NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG KỸ THUẬT TIỂU BẬC THANG VÀ CHE PHỦ ĐẤT CHO NGÔ BỀN VỮNG TRÊN ĐẤT DỐC Ở HUYỆN VĂN CHẤN, TỈNH YÊN BÁI

Chia sẻ: Phung Tuyet | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

75
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đất đồi núi (đất dốc) chiếm 3/4 diện tích đất tự nhiên của Việt Nam. Nhìn chung, đây là những loại đất khó khai thác sử dụng và kém hiệu quả, đặc biệt khi đất bị bóc trần khỏi thảm thực vật che phủ. Huyện Văn Chấn - Yên Bái là một điển hình của canh tác trên đất dốc ở miền núi phía Bắc. Phần lớn diện tích đất ở đây là đất dốc với tầng đất canh tác dày do cộng đồng người H'mông, người Mường, người Thái sử dụng....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG KỸ THUẬT TIỂU BẬC THANG VÀ CHE PHỦ ĐẤT CHO NGÔ BỀN VỮNG TRÊN ĐẤT DỐC Ở HUYỆN VĂN CHẤN, TỈNH YÊN BÁI

NGHIÊN C U NG D NG K THU T TI U B C THANG VÀ CHE PH Đ T CHO CANH TÁC NGÔ B N V NG TRÊN Đ T D C HUY N VĂN CH N, T NH YÊN BÁI Nguy n Quang Tin, Hà ình Tu n SUMMARY Research in application of mini - terrace and soil mulch techniques to serve sustainable sloping land maize cultivation in Van Chan district of Yen Bai province Van Chan district of Yen Bai province is typical for upland rice and maize cultivation on sloping lands in Northern mountainous regions of Vietnam. Traditionally, the local farmers always try to make their upland fields clean with well ploughed and ripped soil before sowing. This leads to severe soil erosion and rapid land degradation causing not only the rapid decrease of upland crop yield, but also the depletion of natural resources and degradation of the environment. To contribute to solving these problems, a research was conducted in application of mini - terrace and soil mulching techniques for maize cultivation on sloping land in Van Chan district. The obtained results show that the soil mulching can reduce the soil erosion by 61.9 to 93.7% and increase the maize yield by 14.1 to 31.8%. In the meantime, under the mulch, the soil characteristics, especially pH, organic matter content, CEC can be improved, and soil toxicity reduced. The economic return of the participated farmers can be increased from VND 20,870,000 to VND 32,640,000 per hectare in on crop season. It is proposed that the soil mulching with vegetal materials be popularized for sustainable sloping land cultivation. Keywords: Mini - terrace, mulching techniques, erosion, yield, environment. tr n mưa là r t l n, làm gi m năng su t cây I. TV N tr ng và làm suy thoái t. Vi c ng d ng t i núi ( t d c) chi m 3/4 di n tích k thu t ti u b c thang (TBT) và che ph t t t nhiên c a Vi t Nam. Nhìn chung, ây cho canh tác ngô trên t d c nh m góp là nh ng lo i t khó khai thác s d ng và ph n xây d ng h th ng canh tác ngô hi u kém hi u qu , c bi t khi t b bóc tr n qu , n nh