Ngôn ngữ giới trẻ hiện nay nhìn từ quan điểm một số lý thuyết ngôn ngữ học hiện đại

Ngôn ngữ giới trẻ hiện nay nhìn từ<br /> quan điểm một số lý thuyết<br /> ngôn ngữ học hiện đại<br /> NguyÔn V¨n HiÖp(*)<br /> Tãm t¾t: Ng«n ng÷ giíi trÎ hiÖn nay lµ mét hiÖn t−îng x· héi g©y nhiÒu ph¶n øng<br /> tr¸i ng−îc: ®a sè ý kiÕn phª ph¸n, nh−ng còng cã nh÷ng ý kiÕn t¸n ®ång hoÆc th«ng<br /> c¶m, cho r»ng ®©y lµ mét hiÖn t−îng ng«n ng÷ g¾n víi sù ph¸t triÓn cña x· héi hiÖn<br /> ®¹i. Trong bµi viÕt nµy, thay v× ph¸t biÓu ý kiÕn mét c¸ch c¶m tÝnh, dùa trªn t×nh<br /> c¶m yªu ghÐt, bµy tá th¸i ®é quyÕt liÖt nh− vÉn th−êng thÊy trªn c¸c ph−¬ng tiÖn<br /> truyÒn th«ng hiÖn nay, chóng t«i tr×nh bµy c¸c c¸ch nh×n kh¸c nhau ®èi víi ng«n<br /> ng÷ giíi trÎ hiÖn nay tõ quan ®iÓm cña mét sè lý thuyÕt ng«n ng÷ häc hiÖn ®¹i. Theo<br /> chóng t«i, c¶m tÝnh kh«ng thÓ thay thÕ lý tÝnh cña c¸c luËn ®iÓm khoa häc.<br /> Tõ khãa: Ng«n ng÷ giíi trÎ, Ng«n ng÷ häc hiÖn ®¹i, Ng÷ ph¸p chøc n¨ng hÖ thèng,<br /> Ng÷ ph¸p t¹o sinh<br /> 1. Nh÷ng quan ®iÓm tr¸i chiÒu vÒ tiÕng ViÖt “phi<br /> chuÈn” cña giíi trÎ hiÖn nay<br /> <br /> Trong bèi c¶nh ViÖt Nam ®ang tiÕn<br /> hµnh ®æi míi vµ héi nhËp quèc tÕ, cïng<br /> víi nh÷ng thay ®æi chãng mÆt vÒ kinh tÕ<br /> vµ x· héi, vÊn ®Ò ph¸t triÓn vµ gi÷ g×n<br /> sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt ®ang ®−îc<br /> ®Æt ra mét c¸ch cÊp b¸ch, víi nh÷ng vÊn<br /> ®Ò rÊt míi mÎ. (*)<br /> VÒ nguyªn t¾c, còng nh− tÊt c¶ c¸c<br /> sinh ng÷ kh¸c, tiÕng ViÖt ph¶i ph¸t<br /> triÓn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu diÔn ®¹t nhËn<br /> thøc chung cña x· héi ®ang ph¸t triÓn,<br /> nhu cÇu biÓu ®¹t t×nh c¶m ngµy cµng<br /> (*)<br /> <br /> GS.TS., ViÖn tr−ëng ViÖn Ng«n ng÷ häc.<br /> <br /> phøc t¹p vµ tinh tÕ cña ng−êi ViÖt. §Æc<br /> biÖt, cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa<br /> häc vµ c«ng nghÖ, mét lo¹t h×nh thøc<br /> giao tiÕp míi ra ®êi nh− th− ®iÖn tö,<br /> ch¸t, m¹ng x· héi,v.v... ®· t¹o nªn<br /> nh÷ng d¹ng giao tiÕp ng«n ng÷ tr−íc<br /> ®©y ch−a tõng cã.