Những kiến thức cơ bản về điện: Phần 2

Chia sẻ: Lộ Minh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:53

Thêm vào BST

Báo xấu

30
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Các bài viết trong cuốn sách được trình bày dưới dạng những mẩu chuyện vui với các sắc thái khác nhau nhằm giúp bạn đọc dễ dàng đọc và nắm bắt các thông tin tổng quát về các kỹ năng đơn giản trong việc sử dụng các thiết bị điện an toàn, hiệu quả và tiết kiệm. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết phần 2 cuốn sách.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Những kiến thức cơ bản về điện: Phần 2

Ch¬ng III TiÕt kiÖm ®iÖn kh«ng ph¶i chØ v× m×nh mµ cßn v× mäi ngêi V× SAO L¹I PH¶I TIÕT KIÖM §IÖN? LËp luËn 1 V× ®iÖn còng lµ mét lo¹i hµng ho¸. Mµ ®· lµ hµng ho¸ th× s¶n xuÊt ph¶i ®i ®«i víi tiÕt kiÖm. NÕu chØ biÕt s¶n xuÊt mµ kh«ng biÕt tiÕt kiÖm th× kh«ng xøng ®¸ng víi mét x· héi v¨n minh. H¬n n÷a ®iÖn n¨ng cã tÇm quan träng ®Æc biÖt trong viÖc ph¸t triÓn nÒn c«ng nghiÖp cña mét quèc gia. NÕu thiÕu ®iÖn hoÆc kh«ng cã ®iÖn th× hÇu hÕt c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp sÏ ph¶i gi¶m c«ng suÊt hoÆc ®ãng cöa, møc sèng cña ngêi d©n sÏ bÞ ¶nh hëng nghiªm träng. VËy tiÕt kiÖm ®iÖn lµ mét chñ tr¬ng ®óng ®¾n. Ph¶n biÖn §iÖn lµ hµng ho¸ th× rÊt nhiÒu vËt phÈm kh¸c cã ph¶i lµ hµng ho¸ kh«ng? NÕu ®· lµ hµng ho¸ th× t¹i sao mäi ngêi l¹i kh«ng h« hµo tiÕt kiÖm nh÷ng lo¹i hµng ho¸ kh¸c mµ chØ h« hµo tiÕt kiÖm ®iÖn? 96
LËp luËn 2 §Ó s¶n xuÊt ra ®iÖn cÇn ph¶i ®Çu t mét sè vèn kh¸ lín. Kh«ng gièng nh bét ngät, níc gi¶i kh¸t, xµ phßng giÆt... chØ cÇn mua vµi d©y chuyÒn c«ng nghÖ lµ xong, muèn cã ®iÖn ph¶i x©y dùng nµo lµ hå chøa, nµo lµ nhµ m¸y ®iÖn, nµo lµ ®êng d©y truyÒn t¶i… §Ó lµm ®îc viÖc nµy, Nhµ níc ph¶i ®Çu t hµng ngµn, thËm chÝ hµng chôc ngµn tû ®ång vµ ph¶i mÊt tõ vµi n¨m (nÕu lµ nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn) ®Õn ngãt chôc n¨m (nÕu lµ nhµ m¸y thñy ®iÖn). VËy ®iÖn tøc lµ tiÒn. NÕu ngêi d©n cã ý thøc tiÕt kiÖm ®iÖn th× ®ã còng lµ mét h×nh thøc gióp Nhµ níc tiÕt kiÖm ®îc mét sè tiÒn ®Ó phôc vô d©n sinh. Ph¶n biÖn TÊt nhiªn, tiÕt kiÖm ®iÖn lµ viÖc cÇn lµm thêng xuyªn, ë níc nµo còng vËy, nhng sè tiÒn thu ®îc ®ã kh«ng ®ñ so víi nhu cÇu tríc m¾t cña ngµnh ®iÖn. Níc ta ®ang thiÕu ®iÖn nghiªm träng trong thêi kú héi nhËp. T¨ng cêng kh¶ n¨ng cung øng ®iÖn cho TËp ®oµn §iÖn lùc ViÖt Nam (EVN) hiÖn ®ang trë thµnh mét nhiÖm vô mang tÝnh chiÕn lîc ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n. ViÖc rµ so¸t l¹i vµ c¾t gi¶m nh÷ng dù ¸n cha thËt hîp lý sÏ tiÕt kiÖm ®îc mét sè tiÒn kh«ng nhá cho ng©n s¸ch. HiÖn nay cã nh÷ng dù ¸n nh x©y dùng thªm c¸c s©n g«n (golf) ®Ó thu hót kh¸ch du lÞch ch¼ng h¹n, viÖc ®ã tuy cã mét ý nghÜa kinh tÕ - x· héi nhÊt 97