và lâu b n hơn. kh i th m th c v t che ph . Huy n Văn Ch n - Yên Bái là m t i n hình c a canh II. V T LI U VÀ PHƯƠNG PHÁP tác trên t d c mi n núi phía B c. Ph n NGHIÊN C U l n di n tích t ây là t d c v i t ng 1. B trí thí nghi m t canh tác dày do c ng ng ngư i H'mông, ngư i Mư ng, ngư i Thái s d ng. Thí nghi m ư c b trí theo kh i ng u Cây tr ng trong h th ng tr ng tr t ch y u nhiên y , m i kh i là m t l n nh c l i. là ngô và lúa nương. Ki u canh tác ây là d n s ch và t trư c khi gieo tr ng, m t t 2. Các ch tiêu theo dõi không ư c che ph . Vì th lư ng ch t h u + Lư ng t m t i gi a các công th c cơ b m t b xói mòn và r a trôi sau nh ng so sánh;
+ Các ch tiêu v sinh trư ng phát tri n III. K T QU VÀ TH O LU N c a ngô; + Năng su t và các y u t c u thành 1. nh hư ng c a bi n pháp t o TBT k t năng su t ngô h t; h p che ph n sinh trư ng và phát + C d i và công lao ng; tri n c a cây ngô trên t d c + Bi n ng dinh dư ng t dư i tác Ch tiêu chi u cao cây là ch tiêu có d ng c a TBT và che ph t. ý nghĩa bi u hi n kh năng sinh trư ng c a cây tr ng. Ngoài ra, ây còn là ch 3. Phương pháp x lý s li u tiêu có ý nghĩa trong canh tác t d c, vì S li u sau khi thu th p ư c tính toán, cây tr ng kho có b lá t t thì kh năng x lý trên máy tính b ng ph n m m che ph t t, gi m ư c ng năng c a EXCEL. các h t mưa tránh phá v c u trúc t, do 4. Phương pháp tính hi u qu kinh t ó gi m xói mòn khi có mưa l n; - L i nhu n (RAVC) ư c tính b ng ng th i cây tr ng có b lá t t s h n t ng thu nh p (GR) tr i t ng chi phí ch áng k s phát tri n và gây h i c a (TC): RAVC = GR - TC c d i. - T su t lãi toàn ph n = (GR - TC)/TC (%). B ng 1. Chi u cao cây ngô các công th c so sánh ơn v tính: cm Công th c Chi u cao ngô giai đo n V8 Chi u cao đóng b p Chi u cao thu ho ch C 57,5 70,2 164,9 T1 65,3 78,7 173,3 T2 68,8 80,7 176,2 T3 69,3 82,6 178,2 LSD 0.05 4,84 3,05 2,91 CV (%) 1,14 0,72 0,69 Ghi chú: C - i ch ng (như cách làm c a nông dân); T1 - TBT, không che ph ; T2 - TBT, che ph ch t (xác h u cơ); T3 - TBT, che ph s ng ( u en, l c d i). Ngoài s khác nhau v chi u cao cây trư ng cây có bi u hi n hơn i ch ng v thì chi u cao óng b p cũng cho nh ng giá chi u cao r t rõ r t. tr khác nhau gi a các công th c: công 2. nh hư ng c a bi n pháp t o TBT th c i ch ng chi u cao óng b p là 70,2 k t h p che ph n kh năng ki m soát cm còn các công th c TBT và che ph khác c d i giá tr này u cao hơn (78,7 - 82,6 cm). C d i trên t d c là m t i tư ng Tương t , chi u cao cây giai o n thu gây h i nghiêm tr ng n cây tr ng song ho ch là 164,9 cm i ch ng so v i 173,3 vi c phòng tr chúng không d và không cm và 178,2 cm. Như v y, nh hư ng c a ph i b t c lúc nào cũng dùng ư c thu c. TBT k t h p che ph th c v t n sinh
