Nhu cầu chăm sóc dinh dưỡng của bệnh nhân và đáp ứng của một số bệnh viện tuyến trung ương

T¹p chÝ<br /> <br /> <br /> ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 11/2013<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> NHU CÇU CH¡M SãC DINH D¦ìNG CñA BÖNH NH¢N<br /> Vµ §¸P øNG CñA MéT Sè BÖNH VIÖN TUYÕN TRUNG ¦¥NG<br /> TS. Phan Hång V©n1 vµ céng sù<br /> <br /> §Æt vÊn ®Ò d­ìng sím cho ng­êi bÖnh nh»m gãp phÇn rót<br /> ng¾n thêi gian ®iÒu trÞ trong bÖnh viÖn, gi¶m chi<br /> Theo quan ®iÓm y häc hiÖn ®¹i, dinh d­ìng phÝ ®¸ng kÓ cho bÖnh nh©n vµ bÖnh viÖn.<br /> kh«ng ®¬n thuÇn chØ lµ mét ph­¬ng thøc hç trî<br /> ChiÕn l­îc Quèc gia vÒ Dinh d­ìng giai<br /> mµ cïng víi thuèc dinh d­ìng ®· trë thµnh mét<br /> ®o¹n 2011-2020 vµ tÇm nh×n 2030, trong phÇn<br /> ph¸c ®å ®iÒu trÞ cÇn thiÕt víi mäi bÖnh lý. Khi<br /> “C¸c vÊn ®Ò dinh d­ìng cÇn gi¶i quyÕt ®Õn n¨m<br /> dinh d­ìng kh«ng ®ñ, kh«ng hîp lý, c¬ thÓ sÏ<br /> 2020” ®· chØ râ:“HÖ thèng dinh d­ìng l©m sµng<br /> kh«ng cã søc lùc chèng ®ì bÖnh tËt. ë c¸c n­íc vµ tiÕt chÕ trong bÖnh viÖn ch­a ®­îc quan t©m<br /> ph¸t triÓn, viÖc ®iÒu trÞ cho bÖnh nh©n th­êng do<br /> ®óng møc vµ bÞ ¶nh h­ëng do qu¸ tr×nh chuyÓn<br /> mét ª kÝp trÞ liÖu, bao gåm: b¸c sÜ, d­îc sÜ,<br /> ®æi tõ c¬ chÕ bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng…<br /> chuyªn gia dinh d­ìng vµ ®iÒu d­ìng, trong ®ã<br /> M¹ng l­íi triÓn khai c¸c ho¹t ®éng dinh d­ìng<br /> b¸c sÜ kª ®¬n thuèc, d­îc sÜ cã ý kiÕn vÒ viÖc<br /> cßn ch­a ®ång bé. §éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c<br /> t­¬ng t¸c cña c¸c thuèc trong ®¬n, chuyªn gia<br /> dinh d­ìng cho ý kiÕn vÒ nhu cÇu calo, chÕ ®é dinh d­ìng ë céng ®ång vµ bÖnh viÖn cßn thiÕu<br /> ¨n cña bÖnh nh©n vµ ®iÒu d­ìng gãp ý vÒ ch¨m vÒ sè l­îng vµ yÕu vÒ chÊt l­îng”. ChiÕn l­îc<br /> sãc bÖnh nh©n. Sù phèi hîp nµy sÏ gióp cho viÖc còng ®­a ra ®Þnh h­íng cÇn ph¸t triÓn hÖ thèng<br /> n©ng cao hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ. dinh d­ìng bÖnh viÖn nh»m ®¸p øng nhu cÇu<br /> ch¨m sãc søc kháe ngµy cµng cao cña ng­êi<br /> XuÊt ph¸t tõ tÇm quan träng cña viÖc ch¨m d©n: “HÖ thèng nµy cÇn ®­îc kh«i phôc vµ ph¸t<br /> sãc dinh d­ìng trong bÖnh viÖn, ngµy 26/1/2011 triÓn ®Ó ®¸p øng ngµy mét tèt h¬n nhu cÇu ch¨m<br /> Bé Y tÕ ®· ban hµnh Th«ng t­ sè 08/2011/TT-<br /> sãc dinh d­ìng cho c¸c nhãm bÖnh vµ ®èi t­îng<br /> BYT h­íng dÉn vÒ c«ng t¸c dinh d­ìng, tiÕt chÕ<br /> ®Æc thï.”<br /> trong bÖnh viÖn. Tuy nhiªn, ViÖt Nam hiÖn ®ang<br /> thiÕu ®éi ngò c¸n bé dinh d­ìng t¹i bÖnh viÖn Bªn c¹nh ®ã, viÖc thiÕt lËp vµ triÓn khai hÖ<br /> trong khi tr×nh ®é hiÓu biÕt cña b¸c sÜ ®iÒu trÞ vµ thèng dinh d­ìng tiÕt chÕ trong c¸c bÖnh viÖn lµ<br /> ®iÒu d­ìng vÒ chÕ ®é dinh d­ìng cho bÖnh nh©n ®iÒu cÇn thiÕt nh»m t¨ng chÊt l­îng ®iÒu trÞ vµ<br /> cßn h¹n chÕ ®· lµm h¹n chÕ chÊt l­îng ®iÒu trÞ. gi¶m sè ngµy n»m viÖn, gãp phÇn gi¶m t¶i cho<br /> ViÖc cung cÊp dinh d­ìng, chÕ ®é ¨n cho bÖnh c¸c bÖnh viÖn, nhÊt lµ c¸c bÖnh viÖn trung ­¬ng.