chÝnh cña ®Ò tµi lµ x©y dùng thiÕt bÞ c«ng nghÖ nh−ng trªn thùc tÕ khi thùc hiÖn ®Ò tµi, c¸c néi dung vËt liÖu häc cña vËt liÖu tæ hîp nÒn xim¨ng, nghiªn cøu c«ng nghÖ trong phßng thÝ nghiÖm, kh¶o nghiÖm trªn qui m« s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, tiÕn hµnh c¸c test c¬ häc… ph¶i tiÕn hµnh song song nh»m t×m ra c¸c cÊp phèi, vËt liÖu phï hîp nhÊt vÒ kinh tÕ - kü thuËt cho s¶n phÈm míi. MÆc dï thêi gian vµ kinh phÝ cã h¹n, néi dung thùc hiÖn cña ®Ò tµi tr¶i réng vµ kh¸ phøc t¹p nh−ng víi sù quyÕt t©m cao, cã sù gióp ®ì tÝch cùc cña c¸c c¸ nh©n, ®¬n vÞ s¶n xuÊt, c¸c nhµ khoa häc trong vµ ngoµi n−íc, ®Ò tµi ®· kÕt thóc ®óng thêi h¹n víi mét sè kÕt qu¶ b−íc ®Çu ®· ®¹t ®−îc. Tuy nhiªn, do cßn cã nhiÒu h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng vµ ph−¬ng tiÖn, c¸c kÕt qu¶ cña ®Ò tµi ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái c¸c thiÕu sãt, h¹n chÕ vµ cÇn sù ®ãng gãp cña ng−êi ®äc, ®Æc biÖt lµ c¸c chuyªn gia vµ c¸c nhµ s¶n xuÊt trong lÜnh vùc nµy. Víi tinh thÇn cÇu thÞ, chóng t«i ®¸nh gi¸ cao c¸c ý kiÕn ®ãng gãp ®Ó c¸c kÕt qu¶ cña ®Ò tµi ®−îc hoµn thiÖn h¬n vµ cã thÓ ¸p dông vµo thùc tiÔn s¶n xuÊt. D−íi ®©y lµ trÝch l−îc c¸c th«ng tin trong thuyÕt minh ®Ò tµi (sè thø tù theo biÓu B1-2- TM§T): 1. Tªn ®Ò tµi: Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o vµ thö nghiÖm d©y chuyÒn s¶n xuÊt tÊm lîp kh«ng sö dông ami¨ng. 2. M∙ sè: KC.06.15 3. Thêi gian thùc hiÖn: tõ th¸ng 1 n¨m 2003 ®Õn th¸ng 12 n¨m 2004 4. CÊp qu¶n lý: Nhµ n−íc 5. Tæng kinh phÝ thùc hiÖn: 2.000 triÖu ®ång Trong ®ã kinh phÝ tõ NSNN: 2.000 triÖu ®ång 6. Thuéc ch−¬ng tr×nh: øng dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt s¶n phÈm xuÊt khÈu vµ s¶n phÈm chñ lùc. M· sè KC.06. 7. Chñ nhiÖm ®Ò tµi: TS. §ç Quèc Quang 8. C¬ quan chñ tr× ®Ò tµi: ViÖn C«ng NghÖ - Tæng C«ng ty m¸y §éng lùc & m¸y N«ng nghiÖp – Bé C«ng nghiÖp. 9. Môc tiªu cña §Ò tµi: Nghiªn cøu, thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o mét d©y chuyÒn s¶n xuÊt tÊm lîp kh«ng sö dông Ami¨ng b»ng ph−¬ng ph¸p xeo c¸n n¨ng suÊt 500.000 m2/ n¨m. Lêi nãi ®Çu 2