®Þnh nhng liÖu sè tiÒn thu ®îc cã t¬ng xøng víi sù sôt gi¶m s¶n lîng n«ng nghiÖp toµn quèc trong t¬ng lai vµ nh÷ng vÊn ®Ò x· héi n¶y sinh do n«ng d©n mÊt ®Êt n«ng nghiÖp hay kh«ng? Hay cßn viÖc nµy n÷a mµ c«ng luËn ®· nhiÒu lÇn lªn tiÕng, ®ã lµ viÖc xuÊt hiÖn c¸c quy ho¹ch treo, dù ¸n treo, c«ng tr×nh treo hoÆc c¸c bÊt ®éng s¶n ®¾p chiÕu… TiÒn Nhµ níc ø ®äng vµo ®Êy kh«ng Ýt nhng cha mang l¹i lîi Ých cô thÓ cho ngêi lao ®éng. T¹i sao chóng ta kh«ng kÞp thêi chÊn chØnh t×nh tr¹ng ®ã ®Ó lÊy tiÒn ®Çu t cho ngµnh ®iÖn? LËp luËn 3 CÇn nhí ý nghÜa cña tiÕt kiÖm ®iÖn lµ tiÕt kiÖm vµo giê cao ®iÓm, ch¼ng ai h« hµo tiÕt kiÖm vµo giê thÊp ®iÓm bao giê. Lóc nµy hÖ thèng ®iÖn quèc gia ®· gång m×nh lªn nhng d©n vÉn kh«ng ®ñ ®iÖn dïng. ChÝnh v× thÕ míi sinh ra c¸i lÖ tr¶ tiÒn ®iÖn theo thêi ®iÓm sö dông trong ngµy. Nªn nhí ®iÖn lµ mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt, v× nã thuéc d¹ng n¨ng lîng. Mµ ®· lµ n¨ng lîng th× kh«ng thÓ cÊt vµo kho ®Ó dïng dÇn ®îc. Hµng ho¸ th«ng thêng nÕu kh«ng b¸n hÕt th× cã thÓ cÊt kho ®Ó b¸n vµo h«m sau, nhng ®iÖn th× s¶n xuÊt bao nhiªu ph¶i b¸n hÕt bÊy nhiªu, kh«ng thÓ lu gi÷. C¸i khæ cña ngµnh ®iÖn lµ ë chç, ban ®ªm tõ 2 giê khuya ®Õn 5 giê s¸ng mäi ngêi dïng ®iÖn rÊt Ýt, nhng ban ngµy, nhÊt lµ vµo c¸c giê cao ®iÓm, l¹i dïng ®iÖn rÊt nhiÒu, cã khi gÊp bèn, 98
n¨m lÇn. NÕu x©y dùng ®ñ nhµ m¸y ®iÖn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu nãi trªn th× lóc nöa ®ªm, mét sè nhµ m¸y ®iÖn sÏ ph¶i ngõng ch¹y hoÆc h¹n chÕ c«ng suÊt ph¸t. §©y lµ ®iÒu rÊt kiªng kþ trong kinh doanh. V× bá ra hµng ®èng tiÒn mµ kh«ng tËn dông hÕt kh¶ n¨ng thiÕt bÞ th× sÏ bÞ lç to. NÕu mäi ngêi d©n ®Òu chÞu khã tiÕt kiÖm ®iÖn vµo giê cao ®iÓm th× ngµnh ®iÖn sÏ kh«ng ph¶i x©y dùng thªm c¸c nhµ m¸y ®iÖn dù phßng n÷a, tiÕt kiÖm ®îc bao nhiªu tiÒn cña. Ph¶n biÖn C¸ch gi¶i thÝch nµy nghe cã vÎ hîp lý, nhng... nhng ®ã lµ viÖc cña c¸c «ng ngµnh ®iÖn chø liªn quan g× ®Õn chóng t«i? * * * Th«ng thêng, ®· nªu vÊn ®Ò th× ph¶i cã kÕt luËn nhng lÇn nµy t¸c gi¶ xin nhêng quyÒn l¹i cho ®éc gi¶. NhiÒu ngêi suèt ngµy bËn bÞu c«ng t¸c chuyªn ngµnh cña m×nh kh«ng quan t©m mÊy ®Õn ®iÖn ®ãm, nhng khi nh×n nhËn vÊn ®Ò vµ kÕt luËn th× l¹i rÊt chÝnh x¸c. Rót d©y nguån lµ biÖn ph¸p tiÕt kiÖm ®iÖn? Rót d©y nguån ra khái æ c¾m lµ tiÕt kiÖm ®iÖn ? T«i ®· t¾t c«ng t¾c råi kia mµ, ®iÖn cßn 99
ch¹y vµo ®©u ®îc? NhiÒu ngêi b¶o thÕ. Thùc ra kh«ng ph¶i nh vËy. Sau khi t¾t c«ng t¾c, thiÕt bÞ ®iÖn vÉn cßn tiÕp tôc tiªu thô ®iÖn suèt thêi gian ngõng ho¹t ®éng. Lîng ®iÖn tiªu tèn v« Ých nµy tuy rÊt nhá nhng v× thêi gian ngõng ho¹t ®éng kÐo dµi nªn còng cã gi¸ trÞ ®¸ng kÓ. Nguyªn do nh sau: níc ta thuéc vïng nhiÖt ®íi, ma nhiÒu nªn ®é Èm kh«ng khÝ rÊt cao. C¸ch ®iÖn cña m¹ng ®iÖn trong nhµ vµ c¸c d©y nguån cña thiÕt bÞ ®iÖn thêng