Những vấn đề lịch sử trong tác phẩm Hồ Chí Minh: Phần 2

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:148

Thêm vào BST

Báo xấu

90
lượt xem 19
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tiếp nối nội dung phần 1, phần 2 Tài liệu Những vấn đề lịch sử trong tác phẩm Hồ Chí Minh trình bày tiếp những vấn đề lịch sử Việt Nam giai đoạn 1954-1975 trong tác phẩm Hồ Chí Minh và vấn đề lịch sử thế giới trong tác phẩm Hồ Chí Minh. Mời bạn đọc tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Những vấn đề lịch sử trong tác phẩm Hồ Chí Minh: Phần 2

y \ . T Ư N \ \ 1 1945 -1954 / . "Tiixtn ngón doc láp" ng(tv 2-9-1945 - "Hơn 80 Iiãin nay. bọĩi thực dân Pháp lợi d ụ n s lá cờ tự đo, I'lnh đãiiíi. bác ái. đến ciiớp đất nước ta, áp bức đ ồ n s b ào ta. íà n h đỏiis của c h ú n e trái hãn \ ới ĩihàii đạo và chíiih Iighĩa. Ve chíĩili tii. chúim tuvêr đối khôĩig cho nhân dàn ta môt liút tư do dAĩi chú Iiao Chíiiig thi hành Iih ữ n s luật pháp dã man. Chúiig lập ba c h ế tó khác nhau ớ T rim s, Nain, Bắc để Iigãn cảii việc th ốn? nhất I Ư Ớ C Iihà của ta, đê Iiơãn cáii dân tôc ta đoàii kết. Chúiig lập ra nhà tù nhiều hơn trường học. C húng thẳng tay héin giết những Iisười yêu ĩiước, thương nòi của ta. C húng tắm ác cuộc khoi I i g h ĩ a của ta trong những bể máu. C h ú n g ràiic buộc dư luận, thi hành chính sách ngu dàn. C h ú n g dùng thuốc phiệĩi. rượu cồn để làm cho nòi giố ng ta uv Iihược. V é kinh tế, ch ú n g bóc lột dân ta đến xươiig tủy, khiến cho lân ta Iighèo nàn, thiếu thốn, nước ta xơ xác, tiêu điều. C húng ướp khôn g ruộng đất, hầm mỏ, íiguyên liệu. C h ú n g eiĩr độc quyển ill giấy bạc, xuất cảng và nhập cảng. C h ú n g đặt hàn? trâm thứ th u ế vô lý, làm cho dân ta, nhất là ân c à y và dân buỏii, trở Iiêd bầii cùng. C h ú n g không cho các nhà tư sản ta ngóc đầu lên. C húng óc lột côn g nhân ta m ột cách vô cùng tàn nhẫn. 113
M ùa ihn năm 1940, phát xít Nhật đèn xàm lăiis Đ õ n e Dương đè m ở thêm cãii cứ đáiih Đ ồ n g Iiiiiih, thì boii thưc ciàii Pháp quỳ sô i đầu hàn^, m ở cứa lurớc ta rước Nhật. T ừ đó dàii ta chịu hai tầ n g xiềng xích: Pháp và Nhật. Từ đó dàn ta càĩig cực khố, n g h è o Iiàii. Kết quá là cuối năm Iigoái saiiR đầu năm nay, từ Q u à iia Trị đếii Bắc Kỳ, hơii hai triệu đổiis bào ta bị chết đói. N gày 9 th án g 3 năm nay, Nhật tước khí giới của quàii Pháp. Bọn thực dân Pháp hoặc bỏ chạy, hoặc đầu hàníí. T h ế là ch ẳn g n h ữ n g chúng không "bảo hộ" được ta, trái lại, trong 5 năm , c h ú n g đ ã bán nước ta hai lần cho Nhật". ... Sự thật là từ m ùa thu Iiãin 1940, Iiước ta đã thành thuộc địa củ a N hật, chứ khôiig phải thuộc địa của Pháp Iiữa. Khi N hật hàng Đ ồ n g minh thì nhân dân