12 Néi dung nghiªn cøu T−¬ng øng víi c¸c vÊn ®Ò cÇn tiÕp cËn nghiªn cøu ®−îc luËn cø trong môc 11, c¸c néi dung nghiªn cøu cÇn thiÕt bao gåm: 1. Nghiªn cøu vÒ sîi thay thÕ: 1.1. Sîi xenlul«: - Nghiªn cøu vÒ thiÕt bÞ vµ s¬ ®å c«ng nghÖ nghiÒn tinh xenlul« ®Ó ®¹t c¸c môc tiªu c«ng nghÖ vµ tÝnh kinh tÕ. - Tû lÖ cÊp phèi tèi −u ®¶m b¶o tÝnh xeo vµ tÝnh kinh tÕ. 1.2. Sîi tæng hîp: - Tû lÖ cÊp phèi cña sîi tæng hîp trong ma trËn xim¨ng - Ph©n bè cña sîi tæng hîp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt b»ng ph−¬ng ph¸p xeo c¸n: Nghiªn cøu cÊu t¹o vµ sö dông c¸c c¸c trôc ®Þnh h−íng sîi trong bÓ xeo - Nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña tû lÖ cÊp phèi vµ ph©n bè sîi tæng hîp ®Õn ®é bÒn (®é bÒn toµn thÓ vµ ®é dai va ®Ëp cña s¶n phÈm). Còng chó ý ®Õn ¶nh h−ëng cña sîi tæng hîp ®Õn ®é bÒn cña tÊm s¶n phÈm −ít – chØ tiªu rÊt cã ý nghÜa ®èi víi qu¸ tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt tÊm lîp. 2. Nghiªn cøu d©y chuyÒn thiÕt bÞ c«ng nghÖ (néi dung nghiªn cøu träng t©m- xem S¬ ®å vµ mÆt c¾t c«ng nghÖ trong phÇn Phô lôc) 2.1. ThiÕt bÞ chuÈn bÞ sîi : Bao gåm c¸c lo¹i m¸y nghiÒn th« vµ nghiÒn tinh xenlul«: - NghiÒn th«: M¸y khuÊy trôc ®øng. - NghiÒn tinh: M¸y nghiÒn ®Üa. Nghiªn cøu t×m s¬ ®å c«ng nghÖ phï hîp nhÊt nh»m gi¶m thiÓu møc ®é tiªu thô n¨ng l−îng nh−ng vÉn ®¶m b¶o c¸c chØ tiªu c«ng nghÖ cña sîi xenlul«. Sîi xenlul« sö dông trong c«ng nghÖ xeo c¸n tÊm lîp cÇn cã ®é mÞn ®¹t tõ 40-650SR. 2.2. C¸c thiÕt bÞ cña d©y chuyÒn xeo c¸n s¶n phÈm: §−îc thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o víi hai môc tiªu chÝnh: - Phï hîp víi c«ng nghÖ xeo c¸n tÊm lîp víi sîi thay thÕ lµ xenlul« vµ sîi tæng hîp - Cho phÐp cã sù ®iÒu chØnh c¸c th«ng sè c«ng nghÖ trong diÖn réng nh»m t×m ®−îc c¸c th«ng sè phï hîp nhÊt vÒ tèc ®é, ®é ch©n kh«ng, c«ng suÊt... - N¨ng suÊt ®¹t 500.000 m2/n¨m (tøc lµ kho¶ng 350 s¶n phÈm/ca). 2.3. Kh©u ®Þnh h×nh s¶n phÈm: Do ®Æc tÝnh cña sîi thay thÕ, ®é bÒn cña tÊm s¶n phÈm −ít tr−íc c«ng ®o¹n ®Þnh h×nh s¶n phÈm (Ðp sãng) sÏ kh¸c so víi tÊm lîp sö dông ami¨ng. Kh©u ®Þnh h×nh s¶n phÈm (Ðp sãng) ph¶i phï hîp nh»m ®¶m b¶o lo¹i trõ phÕ phÈm (nøt tÕ vi, nøt, vì..) ®èi víi s¶n phÈm cuèi cïng. 2.4. Nghiªn cøu sö dông mét phÇn thiÕt bÞ cña c«ng nghÖ s¶n xuÊt tÊm lîp ami¨ng vµo d©y chuyÒn tÊm lîp kh«ng sö dông ami¨ng: Trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ, chÕ t¹o c¸c thiÕt bÞ cña d©y chuyÒn pilot, nghiªn cøu tËn dông