Nhân một số trường hợp sử dụng vạt da cân cẳng chân sau trong điều trị vết thương mạn tính vùng cẳng chân dưới và quanh cổ chân

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> <br /> NHÂN MỘT SỐ TRƯỜNG HỢP SỬ DỤNG VẠT DA- CÂN CẲNG CHÂN SAU<br /> TRONG ĐIỀU TRỊ VẾT THƯƠNG MẠN TÍNH VÙNG CẲNG CHÂN DƯỚI<br /> VÀ QUANH CỔ CHÂN<br /> Trần Ngọc Lĩnh*, Nguyễn Anh Tuấn*, Vũ Hữu Thịnh*, Nguyễn Mạnh Đôn*, Đỗ Quang Khải*,<br /> Cái Hữu Ngọc Thảo Trang*, Nguyễn Thái Thùy Dương*, Trương Trọng Tín**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá khả năng che phủ vết thương khuyết da của vạt da- cân cẳng chân sau trong.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Bệnh nhâncó vết thương khuyết da vùng cẳng chân dưới và<br /> quanh cổ chân. Nghiên cứu hồi cứu mô tả cắt ngang một số ca.<br /> Kết quả: 4 trường hợp dùng vạt da cân cẳng chân sau trong để che phủ vết thương 1/3 dưới cẳng chân (1 ca)<br /> và sau gót chân (3 ca). có 1 ca vạt thiếu máu nuôi phần xa và có ứ máu tĩnh mạch cuống vạt tạm thời sau mổ.<br /> Kết luận: Vết thương mất mô vùng cẳng chân dưới và quanh cổ chân thường cần che phủ với vạt có cuống<br /> mạch nuôi. Vạt da cân cẳng chân sau trong có thể xem xét cho những trường hợp không thể đóng trực tiếp hay<br /> ghép da. Vạt này tương đối dễ mổ và kết quả che phủ khuyết da khá tốt. Khuyết mô vùng cho vạt có thể khâu<br /> trực tiếp.Bảo tồn đựoc các mạch máu và thần kinh chính vùng cẳng chân.<br /> Từ khóa: vết thương mất mô, vết thương mạn tính quanh cổ chân, vạt da cân cẳng chân sau trong<br /> <br /> ABSTRACT<br /> SOFT TISSUE DEFECTS COVERAGE AT LOWER LEG AND PERITARSUS WITH POSTEROMEDIAL<br /> FASCIOCUTANEOUS FLAP: SOME CASES<br /> Tran Ngoc Linh, Nguyen Anh Tuan, Vu Huu Thinh, Nguyen Manh Don, Do Quang Khai,<br /> Cai Huu Ngoc Thao Trang, Nguyen Thai Thuy Duong, Truong Trong Tin<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 19 - Supplement of No 1 - 2015: 410 - 412<br /> Objectives: To evaluate some cases soft tissue defects coverage at lower leg and peritarsus with<br /> posteromedial fasciocutaneous flap<br /> Materials and methods: Patients with chronic wounds: lower leg and opened heel tendon treated with<br /> posteromedial fasciocutaneous flap<br /> Results: 4 cases used posteromedial fasciocutaneous flapfor soft tissue defects coverage at lower leg (1 case)<br /> and opened heel tendon (3 cases). 1 case present tempotal ischemia of far part of the flap and venous stasis of flap.<br /> Conclusions: Some soft tissue defects atlower leg and peritarsus need coverage with pedicle flaps.<br /> Posteromedial fasciocutaneous flap is useful if it can not suture directly or skin graft. This flap is easy to do and<br /> good result. Donor site can suture directly. Main vessels and sural nerve is preserved.<br /> Key words: soft tissue defects, peritarsuschronic wound, posteromedial fasciocutaneous flap.<br /> này là da bọc xương, khớp và gân, mạch máu<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> thần kinh. Hơn nữa vùng này thường được mô tả<br /> Vết thương khuyết mất mô vùng dưới cẳng<br /> là được nuôi dưỡng kém…<br /> chân và quanh cổ chân khá thường gặp.đây là<br /> những trường hợp khó điều trị do đặc điểm vùng<br /> * Khoa- Bộ Môn Tạo Hình- Thẩm Mỹ, Bệnh Viện Đại Học Y Dược Tp. Hồ Chí Minh<br /> ** Trung Tâm Điều Trị Vết Thương,Bệnh Viện Đại Học Y Dược Tp.Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: BS Trần Ngọc Lĩnh ĐT: 0908803909<br /> Email: linh4nt@yahoo.com.vn<br /> <br /> 410<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu: bệnh nhân có vết<br /> thương khuyết da vùng cẳng chân dưới và quanh<br /> cổ chân.<br /> <br /> Những vết thương hở mất da, nhiễm trùng<br /> được cắt lọc và hút áp lực âm 1- 2 tuần.khi mô hạt<br /> khá đỏ thì mổ xoay vạt da cân cẳng chân sau<br /> trong che khuyết hổng.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả<br /> cắt ngang một số ca.<br /> <br /> Với sẹo loét mạn tính được cắt lọc hết mô hoại<br /> tử và xoay vạt ngay thì đầu.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG -PHƯƠNG PHÁPNGHIÊNCỨU<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Vạt cẳng chân sau trong: 4 ca<br /> Ca<br /> <br /> Tuổi<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> <br /> 60<br /> 67<br /> 55<br /> 70<br /> <br /> Vị trí vết thương<br /> <br /> Kích thước vết Kích thước vạt da<br /> thương (cm)<br /> (cm)<br /> 1/3 dưới trước cẳng chân<br /> 8x6<br /> 15x6<br /> Sau gót<br /> 4x5<br /> 15x5<br /> Sau gân gót<br /> 3x4<br /> 15x4<br /> Sau gót<br /> 4x5<br /> <br /> Vị trí điểm<br /> xoay (cm)<br /> 10<br /> 10<br /> 10<br /> <br /> Thời gian<br /> Kết quả<br /> mổ (phút)<br /> 90<br /> Lành hoàn toàn<br /> 100<br /> Thiếu máu 1 phần xa<br /> 110<br /> Lành<br /> 90<br /> Lành<br /> <br /> dễ lộ các mô quí như xương khớp, gân, thần<br /> kinh, mạch máu chính.<br /> Do đó cần giải quyết nhanh tích cực và che<br /> phủ sớm để bảo tồn chi, giúp phục hồi chức<br /> năng tốt cho bệnh nhân.<br /> <br /> Hình 1: vết thương trước mổ<br /> <br /> Giải quyết tốt nhiễm trùng bằng mọi<br /> phương tiện có thể như cắt lọc, dùng máy hút áp<br /> lực âm hỗ trợ hoặc các loại gạc vết thương<br /> chuyên dụng, dầu mù u… là cần thiết giúp vết<br /> thương sạch nhanh hơn để che phủ sớm(1,2,5).<br /> Sử dụng vạt da cân có cuống mạch nuôi là<br /> cần thiết để che phủ vết thương khi vết thương<br /> không thể ghép da hoặc ghép da thất bại.<br /> <br /> Hình 2: Thiết kế vạt<br /> <br /> Hình 3: Sau xoay vạt<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Đặc điểm của các vết thương mất mô vùng<br /> cẳng chân dưới – quanh cổ chân là máu nuôi<br /> dưỡng kém, hay kèm nhiễm trùng nên khó lành,<br /> <br /> Tạo Hình Thẩm Mỹ<br /> <br /> Tùy vào vị trí và độ lớn của vết thương sẽ<br /> quyết định điểm xoay của vạt cao hay thấp,<br /> nhưng không dưới 4 cm trên mắt cá trong và nơi<br /> cuống mạch nuôi ngoại vi chưa bị tổn thương.<br /> Điểm xoay an toàn thường từ 4,5-10 cm trên mắt<br /> cá trong, nơi vẫn còn mạch máu xuyên vách ra<br /> da(3).<br /> Chiều rộng vạt da thiết kế theo chiều rộng<br /> vết thương cần che phủ, nhưng giới hạn trước<br /> không quá bờ sau xương chày và phía sau có thể<br /> khâu da trực tiếp được. Nếu cần rộng hơn có thể<br /> phải vá da mỏng thêm nơi cho vạt.<br /> Cuống nuôi vạt ở mặt sau trong nên có lợi là<br /> tránh đè cuống vạt sau khi xoay vạt khi bệnh<br /> nhân nằm ngửa làm bàn chân tự xoay ngoài.<br /> Cần chú ý tránh đè ép sau mổ nếu vạt che phủ<br /> vùng sau gót và mắt cá ngoài.<br /> <br /> 411<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> <br /> Bất động tạm thời cổ chân sau mổ để giảm<br /> căng cuống vạt trong khi che phủ vạt xuống<br /> dưới cổ chân là cần thiết.