Những đặc trưng nổi bật trong lối sống và nhân cách Hồ Chí Minh

TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG<br /> <br /> Hoàng Chí Bảo<br /> <br /> NHỮNG ĐẶC TRƯNG NỔI BẬT TRONG LỐI SỐNG<br /> VÀ NHÂN CÁCH HỒ CHÍ MINH<br /> OUTSTANDING CHARACTERISTICS IN LIFESTYLE AND<br /> PERSONALITY OF HO CHI MINH<br /> HOÀNG CHÍ BẢO<br /> <br /> TÓM TẮT: Hồ Chí Minh là hình ảnh tốt đẹp nhất của dân tộc Việt Nam. Người sống mãi<br /> trong lòng dân và trong trái tim nhân loại. Người suốt đời tranh đấu cho Độc lập - Tự do<br /> của Tổ quốc và Dân tộc, cho Hạnh phúc của nhân dân, giải phóng dân tộc để phát triển<br /> dân tộc, độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Người tận tụy phấn đấu hy sinh,<br /> dâng hiến trọn vẹn đời mình cho nhân dân, dân tộc và nhân loại. Giản dị và khiêm<br /> nhường, nhân ái và vị tha, bao dung và tinh tế là những đặc trưng cao quý cho lối sống và<br /> nhân cách Hồ Chí Minh.<br /> Từ khóa: lối sống, nhân cách, lối sống và nhân cách Hồ Chí Minh.<br /> ABSTRACT: Ho Chi Minh is the best example of Vietnamese nation. He lives forever in<br /> the heart of Vietnamese people and mankind. He struggled for the Independence Freedom of his Nation, the Happiness of his People, national liberation for national<br /> development, national independence in association with socialism. He was dedicated to<br /> strive, sacrifice, devoted all of his life for people and mankind. Simple and humble,<br /> compassionate and altruistic, generous and sophisticated are noble characteristics of Ho<br /> Chi Minh lifestyle and personality.<br /> Key words: lifestyle, personality, Ho Chi Minh’s lifestyle and personality.<br /> của n bè là Hồ Chí Minh - hình ảnh tốt<br /> đẹp nhất của dân tộc Việt Nam!<br /> N ờ có<br /> c Hồ, t<br /> gi i iểu Vi t<br /> Na . C ng iểu Vi t Na<br /> ao n iêu, n<br /> của c ng ta<br /> p ọi iền trên t<br /> gi i c ng yêu<br /> n, quý trọng c Hồ ấy<br /> nhiêu.<br /> Đ n Vi t Na , ù<br /> c<br /> u a, ti ng<br /> nói, có t ể<br /> c c c n<br /> i n v quan<br /> điể , n ưng tất c đều cùng c ung ột<br /> ti ng gọi tr u<br /> n: “ c Hồ” Đã từ l u,<br /> “ c Hồ” đã tr t n từ vựng trong t<br /> <br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Trong đ n gi của n<br /> qu c t v<br /> trong t n c<br /> t ương yêu, n trọng,<br /> ngư ng ộ s u s c của c c n tộc trên t<br /> gi i n c o c Hồ, c ng ta<br /> ng sao<br /> ể t n ững sự t n vin cao quý, n ững<br /> lời lẽ c n t n , c<br /> động tận đ y lòng.<br /> Một trong n ững n ận xét l ng đọng n ất,<br /> ền ỉ cùng t ời gian v sự s ng, neo đậu<br /> ãi ãi trong ý ức n ư “l<br /> tổ” trong<br /> t<br /> ồn c ng ta được cất lên từ ti ng nói<br /> <br /> <br /> <br /> GS.TS. Chuyên gia cao cấp, nguyên Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương<br /> 4<br /> <br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG<br /> <br /> Số 03 / 2017<br /> <br /> gi i i n đ i, iểu trưng c o òa n v<br /> ữu ng ị, c o t n yêu v niề tin, c o<br /> lòng n n i, vị t a v tin t ần<br /> oan<br /> ung văn óa.