<br /> Tuy nhiªn, sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ<br /> Êy còng kÐo theo v« sè nh÷ng hÖ lôy,<br /> trong ®ã cã nh÷ng hÖ lôy liªn quan ®Õn<br /> vÊn ®Ò gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn tiÕng ViÖt,<br /> thÓ hiÖn qua nh÷ng c¸ch nãi bÞ ®¸nh gi¸<br /> lµ “phi chuÈn” cña giíi trÎ hay thÕ hÖ @<br /> hiÖn nay. Nãi chung, cã thÓ thÊy, x· héi<br /> ®ang bÊt an vÒ ng«n ng÷. B»ng chøng lµ<br /> ®· cã hµng lo¹t bµi viÕt trªn c¸c ph−¬ng<br /> <br /> 30<br /> tiÖn truyÒn th«ng b¸o ®éng vÒ thùc<br /> tr¹ng tiÕng ViÖt hiÖn nay nh−: “TiÕng<br /> ViÖt ®ang mÐo mã”, “Nçi lo chÝnh t¶”,<br /> “Ph¶i gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng<br /> ViÖt”, “TiÕng ViÖt thêi nay: nªn c−êi hay<br /> nªn khãc”, “NghÜ vÒ tiÕng ViÖt m¹ng x·<br /> héi”, “Lén xén tiÕng ViÖt thêi giao l−u<br /> v¨n hãa”, “C−êi ra n−íc m¾t, tiÕng ViÖt<br /> thêi nay”,…<br /> Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy,<br /> theo sù chØ trÝch cña c¸c t¸c gi¶ nh÷ng<br /> bµi b¸o trªn, lµ do ¶nh h−ëng tõ mÆt<br /> tr¸i cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, sù<br /> xuèng cÊp cña ®¹o ®øc x· héi, sù n«ng<br /> næi cña c¸c b¹n trÎ thÕ hÖ 8x, 9x vµ c¶<br /> sù bu«ng láng kû c−¬ng trong viÖc sö<br /> dông tõ ng÷ ®èi víi c¸c ph−¬ng tiÖn<br /> th«ng tin ®¹i chóng...<br /> Tuy nhiªn, còng cã mét sè ý kiÕn<br /> cho r»ng kh«ng nªn qu¸ lo l¾ng, nh÷ng<br /> c¸i “nhè nh¨ng”, “qu¸ ®µ”, “k× dÞ” trong<br /> c¸ch diÔn ®¹t cña giíi trÎ hiÖn nay sÏ<br /> nhanh chãng qua ®i, vµ tiÕng ViÖt ®ñ<br /> néi lùc ®Ó tù b¶o vÖ, ®Ó tr−êng tån cïng<br /> d©n téc. V¶ ch¨ng, c¸ch nãi cña giíi trÎ<br /> hiÖn nay còng mang ®Õn nh÷ng s¸ng<br /> t¹o thó vÞ. Ch¼ng h¹n, trong buæi täa<br /> ®µm “Ng«n ng÷ giíi trÎ thêi @ qua<br /> tranh cña häa sÜ Thµnh Phong” ®−îc tæ<br /> chøc vµo th¸ng 3/2012 t¹i Hµ Néi, khi<br /> ®¸nh gi¸ vÒ nh÷ng kiÓu nãi nh− “Ch¸n<br /> nh− con gi¸n”, “Ch¶nh nh− con c¸<br /> c¶nh”, “Dë h¬i biÕt b¬i”, “¡n ch¬i sî g×<br /> m−a r¬i”,..., nhµ gi¸o V¨n Nh− C−¬ng<br /> ®· bµy tá sù thÝch thó víi lèi s¸ng t¹o<br /> ng«n ng÷ cña giíi trÎ hiÖn nay. ¤ng cho<br /> r»ng, nh÷ng kiÓu nãi nµy ®· thËt sù<br /> mang l¹i nh÷ng ý nghÜa rÊt thó vÞ vµ<br /> bÊt ngê mµ lèi nãi truyÒn thèng kh«ng<br /> thÓ diÔn t¶ ®−îc. H¬n thÕ n÷a, «ng cho<br /> r»ng lèi nãi nµy thÓ hiÖn mét sù chuyÓn<br /> ®æi tõ c¸i cò sang c¸i míi, ph¶n ¸nh<br /> <br /> Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 6.2015<br /> <br /> nh÷ng vÊn ®Ò hÕt søc thó vÞ cña lÞch sö.