c ả Iiước ta đã Iiổi dậv giành chính q uy ền , lập Iiên nước Việt N am dàii chủ C Ộ I 12 hòa. Sự thật là d â n ta đã lấy lại nước Việt N am từ tay Nhật, chứ k h ô n g phải từ tay Pháp. Pháp c h ạy , N hật hàng, vua Bảo Đại thoái vị. Dân ta đánh đổ các xiềng xích thực dân s ầ n 100 Iiăm để xây dựiig nên nước Việt N a m độc lập. Dâu ta lại đánh đổ chế độ quàn chủ m ấ y mươi t h ế k ỷ m à lập nên c h ế độ Dâĩi chủ cộng hòa. ... Nước V iệ t N am có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thñt đ ã thành m ô t nước tư do độc lâp. T o à n thể dân tộc Viêt N a m q uy ết đ e m tất cả tinh thần và lực lượng, tính m ạ n g và c ủ a cải đ ể g iữ vững quyển tự do, độc lập ấy. ("Tifyên ngồn độc lập", Tập 4, tì\ 1 ^ ) \ . . . . . 114
2. Nĩíóc Việí X am troĩìíỊ ìiãtn (ỉáu sau Cách /nạng tháng áni tìììinlì cóng ị 1945 - Ị 946) T ì n h liìiili (íấĩ n u ' n w Chíiih qiivéii nhân dàn ta ra đời. thì liểii ơập (ilnìĩig việc hèt íc khó khăn. Chính sách cúa Nhàt \ à Pháp vơ vét Iihân dân ta tận xưon«. 111 Iu\ . chi Iroiie vòiia hơn nưa năm (cuối nãin 1944 đầu ĩiăm 945) hdìi hai triệu đ ổn ỵ bào niiền Bác đã chết đỏi. Mưức ta độc lập cliira đầv m ộ t tháiis, thì phía N am quâii đội è quốc A nh kéo đến. C h ú n s m ượn tiếng là lột vũ tran? CLia uàiì Nhật. Iihưn« sự thật ch ú iic là đội viễii chinh HÌiip thực dân háp cirớp lại nước ta. Phía Băc thì qiuiii đội Q u ố c cỉâii Đáiig Tniĩie Hoa kéo saiia. 'húiig c ũ n c mưọn tièìia là lột vũ tra n s quàii Nhât. Iihưng kỳ Iưc chiíim có ba muc đích liLiĩig ác; - Tiêu diệt Đáiig ta. - Phá taii Việt Minh. - G iúp bọn phảii đ ộ n g Việt N am đánh đố chính q u y ề n nhân ân, đế lập một chíĩih phủ phán độiig làm tav sai cho chúng". ("Báo cáo rhí/ili trị tại Đại hội dại Ivèti roàn (¡lió'c lần thứ II Đdiiíị Ldo (Íộiìí> í 'iệt N a n i ' .T ậ Ị ì ổ .ĩ ì ' . 160-161) N lìữiìiị lìlìiệiìi vụ rú p háclì S(JII C ách /Iiạ/Iiỉ tlìáiiy, T á m : ''H iện nay Iihữne vấn đề gì là vấii đề cấp bách hơn cả ? 'heo ý tồi, có sáu vân để; 115
M o! /ừ, nhan lỉân (ỈÍ/IIƯ (lói - N soài iihũììS kho chứa ihóc ■^ N— mà Pháp. Nhạt vơ \'ét cua nhàn dân. boii Nliât. PhíỊi còn bãt đồim bào c h ú n s ta HÌáni bớt dicn • tích c à \ liia đẻ troim thàii tt K., dầu. đay và nhữim thứ càv khác cầĩi thièl cho cuỏc chien tranh của c h ún a. Hoìi Iiữa. chúiiẹ ta còn tìin thấ\ iiai ké V— ' ^ hoạch của bọn cám quvển Pháp \'ới mục đích ízâ) Iian đói. đè nsãn tro’ phong trào yêu mró'c \'à băt buộc dổiia bào chima la phải làm \'iêc như nó lệ. Hơn hai triệu đồng bào chúna la đã chết đói \ì chíith sách độc ác Iiày. Vừa rổi Iiạn lut đã phá hoai tám tìiih sáii xuất lúa sạo. Điều đó càng làm cho tình hình trẩm trọng hứii. Nhữiia người thoát chết đói