hoÆc c¶i tiÕn c¸c thiÕt bÞ tiªu chuÈn cò cña ngµnh s¶n xuÊt tÊm lîp ami¨ng xim¨ng nh»m tiÕt kiÖm cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt trong tr−êng hîp chuyÓn ®æi sang c«ng nghÖ míi. 2.5. Ph−¬ng thøc triÓn khai nghiªn cøu c«ng nghÖ (triÓn khai d©y chuyÒn pilot t¹i ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt). KÕt hîp víi mét c¬ së s¶n xuÊt tÊm lîp ami¨ng xim¨ng ®ang ho¹t ®éng ®Ó triÓn khai d©y chuyÒn pilot. ViÖc kÕt hîp nh− dù kiÕn sÏ tËn dông ®−îc nh©n lùc vµ c¸c c¬ së h¹ tÇng cña d©y chuyÒn cò, tiÕt kiÖm kinh phÝ ®Çu t− nghiªn cøu. Lêi nãi ®Çu 3
3. Nghiªn cøu mÉu s¶n phÈm 3.1. C¸c thö nghiÖm theo chuÈn RILEM: Kh¸c víi c¸c thö nghiÖm theo TCVN 4434:2000, c¸c thö nghiÖm theo chuÈn RILEM (Technical Recomendations for the Testing and Use of Construction Materials – International Union of Testing and Research Laboratories for Materials and Structures) cho phÐp ®¸nh gi¸ c¬-lý tÝnh cña mÉu vËt liÖu mét c¸ch trùc tiÕp (chø kh«ng ph¶i ®¸nh gi¸ qua s¶n phÈm tÊm sãng). Chñ yÕu triÓn khai thö nghiÖm mÉu b»ng c¸c test: - Thö b»ng ph−¬ng ph¸p va ®Ëp - Thö ®é xuyªn n−íc cña mÉu Môc tiªu cña c¸c thö nghiÖm nµy nh»m ®¸nh gi¸ ®é bÒn cña mÉu thö mét c¸ch toµn diÖn h¬n so víi ph−¬ng ph¸p thö s¶n phÈm-tÊm sãng theo chØ dÉn cña TCVN 4434:2000. MÉu thö ®−îc ®¸nh gi¸ ®é bÒn, ®é dai va ®Ëp cña vËt liÖu th«ng qua gi¸ trÞ n¨ng l−îng ph¸ huû x¸c ®Þnh tõ c¸c test. 3.2. ChÕ t¹o vµ thö nghiÖm dông cô thö mÉu theo ph−¬ng ph¸p va ®Ëp: Dù kiÕn chÕ t¹o 01 mÉu dông cô thö nghiÖm theo ph−¬ng ph¸p va ®Ëp cã kÕt cÊu ®¬n gi¶n vµ phï hîp víi c¸c mÉu vËt liÖu míi vÒ thang ®o. Dông cô nµy cã thÓ trang bÞ cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt ®Ó dïng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sau nµy. 3.3. Thö s¶n phÈm theo c¸c chØ dÉn cña TCVN 4434:2000 Nh− ®· nªu trong môc 11, c¸c s¶n phÈm míi còng cÇn ®−îc thö b»ng c¸c chØ dÉn cña TCVN 4434:2000 nh»m ®¸nh gi¸ c¸c chØ tiªu vÒ ®é chÞu lùc, xuyªn n−íc. C¸c sè liÖu cña c¸c thö nghiÖm nµy còng cã thÓ dïng ®Ó x©y dùng mét tiªu chuÈn míi phï hîp h¬n ®èi víi c¸c tÊm lîp kh«ng sö dông ami¨ng 3.4. §¸nh gi¸ s¶n phÈm vµ hiÖu chØnh c«ng nghÖ qua c¸c kÕt qu¶ thö nghiÖm: Dù kiÕn s¶n xuÊt kho¶ng 2.000 s¶n phÈm trong giai ®o¹n s¶n xuÊt pilot. Cã hai ph¹m vi ®iÒu