<br /> ¤ng nªu vÝ dô, ngµy x−a «ng cha ta nãi<br /> “c¸i khã bã c¸i kh«n” lµ ®Ó chØ c¸i ®ãi c¸i<br /> nghÌo ng¨n trë chóng ta thµnh c«ng<br /> trong cuéc sèng. Nh−ng trong kh¸ng<br /> chiÕn chèng Ph¸p, c¶ d©n téc gÆp “c¸i<br /> khã” míi “lã c¸i kh«n”, thÓ hiÖn ë nh÷ng<br /> nç lùc v−ît lªn mäi khã kh¨n ®Ó chiÕn<br /> ®Êu vµ chiÕn th¾ng. Tuy nhiªn, nÕu cø<br /> ®ãi m·i, cø khã m·i, th× “c¸i khã lã c¸i<br /> ngu”. Râ rµng ba c©u nãi - “C¸i khã bã<br /> c¸i kh«n”/ “C¸i khã lã c¸i kh«n”/ “C¸i<br /> khã lã c¸i ngu”- ®· ph¶n ¸nh ba thêi kú<br /> lÞch sö kh¸c nhau chø hoµn toµn kh«ng<br /> ph¶i lµ sù biÕn ®æi ng«n ng÷ tïy tiÖn.<br /> Víi c¸i hay cña ba lèi nãi nµy, nhµ gi¸o<br /> V¨n Nh− C−¬ng kÕt luËn: “Lµm sao t«i<br /> kh«ng mª cho ®−îc?”.<br /> Trong bµi viÕt nµy, chóng t«i kh«ng<br /> véi phª ph¸n hay cæ sóy c¸ch dïng ng«n<br /> ng÷ cña giíi trÎ hiÖn nay. Thay vµo ®ã,<br /> chóng t«i cho r»ng t×nh tr¹ng sö dông<br /> tiÕng ViÖt “phi chuÈn” cña giíi trÎ hiÖn<br /> nay cÇn ®−îc kh¶o s¸t trong nh÷ng<br /> chiÒu kÝch kh¸c nhau vµ nhµ ng«n ng÷<br /> häc ph¶i ®i t×m lý luËn ng«n ng÷ häc<br /> hiÖn ®¹i ®Ó tr¶ lêi c©u hái ®ang ®−îc ®Æt<br /> ra mét c¸ch bøc xóc ®èi víi toµn x· héi:<br /> T×nh tr¹ng sö dông tiÕng ViÖt nh− vËy<br /> cã thËt sù nghiªm träng hay kh«ng?<br /> Chóng ta cÇn ph¶i lµm g× ®Ó ph¸t triÓn<br /> vµ gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt,<br /> còng lµ mét c¸ch ®Ó gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n<br /> hãa ViÖt?<br /> 2. Ph¸c häa thùc tr¹ng tiÕng ViÖt bÞ coi lµ “phi<br /> chuÈn” cña giíi trÎ hiÖn nay<br /> <br /> Chóng t«i cho r»ng, nh÷ng vÊn ®Ò<br /> míi ®Æt ra ®èi víi viÖc gi÷ g×n vµ ph¸t<br /> triÓn tiÕng ViÖt lµ hiÖn t−îng giíi trÎ<br /> dïng nh÷ng kÕt hîp kh¸c l¹, sö dông<br /> tiÕng ViÖt biÕn ©m trong lêi nãi vµ ch÷<br /> viÕt, vÊn ®Ò sö dông tiÕng Anh xen lÉn<br /> <br /> Ng«n ng÷ giíi trÎ…<br /> <br /> víi tiÕng ViÖt. Nh÷ng hiÖn t−îng nµy cã<br /> thÓ ®−îc miªu t¶ kh¸i qu¸t nh− sau:<br /> - Sö dông ng«n ng÷ kh¸c l¹, phi<br /> logic<br /> Giíi trÎ thÝch sö dông nh÷ng c¸ch<br /> nãi cã vÎ rÊt v« nghÜa, k× l¹, kiÓu nh−:<br /> “C−íp trªn giµn m−íp”, “Buån nh− con<br /> chuån chuån”, “Ch¶nh nh− con c¸ c¶nh”,<br /> “Ch¸n nh− con gi¸n”,... hoÆc sö dông<br /> nh÷ng kÕt hîp bÊt th−êng, kiÓu nh−<br /> “H¬i bÞ ®Ñp”.