Nhân một thường hợp túi thừa thực quản được điều trị bằng phẫu thuật nội soi xuyên hoành

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 1 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> NHÂN MỘT THƯỜNG HỢP TÚI THỪA THỰC QUẢN<br /> ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ BẰNG PHẪU THUẬT NỘI SOI XUYÊN HOÀNH<br /> Đỗ Minh Hùng*, Phan Thanh Tuấn*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Điều trị kinh điển của túi thừa thực quản trên hoành là cắt túi thừa kèm hoặc không kèm cắt cơ vòng dưới<br /> qua mổ mở ngực trái. Chúng tôi báo cáo một trường hợp túi thừa thực quản có triệu chứng được điều trị qua ngã<br /> nội soi ổ bụng. Đây là một trường hợp hiếm gặp, phẫu thuật thành công qua nội soi ổ bụng giúp tránh phải mở<br /> ngực rộng, và dẫn lưu màng phổi, giảm thiểu tối đa những biến chứng hô hấp sau mổ.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> LAPAROSCOPIC TRANSHIATAL APPROACH<br /> FOR THORACIC EPIPHRENIC DIVERTICULUM: REPORT OF A CASE<br /> Do Minh Hung, Phan Thanh Tuan<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 - No 1 - 2014: 21 - 25<br /> The conventional treatment for an epiphrenic diverticulum consists of diverticulectomy with or without<br /> myotomy via a left thoracic approach. We describe the resection of a symptomatic epiphrenic esophageal<br /> diverticulum using a laparoscopic transhiatal approach. In this rare case, laparoscopic repair eliminates the<br /> diverticular pouch without large thoracotomy and pleural drainage helped to limit post – operative respiratory<br /> complications.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> <br /> CA LÂM SÀNG<br /> <br /> Túi thừa thực quản trên hoành là một bệnh<br /> lý mắc phải hiếm gặp, thường nằm trong khoảng<br /> 10cm cuối thực quản(16). Tỉ lệ mắc bệnh vào<br /> khoảng 0,015%, tuổi trung bình là 60 (32-84)(8).<br /> Túi thừa hình thành do sự thoát vị của niêm mạc<br /> và dưới niêm mạc qua những lớp cơ của thực<br /> quản. Khoảng 50-80% bệnh nhân không có triệu<br /> chứng lâm sàng hoặc chỉ có triệu chứng nhẹ(8).<br /> Những nghiên cứu lâu dài nguyên nhân bệnh<br /> sinh cho thấy có mối liên quan đến những rối<br /> loạn vận động của thực quản(8). Hầu hết các túi<br /> thừa được điều trị bằng phẫu thuật cắt bỏ và tiếp<br /> cận ít xâm hại ngày càng được thực hiện nhiều<br /> hơn. Chúng tôi xem lại Y văn và báo cáo một<br /> trường hợp với cách tiếp cận của mình trong việc<br /> chẩn đoán và điều trị bệnh túi thừa thực quản<br /> trên hoành.<br /> <br /> Bệnh nhân Trần Phúc L, sinh năm 1963,<br /> nhập bệnh viện Bình Dân với bệnh sử 1 năm vì<br /> nuốt nghẹn, thỉnh thoảng nôn ói, ăn uống kém,<br /> sụt cân.<br /> Khám lâm sàng không nghi nhận dấu chứng<br /> đặt biệt.<br /> Nội soi thực quản ghi nhận tại vị trí thực<br /> quản cách cung răng khoảng 32 cm có túi thừa,<br /> có thức ăn và dịch tiêu hoá tại miệng túi thừa,<br /> lòng thực quản không thấy sự ứ đọng, không có<br /> hình ảnh co thắt tâm vị (Hình 1).<br /> X quang thực quản cản quang ghi nhận hình<br /> ảnh túi thừa ở thành phải thực quản, cách lỗ tâm<br /> vị thực quản khoảng 6 - 7cm, kích thức túi thừa<br /> khoảng 3x4cm. Không thấy tình trạng ứ đọng<br /> thuốc ở thực quản sau chụp cản quang 5 phút,<br /> không thấy hình ảnh rối loạn vận động trên<br /> phim (Hình 2).