<br /> Chiếu đèn hồng ngoại hay dùng các thuốc<br /> chống đông và tăng tưới máu vùng cẳng chân<br /> cũng nên xem xét khi vạt có dấu hiệu thiếu máu<br /> tạm thời sau mổ.<br /> <br /> khoa không thích hợp cho những mổ kéo dài như<br /> vi phẫu thuật…<br /> Vì số ca mổ còn ít nên các đặc điểm về sự<br /> hằng định, tin cậy của các mạch nuôi, độ lớn vạt<br /> da có thể lấy của vạt da cân cuống ngoại vi này<br /> cần nghiên cứu thêm trên số liệu lớn hơn trên<br /> người Việt Nam.<br /> <br /> Có 1 ca thiếu máu nuôi phần xa (# 1cm) của<br /> vạt, và có dấu hiệu ứ máu tĩnh mạch sau mổ (tím<br /> dần và phù nề, nổi bóng nước thượng bì vạt da).<br /> Trường hợp này cuống vạt đặt trong đường hầm<br /> dưới da nên chúng tôi nghĩ da vùng quanh cổ<br /> chân tương đối căng nên cần lưu ý khi đặt cuống<br /> vạt qua đường hầm dưới da dễ bị chèn ép cuống<br /> gây thiếu máu nuôi, hoặc cản trở hồi lưu máu<br /> tĩnh mạch. Xẻ dọc da theo cuống vạt có lẽ là tốt<br /> hơn.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> Trường hợp vạt da hoại tử lớp nông, phần<br /> mô dưới da còn hồng, mềm mại có thể ghép da<br /> bổ sung sau.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> Vạt da cân cẳng chân sau trong có cuống<br /> mạch nuôi dựa trên các nhánh mạch máu từ<br /> mạch chày sau theo vách gian cơ ra vùng da<br /> tương ứng nên ít để di chứng nơi cho vạt vì vẫn<br /> bảo tồn được các mạch máu và thần kinh chính,<br /> không phải hi sinh tĩnh mạch hiển lớn hay thần<br /> kinh sural(6).<br /> Thời gian mổ khá nhanh từ 90- 120 phút và<br /> chỉ cần gây tê tủy sống nên phù hợp với những<br /> bệnh nhân lớn tuổi hay kèm các bệnh lý nội<br /> <br /> 412<br /> <br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> 4.<br /> 5.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> Argenta LC (2006). Vacuum-Assisted Closure: State of clinic<br /> art. Plastic and reconstructive surgery. june supplement: 127s142s. Bhattacharyya T (2008). Routine use of wound vacuumassisted closure does not allow coverage delay for open tibia<br /> fractures. Plastic and reconstructive surgery. april 2008: 12631266.<br /> Braakenburg A, Obdeijn MC, Feitz R, van Rooij IA, van<br /> Griethuysen AJ, Klinkenbijl JH (2006). The clinical efficacy<br /> and cost effectiveness of the vacuum-assisted closure<br /> technique in the management of acute and chronic wounds: a<br /> randomized controlled trial. Plastic and reconstructive<br /> surgery. Volume 118, number 2: 390- 397.<br /> Fong EP, Papini RPG, McKiernan MV (1997). Reconstruction<br /> of an Achilles tendon skin defect using a local fascial flap,<br /> Plast. Surg.,Vol.20, No 5<br /> Masquelet AC, Gilbert A (1995). An Atlas of Flaps in Limb<br /> Reconstruction.Philadelphia, PA: J.B. Lippincot.<br /> Morykwas MJ, Simpson J, Punger K, Argenta A, Kremers L,<br /> And Argenta J (2006). Vacuum-assisted closure: state of basic<br /> research and physiologic foundation. Plast. Reconstr. Surg.<br /> 117 (suppl.): 121s-126s.<br /> Nguyen Anh Tuan (2008). Soft Tissue Coverage at the<br /> Resource-challenged Facility. Clin Orthop Relat Res 466:<br /> 2451–2456.<br /> <br /> Ngày nhận bài báo:<br /> <br /> 31/10/2014<br /> <br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo:<br /> <br /> 28/11/2014<br /> <br /> Ngày bài báo được đăng:<br /> <br /> 15/01/2015<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br />