xuyªn bÞ Èm, g©y rß ®iÖn ra têng vµ rß ®iÖn gi÷a d©y nãng vµ d©y nguéi. §Æc biÖt, c¸c d©y qu¹t lµ bÞ Èm nhiÒu nhÊt v× chóng thêng xuyªn n»m bÖt díi nÒn nhµ. ChØ khi nµo rót d©y nguån ra khái æ c¾m th× hiÖn tîng rß ®iÖn trong d©y nguån míi thùc sù chÊm døt. VËy tèt nhÊt khi dïng qu¹t, ®Ìn bµn, m¸y vi tÝnh... xong nªn rót d©y nguån ra khái æ c¾m, võa ®ì l·ng phÝ ®iÖn l¹i võa b¶o ®¶m an toµn cho mäi ngêi trong gia ®×nh. Cã mét thµnh phè bªn ¢u ch©u ®· lµm thÝ nghiÖm nh sau: hä yªu cÇu tÊt c¶ mäi ngêi ®Òu rót d©y nguån ra khái æ c¾m sau khi sö dông ®å ®iÖn, thay v× nhÊn c«ng t¾c. KÕt qu¶ lµ sau mét th¸ng, lîng ®iÖn n¨ng tiªu dïng gi¶m ®i kho¶ng 10%. Con sè nµy cã thÓ cha chÝnh x¸c nhng dï sao nã còng nãi lªn ý nghÜa thiÕt thùc cña ®éng t¸c ®¬n gi¶n võa nªu. 100
TIÕT KIÖM §IÖN TRONG CHIÕU S¸NG §iÖn chiÕu s¸ng thêng chiÕm kho¶ng 20% s¶n lîng ®iÖn cña mét quèc gia, do ®ã tiÕt kiÖm ®iÖn trong chiÕu s¸ng cã ý nghÜa v« cïng quan träng. §Ó tiÕt kiÖm ®iÖn trong chiÕu s¸ng, ngêi ta thêng dïng c¸c gi¶i ph¸p sau:  TËn dông ¸nh s¸ng ban ngµy.  Trang trÝ néi thÊt hîp lý.  Ph©n bè c¸c bãng ®Ìn hîp lý.  Sö dông c¸c lo¹i bãng ®Ìn cã hiÖu suÊt ph¸t quang cao. TËn dông ¸nh s¸ng ban ngµy MÆt trêi lµ nguån cung cÊp ¸nh s¸ng cho chóng ta, nÕu tranh thñ ®îc nguån s¸ng nµy th× n¨ng lîng ®iÖn dïng ®Ó chiÕu s¸ng sÏ gi¶m ®i ®¸ng kÓ. Cô thÓ, phßng kh¸ch vµ phßng lµm viÖc ph¶i tho¸ng ®·ng vµ bµn lµm viÖc ph¶i kª c¹nh c¸c cöa sæ híng vÒ phÝa mÆt trêi mäc. TÊt nhiªn, yªu cÇu nµy kh«ng ph¶i lóc nµo còng tháa m·n ®îc, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng c¨n nhµ h×nh èng vµ trong c¸c chung c. NÕu cã ®iÒu kiÖn nªn chÌn thªm tÊm kÝnh dµy hoÆc vµi viªn ngãi thñy tinh trªn m¸i nhµ còng lµ mét gi¶i ph¸p hay ®Ó chiÕu s¸ng c¸c cÇu thang vµ hµnh lang tèi t¨m. 101
Trang trÝ néi thÊt hîp lý TrÇn nªn quÐt v«i tr¾ng. Têng nÕu kh«ng muèn quÐt v«i tr¾ng th× còng nªn quÐt ve mµu nh¹t, tèt nhÊt lµ mµu vµng ngµ hoÆc mµu trøng s¸o. ¸nh s¸ng cña c¸c ngän ®Ìn trong phßng h¾t vµo têng sÏ ph¶n chiÕu l¹i lµm phßng cµng s¸ng thªm. TÊt nhiªn, mµu cña têng ®îc quyÕt ®Þnh bëi khiÕu thÈm mü cña chñ nh©n nhng nªn nhí nÕu quÐt mµu ®Ëm th× ®é s¸ng cña phßng cã thÓ gi¶m ®i h¬n 20%. Ph©n bè c¸c bãng ®Ìn hîp lý VÞ trÝ l¾p ®Ìn trong c¸c phßng nÕu hîp lý sÏ thuËn tiÖn trong sinh ho¹t, tõ ®ã kh«ng ph¶i dïng c¸c lo¹i ®Ìn cã ®é chiÕu s¸ng cao vµ tiÕt kiÖm ®îc ®iÖn. §Ìn bµn còng lµ mét yÕu tè cÇn lu ý. §é s¸ng cña bãng ®Ìn bµn, gãc chiÕu cña ®Ìn bµn xuèng s¸ch vë vµ gãc ph¶n x¹ tõ s¸ch vë lªn m¾t còng ph¶i ®óng theo quy luËt sinh häc th× ngêi ®äc míi c¶m thÊy tho¶i m¸i vµ kh«ng h¹i m¾t. Cã nh÷ng c¨n phßng kh«ng yªu cÇu ®é chiÕu s¸ng cao. NÕu cã hai phßng nh vËy ë kÒ nhau th× chØ cÇn l¾p mét bãng chç tiÕp gi¸p lµ ®ñ. Mét bãng ®ång thêi soi s¸ng c¶ hai phßng. Ngoµi ra, nÕu 102