<br /> nh©n hÇu nh­ do ng­êi nhµ ®¶m nhËn, thµnh §Ó gãp phÇn cung cÊp th«ng tin cho viÖc ®Ò xuÊt<br /> phÇn dinh d­ìng kh«ng ®¸p øng ®­îc c¸c d¹ng c¸c gi¶i ph¸p cÇn thiÕt ®Ó thiÕt lËp vµ vËn hµnh<br /> bÖnh tËt kh¸c nhau. Míi cã mét sè Ýt bÖnh viÖn hÖ thèng nµy, ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y<br /> trung ­¬ng cã thµy thuèc dinh d­ìng vµ x©y tÕ tiÕn hµnh nghiªn cøu t×m hiÓu vÒ "Nhu cÇu<br /> dùng ®­îc trung t©m dinh d­ìng tiÕt chÕ vµ bÕp ch¨m sãc dinh d­ìng cña bÖnh nh©n vµ ®¸p øng<br /> ¨n cung cÊp c¸c suÊt ¨n theo chÕ ®é bÖnh lý cho cña mét sè bÖnh viÖn tuyÕn trung ­¬ng".<br /> mét sè lo¹i bÖnh. Tuy nhiªn, viÖc cung øng nµy<br /> míi ®¸p øng phÇn nµo nhu cÇu dinh d­ìng trong<br /> ®iÒu trÞ bÖnh cho bÖnh nh©n. C¸c c¬ së y tÕ cña 1<br /> Tr­ëng phßng Qu¶n lý Khoa häc - §µo t¹o - Hîp t¸c quèc<br /> ViÖt Nam rÊt cÇn cã ch­¬ng tr×nh can thiÖp dinh tÕ, ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ<br /> <br /> <br /> 25<br /> Nghiªn cøu chÝnh s¸ch<br /> <br /> <br /> <br /> Môc tiªu nghiªn cøu d­ìng hoÆc Trung t©m Dinh d­ìng vµ m¹ng<br /> l­íi dinh d­ìng tiÕt chÕ trong bÖnh viÖn vµ thùc<br /> 1. M« t¶ thùc tr¹ng c«ng t¸c ch¨m sãc dinh hiÖn c¸c chøc n¨ng, ho¹t ®éng nh­ Th«ng t­ 08<br /> d­ìng cho bÖnh nh©n néi tró t¹i mét sè bÖnh qui ®Þnh. M¹ng l­íi nµy cã sù tham gia cña c¸c<br /> viÖn ®a khoa vµ chuyªn khoa tuyÕn trung ­¬ng; khoa ®iÒu trÞ trong toµn bÖnh viÖn. Chøc n¨ng<br /> 2. T×m hiÓu nhu cÇu ch¨m sãc dinh d­ìng chØ ®¹o tuyÕn chuyªn ngµnh dinh d­ìng l©m<br /> cña bÖnh nh©n néi tró; sµng ®· ®­îc c¸c bÖnh viÖn ®a khoa trung ­¬ng<br /> 3. §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p gãp phÇn c¶i triÓn khai thùc hiÖn.<br /> thiÖn c«ng t¸c ch¨m sãc dinh d­ìng tiÕt chÕ t¹i C¸c bÖnh viÖn ®Òu ®· triÓn khai cung cÊp c¸c<br /> c¸c bÖnh viÖn. suÊt ¨n bÖnh lý theo qui ®Þnh cña Bé Y tÕ. C«ng<br /> t¸c t­ vÊn, tuyªn truyÒn, gi¸o dôc vÒ ch¨m sãc<br /> Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu<br /> dinh d­ìng cho bÖnh nh©n b­íc ®Çu ®­îc triÓn<br /> ThiÕt kÕ nghiªn cøu c¾t ngang, chän mÉu cã khai. NhËn thøc cña b¸c sÜ ®iÒu trÞ vÒ tÇm quan<br /> chñ ®Ých. träng cña ch¨m sãc dinh d­ìng trong ®iÒu trÞ<br /> bÖnh ngµy cµng ®­îc n©ng cao: “BÖnh nh©n suy<br /> §Þa bµn nghiªn cøu: Chän mÉu cã chñ ®Ých<br /> dinh d­ìng chËm lµnh vÕt th­¬ng, kÐo dµi thêi<br /> gåm 4 bÖnh viÖn ®a khoa vµ 1 bÖnh viÖn chuyªn<br /> khoa tuyÕn trung ­¬ng. gian ®iÒu trÞ, t¨ng viÖn phÝ, t¨ng tiÒn chi tr¶ cña<br /> b¶o hiÓm. NÕu ¨n qua ®­êng miÖng tèt, th×<br /> Ph­¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin:<br /> BHYT sÏ gi¶m chi phÝ cho chai dÞch truyÒn…<br /> - Thu thËp vµ ph©n tÝch c¸c sè liÖu thø cÊp. BÖnh nh©n suy dinh d­ìng hay biÕn chøng sau<br /> - Pháng vÊn s©u: l·nh ®¹o bÖnh viÖn, l·nh phÉu thuËt, kh¸ng sinh ph¶i dïng liÒu cao, kÐo<br /> ®¹o