<br /> V i đất nư c v<br /> n tộc Vi t Na ,<br /> c đã hóa thân v o tất c , đó l<br /> ột sự<br /> dâng hiến trọn vẹn đ n i u ỳ. c có ặt<br /> trong đời s ng ằng ng y của ỗi gia đ n ,<br /> ỗi c n đời, ỗi s p ận, ỗi con người<br /> Vi t Na . L i s ng v n n c c Hồ C<br /> Min v i n ững đặc trưng nổi ật đã tr<br /> t n tấ gương s ng ãi để c ng ta noi<br /> theo.<br /> 2. NHỮNG ĐẶC TRƯNG NỔI BẬT<br /> TRONG LỐI SỐNG VÀ NHÂN CÁCH<br /> HỒ CHÍ MINH<br /> Khiêm nhường là một phẩm chất cao<br /> quý của Người. Giản dị là đặc trưng nổi<br /> bật trong lối sống của Người. Nó tự nhiên,<br /> t n p ong c c Hồ C Min , địn<br /> n<br /> t n gi trị của n n c c v văn óa Hồ<br /> Chí Minh.<br /> Người<br /> ng gọi n “Di c c” lịc sử<br /> của Người l “Di c c”,<br /> c ỉ coi đó l<br /> ột ức t ư, l ấy lời để l i c o đồng o<br /> v đồng c trư c l c đi xa. Trong n “Di<br /> c c”, Người đã để l i u n v n t n<br /> t ương yêu c o ỗi c ng ta, Người ý<br /> t c v o c ng ta đức tin v i t ao niề<br /> y vọng. Người ọc trò xuất s c của C ủ<br /> tịc Hồ C Min l T ủ tư ng P<br /> Văn<br /> Đồng i còn s ng đã nói: “trong trái tim<br /> và trong tình thương mênh mông của Bác<br /> có chỗ cho tất cả mọi người”.<br /> Sự ng i p vĩ đ i của Người đã để l i<br /> n ững ấu ấn<br /> ng t ể p ai ờ trong lịc<br /> sử n tộc v lịc sử t gi i i n đ i.<br /> C ng i n v gi của Người đã được c<br /> n tộc v n n lo i ẳng địn , t n vinh.<br /> <br /> Đó l n ững c ng i n của vĩ n n có tầ<br /> vóc v n ư ng<br /> n<br /> ẽ, s u rộng n ất<br /> trong ng ngũ c c vĩ n n t<br /> ỷ XX.<br /> Với thế giới, Người l ngọn cờ đầu<br /> t ức tỉn c c n tộc ị p ức, đi tiên<br /> p ong trong cuộc đấu tran c ng c ủ<br /> ng ĩa t ực n, gi i p óng c c<br /> n tộc<br /> t uộc địa, v độc lập tự o v nêu cao p ẩ<br /> gi con người.<br /> Với dân tộc, Người iểu t ị ý c , lòng<br /> ũng c<br /> v đức y sin của to n n,<br /> “thà hy sinh tất cả, quyết không để mất<br /> nước, quyết không chịu làm nô lệ. Không<br /> có gì quý hơn độc lập tự do”.<br /> Người l lin ồn của<br /> i đ i đo n<br /> t to n n tộc, đo n t để c i n đấu v<br /> c i n t ng, đ i đo n t để đi t i đ i t n<br /> công.<br /> Người còn l tấ gương ẫu ực của<br /> t ực n<br /> nc ủv<br /> n vận, đe l i sức<br /> s ng ền ỉ của đo n t v đồng t uận,<br /> nu i ư ng p ong tr o t i đua yêu nư c.<br /> N ững vi c l<br /> n y của Người đã s n sinh<br /> ra i t ao an<br /> ùng, c i n sĩ t i đua,<br /> n ững điển n người t t vi c t t để<br /> ng<br /> c i n mau t ng lợi v i n qu c chắc<br /> t n c ng, để có độc lập tự o n p c<br /> t ực sự c o n, c o nư c v c độ xã ội<br /> c ủ ng ĩa t t đẹp n ất địn sẽ được x y<br /> ựng t n c ng trên đất nư c ta.