<br /> <br /> * Khoa ngoại Tiêu hóa, Bệnh viện Bình Dân Tp HCM<br /> Tác giả liên lạc: ThS.BS. Đỗ Minh Hùng<br /> ĐT: 0903857495<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ thuật BV. Bình Dân 2014<br /> <br /> Email: dominhhung@rocketmail.com<br /> <br /> 21<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 1 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 12mm ở nơi giao nhau giữa đường trung đòn<br /> giữa bên trái và hạ sườn trái; một trocar 5mm ở<br /> vị trí đối diện nằm bên phải, là hai trocar dùng<br /> để thao tác chính; một trocar hổ trợ cầm nắm<br /> 5mm ở đường giao nhau giữa đường trung đòn<br /> trái và đường ngang rốn). Tiến hành treo gan trái<br /> bằng penrose, phẫu tích thực quản ra khỏi cột<br /> trụ hoành hai bên và ra khỏi màng phổi, màng<br /> tim và động mạch chủ ngực, thấy túi thừa thực<br /> quản bên phải hơi lệch về trước, phẫu tích di<br /> động hoàn toàn túi thừa, bộc lộ rõ cổ túi. Trong<br /> quá trình phẫu tích có làm rách 1 lỗ ở màng phổi<br /> phải. Túi thừa kích thước khoảng 3x4 cm, cổ túi<br /> khoảng 2cm, cách tâm vị thực quản khoảng 6cm.<br /> Sử dụng stapler Echlon 60mm để cắt túi thừa<br /> thực quản. Khâu lại cơ thực quản ở chỗ khiếm<br /> khuyết bằng mũi Vicryl 3,0. Khâu lại chỗ rách<br /> màng phổi. Khâu lại trụ hoành bằng một mũi<br /> chử X chỉ prolene 1,0. Dẫn lưu khe thực quản<br /> bằng ống oxy xanh.<br /> <br /> Hình 1: Túi thừa (vị trí mũi tên)<br /> <br /> Hình 3: Túi thừa được phẫu tích qua nội soi ổ bụng<br /> <br /> Hình 2: Túi thừa thực quản ngay trên hoành<br /> Các xét nghiệm tiền phẫu khác trong giới<br /> hạn bình thường.<br /> Bệnh nhân được chẩn đoán túi thừa thực<br /> quản 1/3 dưới, được lên lịch mổ cắt túi thừa thực<br /> quản qua ngã nội soi ổ bụng ngày 25/07/2013.<br /> Bệnh nhân được mê toàn thân, tư thế nằm<br /> ngữa, đầu cao. Vào bụng bằng 4 trocar (một<br /> trocar 10mm ở rốn để đặt camera; một trocar<br /> <br /> 22<br /> <br /> Hậu phẫu: bệnh nhân được nuôi dưỡng qua<br /> đường tỉnh mạch trong 3 ngày, sử dụng kháng<br /> sinh trong 07 ngày, sau 3 ngày bệnh nhân được<br /> rút ống mũi dạ dày, ăn uống bằng đường miệng,<br /> bệnh nhân ăn uống bình thường, triệu chứng<br /> nôn ói, nuốt khó trước mổ không còn. Nội soi<br /> thực quản kiểm tra sau 07 ngày thực quản thông<br /> suốt, sẹo mổ thực quản lành tốt. Bệnh nhân xuất<br /> viện sau 07 ngày.<br /> Bệnh nhân tái khám sau 02 tuần, vết mổ<br /> lành sẹo tốt, bệnh nhân ăn uống bình thường.<br /> Nội soi và X quang thực quản thông tốt,<br /> không có hình ảnh túi thừa được kiểm tra sau<br /> (Hình 4 và Hình 5).<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ thuật BV. Bình Dân 2014<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 1 * 2014<br /> <br /> Hình 4: Nội soi thực quản sau mổ không còn thấy<br /> hình ảnh túi thừa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> chưa được tiêu hóa(17). Đau và sụt cân cũng<br /> thường gặp. Những nghiên cứu gần đây cho<br /> thấy 75-100% bệnh nhân túi thừa thực quản có<br /> liên quan đến các rối loạn vận động của thực<br /> quản như co thắt tâm vị, co thắt thực quản lan<br /> tỏa, tăng áp lực cơ vòng dưới thực quản và<br /> thực quản hình quả kẹp (Nutcracker)(4,16), do<br /> dó, kích thước của túi thừa rất ít có liên quan<br /> đến mức độ của triệu chứng lâm sàng(16).