chØnh c«ng nghÖ cÇn chó ý t¸ch biÖt: a - §iÒu chØnh c¸c th«ng sè c«ng nghÖ cña d©y chuyÒn: §−îc thùc hiÖn liªn tôc nh»m t×m c¸c th«ng sè lµm viÖc cña thiÕt bÞ phï hîp nhÊt víi vËt liÖu míi. S¶n phÈm tÊm lîp trong giai ®o¹n nµy ®−îc ®¸nh gi¸ ®Þnh tÝnh hoÆc thö nhanh qua c¸c chØ dÉn cña TCVN 4434:2000 b - C¸c l« s¶n phÈm theo c¸c cÊp phèi kh¸c nhau sÏ ®−îc lÊy mÉu ®Ó thö theo c¶ hai ph−¬ng ph¸p nªu trong môc 3.1 vµ 3.3. KÕt qu¶ cña c¸c phÐp thö nµy sÏ sö dông ®Ó hiÖu chØnh cÊp phèi cho c«ng nghÖ míi chñ yÕu vÒ ®Þnh l−îng c¸c thµnh phÇn sîi thay thÕ. 14 TiÕn ®é thùc hiÖn TT C¸c néi dung, c«ng viÖc S¶n phÈm Thêi gian Ng−êi, c¬ thùc hiÖn chñ yÕu ph¶i ®¹t (B§-KT) quan thùc (C¸c mèc ®¸nh gi¸ chñ yÕu) hiÖn 1 2 3 4 5 1 X©y dùng b¶n thuyÕt minh B¶n thuyÕt minh chi 1/2003–2/2003 CN§T-ViÖn chi tiÕt cña ®Ò tµi tiÕt C«ng NghÖ 2 Thu thËp tµi liÖu, tham quan, B¶n b¸o c¸o tæng quan 2/2003–6/2003 Nhãm ®Ò tµi kh¶o s¸t, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ chi tiÕt - ViÖn C«ng vµ x©y dùng b¸o c¸o tæng NghÖ quan vÒ hiÖn tr¹ng cña ®Ò tµi nghiªn cøu Lêi nãi ®Çu 4
3 TiÕn hµnh c¸c nghiªn cøu vÒ X¸c ®Þnh qui tr×nh 3/2003– 6/2003 ViÖn C«ng sîi xenlul«, sîi gia c−êng c«ng nghÖ s¶n xuÊt sîi NghÖ + plastic. S¶n xuÊt thö sîi xen xenlul« nghiÒn tinh ViÖn C«ng lul« ®· nghiÒn tinh trªn thiÕt theo yªu cÇu. nghiÖp giÊy bÞ thÝ nghiÖm cña ViÖn C«ng vµ nghiÖp giÊy vµ Xenluyl« Xenluyl«. 4 Héi th¶o Tr×nh bµy c¸c kÕt qu¶ 6/2003-7/2003 ViÖn C«ng kh¶o s¸t. Qui tr×nh NghÖ + c«ng nghÖ SX sîi ViÖn C«ng xenlul«. C¸c vÊn ®Ò nghiÖp giÊy liªn quan ®Õn sîi vµ plastic. Xenluyl«. 5 ThiÕt kÕ thiÕt bÞ d©y chuyÒn Bé tµi liÖu thiÕt kÕ d©y 5/2003–9/2003 ViÖn C«ng s¶n xuÊt tÊm lîp sö dông sîi chuyÒn pilot n¨ng suÊt NghÖ + Plastic: 0,5 triÖu m2/n¨m ViÖn C«ng - Côm thiÕt bÞ SX bét giÊy. nghiÖp giÊy - M¸y nghiÒn kiÓu Hµ Lan vµ - M¸y khuÊy chuyÓn liÖu Xenluyl«. - M¸y khuÊy ph©n phèi - C¸c thiÕt bÞ trong giµn xeo c¸n t¹o ph«i s¶n phÈm. - B¨ng t¶i cao su. - Xe goßng ®ì tÊm. - HÖ thèng dao c¾t ba via. - M¸y ®¸nh ba via. - HÖ thèng c«n n−íc l¾ng läc, håi l−u vµ hÖ thèng ®−êng èng c«ng nghÖ. - HÖ thèng hót ch©n kh«ng cao, thÊp - HÖ thèng phun röa b¨ng l−íi. HÖ thèng tñ b¶ng ®iÖn ®iÒu khiÓn, hÖ thèng ®iÖn ®éng lùc. 6 ChÕ t¹o d©y chuyÒn : D©y chuyÒn pilot s¶n 8/2003 – 