Khoa/Trung t©m Dinh d­ìng bÖnh viÖn, dµi thêi gian n»m viÖn” (PVS b¸c sÜ ®iÒu trÞ t¹i<br /> thµy thuèc trùc tiÕp kh¸m/t­ vÊn dinh d­ìng mét bÖnh viÖn ®a khoa TW). Tuy vai trß cña thµy<br /> cho bÖnh nh©n. thuèc dinh d­ìng ®­îc ®¸nh gi¸ cao h¬n, nh­ng<br /> - Th¶o luËn nhãm: nhãm l·nh ®¹o c¸c khoa cho tíi nay ch­a cã qui ®Þnh nµo b¾t buéc khi<br /> phßng cña bÖnh viÖn, nhãm c¸n bé kh¸m/®iÒu Héi chÈn ph¶i cã sù tham gia cña thµy thuèc<br /> trÞ/t­ vÊn vµ nhãm cung cÊp c¸c dÞch vô dinh dinh d­ìng.<br /> d­ìng. C«ng t¸c dinh d­ìng, tiÕt chÕ víi bÖnh nh©n<br /> - Pháng vÊn b»ng phiÕu hái b¸n cÊu tróc néi tró:<br /> víi tæng sè 324 bÖnh nh©n néi tró cña 5 bÖnh Khi nhËp viÖn<br /> viÖn.<br /> - TØ lÖ bÖnh nh©n ®­îc ®o chiÒu cao vµ c©n<br /> Mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu chÝnh träng l­îng khi nhËp viÖn kh«ng cao: 50% ®­îc<br /> kiÓm tra c©n nÆng; 37% ®­îc ®o chiÒu cao; 45%<br /> Thùc tr¹ng c«ng t¸c ch¨m sãc dinh d­ìng ®­îc hái vÒ t×nh tr¹ng ¨n uèng; VÉn cßn 34%<br /> tiÕt chÕ t¹i bÖnh viÖn trung ­¬ng bÖnh nh©n kh«ng ®­îc kiÓm tra vÒ dinh d­ìng<br /> C¸c bÖnh viÖn ®iÒu tra ®Òu cã Khoa Dinh khi nhËp viÖn. (Xem b¶ng 1)<br /> <br /> B¶ng 1: C¸c ho¹t ®éng ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng dinh d­ìng<br /> cña bÖnh nh©n khi nhËp viÖn (n = 324)<br /> C¸c ho¹t ®éng Sè ng­êi ®­îc kiÓm tra TØ lÖ %<br /> C©n träng l­îng 157 48,5<br /> §o chiÒu cao 120 37%<br /> <br /> <br /> 26<br />  T¹p chÝ<br /> <br /> <br /> ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 11/2013<br /> <br /> <br /> <br /> C¸c ho¹t ®éng Sè ng­êi ®­îc kiÓm tra TØ lÖ %<br /> §o líp mì d­íi da 30 9,3<br /> §o c¬ b¾p tay 30 9,3<br /> KiÓm tra t×nh tr¹ng phï 81 25<br /> T×nh tr¹ng ¨n uèng 145 44,8<br /> KhÈu vÞ ¨n uèng 66 20,4<br /> Kh«ng ®­îc kiÓm tra g× 109 33,6<br /> Tæng 324 100%<br /> <br /> Khi xem xÐt viÖc c©n träng l­îng cho bÖnh nghÜa thèng kª. TØ lÖ bÖnh nh©n cã møc kinh tÕ<br /> nh©n khi nhËp viÖn theo c¸c yÕu tè nh©n khÈu, kh¸ ®­îc c©n träng l­îng khi nhËp viÖn thÊp<br /> x· héi, kinh tÕ cña bÖnh nh©n th× thÊy viÖc bÖnh nhÊt so víi nhãm kinh tÕ nghÌo vµ trung b×nh<br /> nh©n ®­îc c©n träng l­îng khi nhËp viÖn kh«ng (chØ b»ng 0,2 lÇn so víi nhãm kinh tÕ nghÌo),<br /> cã mèi liªn quan víi c¸c yÕu tè nh­: giíi, tuæi, tuy nhiªn sù kh¸c biÖt nµy kh«ng cã ý nghÜa<br /> nghÒ nghiÖp, tr×nh ®é häc vÊn, n¬i c­ tró. ChØ cã thèng kª. (Xem b¶ng 2). §iÒu nµy cã thÓ ®­îc lý<br /> yÕu tè kinh tÕ hé gia ®×nh lµ cã liªn quan ®Õn gi¶i lµ do c¸c bÖnh nh©n nghÌo th­êng cã thÓ<br /> viÖc ®­îc c©n träng l­îng khi nhËp viÖn hay tr¹ng kÐm h¬n so víi c¸c bÖnh nh©n kh¸c nªn ®·<br /> kh«ng. Theo ®ã, nh÷ng bÖnh nh©n cã møc kinh ®­îc c¸c thµy thuèc chó ý ®Õn viÖc ®¸nh gi¸<br /> tÕ trung b×nh ®­îc c©n träng l­îng khi nhËp viÖn dinh d­ìng cña bÖnh nh©n h¬n khi lµm c¸c thñ<br /> thÊp h¬n h¼n bÖnh nh©n nghÌo (chØ b»ng 0,5 lÇn tôc nhËp viÖn.