dïng thªm chao ®Ìn hoÆc m¸ng ph¶n x¹ th× trong phßng l¹i cµng s¸ng h¬n n÷a. Nhµ cã cÇu thang nªn dïng lo¹i c«ng t¾c cÇu thang, lo¹i c«ng t¾c nµy cã ba cùc nªn tÇng trªn vµ tÇng díi ®Òu cã thÓ bËt, t¾t theo ý muèn. Võa tiÖn dông l¹i võa tiÕt kiÖm ®iÖn. Nhµ vÖ sinh, nhµ t¾m, hµnh lang... chØ cÇn dïng bãng comp¾c kho¶ng 10 o¸t. Ngoµi ra, khÈu hiÖu “Ra khái phßng nhí t¾t ®iÖn” th× ai còng biÕt. §Ó ®Ìn s¸ng, qu¹t ch¹y trong phßng khi kh«ng cã ngêi lµ hiÖn tîng l·ng phÝ ®iÖn. Nªn nhí hai kh¸i niÖm “tiÕt kiÖm ®iÖn” vµ “kh«ng l·ng phÝ ®iÖn” cã kh¸c nhau. Sö dông c¸c lo¹i bãng ®Ìn cã hiÖu suÊt ph¸t quang cao HiÖn nay, ba lo¹i bãng ®Ìn ®îc nhiÒu ngêi “mÕn mé” nhÊt lµ bãng ®Ìn comp¾c, bãng ®Ìn tuýp gÇy vµ bãng ®Ìn tuýp th«ng thêng. Së dÜ nh vËy lµ v× chóng gãp phÇn tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng mét c¸ch ®¸ng kÓ, nhng mçi lo¹i l¹i cã u, nhîc ®iÓm riªng. Bãng ®Ìn comp¾c giËt gi¶i qu¸n qu©n trong viÖc tiÕt kiÖm ®iÖn v× nã cã hiÖu suÊt ph¸t quang cao gÊp bèn lÇn so víi bãng ®Ìn sîi ®èt, nhng ph¶i lµ lo¹i “comp¾c xÞn”. Tríc ®©y, c¸c lo¹i comp¾c rÎ 103
tiÒn b¸n trªn thÞ trêng ViÖt Nam kh«ng ®¸p øng tiªu chuÈn quèc tÕ nªn chØ dïng ®îc ®é mét n¨m lµ gi¶m ®é s¸ng hoÆc háng. TiÒn thay bãng cßn h¬n c¶ tiÒn ®iÖn tiÕt kiÖm. HiÖn nay, bãng comp¾c néi ®Þa cã chÊt lîng t¬ng ®èi cao nhng v× míi ra ®êi nªn cha cã c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng vµ tuæi thä, nhng dï sao dïng bãng ViÖt Nam vÉn lµ h¬n. Bãng ®Ìn tuýp gÇy cã hiÖu suÊt ph¸t quang ®øng thø hai sau bãng comp¾c (cao h¬n ba lÇn bãng ®Ìn sîi ®èt) nhng nÕu dïng lo¹i cã bal¸t ®iÖn tõ th× sÏ tiªu thô thªm c«ng suÊt ph¶n kh¸ng, g©y bÊt lîi cho viÖc truyÒn t¶i ®iÖn n¨ng. ChÝnh v× vËy mµ ®· dïng ®Ìn tuýp th× nªn dïng lo¹i cã bal¸t ®iÖn tö ®Ó cho ngµnh ®iÖn ®ì ph¶i g¸nh chÞu c¸c tæn thÊt trªn ®êng d©y truyÒn t¶i. Dïng bãng ®Ìn tuýp gÇy tiÕt kiÖm ®îc 10% ®iÖn n¨ng so víi bãng ®Ìn tuýp th«ng thêng vµ ¸nh s¸ng còng dÞu m¾t h¬n. TIÕT KIÖM §IÖN TRONG NÊU N¦íNG S¬ lîc vµi nÐt vÒ bÕp ®iÖn BÕp ®iÖn lµ ®å ®iÖn gia dông dïng ®Ó nÊu thøc ¨n. Mét bÕp ®iÖn tiªu thô ®iÖn gÊp tõ 30 ®Õn 50 lÇn mét bãng ®Ìn 40 o¸t (nÕu thêi gian sö dông 104
nh nhau), do ®ã viÖc tiÕt kiÖm ®iÖn trong nÊu níng cã ý nghÜa v« cïng quan träng. BÕp ®iÖn th«ng dông nhÊt lµ kiÓu ®iÖn trë, nã cã hai lo¹i: lo¹i lß xo trÇn vµ lo¹i lß xo bäc. BÕp lß xo trÇn lµ lo¹i cã d©y ph¸t nhiÖt ®Ó hë, khi cho ®iÖn vµo nã nãng ®á lªn nh than hång. Lo¹i nµy cã u ®iÓm lµ nhanh nãng, hiÖu suÊt ®un nÊu cao, gi¸ thµnh rÎ h¬n nhng nhîc ®iÓm lµ chãng háng, kh«ng an toµn vµ kh«ng thÓ ®iÒu chØnh ®îc nhiÖt ®é. BÕp lß xo bäc lµ lo¹i cã lo¹i d©y ph¸t nhiÖt bäc kÝn, ph¶i c¾m ®iÖn mét lóc l©u míi ®á. Lo¹i nµy rÊt an toµn khi sö dông, tuæi thä cao vµ cã thÓ ®iÒu chØnh nhiÖt ®é, nhng nhîc ®iÓm lµ nãng chËm, hiÖu suÊt ®un nÊu thÊp vµ gi¸ thµnh t¬ng ®èi cao. Ngoµi ra cßn cã lß vi sãng vµ bÕp ®iÖn tõ (gäi t¾t lµ bÕp tõ). Nh÷ng ®iÒu cÇn nhí khi sö dông bÕp ®iÖn kiÓu lß xo bäc Muèn tiÕt kiÖm ®iÖn, khi sö dông bÕp lß xo bäc cÇn lu ý: 1. Kh«ng ®îc dïng c¸c xoong, nåi cã ®¸y cong hoÆc låi lâm. BÕp lß xo bäc truyÒn nhiÖt chñ yÕu do tiÕp xóc, ®ßi hái ®¸y xoong, nåi ph¶i tiÕp xóc víi toµn bé bÒ mÆt bé phËn ph¸t nhiÖt. NÕu dïng c¸c xoong, nåi ®¸y cong hoÆc låi lâm, hiÖu qu¶ sÏ kÐm h¼n ®i vµ tèn nhiÒu ®iÖn. C¸c xoong, nåi nãi trªn chØ thÝch hîp víi bÕp ga hoÆc bÕp than. 105
2. BÕp lß xo bäc tuy nãng chËm nhng bï l¹i sau khi ng¾t ®iÖn (ë sè lín nhÊt) nã sÏ cßn nãng kh¸ l©u. §Ó tr¸nh lîng nhiÖt l·ng phÝ nµy, sau khi ng¾t ®iÖn ta cã thÓ tranh thñ dïng bÕp ®Ó h©m thøc ¨n hoÆc h©m níc röa b¸t vµo mïa ®«ng ch¼ng h¹n. Nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý khi sö dông nåi ¸p suÊt Khi nhÊc nåi ¸p suÊt xuèng kh«ng nªn xÞt h¬i ra ngay ®Ó sö dông, nh vËy rÊt l·ng phÝ nhiÖt (tøc l·ng phÝ ®iÖn, ga). CÇn nhí, nhiÖt ®é trong nåi lóc Êy vÉn cßn cao h¬n 100 ®é rÊt nhiÒu vµ thøc ¨n vÉn tiÕp tôc nhõ bªn trong. Muèn tiÕt kiÖm ®iÖn, c¸ch tèt nhÊt lµ nhÊc nåi ra sím mét chót, ®Ó vµo n¬i kÝn giã hoÆc ñ l¹i cÈn thËn. Trong thêi gian nµy cã thÓ dïng bÕp ®Ó nÊu c¸c thø kh¸c. Víi c¸ch lµm trªn ta cã thÓ gi¶m lîng ®iÖn tiªu thô kho¶ng tõ 10 ®Õn 15%. NÕu nåi ¸p suÊt nÊu sau cïng th× chØ cÇn cho s«i mét thêi gian võa ®ñ, sau ®ã h¹ nhiÖt xuèng sè nhá nhÊt vµ ®Ó ®Êy. Trong thêi gian nµy thøc ¨n vÉn tiÕp tôc chÝn trong nåi nhng lîng ®iÖn vµo bÕp gi¶m h¼n. BiÕt c¸ch hÇm thøc ¨n còng gãp phÇn tiÕt kiÖm ®iÖn HÇm thøc ¨n ®óng c¸ch còng gãp phÇn tiÕt kiÖm nhiªn liÖu nãi chung vµ ®iÖn nãi riªng. 106
Th«ng thêng, khi hÇm gµ, hÇm m¨ng, hÇm x¬ng... c¸c bµ néi trî thêng cã thãi quen cho s«i sïng sôc ®Ó thøc ¨n mau nhõ. Quan niÖm nµy cha chÝnh x¸c. Khi thøc ¨n ®· chÝn råi th× s«i sïng sôc vµ s«i l¨n t¨n tèc ®é chÝn còng t¬ng ®¬ng nhau, nhng s«i sïng sôc tèn ®iÖn h¬n rÊt nhiÒu so víi s«i l¨n t¨n. Lý do lµ v× khi s«i sïng sôc ta cÇn ph¶i tiªu tèn thªm mét sè ®iÖn n¨ng t¹o ra nhiÖt ®Ó lµm níc bèc h¬i mét c¸ch v« Ých. Trong môc nåi ¸p suÊt võa nªu, khi nåi ®· s«i võa ®ñ nªn cho nhá löa hoÆc ®em ñ c¸ch nhiÖt lµ víi ý nghÜa nh vËy. Nh÷ng ®iÒu cÇn nhí khi sö dông Êm ®iÖn vµ bÕp nhóng Êm ®iÖn vµ bÕp nhóng (c¸i sôc) lµ c¸c dông cô dïng ®Ó ®un níc. HiÖu suÊt lµm viÖc cña lo¹i nµy cao h¬n nhiÒu so víi bÕp ®iÖn nhng chØ dïng ®îc ®Ó ®un níc mµ th«i. Muèn tiÕt kiÖm ®iÖn cÇn lu ý: 1. BÒ mÆt bé phËn ph¸t nhiÖt cña chóng ph¶i lu«n s¹ch sÏ, s¸ng bãng, kh«ng b¸m c¸u. Líp c¸u c¸cb«n¸t nµy thêng cã mµu tr¾ng ngµ, cã t¸c dông c¸ch nhiÖt lµm níc l©u s«i vµ tiªu tèn nhiÒu ®iÖn h¬n. Mçi khi thÊy líp c¸u b¸m dµy ph¶i tÈy s¹ch b»ng ho¸ chÊt hay c¸c dông cô thÝch hîp nh miÕng cËt tre, m¶nh nh«m... Kh«ng ®îc dïng dao, v× sÏ lµm bong líp kÒn m¹ bªn ngoµi. 107
