zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Khoa Học Xã Hội

» Xã hội học

Nghiên cứu tổng quan về sinh kế của người dân ven biển

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết nhằm góp phần giúp hiểu rõ hơn về hoạt động sinh kế, nguồn lực sinh kế của người dân ven biển và những giải pháp đã được đề xuất nhằm định hướng cho một chiến lược sinh kế bền vững cho người dân ven biển.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu tổng quan về sinh kế của người dân ven biển

Vietnam J. Agri. Sci. 2024, Vol. 22, No. 9: 1246-1254 Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam 2024, 22(9): 1246-1254 www.vnua.edu.vn NGHIÊN CỨU TỔNG QUAN VỀ SINH KẾ CỦA NGƯỜI DÂN VEN BIỂN Nguyễn Kông, Mai Lan Phương, Quyền Đình Hà*, Lương Trung Hậu, Chung Tiến Phát Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn, Học viện Nông nghiệp Việt Nam * Tác giả liên hệ: quyendinhhab@vnua.edu.vn Ngày nhận bài: 24.11.2023 Ngày chấp nhận đăng: 15.09.2024 TÓM TẮT Sinh kế của người dân ven biển đang đối mặt với nhiều thách thức và rủi ro. Thay đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và khai thác không bền vững đã gây ra sự suy giảm nguồn tài nguyên sinh vật và gây ảnh hưởng đến sự đa dạng sinh học của vùng biển. Bài báo sử dụng phương pháp tổng quan mô tả để tổng hợp thông tin từ các nghiên cứu đã được công bố về sinh kế cho người dân ven biển. Qua đó, các quan điểm, khái niệm và tranh luận của các nhà khoa học, tổ chức quốc tế đã được tổng hợp từ 39 bài nghiên cứu được thu thập trên các nguồn uy tín như Google Scholar, Web of Science. Bài báo nhằm góp phần giúp hiểu rõ hơn về hoạt động sinh kế, nguồn lực sinh kế của người dân ven biển và những giải pháp đã được đề xuất nhằm định hướng cho một chiến lược sinh kế bền vững cho người dân ven biển. Từ khóa: Sinh kế, người dân, ven biển. Overview on the Livelihoods of Coastal Residents ABSTRACT Coastal residents' livelihoods are currently encountering numerous challenges and risks. Climate change, environmental pollution, and unsustainable exploitation have led to a decline in marine resources and have adversely affected the biodiversity of coastal regions. The article employed a narrative literature review method to synthesize information from the published studies on coastal community livelihoods. Through this method, insights, concepts, and debates from scientists and international organizations were amalgamated from 39 studies sourced from reputable outlets like Google Scholar and Web of Science. The article's objective was to raise understanding by furnishing information on livelihood activities, resources, and proposed solutions, thereby aiming to chart a sustainable livelihood strategy for coastal residents. Keywords: Livelihoods, coastal residents, livelihood. ra sĖ suy giâm ngućn tài nguyên sinh vêt và 1. ĐẶT VẤN ĐỀ gây ânh hđĚng đøn sĖ đa däng sinh hąc cĎa ĐĈi vęi nhi÷u cċng đćng ven biùn trên khíp vùng biùn. Đi÷u này ânh hđĚng trĖc tiøp đøn thø gięi, sinh kø cĎa hą chĎ yøu dĖa trên hoät khâ nëng đâm bâo thu nhêp và sinh kø b÷n đċng liön quan đøn biùn và vùng biùn gæn đĂ. vĕng cho ngđĘi dân ven biùn (Yang & cs., 2018; Đánh bít hâi sân, nuôi trćng thĎy sân, du lĀch Uddin & cs., 2021). Các hiûn tđĜng thĘi tiøt cĖc biùn và các ngành công nghiûp khác liên quan đoan đe dąa trĖc tiøp đøn sinh kø và tài sân cĎa đã trĚ thành ngućn thu nhêp quan trąng đù duy đĀa phđėng. Sinh kø b÷n vĕng cho ngđĘi dân trì cuċc sĈng hàng ngày và phát triùn kinh tø ven biùn sô giúp hą có khâ nëng ēng phó và cho cċng đćng này (Cinner & Bodin, 2010; FAO, phĐc hći nhanh chóng sau nhĕng cëng thîng và 2015; World Bank, 2012). Tuy nhiên, sinh kø cú sĈc trĚ nên cçp thiøt. cĎa ngđĘi dân ven biùn đang đĈi mðt vęi nhi÷u Chính vì vêy, viûc nghiên cēu v÷ sinh kø thách thēc và rĎi ro. Thay đĉi khí hêu, ô nhiúm ven biùn gičp xác đĀnh các hình thēc sinh kø và mĆi trđĘng và khai thác không b÷n vĕng đã gåy cách thēc sinh sĈng cĎa ngđĘi dân ven biùn, 1246