<br /> so víi bÖnh nh©n nghÌo) vµ sù kh¸c biÖt nµy cã ý<br /> B¶ng 2: TØ lÖ bÖnh nh©n ®­îc c©n träng l­îng khi nhËp viÖn<br /> ph©n bè theo c¸c yÕu tè nh©n khÈu, kinh tÕ (N = 324)<br /> C©n träng l­îng<br /> C¸c yÕu tè nh©n khÈu, kinh tÕ TØ suÊt<br /> Cã Kh«ng 95% CI<br /> cña bÖnh nh©n chªnh<br /> n = 157 n = 167<br /> Nam (n = 154) 50,6% 49,4% 1<br /> Giíi<br /> N÷ (n = 170) 46,5% 53,5% 0,9 0,5 -1,4<br /> < 16 tuæi (n = 7) 85,7% 14,3% 1<br /> Tuæi 16-59 tuæi (n = 263) 46,0% 54,0% 0,1 0,0 -1,0<br /> > = 60 tuæi (n = 54) 55,6% 44,4% 0,4 0,0 - 4,4<br /> N«ng d©n (n = 94) 46,8% 53,2% 1<br /> Lµm c«ng ¨n l­¬ng (n = 84) 51,2% 48,8% 1,0 0,5 - 2,2<br /> NghÒ Kinh doanh dÞch vô (n = 21) 47,6% 52,4% 1,0 0,3 - 3,0<br /> nghiÖp Lµm thuª, tù do (n = 47) 44,7% 55,3% 0,9 0,4 - 2,1<br /> H­u/Giµ yÕu (n = 55) 43,6% 56,4% 0,4 0,1 - 1,0<br /> Kh¸c (n = 23) 65,2% 34,8% 1,9 0,7 - 5,3<br /> Kh«ng biÕt ch÷ (n = 11) 45,5% 54,5% 1<br /> Tr×nh ®é<br /> HÕt cÊp 1 (n = 61) 44,3% 55,7% 1,7 0,4 - 7,4<br /> häc vÊn<br /> HÕt cÊp 2 (n = 98) 46,9% 53,1% 1,9 0,5 - 7,8<br /> <br /> 27<br /> Nghiªn cøu chÝnh s¸ch<br /> <br /> <br /> <br /> C©n träng l­îng<br /> C¸c yÕu tè nh©n khÈu, kinh tÕ TØ suÊt<br /> Cã Kh«ng 95% CI<br /> cña bÖnh nh©n chªnh<br /> n = 157 n = 167<br /> HÕt cÊp 3 (n = 80) 48,8% 51,3% 1,9 0,4 - 7,9<br /> Tr×nh ®é<br /> S¬/trung cÊp (n = 24) 58,3% 41,7% 3,4 0,6 - 18,1<br /> häc vÊn<br /> C§/§H trë lªn (n = 50) 52,0% 48,0% 2,1 0,4 - 9,9<br /> N¬i c­ N«ng th«n (n = 209) 45,9% 54,1% 1<br /> tró Thµnh thÞ (n = 115) 53,0% 47,0% 1,6 0,9 - 2,9<br /> NghÌo (n = 87) 58,6% 41,4% 1<br /> Møc sèng<br /> Trung b×nh (n = 230) 45,2% 54,8% 0,5 *0,3 - 0,9<br /> HG§<br /> Kh¸ gi¶ (n = 7) 28,6% 71,4% 0,2 0,0 - 1,2<br /> <br /> Khi xem xÐt bÖnh nh©n ®­îc c©n träng l­îng tr¶ b»ng tiÒn tói (Xem b¶ng 3). §iÒu nµy cho<br /> khi nhËp viÖn theo h×nh thøc chi tr¶ cho ®ît ®iÒu thÊy bÖnh nh©n sö dông thÎ b¶o hiÓm y tÕ ®­îc<br /> trÞ ®ã cho thÊy, tØ lÖ bÖnh nh©n sö dông thÎ b¶o thùc hiÖn c¸c qui tr×nh kh¸m ch÷a bÖnh theo<br /> hiÓm y tÕ ®­îc c©n träng l­îng lµ cao h¬n gÊp ®óng quy ®Þnh h¬n so víi bÖnh nh©n tù tr¶ phÝ.<br /> 2,7 lÇn so víi bÖnh nh©n nhËp viÖn ®iÒu trÞ tù chi<br /> B¶ng 3: TØ lÖ bÖnh nh©n ®­îc c©n träng l­îng khi vµo viÖn<br /> theo h×nh thøc chi tr¶ cho ®ît ®iÒu trÞ ®ã<br /> H×nh thøc chi Kh«ng ®­îc<br /> §­îc c©n nÆng TØ suÊt<br /> tr¶ cho lÇn c©n nÆng 95% CI<br /> KCB nµy chªnh<br /> N % N %<br /> Tù chi tr¶ 23 30,7 52 69,3 1<br /> ThÎ BHYT 134 54,0 114 46,0 *2,7 1,5 - 4,6<br /> <br /> Khi xem xÐt bÖnh nh©n ®­îc c©n träng l­îng nh©n BÖnh viÖn K ®­îc c©n träng l­îng lóc<br /> khi nhËp viÖn theo c¸c bÖnh viÖn cña nghiªn cøu nhËp viÖn cao h¬n 4,3 lÇn so víi tØ lÖ nµy ë BÖnh<br /> cho thÊy so víi bÖnh nh©n cña BÖnh viÖn B¹ch viÖn B¹ch Mai. C¸c sù kh¸c biÖt nµy ®Òu cã ý<br /> Mai th× tØ lÖ bÖnh nh©n cña BÖnh viÖn K vµ BÖnh nghÜa thèng kª. ë BÖnh viÖn Chî RÉy vµ BÖnh<br /> viÖn Trung ­¬ng HuÕ ®­îc c©n träng l­îng lóc viÖn Trung ­¬ng CÇn Th¬ cã tØ lÖ bÖnh nh©n<br /> nhËp viÖn cao h¬n h¼n. BÖnh viÖn Trung ­¬ng ®­îc c©n träng l­îng khi nhËp viÖn t­¬ng tù nh­<br /> HuÕ cã tØ lÖ bÖnh nh©n ®­îc c©n träng l­îng lóc bÖnh nh©n cña BÖnh viÖn B¹ch Mai (h¬n 30%)<br /> nhËp viÖn lµ cao nhÊt (82%), cao h¬n 10,6 lÇn so (Xem b¶ng 4).