Líp c¸u cßn lµm bé ph¸t nhiÖt cña bÕp chãng háng v× d©y ®iÖn trë bªn trong thêng xuyªn bÞ nãng qu¸ møc cÇn thiÕt. 2. Khi cÇn níc Êm ®Ó sö dông (vÝ dô níc t¾m, níc röa mÆt vµ ®¸nh r¨ng vµo mïa ®«ng) th× h©m Êm níc Ýt tèn ®iÖn h¬n lµ ®un s«i råi pha thªm níc l· vµo. Lý do lµ v× khi ®un s«i lîng nhiÖt thÊt tho¸t ra bªn ngoµi kh¸ nhiÒu. DïNG Tñ L¹NH THÕ NµO §Ó TIÕT KIÖM §IÖN? Muèn tiÕt kiÖm ®iÖn khi dïng tñ l¹nh, cÇn lu ý c¸c ®iÓm sau ®©y: §Þa ®iÓm ®Æt tñ l¹nh ph¶i hîp lý §©y lµ yÕu tè quan träng ®Çu tiªn khi sö dông tñ l¹nh. Tñ l¹nh nªn ®Æt ë vÞ trÝ m¸t mÎ vµ tho¸ng giã (tÊt nhiªn ph¶i thuËn tiÖn khi lÊy thùc phÈm ®Ó chÕ biÕn). MÆt sau vµ hai mÆt bªn cña tñ l¹nh ph¶i c¸ch têng Ýt nhÊt lµ 5 xentimÐt (5 ph©n). Nãc tñ ph¶i cã kho¶ng trèng bªn trªn Ýt nhÊt lµ 30 xentimÐt (30 ph©n). Kh«ng ®Æt tñ ë gãc khuÊt hoÆc cã nhiÒu ®å vËt che ch¾n c¶n trë sù lu th«ng cña kh«ng khÝ lµm m¸t tñ. Kh«ng ®Æt tñ gÇn c¸c bÕp nÊu, lß sëi hoÆc nh÷ng n¬i cã n¾ng buæi chiÒu chiÕu vµo. NÕu thùc hiÖn tèt c¸c quy ®Þnh nµy, lîng ®iÖn dïng cho tñ l¹nh cã thÓ gi¶m bít kho¶ng 10%. 108
§Æt ®é l¹nh hîp lý cho c¸c tñ l¹nh Tñ l¹nh nµo còng cã bé ®iÒu chØnh ®é l¹nh ®Ó ngêi sö dông cã thÓ ®iÒu chØnh theo ý muèn. NÕu thùc phÈm trong tñ kh«ng yªu cÇu ®é l¹nh cao th× kh«ng nªn ®Ó ®é l¹nh qu¸ lín ®Ó tiÕt kiÖm ®iÖn. CÇn nhí r»ng chØ cÇn t¨ng ®é l¹nh lªn 1 ®é lµ tèn thªm 2% ®iÖn n¨ng. §Þnh kú lµm s¹ch tuyÕt b¸m bªn trong tñ vµ bôi b¸m ë giµn nãng Cã hai lo¹i tñ l¹nh: mét lo¹i khi sö dông thêng cã tuyÕt b¸m bªn trong tñ (chñ yÕu lµ ng¨n níc ®¸) vµ mét lo¹i ng¨n chÆn ®îc hiÖn tîng nµy. Sè lîng tuyÕt b¸m trong tñ g©y nhiÒu t¸c h¹i:  Khã kh¨n trong viÖc lÊy khay níc ®¸ ra khái tñ, v× bÞ dÝnh.  Líp tuyÕt cã t¸c dông c¸ch nhiÖt gi÷a bé phËn lµm l¹nh vµ thùc phÈm cÇn b¶o qu¶n, do ®ã lµm gi¶m hiÖu suÊt lµm l¹nh cña tñ mét c¸ch ®¸ng kÓ. Muèn lµm s¹ch tuyÕt tríc tiªn ph¶i ng¾t ®iÖn, sau ®ã më cöa tñ mét lóc cho tuyÕt tan råi dïng níc Êm lau chïi c¸c bé phËn bªn trong. Mét sè tñ l¹nh ®êi cò cã giµn nãng phÝa sau, giµn nµy thêng hay bÞ b¸m bôi lµm ¶nh hëng bÊt lîi ®Õn sù t¶n nhiÖt cña tñ. Muèn tiÕt kiÖm ®iÖn ph¶i ®Þnh kú lau s¹ch líp bôi b¸m. 109
XÕp ®Æt thùc phÈm trong tñ ®óng quy ®Þnh §é l¹nh trong tñ ®îc ph©n bè theo thø tù u tiªn nh sau: ng¨n níc ®¸, ng¨n ¸p ®¸, c¸c tÇng bªn díi, ng¨n rau qu¶ vµ n¾p tñ. C¸c thùc phÈm vµ dîc phÈm cÇn b¶o qu¶n mçi thø yªu cÇu mét ®é l¹nh kh¸c nhau. V× vËy, nÕu ta bè trÝ chóng mét c¸ch hîp lý th× lîng ®iÖn n¨ng tiªu thô cã thÓ gi¶m ®îc 5%. Cô thÓ lµ: Ng¨n níc ®¸: Dïng ®Ó lµm níc ®¸ hoÆc lµm kem. Còng cã thÓ dïng ®Ó b¶o qu¶n thÞt t¬i trong nhiÒu ngµy. CÇn nhí thÞt t¬i ph¶i ®îc gãi kü trong tói b»ng chÊt dÎo ®Ó tr¸nh lµm « nhiÔm níc ®¸. NhiÖt ®é trong ng¨n níc ®¸ tõ - 15C ®Õn - 22C (tuú theo tõng lo¹i tñ vµ sè ®Æt). ë nhiÖt ®é - 5C cã thÓ gi÷ thÞt trong vßng mét tuÇn. ë nhiÖt ®é - 20C cã thÓ gi÷ thÞt trong vßng 20 ngµy. Ng¨n ¸p ®¸ (nÕu cã): Dïng ®Ó b¶o qu¶n nh÷ng cèc s÷a chua vµ c¸c thùc phÈm yªu cÇu nhiÖt ®é tõ 5C ®Õn 10C. C¸c tÇng bªn díi: Dïng ®Ó b¶o qu¶n c¸c thøc ¨n ®· nÊu chÝn. §èi víi thøc ¨n nÊu chÝn cÇn lu ý:  Nh÷ng thøc ¨n chãng háng nªn ®Æt ë tÇng cao, v× tÇng cµng cao cµng l¹nh. TÊt c¶ c¸c thøc ¨n chøa trong tñ ®Òu ph¶i ®îc ®Ëy kÝn ®Ó tr¸nh lµm « nhiÔm kh«ng khÝ bªn trong. C¸c tÇng ph¶i ®îc xÕp th«ng tho¸ng ®Ó h¬i l¹nh tÇng trªn cã thÓ dÔ dµng lät xuèng tÇng díi.  Rau vµ hoa qu¶ ®Ó ë ng¨n díi cïng. 110
 Trøng vµ thuèc men nªn ®Ó ë n¾p tñ lµ n¬i cã ®é l¹nh thÊp nhÊt. Nh÷ng ®iÓm kh¸c cÇn lu ý khi sö dông tñ l¹nh  Khi cÊt thøc ¨n ®· nÊu chÝn vµo tñ l¹nh ph¶i chê thøc ¨n nguéi h¼n míi ®îc cho vµo. NÕu cÊt khi cßn nãng, tñ l¹nh sÏ bÞ qu¸ t¶i v× ph¶i lµm viÖc liªn tôc vµ tiªu tèn rÊt nhiÒu ®iÖn.  CÇn gi¶m ®Õn møc tèi thiÓu thêi gian më cöa tñ. Gio¨ng chÌn ë cöa tñ bÞ hë còng lµ mét nguyªn nh©n lµm suy gi¶m ®¸ng kÓ hiÖu suÊt cña tñ l¹nh (cã thÓ ®Õn 30%). Khi thÊy gio¨ng háng, ph¶i lËp tøc thay gio¨ng míi.  Tríc khi nÊu c¬m, ngêi néi trî cÇn lÊy ra khái tñ nh÷ng thø s¾p dïng vµ ®Ó bªn ngoµi cho tan gi¸ trong kho¶ng mét tiÕng ®ång hå. NÕu cÇn lÊy mét phÇn thøc ¨n còng ph¶i móc ra nåi nhá ®Ó h©m, kh«ng h©m c¶ nåi lín, thao t¸c nµy tuy ®¬n gi¶n nh l¹i cã ý nghÜa rÊt quan träng. ChÕ ®é ch¹y tiÕt kiÖm ®iÖn Th«ng thêng khi cÇn ®é l¹nh thÊp ta ®Æt sè 0 hoÆc sè 1, tuy vËy cã nh÷ng tñ dï ®Æt sè 0, nhiÖt ®é trong ng¨n ®¸ vÉn lµ -16 ®é (vÝ dô lo¹i National cña NhËt). Trong trêng hîp nµy nªn dïng chÕ ®é ch¹y tiÕt kiÖm ®iÖn. C¸ch thùc hiÖn nh sau: XÕp ®Çy c¸c khay níc vµo ng¨n níc ®¸. Khi níc ®· ®«ng l¹i kho¶ng 15 phót ta rót phÝch ra 111
khái æ c¾m vµ tiÕp tôc dïng tñ nh b×nh thêng. H¬i l¹nh tõ ng¨n níc ®¸ sÏ liªn tôc táa xuèng phÝa díi b¶o ®¶m cho c¸c ng¨n cßn l¹i vÉn gi÷ ®îc ®é l¹nh vµo kho¶ng tõ +10 ®Õn +15C trong kho¶ng nhiÒu giê. Khi c¸c khay níc ®¸ ®· tan hÕt ta l¹i tiÕp tôc c¾m ®iÖn tiÕp vµ lµm nh trªn. So víi chÕ ®é ®Æt sè tèi thiÓu vµ ch¹y liªn tôc, chÕ ®é nµy sÏ gióp b¹n tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng ®îc kho¶ng 20%. TIÕT KIÖM §IÖN KHI Sö DôNG B×NH NãNG L¹NH B×nh nãng l¹nh lµ mét trong nh÷ng ®å ®iÖn gia dông tiªu thô kh¸ nhiÒu ®iÖn. C«ng suÊt cña nã cã thÓ ®Õn 2.500 o¸t. §Æc biÖt, lo¹i b×nh nãng l¹nh siªu tèc (b×nh cho níc nãng ngay) c«ng suÊt cã thÓ ®Õn 4.000 o¸t. Muèn tiÕt kiÖm ®iÖn, khi l¾p ®Æt vµ sö dông cÇn lu ý nh÷ng ®iÓm sau: Khi l¾p ®Æt  Nªn bè trÝ b×nh nãng l¹nh ë vÞ trÝ gÇn buång t¾m, sao cho ®o¹n èng níc nãng tõ b×nh ®Õn van ph¶i ng¾n nhÊt. §iÒu nµy cã hai c¸i lîi: Khi më van chØ chê ®é 1/4 phót lµ cã níc nãng dïng ngay. 112