4/2004 ViÖn C«ng ChÕ t¹o c¸c côm thiÕt bÞ ®· xuÊt tÊm lîp kh«ng sö NghÖ vµ thiÕt kÕ ë trªn. dông ami¨ng n¨ng mét sè c¬ suÊt 0,5triÖu m2/n¨m së chÕ t¹o m¸y kh¸c 7 ThiÕt kÕ, chÕ t¹o dông cô thö Dông cô thö ®é dai va 3/2004 - 5/2004 ViÖn C«ng ®é dai va ®Ëp mÉu vËt liÖu ®Ëp NghÖ composite sîi nÒn xim¨ng 8 TriÓn khai xuèng ®Þa ®iÓm L¾p ®Æt, ch¹y thö d©y 4/2004 -6/2004 ViÖn C«ng s¶n xuÊt chuyÒn NghÖ Lêi nãi ®Çu 5
9 S¶n xuÊt thö nghiÖm tÊm lîp S¶n xuÊt kho¶ng 3 l« 6/2004 – 10/2004 ViÖn C«ng kh«ng sö dông ami¨ng, hiÖu s¶n phÈm ®¹t c¸c tiªu NghÖ + Cty chØnh c¸c th«ng sè c«ng nghÖ chuÈn c¬ b¶n cña Nam Long cña d©y chuyÒn TCVN 4434:200, sè vµ mét sè l−îng 2.000 s¶n phÈm c¬ së kh¸c 10 Nghiªn cøu, x©y dùng vµ hiÖu Qui tr×nh c«ng nghÖ 6/2004– 8/2004 ViÖn C«ng chØnh qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n s¶n xuÊt tÊm lîp sö NghÖ xuÊt tÊm lîp sö dông sîi dông sîi Plastic. Xenlulo & Plastic. 11 KiÓm tra, thö nghiÖm c¸c X¸c ®Þnh c¬ lý tÝnh 8/2004–11/2004 ViÖn C«ng mÉu vËt liÖu míi theo chuÈn cña s¶n phÈm míi. NghÖ + RILEM, thö nghiÖm c¸c s¶n HiÖu chØnh c«ng nghÖ ViÖn KH phÈm míi theo TCVN phï hîp víi c¸c tû lÖ vËt liÖu 4434:2000 cÊp phèi kh¸c nhau 12 Héi th¶o §¸nh gi¸ vÒ t×nh h×nh 9/2004 ViÖn C«ng thiÕt kÕ, chÕ t¹o d©y NghÖ chuyÒn. KÕt qu¶ s¶n xuÊt thö nghiÖm tÊm lîp sö dông Plastic. 13 ViÕt b¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi. B¶n b¸o c¸o tæng kÕt, 10/2004-12/2004 ViÖn C«ng c¸c sè liÖu s¶n xuÊt NghÖ thö, sè liÖu ®o ®¹c, kiÓm tra ®¸nh gi¸ mÉu s¶n phÈm 14 NghiÖm thu ®Ò tµi cÊp c¬ së NghiÖm thu xong ®Ò 12/2004-1/2005 ViÖn C«ng vµ nghiÖm thu chÝnh thøc. tµi. NghÖ 15 D¹ng kÕt qu¶ dù kiÕn cña ®Ò tµi I II III ♦ MÉu (model, maket) ♦ Quy tr×nh c«ng nghÖ X ♦ S¬ ®å ♦ S¶n phÈm X ♦ Ph−¬ng ph¸p ♦ B¶ng sè liÖu ♦ VËt liÖu ♦ Tiªu chuÈn ♦ B¸o c¸o ph©n tÝch ♦ ThiÕt bÞ, m¸y mãc ♦ Quy ph¹m ♦ Tµi liÖu dù b¸o ♦ D©y chuyÒn c«ng nghÖ ♦ §Ò ¸n, qui ho¹ch triÓn khai X ♦ Gièng c©y trång ♦ LuËn chøng kinh tÕ-kü thuËt, nghiªn cøu kh¶ thi ♦ Gièng gia sóc ♦ Ch−¬ng tr×nh m¸y tÝnh ♦ Kh¸c (c¸c bµi b¸o, ®µo t¹o NCS, SV,...) Lêi nãi ®Çu 6