<br /> víi tØ lÖ nµy ë BÖnh viÖn B¹ch Mai. TØ lÖ bÖnh<br /> B¶ng 4: TØ lÖ bÖnh nh©n ®­îc c©n träng l­îng khi vµo viÖn<br /> theo c¸c bÖnh viÖn cña nghiªn cøu<br /> Kh«ng ®­îc<br /> §­îc c©n nÆng TØ suÊt<br /> BÖnh viÖn c©n nÆng 95% CI<br /> chªnh<br /> N % N %<br /> B¹ch Mai<br /> 26 29,5 62 70,5 1<br /> (n = 88)<br /> <br /> 28<br />  T¹p chÝ<br /> <br /> <br /> ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 11/2013<br /> <br /> <br /> <br /> Kh«ng ®­îc<br /> §­îc c©n nÆng TØ suÊt<br /> BÖnh viÖn c©n nÆng 95% CI<br /> chªnh<br /> N % N %<br /> K (n = 25) 16 64 9 36 *4,3 1,7 - 10,8<br /> Trung ­¬ng<br /> 71 81,6 16 18,4 *10,6 5,2 - 21,5<br /> HuÕ (n = 87)<br /> Chî RÉy<br /> 26 34,2 50 65,8 1,2 0,6 - 2,4<br /> (n = 76)<br /> Trung ­¬ng CÇn<br /> 26 34,2 50 65,8 1,2 0,6 - 2,4<br /> Th¬ (n = 48)<br /> <br /> C¸c nghiªn cøu ®Þnh tÝnh còng cho thÊy ë viÖn th× c¸c néi dung nµy míi cã thÓ ®­îc lµm<br /> hÇu hÕt c¸c bÖnh viÖn, tr­íc khi cã Th«ng t­ sè th­êng xuyªn trªn thùc tÕ.<br /> 08/2011/TT-BYT, chØ cã mét tØ lÖ bÖnh nh©n - Khi nhËp viÖn, 58% bÖnh nh©n ®­îc t­<br /> ®­îc c©n träng l­îng khi nhËp viÖn vµ viÖc c©n vÊn thøc ¨n phï hîp víi bÖnh lý; 18% vÒ c¸ch<br /> träng l­îng bÖnh nh©n mang tÝnh lý thuyÕt, h×nh tÝnh calo, dinh d­ìng; 33% vÒ sè b÷a ¨n phï<br /> thøc, kh«ng ®­îc nh©n viªn bÖnh viÖn tu©n thñ hîp; 30% vÒ giê ¨n; 30% vÒ c¸ch thøc ¨n; vÉn<br /> nghiªm ngÆt nh­ mét ho¹t ®éng th­êng qui. Sau cßn 22% sè bÖnh nh©n kh«ng ®­îc h­íng dÉn,<br /> khi Th«ng t­ 08 ra ®êi, c¸c bÖnh viÖn ®Òu triÓn t­ vÊn chÕ ®é ¨n bÖnh lý.<br /> khai thùc hiÖn. Tuy nhiªn, cã nh÷ng ®iÓm ch­a<br /> - B¸c sÜ ®iÒu trÞ lµ ng­êi t­ vÊn vÒ dinh<br /> ®­îc qui ®Þnh râ nh­ t¹i Ch­¬ng I, §iÒu 2 qui<br /> d­ìng chÝnh cho bÖnh nh©n néi tró (59%), ®iÒu<br /> ®Þnh khi ng­êi bÖnh vµo viÖn ph¶i ®­îc ®o chiÒu<br /> d­ìng viªn (30%), b¸c sÜ phßng kh¸m (11%);<br /> cao, c©n nÆng vµ ghi vµo hå s¬ bÖnh ¸n, nh­ng<br /> thµy thuèc dinh d­ìng chØ chiÕm h¬n 4%.<br /> kh«ng qui ®Þnh cô thÓ ai lµ ng­êi ph¶i chÞu tr¸ch<br /> nhiÖm lµm viÖc nµy. Mét vÊn ®Ò n¶y sinh khi Trong qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ t¹i bÖnh viÖn<br /> kiÓm tra träng l­îng cho bÖnh nh©n nÆng ph¶i Theo qui ®Þnh cña c¸c bÖnh viÖn, c¸c bÖnh<br /> n»m håi søc th× kh«ng cã dông cô nµo ®Ó kiÓm nh©n sau mét thêi gian n»m viÖn ®Òu ®­îc ®¸nh<br /> tra. “... tr­íc ®©y kh«ng cã bÖnh viÖn nµo c©n gi¸ t×nh tr¹ng dinh d­ìng b»ng kiÓm tra c©n<br /> bÖnh nh©n hÕt. Khi cã th«ng t­ ®· triÓn khai nÆng vµ lµm c¸c xÐt nghiÖm m¸u c¸c chØ sè liªn<br /> m¹ng l­íi c¸c khoa còng b¾t ®Çu thùc hiÖn kh¸ quan. Tuy nhiªn, kÕt qu¶ ®iÒu tra bÖnh nh©n