Khi kh«ng cßn nhu cÇu dïng níc nãng, ®o¹n èng nµy sÏ nguéi ®i, sau nµy dïng l¹i ph¶i x¶ hÕt níc nguéi, g©y l·ng phÝ nhiÖt. Tuy vËy, kh«ng nªn l¾p b×nh nãng l¹nh trong buång t¾m v× cã kh¶ n¨ng g©y tai n¹n ®iÖn giËt nguy hiÓm.  NÕu kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Æt b×nh gÇn buång t¾m th× èng níc nãng ph¶i ®îc bäc c¸ch nhiÖt ®Ó tr¸nh l·ng phÝ n¨ng lîng. C¸c ®o¹n èng ®i ngÇm trong têng hoÆc díi nÒn còng ph¶i bäc c¸ch nhiÖt.  Ph¶i tiÕp ®Êt vá b×nh ®Ó b¶o ®¶m an toµn cho ngêi sö dông. Khi sö dông  §Æt nhiÖt ®é võa ®ñ víi nhu cÇu cña ngêi t¾m, kh«ng nªn ®Æt qu¸ cao, cô thÓ vÒ mïa hÌ nªn ®Æt nhiÖt ®é thÊp h¬n mïa ®«ng.  Kh«ng nªn më níc nãng thêng xuyªn ®Ó dïng trong sinh ho¹t hµng ngµy v× võa tèn ®iÖn l¹i võa g©y nguy hiÓm cho ngêi nhµ trong trêng hîp b×nh nãng l¹nh bÞ rß ®iÖn. NÕu b¾t buéc ph¶i lµm viÖc nµy th× b×nh nãng l¹nh nhÊt thiÕt ph¶i cã d©y tiÕp ®Êt (d©y tiÕp ®Þa) ®óng quy ®Þnh.  Nhí t¾t b×nh nãng l¹nh tríc khi vµo buång t¾m (trõ trêng hîp b×nh nãng l¹nh siªu tèc) v× hai lý do sau ®©y: T¾m trong lóc b×nh ®ang mang ®iÖn rÊt nguy hiÓm v× c¸c lý do nh ®· nãi ë trªn. 113
Sau khi t¾m xong cã thÓ quªn t¾t, g©y l·ng phÝ ®iÖn.  Sau khi t¾t b×nh nãng l¹nh ph¶i t¾m ngay, kh«ng nªn ®Ó m¸y chê l©u. V× trong thêi gian chê, m¸y vÉn ph¶i tiªu thô mét lîng ®iÖn ®Ó duy tr× nhiÖt ®é, ®©y lµ sè n¨ng lîng kh«ng cÇn thiÕt. B×nh nãng l¹nh nµo còng cã mét ®Ìn tÝn hiÖu mµu ®á l¾p ë phÝa tríc ®Ó b¸o hiÖu m¸y ®ang cã ®iÖn hay kh«ng, tuy vËy ®é s¸ng cña ®Ìn nµy ®«i khi qu¸ yÕu kh«ng ®ñ nh¾c nhë ngêi sö dông. NÕu b¹n kh«ng yªn t©m vÒ vÊn ®Ò nµy th× tèt nhÊt nªn l¾p thªm mét bãng ®Ìn c«ng suÊt nhá (®Ìn comp¾c R§ 5 o¸t ch¼ng h¹n) ngay t¹i ®Çu ®iÖn vµo cña b×nh ®Ó nã nh¾c nhë hé.  Ph¶i ®Þnh kú sóc röa b×nh ®Ó tiÕt kiÖm ®iÖn. Trong thêi gian sö dông, líp c¸u canxi b¸m vµo v¸ch b×nh ng¨n c¶n sù truyÒn nhiÖt. ChÝnh líp c¸u nµy sÏ lµm gi¶m hiÖu suÊt nhiÖt cña b×nh mét c¸ch ®¸ng kÓ vµ do ®ã lîng ®iÖn tiªu thô còng sÏ t¨ng lªn. ViÖc sóc röa b×nh ph¶i ®îc thùc hiÖn bëi nh÷ng ngêi chuyªn nghiÖp. 114
Ch¬ng IV mét sè ®iÒu cÇn biÕt vÒ an toµn ®iÖn1 §IÖN Lµ MéT CON DAO HAI L¦ìI “¤sin” cña b¹n TÊt c¶ chóng ta, tõ nh÷ng ngêi cã gia ®×nh ®«ng ®óc ®Õn nh÷ng kÎ sèng ®éc th©n, ai ai còng cã mét ngêi phôc vô nhiÖt t×nh vµ tµi giái. Ngêi ®ã lu«n lu«n ë bªn c¹nh b¹n, næi löa cho b¹n nÊu c¬m, qu¹t m¸t cho b¹n nh÷ng tra hÌ oi bøc, h¸t cho b¹n nghe nh÷ng ca khóc du d¬ng vµ tr×nh diÔn cho b¹n xem nh÷ng bé phim thó vÞ. Ngêi ®ã lµ ai vËy? §ã chÝnh lµ §IÖN. Ph¶i! §iÖn chÝnh lµ ngêi phôc vô ®¾c lùc nhÊt cho chóng ta, thiÕu ®iÖn th× ch¾c ch¾n cuéc ®êi chóng ta sÏ mÊt ®i _________ 1. Ch¬ng nµy cã sö dông mét sè t liÖu cña Promotelec (C¬ quan T vÊn kh¸ch hµng vÒ c¸ch sö dông ®iÖn - EDF - Ph¸p). 115