Nguyễn Kông, Mai Lan Phương, Quyền Đình Hà, Lương Trung Hậu, Chung Tiến Phát thông tin v÷ ngućn lĖc và cė hċi kinh tø, vën thiûn chçt lđĜng cuċc sĈng và giâm đĂi nghño. hóa và mĆi trđĘng trong khu vĖc ven biùn, xác Ông lđu Ğ rìng sinh kø không chþ liön quan đøn đĀnh nhĕng yøu tĈ quyøt đĀnh sĖ tćn täi và phát thu nhêp, mà cān liön quan đøn sĖ tĖ do, quy÷n triùn cĎa cċng đćng ven biùn, tĒ đĂ đ÷ xuçt các lĜi và khâ nëng cĎa con ngđĘi. Robert (1995) đã chính sách và biûn pháp hĊ trĜ phát triùn b÷n đ÷ cêp đøn quan điùm v÷ sinh kø b÷n vĕng. Ông vĕng. Tĉng quan nghiên cēu v÷ sinh kø ven biùn nhçn mänh viûc đðt con ngđĘi vào trung tâm và góp phæn giúp hiùu rĄ hėn v÷ các yøu tĈ ânh xem xét sĖ tđėng tác giĕa tài nguyên, hoät đċng hđĚng đøn cuċc sĈng và phát triùn cĎa cċng sân xuçt và mäng lđęi xã hċi đù xây dĖng mċt đćng ven biùn, cung cçp thông tin quan trąng đù hû thĈng sinh kø b÷n vĕng. Ian (1998) nhà xác đĀnh nhĕng vçn đ÷ cæn đu tiön, đ÷ xuçt biûn nghiên cēu v÷ nông nghiûp và phát triùn b÷n pháp quân lý và phát triùn hĜp lý và täo ra sĖ vĕng, đã nhçn mänh v÷ vai trò cĎa sĖ đa däng, tëng cđĘng sĖ chia só kiøn thēc và kinh nghiûm sĖ chuyùn đĉi và thích ēng trong viûc xây dĖng giĕa các quĈc gia. Nghiên cēu täi Viût Nam và sinh kø b÷n vĕng. Robert & Melinda (2002) đã các quĈc gia khác đã chēng minh giá trĀ cĎa viûc đ÷ cêp đøn sĖ cæn thiøt cĎa viûc đĈi phó vęi sĖ nghiên cēu này và có nhĕng đĂng gĂp vào quyøt không chíc chín và thay đĉi. Hą cho rìng sinh đĀnh chính sách và thĖc tiún quân lý ven biùn. kø b÷n vĕng nên têp trung vào khâ nëng thých Các chýnh sách và chđėng trünh phát triùn b÷n vĕng đã đđĜc thiøt kø nhìm giúp cċng đćng ven ēng và đa däng hóa, nhìm đĈi phó vęi các rĎi ro biùn thích nghi vęi biøn đĉi khí hêu, khám phá và tác đċng bçt ngĘ tĒ mĆi trđĘng, kinh tø và xã các ngućn lĜi và công nghû męi đù nâng cao hiûu hċi. Martha (2005), mċt nhà nghiên cēu v÷ lao quâ sân xuçt, đâm bâo bâo vû và phĐc hći tài đċng và phát triùn, têp trung vào vçn đ÷ đĀa vĀ nguyên sinh vêt trong vùng biùn đćng thĘi duy xã hċi và gięi trong sinh kø. Bà nhçn mänh sĖ trì, bâo tćn tài nguyên biùn đù hĊ trĜ sinh kø cæn thiøt cĎa viûc xem xét các yøu tĈ xã hċi, nhđ cĎa ngđĘi dân ven biùn trong tđėng lai. MĐc công bìng gięi, quy÷n lĜi lao đċng và sĖ tham tiêu cĎa bài báo nhìm góp phæn làm rĄ hėn v÷ gia cĎa phĐ nĕ và nhóm dân tċc thiùu sĈ trong các hoät đċng sinh kø, ngućn lĖc sinh kø và viûc xây dĖng sinh kø b÷n vĕng. nhĕng giâi pháp đã đđĜc đ÷ xuçt tĒ đĂ làm cė sĚ Theo quan điùm cĎa các tĉ chēc phát triùn đĀnh hđęng cho mċt chiøn lđĜc sinh kø b÷n vĕng trên thø gięi: Quan điùm cĎa Tĉ chēc Phát triùn cho ngđĘi dân ven biùn. QuĈc tø (IDC) (1998): ĔSinh kø bao gćm tçt câ các hoät đċng mà mċt ngđĘi hoðc mċt hċ gia 2. CÁC QUAN ĐIỂM SINH KẾ đünh tiøn hành đù kiøm sĈng và câi thiûn cuċc sĈng cĎa mình thông qua sĔ dĐng các tài Thuêt ngĕ Ĕsinh køĕ đđĜc các nhà khoa hąc nguyên có sïn trong mĆi trđĘng cĎa münhĕ. và các tĉ chēc quĈc tø sĔ dĐng phĈ biøn trong Ngân hàng Thø gięi (2006) cho rìng: ĔSinh kø là bĈi cânh phát triùn và giâm nghèo tĒ nhĕng khâ nëng cĎa mċt ngđĘi hoðc mċt hċ gia đünh nëm 1990. Các nhà kinh tø hąc, xã hċi hąc và trong viûc tham gia vào hoät đċng kinh tø, sĔ các chuyên gia phát triùn đã bít đæu nhên thēc dĐng tài nguyên và cė hċi đù täo ra thu nhêp và đđĜc rìng vçn đ÷ nghño đĂi và phát triùn cæn câi thiûn cuċc sĈngĕ. Theo Liön hĜp quĈc UNDP phâi xem xét câ khía cänh v÷ sēc khăe, giáo dĐc, (2015), ĔSinh kø là khâ nëng cĎa mċt ngđĘi hoðc mĆi trđĘng sĈng và các yøu tĈ xã hċi khác. mċt hċ gia đünh trong viûc kiøm sĈng, bao gćm Chính vì vêy thuêt ngĕ ĒSinh køē đã đđĜc sĔ các cė hċi, tài nguyên, kĠ nëng, vĈn và mäng dĐng đù mô tâ cách các cċng đćng, nhóm dân tċc lđęi xã hċi đù täo ra thu nhêp và các ngućn lĖc và cá nhân tĉ chēc cuċc sĈng và kiøm sĈng bao khác đù duy trì cuċc sĈng và phát triùnĕ. Quan gćm câ ngućn thu nhêp, kĠ nëng và ngućn tài điùm cĎa các tĉ chēc phi chính phĎ và phi lĜi nguyên mà hą sĔ dĐng. nhuên nhđ Oxfam và CARE, têp trung vào khía Theo quan điùm cĎa các nhà khoa hąc, tĒ cänh xã hċi và công bìng trong sinh kø. Hą nhĕng nëm 1985, Amartya (1985) đã nhçn nhçn mänh tæm quan trąng cĎa viûc xem xét và mänh tæm quan trąng cĎa sinh kø trong viûc câi đáp ēng các vçn đ÷ nhđ sĖ bçt bünh đîng, quy÷n 1247
Nghiên cứu tổng quan về sinh kế của người dân ven biển lĜi và sĖ tham gia cĎa các nhóm dân tċc thiùu sĈ khác. Đćng thĘi, sinh kø cĎa ngđĘi dân ven biùn và cċng đćng yøu thø trong viûc xây dĖng sinh còn chĀu ânh hđĚng bĚi các yøu tĈ đĀa lý, môi kø b÷n vĕng. trđĘng, vën hĂa và chýnh sách quân lý cĎa đĀa Khung sinh kø b÷n vĕng cĎa DFID đđĜc phđėng và quĈc gia. MĐc tiêu cĎa sinh kø ven gięi thiûu vào nëm 1997 đã têp trung vào viûc biùn là đâm bâo sĖ b÷n vĕng và phát triùn cĎa xác đĀnh và hiùu rõ các yøu tĈ ânh hđĚng đøn cċng đćng ven biùn, đćng thĘi bâo vû và tên cuċc sĈng sinh kø cĎa nhĕng ngđĘi nghèo nhçt, dĐng tài nguyên biùn mċt cách có trách nhiûm dĖa trên cách tiøp cên đa ngành, tých hĜp nhi÷u và cân nhíc đù đáp ēng nhu cæu kinh tø và xã khía cänh kinh tø, xã hċi, mĆi trđĘng và chính hċi cĎa ngđĘi