t¹i<br /> tèt... Nh­ng cÇn ph¶i quy ®Þnh râ lµ ai lµm, lµ c¸c bÖnh viÖn cho thÊy cã ®Õn 50% sè bÖnh<br /> b¸c sÜ hay ®iÒu d­ìng… Dông cô cho bÖnh nh©n nh©n tr¶ lêi hä ch­a ®­îc kiÓm tra c©n nÆng lÇn<br /> th­êng th× kh«ng vÊn ®Ò g×, nh­ng bÖnh nh©n nµo trong qu¸ tr×nh n»m ®iÒu trÞ. Sè bÖnh nh©n<br /> kh«ng ®øng c©n ®­îc, bÖnh nh©n khoa håi søc ®­îc kiÓm tra c©n nÆng hµng ngµy lµ 12%; sè<br /> th× c¸i ®ã lµ vÊn ®Ò.” (PVS Thµy thuèc ®iÒu trÞ bÖnh nh©n ®­îc kiÓm tra c©n nÆng khi cã vÊn ®Ò<br /> t¹i mét BÖnh viÖn TW). Trªn thùc tÕ, chØ nh÷ng lµ 24%; sè bÖnh nh©n ®­îc kiÓm tra c©n nÆng<br /> bÖnh nh©n nÆng cã dÊu hiÖu suy kiÖt míi ®­îc hµng tuÇn lµ 12%.<br /> kiÓm tra dinh d­ìng. ViÖc kiÓm tra nµy chñ yÕu HiÖn nay, t¹i c¸c bÖnh viÖn, viÖc t­ vÊn vµ<br /> lµ hái bÖnh nh©n hoÆc ng­êi nhµ bÖnh nh©n vÒ ch¨m sãc dinh d­ìng cho bÖnh nh©n lµ tr¸ch<br /> t×nh tr¹ng c©n nÆng cña bÖnh nh©n. NÕu c¸c qui nhiÖm cña b¸c sÜ ®iÒu trÞ. B¸c sÜ dinh d­ìng chØ<br /> ®Þnh vÒ c©n träng l­îng vµ ®o chiÒu cao cña ®­îc mêi tham gia t­ vÊn hoÆc héi chÈn khi<br /> bÖnh nh©n nhËp viÖn ®­îc ®­a vµo qui tr×nh bÖnh nh©n cã vÊn ®Ò ®Æc biÖt. KÕt qu¶ kh¶o s¸t<br /> th­êng quy vµ cã trong danh môc kiÓm tra bÖnh bÖnh nh©n cho thÊy 66% bÖnh nh©n nhËn t­ vÊn<br /> <br /> 29<br /> Nghiªn cøu chÝnh s¸ch<br /> <br /> <br /> <br /> dinh d­ìng tõ b¸c sÜ ®iÒu trÞ; 14% tõ ®iÒu d­ìng - Nguån cung cÊp thøc ¨n hµng ngµy cho<br /> viªn; chØ cã 1% tõ thµy thuèc dinh d­ìng; cã bÖnh nh©n néi tró hiÖn nay chñ yÕu lµ do bÖnh<br /> kho¶ng 4% tõ ng­êi th©n, bÖnh nh©n cïng viÖn cung cÊp theo chÕ ®é bÖnh (43%); 34%<br /> phßng hoÆc qua s¸ch b¸o. VÉn cßn h¬n 15% sè bÖnh nh©n sö dông thøc ¨n do gia ®×nh nÊu vµ cã<br /> bÖnh nh©n kh«ng cã th«ng tin vÒ dinh d­ìng tõ 23% bÖnh nh©n dïng thøc ¨n do gia ®×nh mua ë<br /> bÊt cø nguån nµo. bªn ngoµi.<br /> - VÒ chÊt l­îng t­ vÊn dinh d­ìng cña c¸c Nhu cÇu ch¨m sãc dinh d­ìng cña bÖnh<br /> b¸c sÜ ®iÒu trÞ: 89% ®¸nh gi¸ lµ rÊt tèt/tèt. VÒ nh©n néi tró<br /> chÊt l­îng t­ vÊn cña c¸c ®iÒu d­ìng viªn: 78%<br /> Quan ®iÓm vµ tu©n thñ cña bÖnh nh©n víi<br /> bÖnh nh©n ®¸nh gi¸ lµ rÊt tèt/tèt. VÒ t­ vÊn cña<br /> thµy thuèc dinh d­ìng: 100% ®¸nh gi¸ lµ rÊt chÕ ®é dinh d­ìng bÖnh lý<br /> tèt/tèt. - 93% bÖnh nh©n cã quan ®iÓm chÕ ®é ¨n<br /> - VÒ th¸i ®é t­ vÊn cña c¸c b¸c sÜ ®iÒu trÞ: rÊt quan träng trong viÖc ®iÒu trÞ bÖnh. VÉn cßn<br /> 75% ®¸nh gi¸ lµ tËn t©m, nhiÖt t×nh; 24% b×nh 7% ch­a thÊy tÇm quan träng cña chÕ ®é ¨n<br /> th­êng, chÊp nhËn ®­îc; 0,5% lµ thê ¬, lµm cho bÖnh lý.<br /> xong chuyÖn. Víi c¸c ®iÒu d­ìng viªn: 59% - 90% bÖnh nh©n tu©n thñ chÕ ®é dinh<br /> ®¸nh gi¸ lµ nhiÖt t×nh, tËn t©m; 39% cã th¸i ®é d­ìng do thµy thuèc t­ vÊn; 10% kh«ng tu©n<br /> b×nh th­êng; 2% cã th¸i ®é thê ¬, lµm cho qua thñ do thÊy kh«ng cÇn thiÕt, kh«ng tin t­ëng vµo<br /> chuyÖn. Víi c¸c thµy thuèc dinh d­ìng, 100% t­ vÊn cña thµy thuèc; thÊy kh«ng thùc tÕ, kh«ng<br /> ®¸nh gi¸ lµ th¸i ®é tËn t©m, nhiÖt t×nh. ®ñ tiÒn mua thøc ¨n theo t­ vÊn cña thµy thuèc.