c bi t là i v i canh tác trên t d c c a trong tr ng tr t. Do ó, bi n pháp canh tác bà con nông dân vùng núi, m t ph n do a nào giúp ki m soát ư c c d i, tăng năng hình không thu n l i khó ki m nư c hoà su t cây tr ng v i giá thành h thì r t có ý và phun thu c, m t ph n do i u ki n kinh nghĩa và s ư c ngư i dân nhanh chóng t c a ngư i dân không cho phép u tư cao ch p nh n (b ng 2). B ng 2. Kh i lư ng c d i các công th c khác nhau (tính cho 1ha) Công th c C T1 T2 T3 S loài c d i (loài) 14 - 16 12 - 14 12 - 14 10 - 12 Tr ng lư ng c d i (kg/ha) 406,7 273,3 113,3 60,0 Gi m so đ i ch ng (kg/ha) 133,3 293,3 346,7 Gi m so đ i ch ng (%) 100 32,7 72,19 85,2 công th c i ch ng lư ng c d i r t Ngoài ra, do kh năng ki m soát c d i l n (406,7 kg/ha), còn các công th c che t t nên công th c T3 có che ph ch t n ph khác do kh năng ki m soát t t nên r t ít công làm c , ch b ng 8,3% so v i i lư ng c d i th p hơn h n (273,3 - 60,0 ch ng (5 công/ha so v i i ch ng 60 kg/ha), trong ó công th c T3 kh năng công/ha), gi m 91,7% so v i i ch ng. ki m soát c d i t t nh t, gi m 346,7 kg/ha Công th c T2 gi m 75% công làm c so v i so v i i ch ng gi m 85,2%. i ch ng (ch b ng 25% so i ch ng). B ng 3. S công lao ng các công th c khác nhau ơn v tính: công/ha S công lao đ ng C T1 T2 T3 Công làm đ t, d n đ t 60 0 0 0 Công làm đ t, t o s a TBT 0 140 140 140 Công phun thu c 15 15 15 15 Công làm c , x i xáo 180 90 30 15 Công gieo tr ng, bón phân 60 75 90 90 Công thu gom VL và CP 0 0 25 25 Công gieo tr ng cây h đ u 0 0 0 40 Công thu ho ch 90 90 90 90 T ng công 405 410 390 415 Ghi chú: C - i ch ng (như cách làm c a nông dân); T1 - TBT, không che ph ; T2 - TBT, che ph ch t (xác h u cơ); T3 - TBT, che ph s ng ( u en, l c d i). Qua b ng 3 cho th y: Tuy t ng s công 3. nh hư ng c a bi n pháp t o TBT lao ng c a 2 công th c T1 và T3 cao hơn k t h p che ph n kh năng ki m t ng s công c a công th c C là 5 và 10 soát xói mòn công nhưng ó là do v u tiên ph i làm M t trong nh ng nguyên nhân chính TBT. T v th 2 tr i thì s gi m h n làm gi m năng su t cây tr ng và gây thoái công d n nương và làm c (ch 30 công/ha hoá t là do xói mòn r a trôi. Lư ng t s a TBT), do ó hi u qu kinh t c a bi n b xói mòn ph n nhi u là l p t m t trong pháp t o TBT cao hơn r t nhi u. ó có ch a hàm lư ng l n các ch t d tiêu
và phân bón do nông dân cung c p trong ch t dinh dư ng, c bi t là sau nh ng tr n quá trình canh tác. Theo thói quen, a ph n mưa l n. Trong thí nghi m, công th c i nông dân mi n núi d n s ch và t tàn dư ch ng ư c b trí theo cách làm truy n cây tr ng v trư c, th m chí còn cày b a th ng c a nông dân, k t qu là lư ng t b k trư c khi gieo tr ng, chính i u này ã xói mòn trôi i nhi u nh t (10,60 t n/ha) làm gia tăng s xói mòn t và r a trôi (b ng 4). B ng 4. Kh năng ki m soát xói mòn c a các công th c Lư ng đ t trôi Lư ng đ t gi m so Lư ng đ t trôi so Gi m so đ i ch ng Công th c (t n/ha) đ i ch ng (t n/ha) đ i ch ng (%) (%) C 10,60 0 100 0 T1 4,03 6,57 38,1 61,9 T2 1,20 9,40 11,3 88,7 T3 0,67 9,93 6,3 93,7 Ghi chú: C - i ch ng (như cách làm c a nông dân); T1 - TBT, không che ph ; T2 - TBT, che ph ch t (xác h u cơ); T3 - TBT, che ph s ng ( u en, l c d i). các công th c TBT và che ph , 4. nh hư ng c a bi n pháp t o TBT k t lư ng t trôi gi m d n theo m c ph h p che ph n các y u t c u thành và cách ph , t c là lư ng v t li u ph năng su t và năng su t ngô h t càng cao thì lư ng t trôi i càng ít. Nh ng nghiên c u v i u ki n ngo i Trong các công th c thí nghi m thì công c nh tác ng lên cây tr ng cho th y cùng th c T3 (TBT, che ph , xen u) có hi u m t gi ng cây tr ng, cùng m t i u ki n t ai nhưng s tác ng c a n n TBT và qu nh t trong vi c gi t trôi, ch 0,67 v t li u che ph s có nh hư ng khác nhau t n/ha t b trôi (t c là gi m 93,7%) so n năng su t và các y u t c u thành năng v i i ch ng. su t c a cây ngô trên t d c. B ng 5. M t s y u t c u thành năng su t c a các công th c thí nghi m 2 S b p/m S hàng/b p Chi u dài b p S h t/hàng Công th c/l n nh c D b p (cm) (b p) (hàng) (cm) (h t) C 4,3 11,8 15,4 26,0 3,20 T1 4,6 12,7 17,4 32,6 3,84 T2 4,8 13,3 18,6 34,9 3,91 T3 4,9 13,4 19,0 36,1 4,04 LSD 0,48 0,41 0,70 1,76 0,10 CV (%) 0,11 0,10 0,17 0,41 0,02 Ghi chú: C - i ch ng (như cách làm c a nông dân); T1 - TBT, không che ph ; T2 - TBT, che ph ch t (xác h u cơ); T3 - TBT, che ph s ng ( u en, l c d i). So sánh v các các y u t c u thành công th c khác u cho giá tr cao hơn (4,6 năng su t, cho th y: - 4,9 b p/m2). Công th c i ch ng (như cách làm c a - So sánh v ư ng kính b p: Giá tr v nông dân) luôn cho tr s th p hơn so v i ư ng kính b p cũng gi ng như giá tr các công th c khác (b ng 5). chi u dài b p, công th c i ch ng - So sánh v s b p/m2: Công th c i (không TBT, không che ph ) ư ng kính ch ng cho s b p/m2 là 4,3 b p/m2 thì các b p ch t 3,20 cm trong khi ó các công
th c khác ư ng kính b p u cao hơn - So sánh v s h t/hàng: S h t/hàng (3,84 - 4,04 cm). cũng cho k t qu tương t như s hàng/b p, - So sánh v s hàng/b p: S hàng/b p trong công th c C ( i ch ng) là 26,0 c a công th c C ( i ch ng) là 11,8 h t/hàng thì các công th c khác u cao hàng/b p thì các công th c khác u cao hơn (32,6 - 36,1 h t/hàng). hơn (12,7 - 13,4 hàng/b p). Năng su t ngô h t các công th c thí nghi m: B ng 6. ăng su t ngô h t các công th c khác nhau ơn v tính: t /ha Công th c/l n nh c Năng su t th c thu (t /ha) Tăng so đ i ch ng (t /ha) Tăng % so đ i ch ng C 35,6 100 T1 40,6 5,0 114,1 T2 43,8 8,2 123,0 T3 46,9 11,3 131,8 LSD 3,13 CV (%) 0,74 Ghi chú: C - i ch ng (như cách làm c a nông dân) ; T1 - TBT, không che ph ; T2 - TBT, che ph ch t (xác h u cơ) ; T3 - TBT, che ph s ng ( u en, l c d i). - So sánh năng su t c a các công th c m i. Nhưng th c t , vi c t nương và tàn cho th y (b ng 6): dư th c v t trư c khi gieo tr ng có h i Các công th c t o TBT và che ph u nhi u hơn l i. Th nh t, toàn b v t ch t cho năng su t ngô cao hơn so v i i ch ng, h u cơ b t