nay cũne bị đói. C húng ta phải làm thế nào cho họ sống. Tôi đề nẹhị với Chính phủ là phát độiis niột chiến dịch tãiig gia sán xuất. Trong khi chò’ đợi fis:ô, khoai và những thứ lương thưc phu khác, phải ba bốn tháng mới có. tôi để nghị m ờ một cuộc lac quyên. Mười ngày m ột lần, tất ca đổiie bào chúiis; ta nhịn ăn một bữa. Gạo tiết kiệm được sẽ góp lại và phát cho nairời nghèo. \ ’ấìì d ề tlìử lìúi, nạn dot - Là m ột trong nhữiig phươim pháp độc ác m à bọn thực dân d ù n ẹ để cai trị chúiiũ ta. Hơn chín mươi phần trăm đồng bào chúiig ta mù chữ. Mhưng chì cần ba tháng là đú đê học đọc, học viết tiếng nước ta theo vần quốc ngữ. Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu. Vì vậy tôi đề nghị m ở một chiến dịch để chống nạn mù chữ. 116
\ (HI di' th ứ I>(I - Tru'óc chiiim ta đã bị c h ế độ quàn chủ lni\ẽii chè cai trị. rói đẽìi chè độ thực dâii khôns kém phần hii_\éii chc, iien mi'üc ta k h ó n s có hiếii pháp. Nhàn dàn ta lỏim du'oc hu'oiiiz quyén tự do dâĩi chú. Chúĩis ta phái có một ièn ph;ip clãn chu. Tòi đé nshị Chítih phủ tổ chức c à n s sớm àiie ha\ cuõc T()N(i TUYI'N c ứ với c h ế độ phố thòng đầu hicĩ:. Tàt ca c ò n s dân trai 1 đé Iighị Cliíiih phú ta tLivẽii bố: TÍN NCìLONCì T ự 1)0 và loìiỉí Oián đoàỉi kèì". ( " N I iũìiíị nhiệm va cấp IxH Ìì của lìlìí) HKỚC \ 'iệ r N ín n (¡LUÍ c h íi cộ n g Tập 4. tì'. 7-9) 117
N l ì i e t ì ì \'ỉi I '!((ỉ l i n e s u ì h ỈÌÌOỈ iiifr'i'c ( ỉ n c l(Ịị) " N e à \ hóììi Iia\' là I i e à \ khai triiòiie đau tiêĩi ớ n ư ớ c Viêt N a m dân c h ú c ộ n s hòa". . . . ' T r o i i g Iiăin h o c tói đ à \ . c ác e m h ã v c ỏ s ã i m , s i ê n e Iiãns h o c tập. I i s o a i ì n « o ã i i . n s h e ihầy. y è u bạn. Sau 8 0 Iiãm giời nồ lè l à m c h o n ư ớ c Iihà bi vèu h è n. ĩigàv n a v c h ú n s la c ần phái x â y d ự i m lại c ơ đ ồ mà tổ tit'll đ ế lại c h o c h ú n e ta, làm s a o c h o c h ú n a ta t h e o kịp các IIƯỚC k h á c trèii lioàn cầu. T r o n g C Ò I 1 2 v i ồ c k i ế n thiết i i à v n ư ớ c nhà t r ô i i 2 m o n a , c h ờ đ ơ i ở các e m rấ t Iihiểu. N o n SÔIIS Việt N a m c ó trớ Iièn tươi đẹp hay k h ò ĩ i e . d â n t ộ c V i ệ t N a m c ó b ước tới đài v i n h q u a n g đè sánh vai \ ’ới c á c c ư ò ì i a q u ố c Iiãm cliàu đ ư ợ c h a y klióiiíi. c h í n h là n h ờ m ộ t p h ấ n lứíi ở c ỏ ĩ t s họ c tập c u a c á c em". ( 'T h u ’
loi m o u s cac V» phụ lão ơ Hà thành ra xuiiti p h o iis tố chức "Phụ ão cứu CỊUỎC hội" đè cho các phu lão cá nước bãt chước và để lùn siiv eiũ' gìiỉ nén độc lập cua lurức n h à ”. ( ' T h ư