<br /> - VÒ c¸ch thøc t­ vÊn dinh d­ìng: 44% ®­a Nhu cÇu ch¨m sãc dinh d­ìng cña bÖnh<br /> ra c¸c ®Þnh møc cho bÖnh nh©n tù tÝnh chÕ ®é ¨n; nh©n néi tró<br /> 22% cung cÊp thùc ®¬n ®Ó tù cung cÊp b÷a ¨n;<br /> 26% bÖnh nh©n ®­îc cung cÊp suÊt ¨n theo - 40% muèn ®­îc bÖnh viÖn cung cÊp c¸c<br /> bÖnh; cã 2% bÖnh nh©n chØ ®­îc t­ vÊn chung suÊt ¨n theo chÕ ®é bÖnh t¹i gi­êng; 30% muèn<br /> vÒ c¸c lo¹i thøc ¨n phï hîp víi bÖnh lý. ®­îc bÖnh viÖn cung cÊp thùc ®¬n theo chÕ ®é<br /> bÖnh ®Ó gia ®×nh tù chÕ biÕn; 26% muèn bÖnh<br /> - VÒ ®Þa ®iÓm t­ vÊn: 75% ®­îc t­ vÊn dinh<br /> viÖn cung øng bÕp ¨n ®Ó bÖnh nh©n tù ®Æt ¨n<br /> d­ìng t¹i gi­êng; 17% t¹i buæi häp bÖnh nh©n;<br /> theo bÖnh vµ khÈu vÞ; 3% kh«ng cã nhu cÇu g×.<br /> 4% t¹i phßng t­ vÊn cña bÖnh viÖn; h¬n 4% tõ tµi<br /> liÖu h­íng dÉn, s¸ch b¸o. (Xem h×nh 1)<br /> <br /> 3%<br /> <br /> <br /> <br /> 30%<br /> 26%<br /> BÖnh viÖn cung cÊp c¸c thùc ®¬n<br /> theo chÕ ®é bÖnh<br /> BÖnh viÖn cung cÊp c¸c suÊt ¨n<br /> theo chÕ ®é bÖnh viÖn t¹i gi­êng<br /> <br /> BÖnh viÖn cung øng bÕp ¨n ®Ó tù<br /> ®Æt ¨n theo bÖnh vµ khÈu vÞ<br /> Kh«ng cã nhu cÇu, muèn tù nÊu ¨n<br /> <br /> <br /> 41%<br /> <br /> <br /> H×nh 1: Ph©n bè nhu cÇu cña bÖnh nh©n vÒ thøc ¨n do bÖnh viÖn cung cÊp<br /> <br /> 30<br />  T¹p chÝ<br /> <br /> <br /> ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 11/2013<br /> <br /> <br /> <br /> - 46% muèn nhËn t­ vÊn dinh d­ìng ngay do kh«ng cã t­ liÖu. MÆt kh¸c, c¸c th«ng tin<br /> khi nhËp viÖn; 44% cÇn ®­îc t­ vÊn dinh d­ìng tuyªn truyÒn do c¸c bÖnh viÖn tù thiÕt kÕ nªn<br /> hµng ngµy khi n»m ®iÒu trÞ; 24% muèn ®­îc t­ ch­a thèng nhÊt.<br /> vÊn dinh d­ìng bÊt cø lóc nµo; 8% cÇn ®­îc t­ - Bªn c¹nh viÖc ph¸t triÓn ®éi ngò, m¹ng<br /> vÊn dinh d­ìng tr­íc khi ra viÖn; 1% kh«ng cã l­íi thµy thuèc dinh d­ìng t¹i c¸c bÖnh viÖn cho<br /> nhu cÇu t­ vÊn dinh d­ìng. t­¬ng lai th× cÇn cã c¸c tËp huÊn n©ng cao kiÕn<br /> - 73% muèn ®­îc b¸c sÜ ®iÒu trÞ t­ vÊn; thøc vµ thay ®æi nhËn thøc vÒ tÇm quan träng<br /> 26% muèn ®­îc thµy thuèc dinh d­ìng t­ vÊn; cña dinh d­ìng ®èi víi håi phôc bÖnh cho c¸c<br /> 19% muèn nhËn t­ vÊn tõ ®iÒu d­ìng viªn. b¸c sÜ ®iÒu trÞ vµ c¸c ®iÒu d­ìng viªn, lµ nh÷ng<br /> - 57% muèn ®­îc t­ vÊn t¹i gi­êng; 37% ng­êi hiÖn nay trùc tiÕp t­ vÊn, h­íng dÉn vÒ<br /> muèn ®­îc t­ vÊn t¹i phßng bÖnh; 9% muèn dinh d­ìng, chÕ ®é ¨n cho bÖnh nh©n.<br /> nhËn th«ng tin khi häp nhãm bÖnh nh©n; 6% VÒ ph¸t triÓn m¹ng l­íi<br /> bÖnh nh©n muèn nhËn t­ vÊn t¹i phßng kh¸m t­ CÇn bæ sung thªm nh©n lùc lµm c«ng t¸c dinh<br /> vÊn dinh d­ìng. d­ìng tiÕt chÕ trong bÖnh viÖn ®Ó cã thÓ triÓn<br /> khai ®­îc ho¹t ®éng t­ vÊn dinh d­ìng cho<br /> KhuyÕn nghÞ<br /> bÖnh nh©n.<br /> VÒ c¸c qui ®Þnh ph¸p lý - CÇn cã dông cô c©n, kiÓm tra dinh d­ìng<br /> - §Ó thùc hiÖn tèt Th«ng t­ 08, cÇn cã qui cho c¸c bÖnh nh©n nÆng.