dân ven biùn trong hiûn täi và trĀ. Khung DFID đ÷ cêp đøn 5 yøu tĈ gćm: Các tđėng lai. đu tiön mà con ngđĘi có thù nhên biøt đđĜc; các chiøn lđĜc mà hą lĖa chąn đù theo đuĉi; thù chø, 3. ĐẶC ĐIỂM CỦA VÙNG VEN BIỂN VÀ chính sách và tĉ chēc quyøt đĀnh đøn sĖ tiøp cên VAI TRÒ CỦA NGHIÊN CỨU SINH KẾ cĎa hą đĈi vęi các loäi tài sân; các tiøp cên cĎa CHO NGƯỜI DÂN VEN BIỂN hą đĈi vęi 5 loäi vĈn và khâ nëng sĔ dĐng hiûu quâ các loäi vĈn mình có; cuĈi cùng là bĈi cânh 3.1. Đặc điểm của vùng ven biển sĈng cĎa con ngđĘi bao gćm các xu hđęng kinh Theo FAO (2006), vùng ven biùn là vùng tø, công nghû, dân sĈ. Trong đĂ, 5 loäi vĈn đđĜc chuyùn tiøp hay vùng giao thoa giĕa đçt li÷n và đ÷ cêp là vĈn vêt chçt, vĈn tài chính, vĈn xã hċi, biùn, bao gćm các hć lęn. Vùng ven biùn là khu vĈn con ngđĘi và vĈn tĖ nhiên (DFID, 2001). vĖc trâi dąc theo bĘ biùn và kéo dài tĒ đđĘng biên DĖa trön quan điùm cĎa các nhà khoa hąc gięi cĎa đçt li÷n cho đøn ranh gięi cĎa biùn. Nó và các tĉ chēc phát triùn, sinh kø có thù đđĜc bao gćm vùng biùn cên k÷ bĘ biùn và vČng đçt hiùu nhđ sau: Sinh kø không chþ đėn thuæn là ngêp nđęc, đâo và bãi cát cên k÷ biùn. Vùng ven viûc kiøm sĈng mà còn là mċt khái niûm rċng biùn có vai trò quan trąng trong n÷n kinh tø, môi hėn, liön quan đøn têp hĜp các phđėng tiûn và trđĘng và xã hċi cĎa mċt quĈc gia và đĂng gĂp hoät đċng mà mċt cá nhân hoðc mċt gia đünh quan trąng vào sĖ phát triùn b÷n vĕng. tiøn hành đù duy trì và nâng cao chçt lđĜng Ở Viût Nam, theo Luêt biùn Viût Nam 2012 cuċc sĈng cĎa mình. Sinh kø bao gćm các ngućn sĈ 18/2012/QH13 quy đĀnh phäm vi vùng bĘ tài nguyên, kĠ nëng, cė hċi, quy÷n lĜi, mĈi quan đđĜc xác đĀnh trön cė sĚ cën cē vào đi÷u kiûn tĖ hû xã hċi, các hoät đċng kinh doanh, ngh÷ nhiên, kinh tø - xã hċi cĎa tĒng khu vĖc trong nghiûp, sân xuçt, tiêu dùng, tiøp cên các dĀch vĐ vùng bĘ. CĐ thù, phäm vi vùng bĘ bao gćm vùng cė bân và bĀ tác đċng bĚi các yøu tĈ xã hċi, vën biùn ven bĘ và vČng đçt ven biùn. vùng biùn ven hĂa, mĆi trđĘng và chính trĀ. Sinh kø b÷n vĕng bĘ có ranh gięi trong là đđĘng mòp nđęc biùn nhçn mänh viûc täo ra các cė hċi kinh doanh và thçp nhçt trung bình trong nhi÷u nëm (18,6 công viûc ĉn đĀnh, sĔ dĐng tài nguyên hiûu quâ nëm) và ranh gięi ngoài cách đđĘng mòp nđęc và bâo vû mĆi trđĘng đù đáp ēng nhu cæu cĎa biùn thçp nhçt trung bình trong nhi÷u nëm mċt thø hû hiûn täi mà không làm thiût häi cho khâ khoâng cách 06 hâi lý do Bċ Tài nguyên và Môi nëng cĎa thø hû tđėng lai. trđĘng xác đĀnh và công bĈ; vČng đçt ven biùn Sinh kø cĎa ngđĘi dân vùng ven biùn có thù bao gćm các xã, phđĘng, thĀ trçn có biùn. đđĜc hiùu nhđ mċt hû thĈng đa chi÷u, liên quan Tĉng hĜp tĒ các nghiên cēu, vùng ven biùn đøn các hoät đċng kinh tø, xã hċi và mĆi trđĘng có nhĕng đðc điùm đðc trđng sau: Thē nhçt, mà nhĕng ngđĘi sĈng và làm viûc täi khu vĖc vùng ven biùn là mĆi trđĘng sĈng cho nhi÷u hû này thĖc hiûn đù duy trì cuċc sĈng và nâng cao sinh thái đa däng; thē hai, cċng đćng sĈng ven chçt lđĜng cuċc sĈng cĎa mình. Sinh kø này phĐ biùn phĐ thuċc vào các ngućn tài nguyên cĎa thuċc vào ngućn tài nguyên biùn nhđ ngđ biùn và có thù coi là ngućn thu nhêp và lđėng nghiûp, nuôi trćng thĎy sân, du lĀch ven biùn, thĖc chýnh cho ngđĘi dân ven biùn; thē ba, đåy thu thêp hâi sân và các hoät đċng liên quan là vùng chĀu ânh hđĚng trĖc tiøp tĒ biøn đĉi khí 1248
Nguyễn Kông, Mai Lan Phương, Quyền Đình Hà, Lương Trung Hậu, Chung Tiến Phát hêu và đi÷u này gây tĉn thđėng đøn sinh kø và thiøt kø dĖa trên nhĕng hiùu biøt sâu síc v÷ cuċc sĈng cĎa cċng đćng ven biùn; thē tđ, các ngućn lĖc và nhu cæu cĎa cċng đćng ven biùn hoät đċng truy÷n thĈng nhđ đánh cá, nuĆi trćng (Pomeroy & cs., 2013). Thē bây, giúp cung cçp hâi sân và ngh÷ chài vén đĂng vai trā quan trąng thông tin và kiøn thēc cho các cċng đćng ven trong đĘi sĈng hàng ngày cĎa ngđĘi dân ven biùn; biùn, tĒ đĂ tëng cđĘng khâ nëng tĖ chĎ và khâ thē nëm, vČng ven biùn có mĈi liên hû chðt chô nëng thých ēng cĎa hą trong mĆi trđĘng biùn giĕa đĀa lý và kinh tø, nó có thù trĚ thành mċt biøn đĉi (Coulthard, 2012). Thē tám, góp phæn đĀa điùm quan trąng cho thđėng mäi quĈc tø, du bâo vû và phĐc hći sinh thái ven biùn nhđ khĆi lĀch biùn và các hoät đċng kinh tø khác (World phĐc rĒng ngêp mðn, quân lý khu vĖc bâo vû Bank, 2012; FAO, 2015; IPCC, 2019). biùn và tái thiøt hû sinh thái bĀ suy thoái (Cinner & cs., 2018). Thē chín, giúp lan tăa 3.2. Vai trò của nghiên cứu sinh kế của thông tin v÷ giá trĀ và sĖ quan trąng cĎa môi người dân ven biển trđĘng ven biùn, khuyøn khých nhån vën hĂa và Tĉng hĜp tĒ nhĕng