<br /> Ngoài triệu chứng trên đường tiêu hoá, túi<br /> thừa thực quản còn có thể gây ra các triệu<br /> chứng trên hệ hô hấp như ho về đêm, suyễn,<br /> viêm thanh quản, hoặc viêm phổi(16).<br /> Chuyển hóa ác tính của túi thừa trên hoành<br /> và những biến chứng khác như chảy máu và<br /> thủng túi thừa có thể xảy ra nhưng hiếm(5,7,9,10).<br /> <br /> Hình 5: X quang thực quản cản quang kiểm tra sau 3<br /> tháng<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Túi thừa thực quản được cho rằng là do sự<br /> thoát vị của lớp niêm mạc và dưới niêm mạc qua<br /> lớp cơ thực quản. Túi thừa thực quản được mô tả<br /> lần đầu tiên vào năm 1833 bởi tác giả<br /> Mondiere(16). Ca cắt túi thừa thực quản đầu tiên<br /> qua ngã bụng được thực hiện bởi Roux, còn tác<br /> giả Stierling thực hiện cắt túi thừa thực quản qua<br /> ngã ngực vào năm 1916, nhưng sau phẫu thuật 2<br /> ngày bệnh nhân tử vong do xì miệng nối gây<br /> viêm trung thất(16). Đây là những bước đi đầu<br /> tiên của y học đối với bệnh lý túi thừa thực quản.<br /> Triệu chứng thường gặp của túi thừa thực<br /> quản trên hoành là nuốt nghẹn và ọe thức ăn<br /> <br /> Xét nghiệm cận lâm sàng quan trọng trong<br /> chẩn đoán bệnh là chụp thực quản cản quang.<br /> Đây là xét nghiệm quan trọng nhằm đánh giá sự<br /> tiến triển của túi thừa cũng như kế hoạch điều<br /> trị. Chụp thực quản cản quang có thể giúp xác<br /> định vị trí, kích thước túi thừa, cổ túi, khoảng<br /> cách đến tâm vị thực quản. Chụp thực quản,<br /> nhất là theo dõi trên màn huỳnh quang hoặc<br /> chụp theo thời điểm cũng giúp phát hiện những<br /> rối loạn vận động của thực quản. Về vị trí, có<br /> khoảng 70% túi thừa ở bên phải của thành thực<br /> quản(2,17). Trong hầu hết các trường hợp chỉ có<br /> một túi thừa, khoảng 15% hai hoặc nhiều hơn(2).<br /> Kích thước túi thừa thực quản thường từ 1 cm<br /> đến 14 cm, trung bình vào khoảng 4 cm đến 7 cm<br /> và thường trong khoảng 10 cm từ chỗ nối thực<br /> quản tâm vị(2,17,18).<br /> Nội soi là một xét nghiệm cần thiết đặc biệt ở<br /> người lớn tuổi, thường đến với triệu chứng nuốt<br /> nghẹn nên cần phải được nội soi để loại trừ u<br /> thực quản. Nội soi còn được thực hiện để đặt<br /> ống thông đo áp lực thực quản.<br /> Việc chẩn đoán túi thừa thực quản thường<br /> không có nhiều khó khăn nhưng việc điều trị<br /> phẫu thuật cho bệnh lý này còn một số bàn cải.<br /> Phẫu thuật cắt túi thừa được chỉ định cho những<br /> bệnh nhân có triệu rối loạn vận động của thực<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ thuật BV. Bình Dân 2014<br /> <br /> 23<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 1 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> quản nặng được đa số các tác giả đồng ý, riêng<br /> những bệnh nhân không có triệu chứng hoặc có<br /> triệu chứng nhẹ không đáng kể thì có chỉ định<br /> phẫu thuật hay không vẫn còn nhiều tranh cải.<br /> Tỷ lệ bênh nhân có triệu chứng dao động<br /> khoảng 37% đến 63%(2), phần còn lại được phát<br /> hiện tình cờ khi chụp X quang ngực. Đối với<br /> bệnh nhân không có triệu chứng trên đường tiêu<br /> hoá mà có triệu chứng trên hệ hô hấp như ho về<br /> đêm, viêm thanh quản, viêm phổi thì việc điều<br /> trị bằng phẫu thuật được một số tác giả cho là<br /> cần thiết để tránh những biến chứng nặng sau<br /> này(16). Vì vậy mà một số tác giả khuyên nên can<br /> thiệp ở những bênh nhân không triệu chứng<br /> nhằm tránh những nguy cơ các biến chứng từ<br /> đường hô hấp.