<br /> Trong n ững t ực n l n, t eo su t<br /> c cuộc đời của Người, s u s c v c<br /> động n ất, ao trù v nổi ật n ất, tr<br /> thành thực hành của mọi thực hành, đó l<br /> thực hành đạo đức cách mạng cần, kiệm,<br /> liêm, chính, chí công vô tư. Người l i n<br /> t n của ột con người n động, n ất<br /> qu n giữa nói v l , t eo p ương c<br /> nói t l<br /> n iều, có l<br /> được t<br /> i nói,<br /> 5<br /> <br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG<br /> <br /> Hoàng Chí Bảo<br /> <br /> v n iều i,<br /> ng cần nói, c ỉ lấy vi c<br /> l<br /> t ay c o lời nói. C ng ta iểu, vi c<br /> l , n động tự nó to t lên tư tư ng.<br /> P ương c<br /> ấy, p ong c c ấy l<br /> nổi<br /> ật Người l i s ng trung thực và thiết<br /> thực. Trung t ực v i c n<br /> n , v i con<br /> người, v i tổ c ức v đo n t ể, cao c v<br /> thiêng liêng n ất l trung t ực v i n n<br /> n, v i đồng o, c i n sĩ<br /> su t đời<br /> Người g n ó, t ương yêu, t n trọng v tin<br /> cậy. Trung t ực trong suy ng ĩ v trong<br /> vi c l , trong n ận t ức v<br /> n động.<br /> it<br /> trọng sự t ật, yêu c n lý, t ực<br /> n n ất qu n đ o lý, đ o ng ĩa ở đời và<br /> làm người, suốt đời thân dân, một đời<br /> chính tâm để n c ủ p i t ực sự l t i s n<br /> quý u n ất trên đời của n. V c ữ<br /> LIÊM, c ữ CHÍNH p i được đặt lên ng<br /> đầu trong ng gi trị đ o đức v n n c c<br /> của người c c<br /> ng.<br /> Người c ủ trương ọi vi c l n, n ỏ<br /> đời đều p i t i t t ực để đe l i quyền lợi<br /> c o n, tuy t đ i tr n xa t ói n t ức<br /> p ù p i<br /> oa trương, có i t i n.<br /> Người t ực n ti t i<br /> để lo c o n,<br /> i t ương n<br /> ti t i . Người iểu rõ<br /> ơn ai t, ỗi đồng tiền t g o<br /> ta tiêu<br /> ùng đều từ ồ i nư c<br /> t của n l<br /> ra. Người coi lãng p l<br /> ng t ương n,<br /> t a<br /> l ăn c p của n, có tội v i n,<br /> v i nư c. Người t ức tỉn c ng ta về liêm<br /> và liêm sỉ, i nói rằng, t a la l rất<br /> đ ng xấu ổ, người c c<br /> ng đã nguy n<br /> ột lòng y sin v<br /> n v nư c t phải<br /> không tham gì hết, phải có dũng khí đứng<br /> ngoài vòng danh lợi, tuyệt đối không màng<br /> danh lợi. Cuộc đời, lẽ s ng v l i s ng của<br /> Người l<br /> in c ứng trung t ực v c<br /> động n ất c o động cơ, ục đ c s ng của<br /> <br /> Người. V i Hồ C Min , Tổ qu c l trên<br /> t, n tộc l trên t, n n n l người<br /> c ủ, địa vị cao n ất, c n ộ đ ng viên,<br /> c ng c ức, từ c ủ tịc nư c c o đ n n n<br /> viên p ục vụ đều l đầy t , c ng ộc của<br /> dân.