thành CO2 bay i, l im t trong khi năng su t ngô c a công th c i lư ng dinh dư ng không áng k . N u ch ng (C) ch t 35,6 t /ha thì các công th c không t thì hàm lư ng dinh dư ng mà khác u cao hơn (40,6 - 46,9 t /ha) tăng t c bi t là lư ng mùn s nhi u hơn r t 14,1% n 31,8% so v i i ch ng. nhi u khi kh i lư ng ch t khô ó t phân hu . Th hai, sau khi t m t t không 5. nh hư ng c a bi n pháp t o TBT k t ư c che ph trong m t th i gian dài, n u h p che ph n kh i lư ng ch t ph sau g p nh ng cơn mưa rào u v thì lư ng thu ho ch t b xói mòn, r a trôi i là r t l n. M t khác, khi m t t không ư c che ph , giai Sau khi thu b p ngô, nh ng lá tươi o n cây con u v g p tr i n ng nóng, thư ng ư c nông dân cho trâu bò ăn, tàn nhi t cao gây nh hư ng r t nhi u n dư còn l i ho c ư c l y v làm c i un, sinh trư ng ngô (b ng 7). ho c b t trư c khi gieo tr ng v ngô B ng 7. Kh i lư ng ch t ph sau thu ho ch ơn v tính: kg/ha Công th c C T1 T2 T3 Kh i lư ng c d i 406,7 273,4 113,3 60,0 Kh i lư ng thân lá ngô 3.580,0 3.835,0 4.107,0 4.174,0 Kh i lư ng ch t ph 3.986,7 4.108,4 4.220,3 4.234,0 Tăng so đ i ch ng 121,7 233,6 247,3 Tăng % so đ i ch ng 100 103,1 105,9 106,2 Ghi chú: C - i ch ng (như cách làm c a nông dân); T1 - TBT, không che ph ; T2 - TBT, che ph ch t (xác h u cơ); T3 - TBT, che ph s ng ( u en, l c d i).
Lư ng ch t ph c a công th c C ch t tr ng. M t ph n dinh dư ng trong t do 3.986,7 kg/ha thì các công th c khác u cây tr ng l y i, m t ph n l n khác b cho k t qu cao hơn (4.108,4 - 4.234,0 r a trôi trong quá trình canh tác. Do ó kg/ha). Như v y, toàn b v t ch t khô có ư c sau thu ho ch ngô bao g m thân lá khi canh tác trên t d c r t c n có bi n ngô và c d i gi l i làm v t li u che ph pháp gi t, ch ng xói mòn r a trôi, cho v sau l i càng nâng cao hi u qu kinh n u ư c b sung thêm phân bón và ch t t c a bi n pháp che ph t. h u cơ thì phì t m i n nh canh tác lâu b n. Thí nghi m nghiên c u 6. nh hư ng c a bi n pháp t o TBT k t k thu t TBT và che ph t cho k t qu h p che ph n bi n ng hóa h c t t t (b ng 8). Nguyên nhân c a s b hoá chính là phì t b suy gi m sau m i v gieo B ng 8. Các tr s hóa h c t sau m t năm canh tác ngô Tr s STT Các ch tiêu C T1 T2 T3 1 pHKCl 3,64 4,06 4,05 4,17 3+ 2 Al (me/100g) 7,39 7,12 6,76 4,68 3 CEC (me/100g) 8,15 8,65 9,44 10,43 4 OM (%) 1,79 1,84 2,04 2,24 5 P2O5 d tiêu (mg/100g) 6,83 8,47 8,76 10,00 6 K2O d tiêu (mg/100g) 9,37 9,45 10,30 13,07 Ghi chú: C - i ch ng (như cách làm c a nông dân); T1 - TBT, không che ph ; T2 - TBT, che ph ch t (xác h u cơ); T3 - TBT, che ph s ng ( u en, l c d i). K t qu v phân tích t cho th y các pH gi m chua, tăng hàm lư ng mùn, tăng ch tiêu theo dõi u cho nh ng bi n ng có các ch t dinh dư ng, gi m các y u t h n l i. C th : công th c C, ch s pHKCl là ch như Al di ng gây c cho cây tr ng, 3,64 (không thay i nhi u so v i u năm) tăng dung tích h p thu c a t... giúp