<br /> Trước đây, cắt túi thừa được thực hiện qua<br /> mổ mở ngã ngực trái có kèm cắt hoặc không cắt<br /> cơ vòng dưới thực quản là tiêu chuẩn điều trị<br /> cho hầu hết bệnh nhân và phẫu thuật viên(11,12,16).<br /> Gần đây cùng với sự tiến bộ của phẫu thuật nội<br /> soi và dụng cụ khâu nối thì việc tiếp cận phẫu<br /> tích và cắt túi thừa trở nên nhẹ nhàng hơn mổ hở<br /> truyền thống. Năm 1994 lần đầu tiên cắt túi thừa<br /> thực quản qua nội soi được thực hiện bởi tác giả<br /> Rosati, ông báo cáo 4 trường hợp đầu tiên với kết<br /> quả tốt, không biến chứng trong và sau phẫu<br /> thuật, tất cả bệnh nhân đều cải thiện triệu chứng<br /> sau mổ. Vài năm sau ông báo cáo thêm 7 trường<br /> hợp được phẫu thuật nội soi cho kết quả tốt, tuy<br /> nhiên trong đó một trường hợp bị xì thực quản<br /> phải mổ lại(14,15). Từ đó đến nay, có thêm nhiều<br /> nghiên cứu để đánh giá những ưu và nhược<br /> điểm của phẫu thuật nội soi so với mổ mở.<br /> Ngoài những ưu điểm chung của phẫu thuật nội<br /> soi so với mổ mở như ít đau hậu phẫu hơn, thời<br /> gian nằm viện ngắn hơn, thời gian hồi phục<br /> ngắn hơn, thì nội soi cắt túi thừa thực quản còn<br /> có những ưu điểm riêng như phẫu trường rõ<br /> ràng khi tiếp cận chỗ nối thực quản dạ dày, dễ<br /> tiếp cận phẫu tích túi thừa, cắt cơ vòng dưới và<br /> chống trào ngược dễ hơn, dễ đặt stapler theo<br /> trục dọc của thực quản khi cắt túi thừa(1,3,4,12,14),<br /> thông khí phổi tốt hơn và cũng tránh được dẫn<br /> <br /> 24<br /> <br /> lưu khoang màng phổi khi tiếp cận qua ngã nội<br /> soi ngực trái (3,4). Tuy nhiên đối với các túi thừa có<br /> vị trí nằm cao cách tâm vị thực quản trên 10cm<br /> thì phẫu thuật nội soi có thể gặp khó khăn khi<br /> phẫu tích cổ túi và nguy cơ tổ thương màng<br /> phổi(6). Theo y văn, chỉ định phẫu thuật nội soi<br /> qua ngã ngực khi (1) khi có nghi ngờ dính trung<br /> thất, (2) kích thước túi thừa to, (3) sau khi phẫu<br /> thuật nội soi ngã bụng thất bại(8). Biến chứng<br /> nặng nề nhất của phẫu thuật là rò đường khâu<br /> và không thấy có sự khác biệt giữa mổ nội soi<br /> qua ngã bụng và ngực(8).<br /> Vẫn còn những tranh cãi về việc có nên cắt<br /> cơ thực quản hoặc chống trào ngược cùng với<br /> cắt túi thừa hay không(8). Cắt cơ vòng dưới<br /> không cần thực hiện khi không có bất thường<br /> vận động và mở cơ vòng dưới thực quản(19). Sự<br /> kết hợp giữa túi thừa thực quản và những rối<br /> loạn vận động thực quản vẫn còn chưa rõ<br /> ràng, tuy nhiên, những nghiên cứu gần đây<br /> cho thấy tỉ lệ kết hợp này trên 75%, cắt túi<br /> thừa mà không chú ý đến những vận động bất<br /> thường của thực quản thường có tỉ lệ tái phát<br /> túi thừa và rò đường khâu lên đến 10-20%. Vì<br /> vậy có một sự thỏa thuận chung giữa các phẫu<br /> thuật viên là cần thiết phải cắt cơ thực quản<br /> đối bên cùng với túi thừa để sửa chữa những<br /> rối loạn vận động thực quản đi kèm(8). Mục<br /> tiêu điều trị của đa số tác giả hiện nay là cắt bỏ<br /> túi thừa, điều trị những rối loạn vận động<br /> thực quản, và chống trào ngược(3,8,13,15,19).