- "Hiêii Iia\' clníno la có hai điẽu cỊLian trọiie nliàt; Cứu đói ỏ' Bãc và k h á n s chién O' N a m . "Thưc túc" ihì "binh cirừnc". ^ ^ c â \ nhiều thì khoi đói. CliúimC' ta ihưc • hiên • "tấc đấc. tấc vàns" ~ thì chúng ta quyết thãiie loi trono hai \ iệc đó. T ã n s aia sán \u à t Î Tãiie 2 Ìa saii xuàt neav ! Taiiü szia san xiiât nữa ! Đó là kháu hièu cúa chúiig^ ta n C sày T nay.J Đó là cách thiết thực của chúng ta. đè siũ' vững quyéii tự do, độc lặp ”. i "Ciiú non,ì; "/(■/1 iựt S a m " . T ạp 4 rr. ! ¡4-! ¡>ì c li(')iií¡ lìụ n tiìủ t h o e "Qiióc dàn Việt Nam! Muốn giữ vữiig Iiểii độc làp. Muốn làm cho dàn ũiàu Iiirớ c manh. Vlọi người Việt Nani phái luôn biết quyển lợi của mình, bổii phậii cúa mình, phai có kiếiì thức mới để có thế tham s ia vào CÔI12 cuộc xây dựiìg IIƯỚC Iihà, và trước hết phai biết đọc. biết viết chữ quốc Iigữ. Nhữiiẹ người đã biết chữ hãy dạv cho Iihữna nơirời cliưa biết chữ". ... "N h ữ n s Iigười chưa biết chữ hãy gấiia sức mà hoc cho biết. Vợ chưa biết thì chổna; báo, em chưa biết thì aiih bao, cha me không biết thì COII báo, n^ườl ăii người làm k h ò n e biết thì chủ nhà bảo, các người giàu có thì m ở lớp học tư eia dạy cho Iihữiig Iioười kliôiiư bièì chữ ư liàiiy xóm láiiu uiếii«. Các chủ ấp, chủ đồn điển, chủ hầm mỏ, nhà ináv thì m ở lớp học cho Iihữns; tá điển, những Iigười làm còiig của inìiih. 120
í’hu Iiữ lại c a n s phai học. đã lâu chị em bị kìm hãm. Đ âv là ic chị em pliài cô gáiia để kịp nam ơiới^ đế xứna đáiis mìiih là lót phần tử troim nước, có quvểii báu cứ và ứiig cử" ("Clioiif^ nan thất học". T ậ p 4. tr. ^6 -3 7 l Rèn luyện ¡ìluini chát dạo đức n ia /li^ười cán hn mới "Chúng ta phải hiểu rằng các cơ quan của chính phủ từ toàn .lóc cho đến các làĩig đểu là đầy tớ của dân, nghĩa là để gánh ệc chung cho dân, chứ k h ỏ iis phải để đè đẩu dân như trong ời kỳ dưới quyển thống trị c ủ a Pháp, Nhật. Việc gì có lợi cho dàn, ta phải hết sức làm. Viêc gì có hại cho dân, ta phải hết sức tránh. Chiíĩig ta phái yêu dâu thì dàn mới yêu ta, kính ta". ..."Có I i h i ề u người phạm Iihữn? lầm lỗi rất nặng nề. Những m lỗi chính là; 1 - T rá i p h é p :...c ó lúc vì tư thù tư oán m à bắt bớ và tịch thu, m cho dân oán thán 2 - C ậ y th ế: Cậy mình ở trong ban này, ban nọ, rồi imang IIU phóng túng, m uốn sao được vậy, coi khinh dư luận, không ;hĩ đến dân. Q uèn ràng dân bầu mình ra đế làm việc cho dân, ứ không phải đế cậy th ế với dân. 3 - Hil hóa: Ăn m uốn cho ngon, mặc m uốn cho đẹp, càng ;ày càng xa xỉ, càng ngày càng lãng mạn, tự hòi liền bạc ở 11 m à ra? T h ậ m chí lấy của còng d ù n g vào viêc tư, quèn cả thaiih liêm o đức. Ông ủy viên đi xe hơi, rồi bà ủy viên cho đến các cô, c cậu ủy viên cũng dùng xe hori của công. T h ử hỏi nhữns ao phí đó ai chịu? 121