<br /> Giíi trÎ sö dông c¸ch nãi ch¬i ch÷<br /> (chñ yÕu dùa trªn hiÖn t−îng ®ång ©m),<br /> vÝ dô: “Yªu nhau trong s¸ng, phang<br /> nhau trong tèi”, “Campuchia tiÒn ¨n<br /> tr−a”,...<br /> - Sö dông tiÕng ViÖt biÕn ©m trong<br /> lêi nãi vµ ch÷ viÕt<br /> Thùc tr¹ng nµy ®· g©y sèc cho<br /> nhiÒu ng−êi, ®Æc biÖt lµ c¸c bËc cha mÑ.<br /> Hä sèc v× c¸ch nãi mµ theo hä lµ lµm<br /> “mÐo mã” tiÕng ViÖt cña bän trÎ, hä sèc<br /> v× kh«ng thÓ hiÓu ®−îc bän trÎ nãi g×.<br /> Trong tin nh¾n ®iÖn tho¹i ®i ®éng,<br /> trong ch¸t trùc tuyÕn,v.v... rÊt phæ biÕn<br /> <br /> 31<br /> c¸ch diÔn ®¹t kiÓu nh−: tõ “råi” viÕt<br /> thµnh<br /> “roµi”,<br /> “kh«ng”<br /> thµnh<br /> “h«ng”/“hem”, “biÕt” thµnh “bÝt”. KÕt qu¶<br /> lµ cã nh÷ng c©u nh−: “The la cau hem bit<br /> roai, hihi” (“dÞch” ra ng«n ng÷ b×nh<br /> th−êng lµ “ThÕ lµ cËu kh«ng biÕt råi, h×<br /> h×”). Xa h¬n n÷a, thÕ hÖ @ cßn “s¸ng t¹o”<br /> nh÷ng c¸ch viÕt k× dÞ, nh− ch÷ “a” viÕt<br /> thµnh 4, ch÷ e viÕt thµnh 3, i thµnh j, g<br /> ®æi sang 9, o thµnh 0, c thµnh k, b thµnh<br /> p,v.v... C©u “ThÕ lµ cËu kh«ng biÕt råi, h×<br /> h×” trªn ®©y sÏ ®−îc viÕt lµ: “Th3 l4 k4u<br /> h3m pjt r04j, hyhy”.<br /> C¸ch diÔn ®¹t nµy bÝ hiÓm ®Õn nçi<br /> mét n÷ sinh ë thµnh phè Hå ChÝ Minh<br /> ®· bá c«ng viÕt phÇn mÒm dÞch ng«n ng÷<br /> @, ®Æt tªn lµ V2V (ViÖt sang ViÖt). H×nh<br /> phÝa d−íi lµ mét minh häa cho øng dông<br /> cña phÇn mÒm nµy.<br /> Tuy nhiªn, phÇn mÒm V2V vÉn<br /> kh«ng theo kÞp tèc ®é biÕn d¹ng cña<br /> ng«n ng÷ @. Bëi cµng vÒ sau, líp tuæi @<br /> cµng cã nhiÒu c¸ch biÕn tÊu khiÕn phÇn<br /> mÒm V2V phiªn b¶n ®Çu tiªn trë nªn<br /> l¹c lËu, kh«ng dÞch chÝnh x¸c ®−îc. HÖ<br /> qu¶ lµ, t¸c gi¶ ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu<br /> <br /> 32<br /> vµ n©ng cÊp lªn phiªn b¶n 1.3, ®Õn nay<br /> ®· lµ... 1.4. (DÉn theo: NguyÔn V¨n<br /> Toµn , “TiÕng ViÖt ®ang bÞ... bôi b¸m”,<br /> http://www.vietnamnet.vn/vn/chinhtri/tuanvietnam/71742/tieng-viet-dangbi----bui-bam-.html).