<br /> Tỉ lệ trào ngược sau cắt cơ vòng dưới thực<br /> quản 14-57% cho nên một số tác giả đề nghị<br /> chống trào ngược thường quy ở những bệnh<br /> nhân có cắt cơ vòng dưới thực quản cùng với túi<br /> thừa(14,15). Tranh cãi vẫn còn về vấn đề chống trào<br /> ngược bằng phương pháp nào. Trong các nghiên<br /> cứu thì phương pháp Dor được thực hiện trong<br /> hầu hết các trường hợp sau này.<br /> Bảng 1: Các phương pháp điều trị qua 25 nghiên cứu<br /> từ y văn(8)<br /> Các phương pháp đi u tr<br /> Phương pháp ph u thu t n (%)<br /> N i soi l ng ng c<br /> <br /> n = 133<br /> 19 (14)<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ thuật BV. Bình Dân 2014<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 1 * 2014<br /> C t túi th a<br /> C t túi th a + c t cơ vòng dư i<br /> C t túi th a + c t cơ vòng dư i + ch ng trào<br /> ngư c<br /> Không bi t<br /> N i soi b ng<br /> C t túi th a<br /> C t túi th a + c t cơ vòng dư i<br /> C t túi th a + ch ng trào ngư c<br /> C t túi th a + c t cơ vòng dư i + ch ng trào<br /> ngư c<br /> N i soi ng c + b ng<br /> Không bi t<br /> K thu t ch ng trào ngư c n (%)<br /> Dor<br /> Toupet<br /> Nissen<br /> Belsey<br /> <br /> 8 (6)<br /> 2 (2)<br /> 2 (2)<br /> 7 (5)<br /> 112 (84)<br /> 7 (5)<br /> 1 (1)<br /> 6 (5)<br /> 98 (74)<br /> 2 (2)<br /> 2 (2)<br /> n = 106<br /> 53 (50)<br /> 35 (33)<br /> 16 (15)<br /> 2 (2)<br /> <br /> Chúng tôi đã điều trị thành công trường hợp<br /> túi thừa thực quản trên hoành bằng phẫu thuật<br /> nội soi ổ bụng, cắt túi thừa xuyên hoành. Trường<br /> hợp này chúng tôi không ghi nhận bất kỳ tình<br /> trạng bất thường vận động của thực quản trước<br /> mổ nên chỉ cắt túi thừa đơn thuần mà không cắt<br /> cơ vòng dưới đối bên và chống trào ngược. Hiện<br /> bệnh nhân được theo dõi 3 tháng không thấy tái<br /> phát triệu chứng lâm sàng cũng như về hình thể<br /> giải phẫu.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Túi thừa thự quản là bệnh lý hiếm gặp, việc<br /> chẩn đoán không khó nhưng việc điều trị vẫn<br /> còn bàn cải về chỉ định phẫu thuật cũng như<br /> phương pháp phẫu thuật, đặc biệt là phẫu thuật<br /> nội soi trong điều trị cắt túi thừa thực quản hiện<br /> vẫn đang là đối tượng nghiên cứu của nhiều tác<br /> giả để đánh giá chính xác những ưu và khuyết<br /> điểm của phương pháp này. Qua ca lâm sàng<br /> của chúng tôi muốn góp một phần nhỏ kinh<br /> nghiệm của mình trong việc chẩn đoán và điều<br /> trị bệnh lý hiếm túi thừa thực quản.<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> 3.<br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> 7.<br /> 8.<br /> <br /> 9.<br /> <br /> 10.<br /> <br /> 11.<br /> <br /> 12.<br /> <br /> 13.<br /> <br /> 14.<br /> <br /> 15.<br /> <br /> 16.<br /> <br /> 17.<br /> 18.<br /> <br /> 19.<br /> <br /> 20.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> Chami Z, Fabre J.M, Navarro F, Domergue J (1999). Abdominal<br /> Laparoscopic Approach for Thoracic Epiphrenic Diverticulum. Surg<br /> Endosc, 13:164-165.<br /> Fasano N. C, Levine M. S, Rubesin S. E, Redfen R. O, Laufer I<br /> (2003). Epiphrenic Diverticulum Clinical and Radiographic<br /> Findings in 27 Patients. Dysphagia, 18:9-15.<br /> <br /> Fisichella P.M (2012). Laparoscopic Repair of Epiphrenic<br /> Diverticulum. Semin Thorac Cardiovasc Surg, 24:223-228.<br /> Fisichella P.M, Pittman M, Kuo P.C (2011). Laparoscopic<br /> Treatment of Epiphrenic Diverticula: Preoperative Evaluation and<br /> Surgical Technique. How I Do It. Journal of Gastrointestinal<br /> Surgery, 15 (10):1866-1871.