16 Yªu cÇu khoa häc ®èi víi s¶n phÈm t¹o ra (d¹ng kÕt qu¶ II, III) TT Tªn s¶n phÈm Yªu cÇu khoa häc Chó thÝch 1 2 3 4 1 Bé tµi liÖu thiÕt kÕ D©y Mét bé tµi liÖu thiÕt kÕ hoµn chØnh, cã c¸c chuyÒn s¶n xuÊt tÊm lîp th«ng sè kü thuËt phï hîp víi c«ng nghÖ SX kh«ng sö dông ami¨ng. tÊm lîp kh«ng sö dông Amiant. 2 Qui tr×nh c«ng nghÖ chÕ Cã 01 bé qui tr×nh c«ng nghÖ ®Çy ®ñ, râ rµng, t¹o tÊm lîp kh«ng sö phï hîp ®iÒu kiÖn SX ë ViÖt nam. dông Ami¨ng. 17 Yªu cÇu kü thuËt, chØ tiªu chÊt l−îng ®èi víi s¶n phÈm t¹o ra (d¹ng kÕt qu¶ I) §¬n Dù kiÕn Tªn s¶n phÈm vÞ Møc chÊt l−îng Sè l−îng TT vµ chØ tiªu chÊt l−îng chñ yÕu ®o s¶n phÈm CÇn MÉu t−¬ng tù t¹o ra ®¹t Trong n−íc ThÕ giíi 1 2 3 4 5 6 7 1 D©y chuyÒn thiÕt bÞ s¶n xuÊt tÊm lîp kh«ng sö dông ami¨ng n¨ng suÊt 0,5 triÖu m2/n¨m. Bao gåm c¸c thiÕt bÞ: - Côm thiÕt bÞ SX bét giÊy phï hîp víi c«ng nghÖ SX tÊm lîp kh«ng Ami¨ng. - M¸y nghiÒn kiÓu Hµ lan - M¸y khuÊy chuyÓn liÖu - M¸y khuÊy ph©n phèi - C¸c thiÕt bÞ trong giµn xeo c¸n t¹o ph«i s¶n phÈm. - B¨ng t¶i cao su. - HÖ xe goßng vËn chuyÓn vµ ®ì tÊm. - HÖ thèng dao c¾t ba via. - M¸y ®¸nh ba via. - HÖ thèng c«n n−íc l¾ng läc, håi l−u vµ hÖ thèng ®−êng èng c«ng nghÖ. - HÖ thèng hót ch©n kh«ng cao, thÊp - HÖ thèng phun röa b¨ng l−íi. - HÖ thèng tñ b¶ng ®iÖn ®iÒu khiÓn, hÖ thèng ®iÖn ®éng lùc. 2 TÊm lîp kh«ng sö dông ami¨ng cã tÊm TCV chÞu lùc 2.000 kÝch th−íc 1520x920x5mm (profile N >300 Kg 177/51), 4434 chÞu lùc > 300 Kg : 2000 Lêi nãi ®Çu 7
23 Kinh phÝ thùc hiÖn §Ò tµi ph©n theo c¸c kho¶n chi TT Nguån kinh phÝ Tæng sè Trong ®ã Thuª Nguyªn,vËt ThiÕt bÞ, X©y dùng, Chi kh¸c kho¸n liÖu, n¨ng m¸y mãc söa ch÷a chuyªn l−îng nhá m«n 1 2 3 4 5 6 7 8 A Tæng kinh phÝ 2.000,0 640,0 1020,0 147,0 20,0 173,0 B Nguån kinh phÝ 1 Ng©n s¸ch SNKH 2.000,0 640,0 1020,0 147,0 20,0 173,0 2 Kinh phÝ tù cã 3 Kinh phÝ kh¸c Lêi nãi ®Çu 8
Ch−¬ng I T×nh h×nh nghiªn cøu, s¶n xuÊt tÊm lîp trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam 1.1. T×nh h×nh nghiªn cøu, s¶n xuÊt tÊm lîp trªn thÕ giíi 1.1.1. TÊm lîp ami¨ng xim¨ng S¶n phÈm tÊm lîp ami¨ng xim¨ng ®· ®−îc s¶n xuÊt trªn qui m« c«ng nghiÖp ë hµng chôc quèc gia trªn thÕ giíi víi lÞch sö ph¸t triÓn h¬n 100 n¨m nay. Do c¸c tÝnh n¨ng −u viÖt vÒ c¬ lý tÝnh, gi¸ rÎ, tuæi thä theo thêi gian rÊt cao (tíi hµng chôc n¨m) nªn lo¹i s¶n phÈm nµy ®· ®−îc sö dông rÊt réng r·i víi c¸c tÝnh n¨ng nh− lµm tÊm lîp gîn sãng, v¸ch ng¨n ph¼ng, èng dÉn n−íc (kÓ c¶ èng chÞu ¸p lùc) vµ nhiÒu lo¹i s¶n phÈm phôc vô trong