nghiên cēu trên thø gięi täo ra ý thēc bâo vû mĆi trđĘng ven biùn trong liön quan đøn sinh kø cĎa ngđĘi dân ven biùn cċng đćng (Nel & cs., 2016). Thē mđĘi, nghiên cho thçy nghiên cēu v÷ sinh kø cĎa ngđĘi dân cēu v÷ sinh kø ven biùn täo đi÷u kiûn đù xây ven biùn đĂng vai trā sau: Thē nhçt, nghiên cēu dĖng đĈi tác và køt nĈi giĕa các cċng đćng ven sinh kø cĎa ngđĘi dân ven biùn sô gičp xác đĀnh biùn, nhà nghiên cēu, tĉ chēc phi chính phĎ và các hoät đċng kinh tø phù hĜp vęi bân đĀa và tài các cė quan quân lĞ. Đi÷u này giúp täo ra mċt nguyên vùng ven biùn, tĒ đĂ đâm bâo sĖ phát mĆi trđĘng hĜp tác, chia só kiøn thēc và kinh triùn b÷n vĕng và bâo vû mĆi trđĘng biùn nghiûm, cung cçp hĊ trĜ đù nâng cao sinh kø và (Cinner, 2011). Thē hai, giúp các nhà nghiên täo ra sĖ thay đĉi tích cĖc trong cċng đćng ven cēu, tĉ chēc phát triùn hiùu rĄ hėn v÷ nhu cæu biùn (Coulthard & cs., 2011). và mong muĈn cĎa ngđĘi dân ven biùn, tĒ đĂ giúp xây dĖng các chính sách và biûn pháp hĊ 4. SINH KẾ CỦA NGƯỜI DÂN VEN BIỂN trĜ phát triùn kinh tø và câi thiûn cuċc sĈng cĎa hą (Coulthard & cs., 2011). Thē ba, góp phæn Nhìn chung, các nghiên cēu v÷ sinh kø cho cung cçp thông tin quan trąng v÷ cách ngđĘi ngđĘi dân ven biùn đ÷u áp dĐng khung sinh kø dân ven biùn ēng phó vęi biøn đĉi khí hêu và tác b÷n vĕng cĎa DFID. Khung sinh kø không chþ đċng cĎa nó lên cuċc sĈng và sinh kø cĎa hą. minh hąa các chiøn lđĜc tìm kiøm thu nhêp đù Đi÷u này là cæn thiøt đù phát triùn các biûn phát triùn sinh kø mà còn phân tích, lý giâi v÷ pháp thích ēng và giâm nhõ tác đċng (Adger & viûc tiøp cên, phân phĈi và sĔ dĐng ngućn lĖc cs., 2013). Thē tđ, gičp hiùu rĄ hėn v÷ cách sĔ mà hċ dân ven biùn sĔ dĐng đù biøn các ngućn dĐng tài nguyön và tác đċng cĎa các hoät đċng lĖc đĂ thành sinh kø. Trong bĈi cânh đðc thù là kinh tø lön mĆi trđĘng ven biùn. Đi÷u này giúp vùng ven biùn vęi hû thĈng sinh thái đa däng, xác đĀnh các biûn pháp quân lý tài nguyên hiûu vęi hoät đċng sinh kø chính liön quan đøn biùn quâ và bâo vû mĆi trđĘng biùn (Nel & cs., 2016). và ngđ nghiûp, nhđng läi chĀu ânh hđĚng rçt lęn Thē nëm, nghiön cēu v÷ sinh kø ven biùn giúp bĚi biøn đĉi khí hêu và mĆi trđĘng. Khung phân xác đĀnh nhĕng nhĂm dån cđ yøu thø và đâm tích này sô là cách tiøp cên hĕu ích và có thù bâo rìng các chính sách và biûn pháp phát triùn can thiûp đøn viûc đ÷ ra chính sách phù hĜp có lĜi cho tçt câ mąi ngđĘi, đâm bâo không có sĖ nhìm đa däng hóa sinh kø, giâm thiùu rĎi ro và kĝ thĀ và bçt công xây ra (Béné & cs., 2019). tëng cđĘng thích ēng cĎa ngđĘi dân ven biùn. Thē sáu, cung cçp cė sĚ khoa hąc đù đđa ra Mċt trong nhĕng hoät đċng sinh kø chính quyøt đĀnh chính sách thông qua viûc thu thêp cĎa ngđĘi dân ven biùn là ngđ nghiûp và nuôi và phân tích dĕ liûu. Køt quâ nghiên cēu chính trćng thĎy sân. Hoät đċng này đĂng vai trā xác và đáng tin cêy giúp hĊ trĜ quyøt đĀnh chính quan trąng trong viûc nâng cao thu nhêp và sách hiûu quâ và bâo đâm rìng chýnh sách đđĜc nâng cao cuċc sĈng cho ngđĘi dân ven biùn mċt 1249
Nghiên cứu tổng quan về sinh kế của người dân ven biển cách b÷n vĕng vì tên dĐng đđĜc lĜi thø tĒ biùn. khâo sát 600 hċ gia đünh Ě ba tþnh ven biùn Tuy nhiên, không phâi quĈc gia nào hay đĀa Quâng Ninh, Quâng Nam và Cà Mau, bài viøt phđėng nào giáp biùn cďng biøt khai thác có này đánh giá týnh dú bĀ tĉn thđėng v÷ sinh kø hiûu quâ và b÷n vĕng ngućn lĖc này. Nghiên dĖa trön các phđėng pháp tiøp cên cĎa Chþ sĈ dú cēu cĎa FAO (2007) cho thçy mðc dČ ngđ bĀ tĉn thđėng trong sinh kø (LVI), Hċi đćng liên nghiûp và nuôi trćng thĎy sân đĂng vai trò quan chính phĎ v÷ Biøn đĉi khí hêu (IPCC) và 5 trąng trong viûc đâm bâo an ninh lđĜng thĖc, ngućn vĈn sinh kø. Køt quâ nghiên cēu cho thçy täo ra thu nhêp và nâng cao cuċc sĈng cho ngđĘi sinh kø cĎa ngđĘi dân tþnh Quâng Ninh là nuôi dân vùng ven biùn. Tuy nhiên, tài nguyên cá và hàu, nghöu, đánh bít cá và đánh bít gæn bĘ. thĎy sân cĎa vùng ven biùn đang gðp nhi÷u áp Sinh kø cĎa ngđĘi dân tþnh là Quâng Nam køt lĖc tĒ sĖ gia tëng dån sĈ, khai thác quá mēc, hĜp trćng trąt, nuôi trćng thĎy sân, đánh bít biøn đĉi khí hêu và ô nhiúm mĆi trđĘng. Chính gæn bĘ và xa bĘ. Sinh kø cĎa ngđĘi dân tþnh Cà vì vêy, FAO đã đ÷ xuçt xây dĖng ngành ngđ Mau vęi rĒng-tôm-cua là đðc điùm nĉi bêt nhçt. nghiûp và nuôi trćng thĎy sân trong vùng ven Đa däng sinh kø đang là xu hđęng lĖa chąn cĎa biùn. Têp trung vào: thē nhçt là quân lý tài nhi÷u hċ gia đünh hiûn nay. Các thành viön đ÷u nguyên cá và thĎy sân mċt cách b÷n vĕng, đâm có nhi÷u công viûc khác nhau đù có thù đâm bâo bâo sĖ khôi phĐc và