4 - Tií' tún\Ị: Kéo bò, kéo cánh, bà C O I I bạii hữu mình, kh ô n e tài I i ã i i g í ỉ ì C Ũ I I S kéo v à o c h ứ c !iàv c h ứ c nọ. Người c ó tài, c ó đức. Iih ư n g k h ô iig vừa lò n g m ìiih thì đ ẩ y ra Iiç o à i. Q uên rằ iig v iệ c l à v i ệ c C Ô I 1Ç, c h ứ k h ô i i g p h ả i v i ệ c r i ê i i s ; g ì d ò t iẹ h ọ c ủ a a i. 5 - C hiu rẽ: Bẻiih vực lớp Iiày, chốiig lại lófp khác, kh ône biết làm cho các tầng !ớp Iihâii nhượng lẫn nhau, hòa thuậii với nhau. T h ậm chí có đôi Iiơi để đất ruộne bỏ hoang, nôiie sia ca tháii. 6 - Kictí ììiịạo: Tưởiiẹ m ìn h ở trong cơ quan Chính phủ là thần thánh rồi. Coi khinh dân eian, nói phô. cử chì lúc nào cũng vác mặt "quan cách mạng" lên. K h ô ng biết rằng, thái độ kiêu ngạo đó sẽ làm mất lòiiẹ tin cậy của dân, sẽ hại đến oai tín của Chính phủ". C húng ta khôiiạ sợ sai lầm, nhưng đã nhậii biết sai lầm thì phải ra sức sứa chữa. Vậy nên, ai khôiig phạm những lầm lỗi trên này, thì Iiêii tránh đi, và ẹắng sức cho thêm tiến bộ. Ai đã phạm ĩihữĩig lầm lỗi trên này, thì phái hết sức sửa chữa; Iiếu không tự sửa chữa thì chính phủ sẽ không khoaii dung. Vì hạiih phúc của dân tộc, vì lợi ích của nước nhà, mà tỏi phải nói. C húng ta phải ghi sâu những chữ "công bình, chính trực” vào lòng. ị'Tlìi( íỊÍỉi ảy han Iiliâii ckìii các Ki', rỉnh, huyện V() ¡¿ini’", Tập 4. n\ 57-58) "Chính phii Iihân dân bao giờ cũiig phải đặt quyền lợi nhân dân lêĩi trèii hết thảy. Việc gì có lợi cho dân thì làm. Việc gì có hại cho dân thì phải tránh. 122
C a e U v ban Iihàti dñii làiiij. phu là hình thức C h í n h phii địa ì h ư ơ i i g ph;ii c h o n troiia Iihữiis ntiuòi c ó c ò i m t à m . triiiic thàiih. >6| s ã i i s \ ó i q u v é ĩ i lợi dáii c h ú n s . c ó IUÌM2 lưc l àm \ i ệ c . được .ìóiie đ á o clAii l à n e tíu Iihièm. Khòiit: tliẽ n h ờ tiểii tài h a v m ó t hc lue s ì kliác m à c h ui \ à o lot c á c l ’v bail đó. Ú y ban nhàn cỉàn làiig trái \ ớ i c á c hôi đ ồ n a k ỳ m ụ c c ũ thối lát. s ẽ làm nl iĩ i ìi c \'ièc c ó lơi . c h o dàn, k h ỏ i mc Iphain • \ à o c ó i i gó ý , \ à o tự do c ù a d à n c h ú i i e . N ó hết sức tránh Iihữim c u ộ c bãt ló' đáiiỉi đã[i đ ộ c đ o á n . Iihữno CIIÒC tịch tlui tài s á n k h ô i i ỵ đ ún g V. w úv ^ ban n h â n dàĩi thàii t r o i i s hết s ức t r on g c h ỗ c h i dìiiig :òĩie quỳ- k h ô n e d á m ĩù\' V tièu vào Iihữiìg việc xa phí lìhư ăỉi iốim. N h ữ n y Iihan \ iẽii ủ \ ' bati s ẽ khóiiíi lơi d u i i s daiih iiẹhTa l í \ laii đ ê u á \ b è t ì m c á n h , đ ư a Iieười "trons n hà t r on g ho'' vào à m v l ẹ c \ Ó1 mì nh' ' . f "Clìiiilì piìú lủ CÓHÍỊ h()c a i d Jáii". Tập 4. rr. 22-2.1) - Q u y ế t t á n ì clióiiiỊ F h á p \ ( h n chiêiìì láiì t h ứ ìuii. - "Vậ\ t o à n q u ỏ c đ ồ n ẹ b à o ta. N a m Bộ thì ra s ứ c k h