d©n dông vµ c«ng nghiÖp kh¸c [1] . ¦u ®iÓm mµ lo¹i vËt liÖu nµy cã ®−îc lµ do ami¨ng cã c¸c ®Æc tÝnh c«ng nghÖ vµ chÞu lùc tèt. Ami¨ng - mét lo¹i kho¸ng vËt d¹ng sîi - cã m« ®un ®µn håi kh¸ cao nªn cã t¸c dông tèt víi vai trß lµm cèt sîi gia c−êng trong vËt liÖu tæ hîp (composite) nÒn xim¨ng. Trong ma trËn xim¨ng, ami¨ng cã sù phèi hîp rÊt tèt vÒ mÆt c¬ häc vµ ho¸ häc nªn lµm t¨ng c−êng ®é chÞu cña s¶n phÈm. VÒ mÆt c«ng nghÖ s¶n xuÊt, tuyÖt ®¹i ®a sè c¸c s¶n phÈm tÊm lîp ami¨ng xim¨ng ®−îc s¶n xuÊt b»ng ph−¬ng ph¸p xeo c¸n (Hatschek Process - H×nh 1.1). Do c¸c sîi ami¨ng cã cÊu tróc d¹ng bói, cã tÝnh tr−¬ng në tèt trong m«i tr−êng kiÒm nªn hçn hîp ami¨ng xim¨ng trong m«i tr−êng n−íc t¹o ra d¹ng huyÒn phï ®¶m b¶o tÝnh läc rÊt tèt trong qu¸ tr×nh xeo. C¸c ®Æc tÝnh cña huyÒn phï ami¨ng xim¨ng ®· lµm ®¬n gi¶n kh¸ nhiÒu c¸c c«ng ®o¹n cña c«ng nghÖ xeo c¸n nªn trªn thùc tÕ, c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ xeo c¸n s¶n phÈm ami¨ng xim¨ng ho¹t ®éng kh¸ æn ®Þnh, n¨ng suÊt cao, chi phÝ n¨ng l−îng thÊp. V× ®· cã mét kho¶ng thêi gian dµi ®−îc s¶n xuÊt ë qui m« c«ng nghiÖp nªn s¶n phÈm tÊm lîp ami¨ng xim¨ng ®−îc nghiªn cøu c¶ vÒ lý thuyÕt vµ thùc nghiÖm rÊt kü cµng. §Æc ®iÓm quÝ b¸u cña tÊm lîp ami¨ng xim¨ng lµ cã tÝnh chÊt c¬ lý tÝnh tèt, ®Æc biÖt lµ cã ®é dai va ®Ëp cao vµ ®é bÒn Ýt bÞ suy gi¶m theo thêi gian. §Æc ®iÓm nµy cho phÐp ng−êi ta chÕ t¹o ra d¹ng tÊm lîp ami¨ng xim¨ng l−în sãng kh¸ máng (tíi 5mm) nh−ng vÉn cã thÓ chÞu lùc t−¬ng ®èi tèt khi vËn chuyÓn vµ khi lîp. KC.06.15 9
H×nh 1.1: S¬ ®å s¶n xuÊt tÊm lîp theo c«ng nghÖ xeo c¸n. (nguån: John Wiley & Sons., [2]) 1. Thïng khuÊy, trén 6. Dµn xeo 2. Tang xeo 7. Dao c¾t 3. B¨ng xeo 8. M¸y ®Ëp lµm s¹ch b¨ng 4. Líp xim¨ng ami¨ng 9. B¬m röa b¨ng 5. Hép hót ch©n kh«ng C¸c −u ®iÓm trªn kÕt hîp víi tÝnh kinh tÕ cao (cho ®Õn nay, nhiÒu má ami¨ng ®Òu ®−îc khai th¸c b»ng ph−¬ng ph¸p lé thiªn hoÆc ph−¬ng ph¸p hÇm lß cã ®é s©u kh«ng lín) nªn c¸c s¶n phÈm ami¨ng nãi chung vµ tÊm lîp ami¨ng xim¨ng nãi riªng cã gi¸ thµnh rÎ h¬n so víi c¸c lo¹i vËt liÖu kh¸c cã c«ng dông t−¬ng tù. Ami¨ng lµ mét lo¹i kho¸ng vËt ph©n bè t−¬ng ®èi réng, trªn thÕ giíi cã kho¶ng 40 quèc gia ph¸t hiÖn cã ami¨ng nh−ng chØ cã mét sè Ýt má ami¨ng cã tr÷ l−îng c«ng nghiÖp vµ cã chÊt l−îng ®¶m b¶o. ë ViÖt Nam hiÖn nay, ngµnh s¶n xuÊt tÊm lîp nhËp ami¨ng chñ yÕu tõ nguån Liªn x« cò hoÆc tõ Dimbabue (Ch©u Phi), mét sè Ýt ®−îc nhËp tõ Trung Quèc, Canada. 