tăng nhưng các công th c khác là 4,06 - 4,17, năng su t cây tr ng và canh tác b n v ng. tăng hơn 0,41 - 0,52 ơn v so i ch ng. M t y u t h n ch khác như nhôm di 7. Hi u qu kinh t c a bi n pháp t o ng cũng ư c c i thi n rõ r t. Ch sau m t TBT k t h p che ph năm th nghi m, Al3+ di ng gi m còn 4,68 Vi c t o TBT trên t quá d c k t h p me/100 g so v i 7,39 me/100 g công th c che ph tr ng ngô ã cho nh ng k t qu C, xu ng dư i m c gây h i cho cây tr ng. t t v các ch tiêu sinh trư ng phát tri n c a ây là nh ng bi n ng r t có l i cho cây cây ngô, các ch tiêu v năng su t và các ngô trên t d c. Các ch tiêu so sánh v y u t c u thành năng su t thông qua kh phì u tăng ho c gi m có ý nghĩa t t c năng gi Nm t, ki m soát c d i, ch ng các công th c TBT và che ph . xói mòn. Do ó ã làm tăng năng su t cây Như v y, v t li u che ph ã c i thi n tr ng, tăng t ng s n lư ng ngô c a 3 v t i áng k tính ch t hoá h c c a t: Tăng các công th c che ph (b ng 9).
B ng 9. S n lư ng ngô h t các công th c khác nhau trong 3 v . ơn v tính: T /ha Công th c/ch tiêu S n lư ng ngô 3 v (t /ha) Tăng/ gi m so ĐC (t /ha) Tăng/ gi m so ĐC (%) C 126,0 100,0 T1 141,7 15,6 112,4 T2 152,3 26,2 120,8 T3 165,6 39,6 131,4 Ghi chú: C - i ch ng (như cách làm c a nông dân); T1 - TBT, không che ph ; T2 - TBT, che ph ch t (xác h u cơ); T3 - TBT, che ph s ng ( u en, l c d i). công th c i ch ng (C) t ng s n (141,7 - 165,6 t /ha). Do ó, hi u qu kinh lư ng ngô sau 3 v là 126,0 t /ha, th p nh t t cũng th p hơn so v i các công th c khác so v i các công th c thí nghi m khác (b ng 10). B ng 10. Hi u qu kinh t c a các công th c thí nghi m VT: tri u ng/ha Công th c/ch tiêu C T1 T2 T3 T ng thu 63,020 70,840 76,130 82,810 T ng chi 49,770 49,970 49,170 50,170 L i nhu n 13,250 20,870 26,960 32,640 L i nhu n tăng so đ i ch ng 0 7,620 13,710 19,390 L i nhu n tăng so đ i ch ng (%) 100 157,5 203,5 246,3 T su t l i nhu n (%) 26,6 41,8 54,8 65,1 Ghi chú: Giá ngô: 5.000 VN /kg; giá công: 40.000 VN /công. - Giá tr u tư: ư c tính b ng t ng Tóm l i, bi n pháp t o TBT k t h p che giá tr phân bón, gi ng cây tr ng, thu c tr ph trong canh tác ngô trên t d c ã sâu b nh, v t li u ph và công lao ng ã mang l i hi u qu kinh t r t rõ r t. u tư cho thí nghi m. - Giá tr thu ư c: Giá tr ngô h t c a IV. K T LU N VÀ N GHN t ng công th c thí nghi m. 1. K t lu n - Lãi thu n c a các công th c thí - Canh tác trên t d c Văn Ch n nói nghi m: K t qu nghiên c u cho th y bi n riêng và mi n núi phía B c nói chung còn pháp t o TBT và che ph ã t ra có hi u có nhi u b t c p, ki u canh tác truy n th ng qu trong canh tác ngô trên t d c. Trong ã làm xói mòn t r t l n (10,60 t n/ha), khi công th c i ch ng cho m c lãi thu n cây tr ng ch y u trong h th ng tr ng tr t là 13,250 tri u ng/ha thì m c lãi thu n là cây lương th c ng n ngày và h s s c a các công th c khác u cao hơn d ng t cao nên ã gây suy thoái t (20,870 - 32,640 tri u ng/ha) và t su t nghiêm tr ng. l i nhu n cũng cao hơn (41,8% - 65,1%) so - Canh tác ngô trên t d c v i bi n v i 26,6% công th c i ch ng. pháp t o TBT k t h p che ph có tác d ng