bâo tćn các ngućn lĜi sinh cuċc sĈng và bĉ sung cho nhau. Mċt ngđĘi có thù vêt biùn; thē hai là tëng cđĘng giá trĀ gia tëng làm nhi÷u công viûc khác nhau tùy theo biøn đĉi và khai thác hĜp lý tài nguyên cá và thĎy sân, khí hêu, tuy nhiên, còn tćn täi nhi÷u thách thēc tĒ viûc chø biøn và gia cĆng đøn tiøp thĀ và tiêu đĈi vęi sĖ b÷n vĕng cĎa sinh kø này, bao gćm thĐ; Thē ba là phát triùn ngh÷ cá và nuôi trćng tình träng khai thác quá mēc, ô nhiúm môi thĎy sân thông qua têp trung vào sĖ phát triùn trđĘng và thiøu cė sĚ hä tæng. Các tác giâ cďng và nång cao nëng lĖc cĎa ngđ dån và nhĕng nhên thçy tæm quan trąng cĎa vai trò cĎa chính ngđĘi tham gia nuôi trćng thĎy sân, cung cçp quy÷n đĀa phđėng và các tĉ chēc phi chính phĎ đào täo, kĠ thuêt và hĊ trĜ tài chính; Thē tđ là trong viûc hĊ trĜ và täo ra các chính sách, đâm bâo quy÷n lĜi xã hċi cho ngđ dån và nhĕng chđėng trünh hĊ trĜ phù hĜp đù nâng cao sĖ b÷n ngđĘi tham gia nuôi trćng thĎy sân. Đi÷u này vĕng cĎa sinh kø ngđ dån ven biùn. Đćng thĘi, bao gćm viûc täo ra cė hċi viûc làm công bìng, nghiên cēu cďng nhçn mänh vai trò cĎa viûc truy cêp vào các dĀch vĐ cė bân nhđ chëm sĂc tëng cđĘng khâ nëng thých ēng và quân lý môi sēc khăe và giáo dĐc, tham gia vào quyøt đĀnh trđĘng trong viûc đâm bâo sĖ b÷n vĕng cĎa sinh v÷ quân lý tài nguyên và chính sách liên quan kø này. đøn ngđ nghiûp và nuôi trćng thĎy sân. Ngoài Cæn phâi đa däng hoät đċng sinh kø cĎa ra, FAO cďng đ÷ cêp đøn vai trò quan trąng cĎa ngđĘi dân ven biùn đù đâm bâo tính b÷n vĕng phĐ nĕ trong ngđ nghiûp và nuôi trćng thĎy sân thông qua viûc đa däng hóa ngućn thu nhêp ven biùn, vai trā đĂng gĂp cĎa phĐ nĕ, khuyøn bìng cách đa däng hóa hoät đċng sinh kø. khých tëng cđĘng sĖ tham gia và quy÷n lĖc cĎa Nghiên cēu cĎa ĐĊ ThĀ Diûp (2020) v÷ ĔNghiön phĐ nĕ trong quân lý tài nguyên và quyøt đĀnh cēu chiøn lđĜc sinh kø cĎa các hċ dân ven biùn liön quan đøn ngđ nghiûp và nuôi trćng thĎy sân. tþnh Thái Bình trong bĈi cânh biøn đĉi khí hêuĕ Theo nghiên cēu cĎa Hà ThĀ Hćng Vân & cho thçy các biùu hiûn thĘi tiøt bçt thđĘng trên cs. (2023) v÷ tính dú bĀ tĉn thđėng v÷ sinh kø đĀa bàn tþnh Thái Bünh đã ânh hđĚng đøn ngućn trđęc biøn đĉi khí hêu täi các tþnh ven biùn lĖc sinh kø và hoät đċng sinh kø cĎa ngđĘi dân Quâng Ninh, Quâng Nam và Cà Mau cĎa Viût ven biùn trong câ ngín hän và dài hän. Các hċ Nam. Các tác giâ đã nghiön cēu đánh giá sĖ tĉn dân ven biùn đã lĖa chąn chuyùn hđęng sang thđėng v÷ sinh kø do chĀu ânh hđĚng nðng n÷ các sinh kø khác ít rĎi ro hėn, cĂ thu nhêp cao cĎa biøn đĉi khí hêu, bão, lď lĐt và hän hán. Các hėn nhđ thay đĉi giĈng cây trćng vêt nuôi, thay sinh kø bĀ ânh hđĚng trĖc tiøp nhçt là thĎy sân, đĉi lĀch mùa vĐ, thay đĉi phđėng thēc sân xuçt, nông nghiûp, du lĀch và vên tâi biùn. DĖa trên nâng cçp câi täo cė sĚ vêt chçt phĐc vĐ sân 1250
Nguyễn Kông, Mai Lan Phương, Quyền Đình Hà, Lương Trung Hậu, Chung Tiến Phát xuçt, tìm kiøm các hoät đċng sinh kø bĉ trĜ. Tuy đu đãi. Nghiön cēu chþ ra rìng nuôi trćng thĎy nhiên, ngoài các yøu tĈ nhđ mĆi trđĘng tĉn sân là đĀnh hđęng có nhi÷u triùn vąng, ngđ dån thđėng, đi÷u kiûn thĘi tiøt, chính sách, tính mùa có thù phát huy đđĜc kiøn thēc, kinh nghiûm vĐ còn có các yøu tĈ chĎ quan thuċc v÷ bân thân cĎa hą vęi biùn và các loài thĎy sân đù áp dĐng cĎa hċ nhđ ngućn nhân lĖc, sĖ tham gia vào các cho công viûc nuôi trćng thĎy sân. Phát triùn tĉ chēc mäng lđęi xã hċi, ngućn lĖc vêt chçt, kinh tø nuôi trćng thĎy sân là đĀnh hđęng khâ ngućn lĖc tài chính, ngućn lĖc tĖ nhiên có ânh thi và có nhi÷u ti÷m nëng mĚ rċng đù phát triùn hđĚng đøn chiøn lđĜc sinh kø b÷n vĕng cho kinh tø biùn täi khu vĖc. Tuy nhiên, mċt sĈ vçn ngđĘi dân ven biùn tþnh Thái Bình. Chính vì đ÷ pháp lý v÷ cho thuê mðt biùn đang hän chø vêy, cæn phâi nâng cçp các ngućn lĖc phĐc vĐ khâ nëng tiøp cên mðt biùn cĎa ngđ dån: Cæn sân xuçt, đa däng hóa hoät đċng sinh kø thông têp trung vào câi thiûn ngućn vĈn v÷ tài chính qua các hoät đċng bći dđěng, nâng cao chçt cho ngđĘi dân thông qua viûc xây dĖng các lđĜng lao đċng. Các hċ nuôi trćng thĎy sân vęi chính sách tài chính giúp hą vay vĈn hĊ trĜ quy mô lęn và đánh bít xa bĘ nên duy trì sinh chuyùn đĉi sinh kø tĒ đánh bít sang nuôi trćng kø hiûn täi song song vęi các biûn pháp khác. thĎy sân trên biùn. Nghiên cēu cĎa Nguyún Vën Các hċ nhă ló nên cân nhíc viûc thay đĉi sang CđĘng (2015) täi Hâi Phāng cďng đ÷ cêp đøn chiøn lđĜc sinh kø có thu nhêp cao, ĉn đĀnh hėn nhĕng khĂ khën, bçt cêp v÷ ngućn lĖc sinh kø và ít rĎi ro hėn. Chýnh sách hĊ trĜ v÷ lãi suçt cĎa ngđ dån. Ngućn lĜi hâi sân