<br /> Đ ng lãn đ o, cầ quyền, p i nêu<br /> gương s ng đó trong to n Đ ng, trong từng<br /> c i ộ, trong ỗi đ ng viên để t ực n<br /> “ ĩ c ng vi t ượng”, p ê p n v lên n<br /> ng iê<br /> c “ ĩ c ng in tư”, trừng trị tất<br /> c n ững ẻ ất liê , ất ể ọ l ai, l<br /> vi c g , ất ể ọ cương vị n o. C ỉ n ư<br /> t<br /> i l<br /> c o Đ ng trong s c vững<br /> n ,<br /> i l Đ ng c n c n c c<br /> ng,<br /> il<br /> c o Đ ng l đ o đức, l văn in<br /> để dân tin, dân phục, dân yêu, dân tự hào<br /> về Đảng của mình. c Hồ của c ng ta đã<br /> s ng v<br /> n động n ư vậy, i t Người<br /> sống mãi trong lòng dân và trong trái tim<br /> nhân loại.<br /> Tư tưởng và sự nghiệp đã làm nên tầm<br /> vóc vĩ nhân của Người. Sự t c động, n<br /> ư ng v sức lan tỏa của tư tư ng v sự<br /> ng i p vĩ n n còn đ o đức, n n c c v<br /> văn hóa làm người<br /> con người ang tầ<br /> vóc vĩ n n đó để l i ấu ấn trong lịc sử.<br /> Đ i văn o P p, Victo Hug đã từng<br /> nói về vĩ n n v i tất c sự<br /> p ục v<br /> ngư ng ộ: “Trước một trí tuệ uyên bác<br /> thì tôi cúi đầu bái phục, trước một nhân<br /> cách cao cả thì tôi quỳ gối tôn thờ”. Bác<br /> Hồ l người có c tr tu uyên c v n n<br /> c c cao c đó. c Hồ của c ng ta, s ng<br /> cuộc đời 79 ùa xu n, tự nguy n dấn thân,<br /> dâng hiến c đời n c o n tộc v n n<br /> lo i, c cuộc đời lao động, đấu tran v<br /> t ương yêu.<br /> <br /> 6<br /> <br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG<br /> <br /> Số 03 / 2017<br /> <br /> Mọi t<br /> người Vi t Na v n iều<br /> t<br /> n<br /> của Vi t Na trên tr i đất<br /> n y có ấn tượng s u s c không thể nào<br /> quên về Người, ng ĩ về Người, n<br /> t i<br /> Người với tất cả niềm xúc động, nói những<br /> lời cảm động chân thành tự trái tim i còn<br /> c<br /> n ận được đời sống và lối sống hằng<br /> ngày của Người. Đó l l i s ng thanh tao,<br /> gi n ị v tin t của ột con người đ ng<br /> v i tất c gi trị C n - T i n - Mỹ v ý<br /> ng ĩa t t đẹp về sự o n t i n n n c c ,<br /> về sự t ực n tri t lý n n sin “v ngã<br /> vị t a” tầ cao tư tư ng t ời đ i, sự t<br /> tin v t ăng oa n ững gi trị văn óa của<br /> n tộc v n n lo i.<br /> Nơi v l<br /> vi c của Người, n ững<br /> vật ụng t n t ương, gần gũi của Người<br /> nay đã tr t n ỷ vật t iêng liêng của<br /> lịc sử, n ất l n ững ỷ ni<br /> v ồi ức về<br /> sự n cần, c u đ o, sự ứng xử tin t của<br /> Người v i ọi người đã c o ta c<br /> n ận<br /> về điều đó. Điều n ị l<br /> nên sự vĩ đ i.<br /> Tất c n ững c i ti t c n t ực, s ng động<br /> trong sin o t đời t ường c o c ng ta<br /> n ững i ọc l n về tầ vóc vĩ n n.<br /> Ng i n s n Người đã v l<br /> vi c giữa<br /> T ủ đ H Nội đã<br /> ng c ỉ ội tụ về đ y<br /> đồng o c i n sĩ c nư c, đặc i t l t<br /> trẻ Vi t Na<br /> còn i t ao n<br /> qu c t , từ c c nguyên t ủ qu c gia, c c<br /> c n<br /> c , ọc gi , c c n<br /> o t động<br /> văn óa, xã ội nổi ti ng đ n n ững n<br /> t n t i t đã từng có ịp được gặp c Hồ,<br /> được<br /> c n cần đón ti p. Đó l n ững<br /> người n t n t i t của Vi t Na v rất<br /> đỗi yêu<br /> n đất nư c, con người Vi t<br /> Nam.