<br /> - Sö dông tiÕng Anh xen lÉn víi<br /> tiÕng ViÖt<br /> ThÕ hÖ @ nh×n chung lµ thÕ hÖ giái<br /> ngo¹i ng÷. Trong ng«n ng÷ cña hä, t×nh<br /> tr¹ng dïng tiÕng Anh xen lÉn tiÕng ViÖt<br /> kh¸ phæ biÕn. Ch¼ng h¹n, ®©y lµ mét lêi<br /> tù giíi thiÖu cña mét b¹n “tuæi teen”:<br /> “Hi mäi ng−êi! M×nh lµ…, m×nh rÊt vui<br /> ®−îc lµm quen víi everybody. M×nh<br /> ®ang study ë ... High School. M×nh rÊt<br /> confident trong c¸c extracurricular<br /> activities. HiÖn nay m×nh ®ang cope up<br /> with ch−¬ng tr×nh häc rÊt killer cña<br /> tr−êng... Nh−ng m×nh tin víi capacity<br /> cña m×nh, m×nh sÏ hoµn thµnh<br /> completly<br /> c¸i<br /> syllabus<br /> ®ã”<br /> (http://www.bacgiangonline.net/diendan<br /> /showthread.php?t=10709&page=1).<br /> HiÖn t−îng dïng tiÕng Anh lÉn víi<br /> tiÕng ViÖt kh«ng chØ thÊy ë thÕ hÖ @,<br /> mµ cßn thÊy ë nh÷ng ng−êi lín tuæi<br /> tõng ®i du häc ë n−íc ngoµi hoÆc trong<br /> c«ng viÖc hµng ngµy cã ®iÒu kiÖn tiÕp<br /> xóc th−êng xuyªn víi ng−êi n−íc ngoµi.<br /> Ch¼ng h¹n, mét kh¸ch hµng cña ViÖt<br /> Nam Airlines cã thÓ nãi víi nh©n viªn<br /> phßng vÐ: “VÐ nµy cã cÇn con ph¬m<br /> (confirm) l¹i kh«ng chÞ?”. Nguy c¬ cña<br /> c¸ch nãi nµy lµ cã thÓ h×nh thµnh mét<br /> lo¹i ng«n ng÷ lai (pidgin), nh− c¸ch nãi<br /> “T©y båi” tr−íc n¨m 1945.<br /> 3. §¸nh gi¸ ng«n ng÷ giíi trÎ hiÖn nay tõ gãc ®é<br /> mét sè lý thuyÕt ng«n ng÷ häc hiÖn ®¹i<br /> <br /> Nh÷ng vÊn ®Ò cña tiÕng ViÖt nh−<br /> nãi theo kiÓu tiÕng n−íc ngoµi, nãi tiÕng<br /> <br /> Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 6.2015<br /> <br /> ViÖt xen lÉn víi tiÕng n−íc ngoµi, c¸ch<br /> diÔn ®¹t kh¸c l¹ cña giíi trÎ,v.v... ®·<br /> ®−îc giíi ng«n ng÷ häc quan t©m tõ<br /> nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau, víi c¸ch ®Æt<br /> vÊn ®Ò kh¸c nhau.<br /> Thø nhÊt, hiÖn t−îng dïng tiÕng<br /> n−íc ngoµi xen lÉn víi tiÕng ViÖt cã liªn<br /> quan ®Õn vÊn ®Ò chuyÓn m· (CodeSwitching), trén m· (Code-mixing) vµ<br /> vay m−în (borrowings), ®−îc bµn luËn<br /> rÊt nhiÒu trong c¸c nghiªn cøu ng«n<br /> ng÷ häc x· héi (NguyÔn Thóy Nga,<br /> 2013). Theo c¸c nhµ ng«n ng÷ häc x·<br /> héi, hiÖn t−îng nµy cã liªn quan ®Õn t−<br /> c¸ch thµnh viªn thuéc nhãm x· héi nhÊt<br /> ®Þnh trong c¸c x· héi ®a ng÷. Cã mét<br /> mèi quan hÖ gi÷a nh÷ng hiÖn t−îng nµy<br /> víi vÞ thÕ giai cÊp, vÞ thÕ téc ng−êi vµ vÞ<br /> thÕ x· héi. Nã còng ®−îc xem lµ mét<br /> c¸ch cÊu tróc hãa sù trao ®æi trong t−¬ng<br /> t¸c ng«n tõ. §Æc biÖt, mét sè nhµ ph©n<br /> tÝch diÔn ng«n cho r»ng chuyÓn m· vµ<br /> trén m· kh«ng chØ ph¶n ¸nh c¸c tr¹ng<br /> th¸i x· héi mµ nã cßn lµ c«ng cô ®Ó t¹o<br /> ra tr¹ng th¸i x· héi. Suy cho cïng, ®©y lµ<br /> nh÷ng c¸ch ®Ó ®¸nh dÊu nhãm x· héi<br /> ®¬n gi¶n nhÊt, kh«ng tèn kÐm, v× thÕ<br /> ®−îc giíi trÎ ®Æc biÖt −a thÝch.