<br /> ®Þnh râ ai lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm viÖc ®¸nh - CÇn cã hÖ thèng nèi m¹ng trong toµn bÖnh<br /> gi¸ dinh d­ìng cho bÖnh nh©n khi nhËp viÖn vµ viÖn ®Ó c¸c thµy thuèc dinh d­ìng cã thÓ qu¶n<br /> ®¸nh gi¸ dinh d­ìng trong qu¸ tr×nh n»m viÖn lý vµ t­ vÊn dinh d­ìng trùc tiÕp cho bÖnh nh©n<br /> vµ ®­a ho¹t ®éng nµy thµnh mét ho¹t ®éng néi tró.<br /> th­êng quy vµ lµ mét tiªu chÝ trong ®¸nh gi¸, - CÇn x©y dùng vµ ph¸t triÓn c«ng t¸c ch¨m<br /> kiÓm tra bÖnh viÖn. sãc dinh d­ìng cña c¸c bÖnh viÖn tuyÕn d­íi<br /> - CÇn cã qui ®Þnh b¾t buéc héi chÈn ph¶i cã VÒ cung øng suÊt ¨n cho bÖnh nh©n néi tró<br /> sù tham gia cña b¸c sÜ dinh d­ìng.<br /> ViÖc triÓn khai bÕp ¨n nªn theo m« h×nh bÕp<br /> - C¸c chÕ ®é ¨n theo h­íng dÉn cña Bé Y tÕ ¨n x· héi hãa tù h¹ch to¸n, tÊt c¶ lµ dÞch vô<br /> chØ nªu nguyªn t¾c, cßn chÕ ®é ¨n ph¶i theo nh­ng ®­îc kiÓm so¸t theo quy tr×nh.<br /> vïng miÒn.<br /> VÒ nghiªn cøu tiÕp theo<br /> VÒ tuyªn truyÒn CÇn cã c¸c nghiªn cøu toµn diÖn vÒ t×nh tr¹ng<br /> - CÇn cung cÊp t­ liÖu cho viÖc tuyªn dinh d­ìng cña bÖnh nh©n néi tró vµ c¸c ph­¬ng<br /> truyÒn gi¸o dôc bÖnh nh©n. HiÖn nay, viÖc ph¸p ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng dinh d­ìng cña bÖnh<br /> truyÒn th«ng gi¸o dôc bÖnh nh©n gÆp khã kh¨n nh©n trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> TµI LIÖU THAM KH¶O<br /> (1) Bé Y tÕ, Th«ng t­ sè 07/2011/TT-BYT "H­íng dÉn c«ng t¸c ®iÒu d­ìng vÒ ch¨m sãc ng­êi bÖnh trong<br /> bÖnh viÖn". Hµ Néi, ngµy 26 th¸ng 01 n¨m 2011<br /> (2) Bé Y tÕ, Th«ng t­ sè 08 /2011/TT-BYT "H­íng dÉn vÒ c«ng t¸c dinh d­ìng, tiÕt chÕ trong bÖnh viÖn", Hµ<br /> Néi, ngµy 26 th¸ng 1 n¨m 2011<br /> <br /> <br /> 31<br /> Nghiªn cøu chÝnh s¸ch<br /> <br /> <br /> <br /> (3) Lª Phong, Lª Phi §iÖt, T¹ V¨n B×nh vµ céng sù (2008). HiÖu qu¶ t­ vÊn thay ®æi hµnh vi dinh d­ìng luyÖn<br /> tËp cho c¸c ®èi t­îng tiÒn ®¸i th¸o ®­êng t¹i Thanh Hãa. T¹p chÝ dinh d­ìng vµ thùc phÈm, tËp 4 - Sè 3+4<br /> - Th¸ng 12 n¨m 2008.<br /> (4) NguyÔn ThÞ Thu Hµ, NguyÔn Xu©n Ninh, NguyÔn Nguyªn Kh«i (2006). T×nh tr¹ng dinh d­ìng vµ mét sè<br /> yÕu tè liªn quan ë bÖnh nh©n läc m¸u chu kú t¹i bÖnh viÖn Thanh Nhµn - Hµ Néi. T¹p chÝ dinh d­ìng vµ<br /> thùc phÈm, tËp 2 - Sè 3+4 - Th¸ng 11 n¨m 2006.<br /> (5) NguyÔn ThÞ V©n Anh, TrÇn ThÞ Phóc NguyÖt (2008). Thùc tr¹ng t­ vÊn dinh d­ìng t¹i bÖnh viÖn B¹ch<br /> Mai n¨m 2008. T¹p chÝ dinh d­ìng vµ thùc phÈm, tËp 4 - Sè 3+4 - Th¸ng 12 n¨m 2008.<br /> (6) Ph¹m Thu H­¬ng, NguyÔn ThÞ L©m, NguyÔn BÝch Ngäc vµ céng sù (2006). T×nh tr¹ng dinh d­ìng cña<br /> bÖnh nh©n nhËp viÖn khoa tiªu hãa vµ néi tiÕt t¹i bÖnh viÖn B¹ch Mai. T¹p chÝ dinh d­ìng vµ thùc phÈm,<br /> tËp 2 - Sè 3+4 - Th¸ng 11 n¨m 2006.<br /> (7) ViÖn Dinh d­ìng quèc gia (2011). ChiÕn l­îc Dinh d­ìng Quèc gia giai ®o¹n 2011 2020 vµ tÇm nh×n<br /> 2030.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 32<br />