1.1.2. TÊm lîp kh«ng sö dông ami¨ng Tõ n¨m 1906, c¸c nghiªn cøu vÒ y häc vµ m«i tr−êng ®· ph¸t hiÖn mèi nguy c¬ dÉn ®Õn bÖnh ung th− ®èi víi nh÷ng ng−êi cã tiÕp xóc víi c¸c s¶n phÈm cã chøa ami¨ng. Nguy c¬ nµy ®èi víi c¸c lo¹i ami¨ng tr¾ng (chrysotile) vµ xanh (crocidolite), n©u KC.06.15 10
(amosite) cã kh¸c nhau. Theo mét sè tµi liÖu, tÊm lîp ami¨ng xim¨ng sö dông lo¹i ami¨ng tr¾ng Ýt ®éc h¹i h¬n c¶. MÆt kh¸c, do tÝnh bÒn cña ami¨ng nªn nã cã thÓ tån t¹i hÇu nh− vÜnh viÔn trong m«i tr−êng tõ c¸c nguån th¶i, chñ yÕu lµ c¸c nguån th¶i trong s¶n xuÊt nªn cã kh¶ n¨ng duy tr× nguån phÕ th¶i « nhiÔm l©u dµi. VÊn ®Ò cÊm hay kh«ng cÊm viÖc sö dông ami¨ng ®· g©y ra nh÷ng cuéc tranh c·i kÐo dµi gÇn 100 n¨m nay. Tíi cuèi nh÷ng n¨m 1980, ë hÇu hÕt c¸c n−íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®· b¾t ®Çu cÊm sö dông ami¨ng trong s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp vµ d©n dông. NhiÒu n−íc thuéc ch©u ¸ còng ®· cÊm sö dông ami¨ng trong c«ng nghiÖp. Theo tµi liÖu cña C«ng ty Kuraray, NhËt b¶n ®· quan t©m tíi viÖc h¹n chÕ sö dông ami¨ng tõ rÊt l©u vµ gÇn ®©y NhËt b¶n ®· hoµn toµn cÊm sö dông ami¨ng trong viÖc s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng. B¶ng 1.1 minh häa lé tr×nh gi¶m dÇn viÖc sö dông ami¨ng trong c«ng nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng cña NhËt b¶n trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ hoµn toµn kh«ng sö dông ami¨ng trong ngµnh c«ng nghiÖp nµy tõ n¨m 2005. H×nh 1.2a vµ 1.2b minh häa t×nh h×nh sö dông ami¨ng ë c¸c khu vùc kh¸c nhau trªn ph¹m vi toµn cÇu, kÓ c¶ khu vùc ch©u Phi. Tíi thêi ®iÓm hiÖn t¹i, hÇu hÕt c¸c n−íc ë ch©u ¢u vµ ch©u §¹i d−¬ng ®· hoµn toµn cÊm sö dông ami¨ng. C¸c n−íc ë c¸c khu vùc cßn l¹i, kÓ c¶ ch©u Phi, ®· cÊm hoÆc ®· ®−a ra lé tr×nh kh«ng sö dông ami¨ng. B¶ng 1.1: L−îng ami¨ng tiªu thô trong c«ng nghiÖp s¶n xuÊt VLXD ë NhËt b¶n (nguån: Kuaray, [5]) N¨m L−îng tiªu thô (tÊn) 2001 79 463 2002 43 318 2003 24 653 2004 8 162 2005 0 KC.06.15 11
H×nh 1.2a: T×nh h×nh cÊm sö dông ami¨ng t¹i c¸c n−íc kh¸c nhau trªn thÕ giíi (nguån: Kuraray, [5]) KC.06.15 12