ngày mċt cän cďng cæn đđĜc chú trąng đù khuyøn khých ngđĘi kiût, cänh tranh ngđ trđĘng ngày mċt gay gít; dân chĎ đċng đæu tđ. hæu høt ngđ dån cĂ trünh đċ thçp, chþ có 12,6% Đù có thù thĖc hiûn đa däng hóa sinh kø ngđ dån cĂ trünh đċ cçp III trĚ lên; tğ lû ngđ dån b÷n vĕng, ngđĘi dân ven biùn có thù thích ēng qua đào täo chuyên môn chþ đät 29,7%; khâ nëng và vđĜt qua đđĜc các khĂ khën thü viûc tëng tiøp cên, ēng dĐng công nghû còn rçt hän chø. cđĘng kiøn thēc, nëng lĖc cho ngđĘi dån, tëng Chþ cĂ 26,6% ngđ dån cĂ đi÷u kiûn mua sím tàu, cđĘng công tác truy÷n thông giáo dĐc, đðc biût còn läi 73,4% ngđ dån phâi đi làm thuö; tàu cæn đ÷ cao các mô hình hĜp tác có hiûu quâ cċng thuy÷n khai thác cĎa ngđ dån chĎ yøu là gæn bĘ, đćng cđ dån. Nhi÷u nghiên cēu đã nhçn mänh chiøm đøn 87,4%; chçt lđĜng tàu kém, thiøu các tæm quan trąng cĎa viûc câi thiûn các ngućn lĖc trang thiøt bĀ khai thác và an toàn hàng hâi; hû sinh kø đù có thù tëng cđĘng sĖ đa däng cho thĈng hä tæng ngh÷ cá chđa đáp ēng đđĜc yêu hoät đċng sinh kø nhìm gičp ngđĘi dân ven cæu, nhçt là đĈi vęi đċi tàu xa bĘ. Ngđ dån vén biùn viûc thích ēng vęi biøn đĉi khí hêu và vđĜt phâi tĖ xoay sĚ trong hoät đċng sinh kø cĎa qua đđĜc nhĕng hoàn cânh khĂ khën. Nghiön mình, sĖ hĊ trĜ cĎa chính quy÷n, ngành chēc cēu cĎa Dao & cs. (2023) täi tþnh Bình Thuên v÷ nëng cān hän chø. Nhu cæu vĈn đĈi vęi ngđ dån nghiên cēu sinh kø cĎa ngđĘi dân xung quanh là rçt lęn trong khi hą vén rçt khĂ khën trong khu bâo tćn Hòn Cau cho thçy ngućn lĜi thĎy viûc tiøp cên các ngućn vĈn tín dĐng. Đðc biût tác sân Ě đåy đang bĀ ânh hđĚng nghiêm trąng. Đù giâ nhçn mänh đøn ngućn lĖc tài chính có vai trò thĖc thi các chính sách hän chø khai thác ngućn quyøt đĀnh đøn viûc tiøp cên và sĔ dĐng các lĜi thĎy sân phâi có giâi pháp giúp chuyùn đĉi ngućn lĖc còn läi. Các chiøn lđĜc và køt quâ sinh sinh kø, phát triùn kinh tø cĎa các đĈi tđĜng kø phĐ thuċc vào ngućn lĖc sinh kø, mĆi trđĘng chĀu ânh hđĚng trĖc tiøp hoðc gián tiøp bĚi các dú bĀ tĉn thđėng và luêt pháp, chính sách phát chính sách áp dĐng cho khu vĖc bâo tćn. Nghiên triùn thĎy sân cĎa Nhà nđęc. cēu tiøn hành đi÷u tra 30 méu đi÷u tra dành Nhđ vêy, ngđĘi dân ven biùn là đĈi tđĜng dú cho ngđ dån cĂ sinh kø gín li÷n vęi vČng đûm bĀ tĉn thđĚng trên thø gięi trđęc hän hán và Hòn Cau. Nghiên cēu cho thçy ngućn lĖc v÷ lao xâm nhêp mðn, đðc biût trong bĈi cânh biøn đĉi đċng là dći dào, nhđng chĎ yøu là lao đċng phĉ khí hêu. Nghiên cēu cĎa Tran & cs. (2021) cĎa thĆng, ngđ dån khĆng cĂ vĈn tých lďy, vĈn có thù cċng đćng cđ dån ven biùn tþnh SĂc Trëng vČng đi vay thçp và gæn nhđ khĆng cĂ chýnh sách vay Đćng bìng sông CĔu Long đã sĔ dĐng công cĐ 1251
Nghiên cứu tổng quan về sinh kế của người dân ven biển đánh giá dú bĀ tĉn thđėng køt hĜp vęi khung sinh kø b÷n vĕng cho cċng đćng cđ dån ven biùn sinh kø b÷n vĕng bìng cách sĔ dĐng 5 ngućn đã và đang trĚ thành đu tiön quan trąng. MĐc vĈn nhìm chþ ra nhĕng tác đċng đøn sinh kø tiêu là xây dĖng mċt n÷n kinh tø b÷n vĕng, đâm cĎa cċng đćng ven biùn. Đù ēng phó vęi thay đĉi bâo sinh kø cho ngđĘi dân ven biùn trong bĈi và thĖc hiûn mċt chiøn lđĜc sinh kø b÷n vĕng, cė cânh bâo vû mĆi trđĘng và tài nguyên biùn. Vęi chø phĈi hĜp linh hoät đã đđĜc thiøt lêp và vên tiøp cên khung sinh kø b÷n vĕng, các nhà khoa hành trong khu vĖc nghiên cēu gičp ngđĘi dân hąc đã khîng đĀnh rìng cæn quân lý tài nguyên ēng phó vęi nhĕng biøn đĉi trong các tình huĈng biùn mċt cách b÷n vĕng, phát triùn kinh tø ven khác nhau. Bên cänh đĂ, nghiön cēu cďng chþ ra biùn thông qua các hoät đċng nhđ du lĀch sinh rìng Chính phĎ cæn tëng cđĘng đĉi męi, đæu tđ thái và nông nghiûp b÷n vĕng, cďng nhđ bâo tćn và phát triùn các n÷n vën hĂa đĀa phđėng. MĆ cho nghiên cēu, chuyùn giao công nghû đù ēng hình hĜp tác và quân lý cċng đćng hiûu quâ đù phó vęi nhĕng tác đċng cĎa biøn đĉi khí hêu. tëng cđĘng sĖ đoàn køt và sĖ hĊ trĜ giĕa các Ngoài ra, cæn phâi têp trung thêm v÷ nghiên thành viên trong cċng đćng ven biùn đĂng vai cēu ēng dĐng, sân xuçt cây trćng và các biûn trò quan trąng vì nó täo ra liên køt giĕa ngđ pháp canh tác phù hĜp, mô hình tôm cá køt hĜp dân, tĉ chēc đĀa phđėng, nhà nghiön cēu và các vęi rĒng ngêp mðn ven biùn, xây dĖng quy trình bön liön quan khác đù chia só thông tin, kinh vên hành và triùn khai các hoät đċng nông nghiûm và các tài nguyên quan trąng. Cæn tëng nghiûp sïn sàng ēng phó vęi thiên tai. cđĘng giáo dĐc và đào täo cho cċng đćng ven Tóm läi, các nghiên cēu đ÷u têp trung vào biùn v÷ phđėng pháp quân lý tài nguyên và kĠ phđėng pháp và cė hċi đù đa däng