<br /> Garcia C.J, Dias A, Hejazi R.A, Burgos J.D, Huerta A,<br /> Zuckerman M.J (2011). Massive Upper Gastrointestinal Bleed<br /> from Epiphrenic Diverticulum. Am J Med Sci, 341 (5):411-413.<br /> Genio A, Rossetti G, Maffettone V, et al (2004). Laparoscopic<br /> Approach in the Treatment of Epiphrenic Diverticula: Long-Term<br /> Results. Surgical Endoscopy, 18 (5):741-745.<br /> Herbella FA, Dubecz A, Patti MG (2012). Esophageal Diverticula<br /> and Cancer. Dis Esophagus, 25 (2):153-158.<br /> Hirano Y, Takeuchi H, Oyama T, et al (2013). Minimally<br /> Invasive Surgery for Esophageal Epiphrenic Diverticulum: The<br /> Results of 133 Patients in 25 Published Series and Our Experience.<br /> Surg Today, 43 (1):1-7.<br /> Hung JJ, Hsieh CC, Lin SC, Wang LS (2009). Squamous Cell<br /> Carcinoma in a Large Epiphrenic Esophageal Diverticulum. Dig<br /> Dis Sci, 54 (6):1365-1368.<br /> Lee JH, Chae HS, Kim KH et al (2004). Delayed Primary Repair<br /> of Perforated Epiphrenic Diverticulum. J Korean Med Sci, 19<br /> (6):887-890.<br /> Motoyama S, Maruyama K, Okuyama M, Sasaki K, Sato Y,<br /> Ogawa J (2006). Laparoscopic Long Esophagomyotomy with Dor's<br /> Fundoplication Using a Transhiatal Approach for an Epiphrenic<br /> Esophageal Diverticulum. Surg Today, 36 (8):758-60.<br /> Onwugbufor MT, et al (2013). Surgical Management of<br /> Esophageal Diverticulum: A Review of the Nationwide Inpatient<br /> Sample Database. J Surg Res, 184 (1):120-125.<br /> Romario U.F, Ceolin M, Porta M, Rosati R (2012). Laparoscopic<br /> Repair of Epiphrenic Diverticulum. Semin Thorac Cardiovasc<br /> Surg, 24:213-217.<br /> Rosati R, Fumagalli U, Bona S, et al (2001). Laparoscopic<br /> Treatment of Epiphrenic Diverticula. J Laparoendosc Adv Surg<br /> Tech A, 11 (6):371-375.<br /> Rosati R, Fumagalli U, Elmore U, et al (2011). Long-Term<br /> Results of Minimally Invasive Surgery for Symptomatic Epiphrenic<br /> Diverticulum. Am J Surg, 201 (1):132-135.<br /> Soares R, Herbella FA, Prachand VN, et al (2010). Epiphrenic<br /> Diverticulum of the Esophagus. From Pathophysiology to<br /> Treatment. J Gastrointest Surg, 14 (12):2009-2015.<br /> Tedesco P, Fisichella PM, Way LW, Patti MG (2005). Cause and<br /> Treatment of Epiphrenic Diverticula. Am J Surg, 190 (6):891-894.<br /> Varghese TK, Marshall B, Chang AC, et al (2007). Surgical<br /> Treatment of Epiphrenic Diverticula: A 30-Year Experience. The<br /> Annals of Thoracic Surgery, 84 (6):1801-1809.<br /> Zaninotto G, Parise P, Salvador R, Costantini M, Zanatta L,<br /> Rella A, Ancona E (2012). Laparoscopic Repair of Epiphrenic<br /> Diverticulum. Semin Thorac Cardiovasc Surg, 24 (3):218-222.<br /> Zaninotto G, Portale G, Costantini M, Merigliano S, Guirroli E,<br /> Rizzetto C, Rampado S, Ancona E (2008). Long-Term Outcome<br /> of Operated and Unoperated Epiphrenic Diverticula. J Gastrointest<br /> Surg, 12 (9):1485-1490.<br /> <br /> Ngày nhận bài báo:<br /> <br /> 31/10/2013<br /> <br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo:<br /> <br /> 27/11/2013<br /> <br /> Ngày bài báo được đăng:<br /> <br /> 20/02/2014<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ thuật BV. Bình Dân 2014<br /> <br /> 25<br /> <br />