<br /> Thø hai, c¸c c¸ch diÔn ®¹t kh¸c l¹<br /> cña giíi trÎ còng ®−îc c¸c nhµ ng«n ng÷<br /> häc x· héi xem nh− lµ mét c¸ch ®¸nh<br /> dÊu nhãm vµ thÓ hiÖn b¶n s¾c. ViÖc giíi<br /> trÎ dïng ng«n ng÷ theo kiÓu riªng biÖt<br /> lµ mét c¸ch thÓ hiÖn b¶n s¾c cña m×nh,<br /> nãi tãm l¹i, ®ã lµ mét c¸ch biÓu ®¹t<br /> nghÜa c¸ nh©n vµ liªn nh©n, thuéc vÒ c¸i<br /> gäi lµ “phong c¸ch x· héi” (social style).<br /> Víi nh÷ng biÓu hiÖn ng«n ng÷ nh− vËy,<br /> ng«n ng÷ häc x· héi nªu ra vÊn ®Ò vÒ<br /> nh÷ng biÕn thÓ c¸ nh©n trong néi bé c¸<br /> nh©n (Crystal David, 2006; Coupland,<br /> 2007; Biber and Conrad, 2009). Giíi trÎ<br /> <br /> Ng«n ng÷ giíi trÎ…<br /> <br /> 33<br /> <br /> s¸ng t¹o ra c¸ch nãi kh¸c l¹ ®Ó gióp<br /> chóng ph©n biÖt víi c¸c thÕ hÖ tr−íc,<br /> thÕ hÖ mµ chóng nãi vui lµ thÕ hÖ cña<br /> c¸c «ng Khèt, cô Khèt (Khèt-ta-bit, tªn<br /> nh©n vËt chÝnh trong t¸c phÈm cña<br /> Lazar Lagin).<br /> <br /> Cã thÓ thÊy theo Halliday, nh÷ng<br /> ®Æc tr−ng ng÷ vùc lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng<br /> lùa chän mµ giíi trÎ dïng ®Ó biÓu nghÜa.<br /> V× thÕ, nh÷ng c¸ch nãi kh¸c l¹, “lÖch<br /> chuÈn”, suy cho cïng, còng lµ c¸ch mµ<br /> ng−êi nãi dïng ®Ó thÓ hiÖn nghÜa.<br /> <br /> Ngoµi c¸ch tiÕp cËn cña ng«n ng÷<br /> häc x· héi, cßn cã thÓ tiÕp cËn vµ ®¸nh<br /> gi¸ hiÖn t−îng tiÕng ViÖt “phi chuÈn” tõ<br /> gãc ®é cña hai lý thuyÕt ng«n ng÷ häc<br /> næi tiÕng hiÖn nay lµ ng÷ ph¸p chøc<br /> n¨ng hÖ thèng cña Halliday vµ ng÷<br /> ph¸p t¹o sinh cña Chomsky, víi kÕt qu¶<br /> tr¸i ng−îc nhau.<br /> <br /> Ng«n ng÷ giíi trÎ cã c¶ nh÷ng mÆt<br /> tÝch cùc vµ mÆt tiªu cùc. Nh−ng bÊt<br /> luËn lµ tÝch cùc hay tiªu cùc th× theo gãc<br /> nh×n cña ng÷ ph¸p chøc n¨ng hÖ thèng,<br /> nh÷ng c¸ch nãi “phi chuÈn” nh− vËy ®Òu<br /> tån t¹i mét c¸ch kh¸ch quan, lµ c¬ së<br /> nguyªn liÖu cho c¸c lùa chän tiÕp theo.