NGƯỜI KHMER VỚI ĐIỆU MÚA RÔBĂM

Chia sẻ: Thandong Datviet | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

464
lượt xem 68
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Về Sóc Trăng vào các ngày lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc Khmer, du khách sẽ rất thích thú khi được thưởng thức những điệu múa, những câu hát dân gian của người Khmer như Dùkê, Rôbăm... Du khách cũng ngỡ ngàng khi thấy trên sân khấu xuất hiện những "nhân vật" như chằn tinh, đại bàng, khỉ hanuman... Ðặc biệt, loại hình nghệ thuật sân khấu Rôbăm rất ấn tượng. Trong một lần trò chuyện với chúng tôi, ông Trần Văn Bổn, hội viên Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam - hiện sinh sống ở...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: NGƯỜI KHMER VỚI ĐIỆU MÚA RÔBĂM

NGƯỜI KHMER VỚI ĐIỆU MÚA RÔBĂM Về Sóc Trăng vào các ngày lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc Khmer, du khách sẽ rất thích thú khi được thưởng thức những điệu múa, những câu hát dân gian của người Khmer như Dùkê, Rôbăm... Du khách cũng ngỡ ngàng khi thấy trên sân khấu xuất hiện những "nhân vật" như chằn tinh, đại bàng, khỉ hanuman... Ðặc biệt, loại hình nghệ thuật sân khấu Rôbăm rất ấn tượng. Trong một lần trò chuyện với chúng tôi, ông Trần Văn Bổn, hội viên Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam - hiện sinh sống ở ấp Tập Rèn, xã Thới An, huyện Kế Sách (Sóc Trăng) cho biết: Rôbăm là hình thức sân khấu cổ của người Khmer ở Ðồng Bằng Sông Cửu Long còn lưu giữ được đến hôm nay.
Ðây là loại hình sân khấu độc đáo của người Khmer Nam Bộ, vừa có phần lời hát, vừa có điệu múa kèm theo (có phần nào giống với hình thức hát bội của người Việt) và là hình thức sân khấu mặt nạ. Khi biểu diễn, các nhân vật đều mang mặt nạ như khỉ hanuman, chằn tinh, ngựa, voi... và các nhân vật như ông vua, hoàng tử, công chúa. Loại hình nghệ thuật Rôbăm của người Nam Bộ trước đây là của cung đình, sau đó phát triển trong dân gian và dần dần trở thành phổ biến. Nhưng tiếc thay, loại hình nghệ thuật độc đáo ấy đang đứng trước nguy cơ bị mai một. Hiện nay, toàn tỉnh Sóc Trăng chỉ còn lại duy nhất một đoàn nghệ thuật Rôbăm. Ðó là đoàn Rôbăm Bưng Chông của gia đình nghệ nhân Lâm Hên ở ấp Bưng Chông, xã Tài Văn, huyện Mỹ Xuyên. Hôm chúng tôi về Bưng Chông, bà Trần Thị Yên (71 tuổi) vợ nghệ nhân Lâm Hên cho biết: Ðoàn nghệ thuật Rôbăm Bưng Chông được thành lập cách đây hơn 100 năm, từ đời ông cố là Lâm Suôl, đến đời ông ngoại là Trần Duốt, sau đó là ông Lâm Hên tiếp tục duy trì hoạt động của đoàn. Khi ông Lâm Hên mất, việc quản lý đoàn giao lại cho con gái là chị Lâm Thị Hương. Bà Trần Thị Yên do tuổi cao, sức yếu nên chỉ giúp con gái khâu tập dượt, hậu trường. Riêng việc giao dịch lại giao phó cho anh Lâm Phương, con trai thứ ba đảm nhiệm.