tích c c i v i sinh trư ng phát tri n c a TÀI LI U THAM KH O ngô (tăng chi u cao cây t 8,4 cm ( i 1 Lê Qu c Doanh, guy n Văn B , Hà ch ng) lên 11,3 cm và 13,3 cm (TBT và ình Tu n, 2003. Nông nghi p vùng che ph t)), ng th i kh c ph c ư c cao: Th c tr ng và gi i pháp. NXB. các y u t h n ch c a t d c và tăng năng Nông nghi p. su t ngô t 14,1% n 31,8% so v i i ch ng. 2 Lê Qu c Doanh, Hà ình Tu n, Andre Chabanne, 2005. Canh tác t d c b n - Che ph t b ng xác h u cơ là m t v ng. NXB. Nông nghi p. bi n pháp canh tác trên t d c hi u qu , tăng thu nh p cho ngư i dân t 20,870 3 Bùi Huy Hi n, 2003. t mi n núi: Tình tri u ng/ha i v i bi n pháp t o TBT hình s d ng, tình tr ng xói mòn, suy và 32,640 tri u ng/ha i v i bi n pháp thoái và các bi n pháp b o v và c i t o TBT k t h p che ph . ng th i gi m thi n phì. Trong: Nông nghi p vùng nh gánh n ng cho ph n và tr em kh i cao: Th c tr ng và gi i pháp. NXB. nh ng lao ng n ng nh c như làm t, Nông nghi p. làm c (gi m 25% - 91,7% công làm c so 4 Thái Phiên, guy n T Siêm, 2000. Tác v i i ch ng); góp ph n c i thi n i ng c a k thu t sinh h c t i b o v s ng nông dân vùng cao mà v n b o t n t d c. K t qu nghiên c u khoa h c. ư c tài nguyên thiên nhiên và b o v Vi n Th như ng Nông hoá, Quy n 1. môi trư ng. NXB. Nông nghi p. 2. ngh 5 Thái Phiên, guy n T Siêm, 2002. S d ng b n v ng t mi n núi và vùng - Ti p t c nghiên c u nh hư ng c a cao Vi t Nam. NXB. Nông nghi p. các phương th c che ph t trong canh tác 6 Lê Văn Ti m, Lê Qu c Doanh, 2000. t d c b n v ng. ng th i cũng nghiên Thay i h s canh tác và cơ c u cây c u l i th so sánh c a che ph t và làm tr ng trên nương r y t d c. T p chí b c thang trên nh ng vùng t có d c 0 Khoa h c t, Hà N i. v a ph i (15 ). - N ghiên c u liên t c trong nhi u năm 7 Erangelista P. P., Urriza G. I. P etc, xác nh nh ng tác ng khác c a che 1999. Effect of organic matter, lime and ph t n sâu b nh h i, h sinh v t và vi phosphorus fertilizers on acid upland sinh v t t... có tác ng n cây tr ng và soil. ACIAR project 9414 annual report, môi trư ng như th nào trong th i gian che Philippines. ph lâu dài. 8 Gaur A.C. and Singh G., 1992. The role - Tuy còn nhi u v n ph i nghiên c u of integrated plant nutrition systems in c i ti n cho phù h p nhưng trư c m t c n sustainable an environmentally sound ph i ch m d t vi c t tàn dư th c v t và agricultural development in India. áp d ng các bi n pháp t o TBT trên t quá Report of the expert consultation of the d c (> 250) gi t và hoàn tr l i lư ng ASIA network on bio - organic h u cơ và dinh dư ng cho t n nh và fertilizers. Serdang, Malaysia. nâng cao năng su t cây tr ng trên t d c. gư i ph n bi n: guy n Văn Vi t