<br /> Hay nãi c¸ch kh¸c, ng÷ ph¸p chøc n¨ng<br /> hÖ thèng cho r»ng ng«n ng÷ “phi chuÈn”<br /> còng lµ mét phÇn cña hÖ thèng c¸c chän<br /> lùa, vµ vÒ nguyªn t¾c, c¸c h×nh mÉu<br /> “phi chuÈn” sÏ cã tÝnh s¶n sinh, cã thÓ<br /> ®−îc nh©n lªn trong nhiÒu t×nh huèng<br /> giao tiÕp kh¸c. Trªn quan ®iÓm ph¸t<br /> triÓn, nÕu nh− hiÖn t−îng “phi chuÈn”<br /> tÝch cùc cã thÓ cã nh÷ng ®ãng gãp tèt<br /> cho ng«n ng÷ th× nh÷ng hiÖn t−îng<br /> “phi chuÈn” tiªu cùc sÏ dÇn dÇn lµm<br /> tha hãa, biÕn ®æi hÖ thèng ng«n ng÷<br /> theo chiÒu h−íng xÊu. HÖ qu¶ lµ, tõ<br /> c¸ch tiÕp cËn cña ng÷ ph¸p chøc n¨ng<br /> hÖ thèng, thùc tr¹ng ng«n ng÷ “phi<br /> chuÈn” tiªu cùc cña giíi trÎ hiÖn nay lµ<br /> ®¸ng b¸o ®éng, cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p<br /> ®Ó ng¨n ngõa, gi¸o dôc giíi trÎ t×m vÒ<br /> nh÷ng c¸ch nãi trong s¸ng, chuÈn mùc,<br /> ®−îc céng ®ång chÊp nhËn.<br /> <br /> Ng÷ ph¸p chøc n¨ng hÖ thèng cña<br /> Halliday xem ng«n ng÷ nh− mét nguån<br /> lùc t¹o nghÜa vµ cho r»ng ng«n ng÷ ®·<br /> tiÕn hãa ®Ó cã ®−îc nh÷ng cÊu tróc kh¸c<br /> nhau, lµm c¬ së lùa chän ®Ó chóng ta cã<br /> thÓ biÓu ®¹t nghÜa kinh nghiÖm, nghÜa<br /> liªn nh©n vµ nghÜa v¨n b¶n. Trong hÖ<br /> thèng ng÷ ph¸p chøc n¨ng hÖ thèng cña<br /> Halliday, nh÷ng hiÖn t−îng “phi chuÈn”<br /> cã thÓ ®−îc xÕp vµo c¸c ®Æc tr−ng<br /> ph−¬ng ng÷ (dialect), hoÆc c¸c ®Æc tr−ng<br /> ng÷ vùc (register). Ph−¬ng ng÷ lµ ng«n<br /> ng÷ ®−îc tæ chøc liªn quan ®Õn ng−êi nãi<br /> lµ ai (who the speaker is) theo nghÜa ®Þa<br /> lý hoÆc x· héi (theo ®ã mµ ta cã ph−¬ng<br /> ng÷ ®Þa lý vµ ph−¬ng ng÷ x· héi). Cßn<br /> ng÷ vùc lµ ng«n ng÷ ®−îc tæ chøc liªn<br /> quan ®Õn “c«ng dông nµo ®−îc thùc hiÖn<br /> bëi ng«n ng÷” (what use is being made of<br /> language). Halliday xem ng÷ vùc, hay<br /> “ng«n ng÷ theo c«ng dông” nh− lµ mét<br /> b×nh diÖn cña c¸ch tæ chøc ng÷ nghÜa, cã<br /> thÓ ®−îc cô thÓ hãa th«ng qua c¸c kh¸i<br /> niÖm vÒ tr−êng (c¸ch tæ chøc cña nghÜa<br /> t− t−ëng vµ kinh nghiÖm), gãc ®é tiÕp<br /> cËn (c¸ch tæ chøc cña nghÜa v¨n b¶n) vµ<br /> giäng ®iÖu (c¸ch tæ chøc cña nghÜa liªn<br /> nh©n) (Halliday, 1985).<br /> <br /> Tuy nhiªn, ®èi víi nh÷ng hiÖn t−îng<br /> tiÕng ViÖt “phi chuÈn” hiÖn nay, nh÷ng<br /> ng−êi theo lý thuyÕt ng÷ ph¸p t¹o sinh<br /> cña Chomsky cã mét c¸ch ®¸nh gi¸<br /> kh¸c. Dùa trªn gi¶ ®Þnh r»ng kh¶ n¨ng<br /> ng«n ng÷ lµ bÈm sinh, ®−îc di truyÒn vµ<br /> có ph¸p gåm nh÷ng quy t¾c mang tÝnh<br /> tù trÞ, ®éc lËp víi nghÜa vµ c¸ch sö dông,<br /> ng÷ ph¸p t¹o sinh cña Chomsky cho<br /> <br />