<br /> Thanh tao trong đời sống và lối sống<br /> Hồ Chí Minh l<br /> ột nét đẹp văn óa, cũng<br /> <br /> đồng t ời l<br /> n lĩn văn óa của Người.<br /> Thanh tao ấy l c t c c của ậc iền tri t<br /> Á Đ ng, đậ<br /> n s c Vi t Na v cũng<br /> lấp l n tin t ần in tri t Hồ C Min .<br /> Người xa l v i n ững lời lẽ đ i ng n,<br /> oa ỹ, cầu ỳ<br /> s o rỗng. Người su t<br /> đời tr n xa n ững iểu i n của đầu óc<br /> lãn tụ, l c n o cũng c ỉ t ni l<br /> ột<br /> người l n v ng l n qu c n đồng o,<br /> l<br /> tròn trọng tr c o n ủy t c. Hai<br /> ươi n nă liền cương vị C ủ tịc<br /> nư c, Người đã tận t<br /> tận lực v<br /> n, căn<br /> ặn c n ộ đ ng viên v Người thực hành<br /> trước để nêu gương “l<br /> điều lợi cho dân,<br /> tr n điều i t i n”, p i g i n<br /> v<br /> c s u ai c ữ n c ủ,<br /> ng i n t n<br /> “quan” c ủ, p i ra sức l<br /> tròn ổn p ận<br /> đầy t trung t n , c ng ộc tận tụy của<br /> n, c<br /> có lên ặt “quan” c c<br /> ng.<br /> P t l<br /> c ung, trên giường n , Người<br /> vẫn c ỉ ng ĩ về n, n ất l lo l ng c o<br /> n ng<br /> n, ỏi xe : “đê vỡ có nhiều<br /> không?”, “đã kịp sơ tán dân chưa?”. Giữa<br /> cơn đau quặn t t tr i ti , Người vẫn<br /> ư ng t i<br /> iền Na , ỏi tin: “chiến<br /> trường miền Nam hôm nay thắng ở đâu?”.<br /> Người còn ỏi: “sắp đến ngày khai trường<br /> rồi, đã lo trường sở, sách bút cho các cháu<br /> đến đâu rồi?”. Người nói ột c u c<br /> động i n ững giọt nư c<br /> t của Người<br /> n ỏ xu ng ặt g i: “Bác không thể bỏ dân<br /> mà đi được”. Đó c ỉ l<br /> ột v i c i ti t<br /> trong cuộc đời cao t ượng của Người. Đó<br /> l<br /> ột người c ỉ s ng để yêu t ương, ng<br /> i n, quên n .<br /> T an tao trong l i s ng Hồ C Min<br /> còn l sự hài hòa, yêu t ương con người,<br /> yêu t iên n iên, đất trời, c y cỏ, oa l ,<br /> c i<br /> u ng,… V i Người, tất c đều l sự<br /> 7<br /> <br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG<br /> <br /> Hoàng Chí Bảo<br /> <br /> s ng. Người “nâng niu tất cả chỉ quên<br /> mình”. Người đặc i t n gi , yêu trẻ,<br /> t ương ộ đội c i n sĩ dân công. Thanh tao<br /> Hồ C Min l vẻ đẹp cao quý của đ o<br /> đức v t<br /> ồn. Một người vị ỷ, vụ lợi,<br /> on c en, vư ng ận i lòng t a<br /> ng<br /> t ể có l i s ng t an tao được. Hồ C<br /> Min c đời c ỉ v nư c v n nên l i s ng<br /> t an tao ấy đã t n lẽ tự n iên trong vi c<br /> l , ữa ăn, giấc ngủ của Người. Người<br /> c<br /> t ng, c ia sẻ, đau nỗi đau của ọi<br /> người, ọi n . Người n p c, vui niề<br /> vui từ ột n trăng soi, ột ng oa n ,<br /> ột nụ cười, ti ng t trẻ t ơ,… T an tao<br /> Hồ C Min n ư có ương sen tỏa ng t.