hóa sinh kø nëng kinh doanh b÷n vĕng. Đćng thĘi, cæn phát cĎa ngđĘi dân ven biùn thông qua viûc khâo sát, triùn và thčc đèy chính sách hĊ trĜ sinh kø ven đánh giá ti÷m nëng cĎa các ngành kinh doanh biùn b÷n vĕng, đðc biût là chính sách tài chính, nhđ nuĆi trćng hâi sân, du lĀch cċng đćng, chø cďng nhđ xåy dĖng mĈi quan hû hĜp tác giĕa biøn và các ngành ngh÷ khác có thù mang läi chính phĎ, cċng đćng và các tĉ chēc phi chính thu nhêp ĉn đĀnh và b÷n vĕng cho cċng đćng. phĎ đù giâi quyøt các vçn đ÷ phát triùn b÷n Ngoài ra, viûc đánh giá khâ nëng thých ēng cĎa vĕng ven biùn. ngđĘi dân ven biùn thĆng qua đánh giá các ngućn lĖc sinh kø cĎa hą cďng đĂng vai trā quan TÀI LIỆU THAM KHẢO trąng đù tĒ đĂ làm cën cē xây dĖng chiøn lđĜc sinh kø phù hĜp, hiûu quâ góp phæn giâm thiùu Adger W.N., Hughes T.P., Folke C., Carpenter S.R. & rĎi ro và tëng khâ nëng thých ēng đĈi vęi cċng Rockström J. (2013). Social-ecological resilience to coastal disasters. Science. 309(5737): 1036-1039. đćng. Các nghiên cēu cďng chþ rõ viûc têp trung Béné C., Arthur R., Norbury H., Allison E.H., tëng cđĘng kiøn thēc thĆng qua đào täo, hĊ trĜ Beveridge M., Bush S., Campling L., Leschen W., kĠ thuêt và tài nguyön cho ngđĘi dân ven biùn. Little D., Squires D., Thilsted S.H., Troell M. & Cæn xác đĀnh nhĕng lÿnh vĖc cæn câi thiûn nëng Willmann R. (2019). Contribution of fisheries and lĖc và kiøn thēc, bao gćm quân lý tài nguyên, kĠ aquaculture to food security and poverty reduction: thuêt đánh bít và nuôi trćng hâi sân, xây dĖng assessing the current evidence. World kĠ nëng kinh doanh và quân lý, phát triùn kĠ Development. 115: 85-100. nëng thých ēng vęi biøn đĉi mĆi trđĘng, giáo dĐc Chambers R. (1995). Poverty and Livelihoods: Whose Reality Counts?. IDS Discussion Paper. p. 347. đù tëng cđĘng nhên thēc và kiøn thēc cĎa ngđĘi Chambers R. & Conway G. (1992). Sustainable rural dân ven biùn v÷ biøn đĉi mĆi trđĘng, xây dĖng livelihoods: Practical concepts for the 21st century. các chđėng trünh giáo dĐc phù hĜp vęi đðc thù IDS Discussion Paper. p. 296. cĎa cċng đćng ven biùn. Chen M.A. (2005). Rethinking the Informal Economy: Linkages with the Formal Economy and the Formal Regulatory Environment. DESA Working 5. KẾT LUẬN Paper No. 27. Trong bĈi cânh biøn đĉi khí hêu ngày càng Cinner J.E. & Bodin Ö. (2010). Livelihood Diversification nghiêm trąng thì viûc nghiên cēu chiøn lđĜc in Tropical Coastal Communities: A Network-Based 1252
Nguyễn Kông, Mai Lan Phương, Quyền Đình Hà, Lương Trung Hậu, Chung Tiến Phát Approach to Analyzing “Livelihood Landscapes.” FAO (2007). Fisheries and aquaculture in the coastal PLoS ONE. 5(8): e11999. zone: A vision for 2020. Food and Agriculture Cinner J.E. (2011). Social-ecological traps in reef Organization of the United Nations. fisheries. Global Environmental Change. FAO (2015). The State of World Fisheries and 21(3): 835-839. Aquaculture 2014. Rome. Cinner J.E., Daw T. & McClanahan T.R. (2012). International Development Committee (IDC) (1998). Socioeconomic factors that lead to overfishing in Sustainable Livelihoods: Lessons from early small-scale coral reef fisheries of Papua New experience. Fourth Report of Session 1997-1998. Guinea. Environmental Conservation. 39(4): 1-9. Vol. 1. Cinner J.E., Huchery C., MacNeil M.A., Graham N.A., IPCC (2019). Special Report on the Ocean and McClanahan T.R., Maina J., Maire E., Kittinger Cryosphere in a Changing Climate. Cambridge J.N., Hicks C.C., Mora C., Allison E.H., D’Agata University Press. S., Hoey A., Feary D.A., Crowder L., Williams I.D., KulbickiM., Vigliola L., Wantiez L., Edgar Ha Thi Hong Van, Kiu Van Tu & Nong Bang Nguyen G., Stuart-Smith R.D., Sandin S.A., Green A.L., (2023). Livelihood Vulnerability to Climate Hardt M.J., Beger M., Friedlander A., Campbell Change: A Case Study of Quang Ninh, Quang S.J., Holmes K.E., Wilson S.K., Brokovich E., Nam, and Ca Mau Coastal Provinces of Vietnam. Brooks A.J., Cruz-Motta J.J., Booth D.J., Chabanet Retrieved from https://vjol.info.vn/index.php/ P., Gough C., Tupper M., Ferse S.C.A., Sumaila VSS/article/view/88617/75238 Mar 28, 2024. U.R. & Mouillot D. (2018). Bright spots among the Lipton M. (2009). The family farm in a globalizing world's coral reefs. Nature. 535(7612): 416-419. world: The role of agricultural and rural Coulthard S. (2012). Can we be both resilient and well, development policies. World Development. and what choices do people have? Incorporating 37(10): 1610-1620. agency into the resilience debate from a fisheries Mamun A.A., Hossain M.B. & Hassan Q.K. (2017). perspective. Ecology and Society. 