Nói về đoàn nghệ thuật Rôbăm của gia đình mình, chị Lâm Thị Hương cho biết: đoàn có 20 người, trong đó dòng họ của gia đình chị đã có 15 người, còn 5 người nữa là người của các địa phương trong tỉnh như Long Phú, Vĩnh Châu, Mỹ Xuyên và có người đến từ tỉnh Bạc Liêu. Từ hồi ông cố thành lập đoàn, đi biểu diễn ở nhiều nơi, được bà con dân tộc Khmer yêu thích. Vì thế, khi ông cố mất, dòng họ của gia đình đã quyết tâm duy trì hoạt động của đoàn bằng mọi giá. Bà Trần Thị Yên giảng giải ngọn ngành: Múa Rôbăm không dễ như một số loại hình khác. Ðể có diễn viên, đoàn Rôbăm Bưng Chông phải đào tạo từ khi các diễn viên ở độ tuổi 10 - 12 chứ khi trẻ đã lớn khó tập lắm. Còn để múa được, phải tập liên tục ít nhất là ba tháng. Ðiều đặc biệt của loại hình nghệ thuật này là cho đến nay vẫn chưa có trường đào tạo nên phần lớn tự đào tạo tại lò nhà mà thôi. Vì thế, chỉ có ai thật sự yêu nghề, dám hy sinh cho nghề mới theo nổi. Và, có lẽ vì vậy mà ngày càng ít người đến với Rôbăm. Nghĩ đến một ngày nào đó, loại hình nghệ thuật múa Rôbăm không còn tồn tại, tôi đau lắm chú à. Lấy cho tôi xem những mặt nạ dùng trong múa Rôbăm, bà Yên nói: "Ðể có được mặt nạ này cũng mất nhiều thời gian lắm. Mặt nạ chủ yếu làm bằng đất nhưng phải kỹ lưỡng, khéo tay mới làm được". Cầm một chiếc lên ngắm nghía, tôi không thể tin đó là đất được vì nó nhẹ, mỏng tang mà chắc lắm. Phải là người có tay nghề cao mới có thể làm được những cái mặt nạ đẹp đến như vậy. Thế mà, những mặt nạ ấy mỗi năm chỉ có thể đưa ra phục vụ được có mấy ngày. Thật là tiếc.
Khi tôi hỏi về nguyện vọng của mình, chị Lâm Thị Hương nói: "Chúng tôi không ước gì cho riêng mình, chỉ mong sao Nhà nước quan tâm hơn loại hình nghệ thuật sân khấu múa Rôbăm, có sự đầu tư thỏa đáng để giúp chúng tôi bảo tồn điệu múa truyền thống của dân tộc mình. Cụ thể, hỗ trợ kinh phí cho đoàn tập luyện, mua sắm trang phục, có sân khấu Rôbăm cho đoàn biểu diễn phục vụ bà con". Nghe chị Hương tâm sự, tôi lại càng thấm thía hơn khi cách đây mấy năm ở tỉnh Sóc Trăng cũng đã giải thể một đoàn nghệ thuật rất nổi tiếng có từ thời chống Mỹ, cứu nước, đó là Ðoàn nghệ thuật cải lương Chuông Vàng của tỉnh mà không có một lý do nào. Sự biến mất của đoàn nghệ thuật này khiến dư luận ngỡ ngàng vì đó là một đoàn có bề dày truyền thống, được nhiều người biết đến. Bởi vậy, Ðoàn nghệ thuật Rôbăm Bưng Chông tuy là đoàn "gia đình", nhưng rất cần sự quan tâm của chính quyền các cấp và ngành văn hóa - thông tin, vì ở đó còn có những người nghệ nhân nghèo tiền bạc nhưng giàu lòng yêu nghệ thuật, có tâm huyết, cố gắng giữ gìn, bảo tồn loại hình nghệ thuật truyền thống của dân tộc mình, đó là điều rất đáng trân trọng, phải ghi nhận. Việc đầu tư để bảo tồn loại hình nghệ thuật múa Rôbăm là rất cần thiết. Ðừng để mai này điệu múa Rôbăm không còn. Ðừng để đoàn Rôbăm duy nhất của tỉnh phải tan rã sau hàng trăm năm tồn tại.