<br /> L ng Sen l quê ương của Người. Hoa sen<br /> đã tr t n qu c oa, l iểu tượng u n<br /> t u của t<br /> ồn Vi t Na . Hãy ng ĩ về<br /> ng i n s n của Người v lời văn đầy x c<br /> động của n n n văn c ủ ng ĩa P<br /> Văn Đồng, người đã nói về ng i n n y<br /> ay n ất<br /> ta được i t: “Người sống<br /> trong ngôi nhà sàn đơn sơ giản dị, ngát<br /> hương thơm cây cỏ hoa vườn nhưng tâm<br /> hồn thì lộng gió bốn phương thời đại”.<br /> T an tao Hồ C Min p n n tr<br /> tu , t<br /> ồn, tư tư ng v n n c c của<br /> Người. “Hồ Chí Minh cao mà không xa,<br /> mới mà không lạ, to lớn mà không làm ra vĩ<br /> đại, chói sáng mà không làm ai choáng<br /> ngợp, mới gặp lần đầu đã cảm thấy gần gũi<br /> từ lâu”. Đó l ức ọa c n t ực v sin<br /> động về n n c c Hồ C Min được vẽ<br /> ằng lời v i sức<br /> i qu t rất cao, t n iểu<br /> c rất n .<br /> Hồ C Min<br /> ang l i s ng gi n ị v<br /> đ y l<br /> ột trong n ững g l<br /> nên t n<br /> t ương<br /> n của c ng ta đ i v i Người,<br /> l<br /> nên sức ấp ẫn, l i cu n, t u<br /> t,<br /> <br /> t uy t p ục của Người đ i v i n<br /> qu c<br /> t , đ n ức t u p ục c n n t<br /> ngay<br /> p a đ i p ương. Gi n ị t tin từ tất c<br /> sự p ong p , s u s c, tr i ng i<br /> cuộc<br /> s ng. Người giản dị chứ không hề giản<br /> đơn. Đó l c ỗ ta cần iểu đ ng về Người.<br /> C ng ta đã từng i t đ n c u an ng n:<br /> Gi n ị l nỗ lực cao n ất v cu i cùng của<br /> ậc t iên t i. Gi n ị trong l i s ng Hồ C<br /> Min l nét đặc s c n ất của văn óa Hồ<br /> C Min . Người đã tr i qua cuộc n<br /> tr n lịc sử 30 nă (1911 - 1941) tìm<br /> đường cứu nư c cứu n, đi<br /> p ọi iền<br /> đất l , ti p x c v i ao đ i tượng con<br /> người, l<br /> đủ ọi ng ề để s ng, để o t<br /> động c c<br /> ng. Người cũng tr i qua ao<br /> n iêu t n u ng iể ng o, vượt qua ao<br /> t ử t c sóng gió, c o l i con t uyền<br /> c c<br /> ng vượt qua ọi t c g ền để đi<br /> đ n đ c vin quang c o đất nư c v<br /> n<br /> tộc Vi t Na .<br /> Gi n ị trong l i s ng Hồ C Minh là<br /> tinh chất của c t c c , n lĩn v tr t n<br /> p ong c c s ng của Người. Đ y l nơi để<br /> Người hòa vào nhân dân và đời sống của<br /> dân, gần gũi, t ương yêu n n n, t ấu<br /> iểu lòng n, t ấu c<br /> n u cầu, nguy n<br /> vọng của n s u nặng ng ĩa t n n ất.<br /> Ch n lý trong đời s ng, n n n iểu đ t<br /> c n lý ột c c t n t ật, ồn n iên<br /> n ất. Người l ng ng e được ti ng nói của<br /> n cất lên từ đời s ng i n t ực. C n lý<br /> v N n n, xét đ n cùng đều ang ột<br /> n c ất gi n ị. Gi n ị trong l i s ng Hồ<br /> Chí Minh có cội nguồn từ đó nên ền ỉ,<br /> t ực c ất, tự n iên. Ta iểu v sao, Người<br /> uyên c v uyên t<br /> , t u t i tri t ức<br /> Đ ng T y i cổ<br /> tuy t n iên<br /> ng<br /> cao đ o,<br /> ng n l<br /> c ọc<br /> ng ĩ<br /> 8<br /> <br />