17(1): 4. Climate change and coastal livelihood: A study on Coulthard S., Johnson D. & McGregor J.A. (2011). vulnerable communities of Southwest Bangladesh. Poverty, sustainability and human wellbeing: a social Ocean & Coastal Management. 146: 14-23. wellbeing approach to the global fisheries crisis. Nel D.C., Roux D.J., Driver A., Hill L., Maherry A.C., Global Environmental Change. 21(2): 453-463. Snaddon K., Petersen C.R., Smith‐Adao L.B., Cronin P., Ryan F. & Coughlan M. Deventer H.V. & Reyers B. (2016). Knowledge (2008). Undertaking a literature review: a step-by- co‐production and boundary work to promote step approach. British Journal of Nursing. implementation of conservation plans. 17(1): 38-43. doi:10.12968/bjon.2008.17.1.28059 Conservation Biology. 30(1): 176-188. CSD (2002). Sustainable Development of Coastal Nguyen H.M., Dang V.T. & Le K.Q. (2018). Areas and Small Islands. Centre for Science Household livelihood strategies in the face of and Development. environmental change in coastal areas of Vietnam. Dao Q., Le H., Tran A., Banh L. & Le T. (2023). Marine Policy. 98: 58-64. Solutions for sustainable livelihood development Nguyễn Văn Cường (2015). Nghiên cứu cải thiện sinh for fishers in the buffer zone of Hon Cau Marine kế trong khai thác hải sản đối với ngư dân vùng Protected Area, Binh Thuan province. Science & ven biển thành phố Hải Phòng. Luận án tiến sĩ, Technology Development Journal: Science of the Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Earth & Environment, 7(1): 669-682. doi.org/10.32508/stdjsee.v7i1.730. Oxfam (2009). Sustainable Livelihoods: A Framework to Guide Oxfam’s Work. Oxfam Policy and DFID (2001). Sustainable livelihoods guidance sheets. Practice: Agriculture, Food, and Land. Retrieved from https://www.livelihoodscentre.org/ documents/114097690/114438878/Sustainable+liv Pomeroy R.S., Parks J.E. & Watson L.M. (2013). How elihoods+guidance+sheets.pdf/594e5ea6-99a9- is your MPA doing? A guidebook of natural and 2a4e-f288-cbb4ae4bea8b?t=1569512091877 on social indicators for evaluating marine protected Mar 23, 2024. area management effectiveness. IUCN. Đỗ Thị Diệp (2020). Nghiên cứu chiến lược sinh kế của Scoones I. (1998). Sustainable rural livelihoods: A các hộ dân ven biển tỉnh Thái bình trong bối cảnh framework for analysis. IDS working paper 72, biến đổi khí hậu. Luận án tiến sĩ, Học viện Nông Institute of Development Studies. nghiệp Việt Nam Scoones I. (2009). Livelihoods perspectives and rural Ellis F. (2000). Rural livelihoods and diversity in development. The Journal of Peasant Studies. developing countries. Oxford University Press. 36(1): 171-196. 1253
Nghiên cứu tổng quan về sinh kế của người dân ven biển Sen A. (1985). Commodities and Capabilities. Bangladesh. International Journal of Disaster Risk Amsterdam: North-Holland. Reduction. 63: 102444. Tran D.D., Dang M.M., Du Duong B., Sea W. & Vo VAST (2016). Marine Economy and Sustainable T.T. (2021). Livelihood vulnerability and Development in Vietnam. Vietnam Academy of adaptability of coastal communities to extreme Science and Technology drought and salinity intrusion in the Vietnamese Mekong Delta. International Journal of Disaster Walker R. & Bohannon M. (2002). Sustainable Risk Reduction. 57: 102183. Livelihoods: Approaches to a People-Centered doi:10.1016/j.ijdrr.2021.102183 Development. International Studies Association United Nations Development Programme (UNDP) Annual Conference, New Orleans. (2015). Mainstreaming Poverty Environment World Bank (2009). The Sunken Billions: The Linkages into Development Planning: A Handbook Economic Justification for Fisheries Reform. for Practitioners Retrived from Washington, DC. https://www.undp.org/publications/mainstreaming- World Bank (2012). Building Resilience for poverty-environment-linkages-development- Sustainable Development of the Coastal Zones in planning-handbook-practitioners on on Mar 23, 2024. the Eastern Caribbean. Washington, DC. Uddin M.S., Haque C.E., Khan M.N., Doberstein B. & Cox R.S. (2021). Disasters threaten livelihoods, Yang H., Dietz T., Yang W., Zhang J. & Liu J. (2018): and people cope, adapt and make transformational Changes in human well-being and rural livelihoods changes: Community resilience and livelihoods under natural disasters, Ecol. Econ. 151: 184-194. reconstruction in coastal communities of doi.org/10.1016/j.ecolecon.2018.05.008. 1254

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.