á n g ;hi e i i. T r u i m B ô \ à B ă c B ộ thì ra sức aiúp đ ỡ đ ồ n g b à o N a m Bộ v'a ra sức đé pl i òì i g. B ọ n thưc dáii P h á p phái biết rãiig; d àn V i è t N a m k h ò i i g IIIIỐII đ ổ m á u , d ã n V i ệ t N a m y ẽ u c hi i ộ i i a h ò a b ì n h. N h ư n e Iiếu :ầii phai hy s i n h m ấ y triệu c h i ế n sĩ, nếu c ấ n phải k h á n e c h i ế n l a o Iihièu Ii ãm đ ế giữ 2ÌIÌ q u y ể n đ ộ c lập c ủ a V i ệ t N a m , đ e c h o 123
COIÌ c h á u ViẹỊ Nani k h o i k i c p n õ l ệ . i hì c h i i n s : l a v a i i ki e i i qu\'ết h \ s i n h \ à kh;iim chicMi. V'i d àn V i c t Nai n íin c h ả c ràn^ thè n à o CLIỎC kliáim cliit‘11 n à v CŨIIR thàiih c ò n a ”. ("U ié n văn (ÍỌÍ' ĩỉ'(Hì;^ S : ạ ) \ ỉo ù ỉi ¡ỊiiOi' k liá n i^ ( iiii'ỉì" ‘ ^‘ . T(j ị ) 4. ĩr. ^ )!-9 2 í - "\ì coim 1\ \ c u ô c k h á n e c h i ế n t ư \ c CLÌa Ii hâi i dâ i ì ta phái toàn thãiis. Quán Pháp đi đèn đâu sẽ sặp canh dỏiic khôn« nlià \ăiisz. khón.c neười, khỏiis lu'o’iic rhưc. Chiine ta q u y ế t k h ò i i e CÒII2 tác vói c h ú n a . k h ỏ i m c h ị u sóiii: c h u i i e vứi lũ thực dàn Pháp. ĐỒ iir b à o tro im Nam. trone một tháiis nay, đã to tinh thán vữne chãc. hùng CÌŨI12. đ á i i í i l à m 2ƯƠI1R c h o l ị c h s ử t h ê a i ó i . . . Trước Iiạ ii i i 2 o ạ i \ ã m . to à n thè q u ô c d à n đ ã đ o à ii k ê t c h ã t c li ẽ t h à iih m ò t k h ố i k iê n c ổ . t h à iih m ỏ t lư c l ư o ì i s t h ò n e Iihàt m à k h ỏ i i g đ ộ i x à m lă n g n à o đ á i i h tan đ ư ọ c ”. ( " L ờ i k én ” ỌÌ (!('>iìị^hào :\'(I/!Ì B n " . rúp 4. tr. 77-7H) - ”Đ ã hưii mộl tháiis luiy, anh chị em điĩ phấii đàu cực k anh dũiiơ. Toàn thế đóiie bào Việt Nam đểu cam đóiie. Tu máu đã đổ Iihiéu. nhưiiỉỉ tòi chắc và toàii thỏ đổim bào cCiiia cT CT V- chắc rằ iis anh chị em thanh Iiiẻ ii Nam Bộ quvỏt h\ s in h k h á n e c h i ế n đ ế g i ữ vC rne n ề n đ ộ c l ậ p c ủ a I i ư ó c I i h à " . H õ i ( /IIlì c h i e n i t lu /iili I i i ê i ì N a n i B ó ! Đ c bicu llìị sự Iiiii: iiộ c u ộ c cliÌLMi (làu o a n h liệt của (loii'j bà(i N a m lỉõ c h ố n g P h á p x â m lược, C i ’i n ư ớ c ílã l ổ ciiức ’ ’ / V i ' í / v loủii L Ị i t o c k ì i í ì N } ^ c ỉ i i ế ỉ ì " v à o 5-1 1-1945. 124
T oi the ciiiiíl: c á c bail ciù M'l'iie IICII đ ò c lặp tư d o c u a IIU'Ó'C 'lel N a m . Dàu C(3 Ịiliai h\ siiih đcii nưa s ố dàii t ộc. ta c ũ n e u\'et h \ sinh C u ỏ c khaiiii ciiieii ur vé chíiih i m h ĩ a c u a dân tóc 'ict N a m phai l o à n iliãĩie. I "LỜI kưu '^(11 rinin/i Iiiéii Bn". T(i¡> 4, fr. 79) ÍII\'('II CK' h ( ì i i r l ì i i ĩ l ì ( ¡ I i y é f i l ì ì ớ i : • "Níiày inai. là inột imà) sẽ đưa quốc dàn ta lèĩi COII đưò'ns Kvi m é . Mcay inai. là m õ t Iiỉjà\ \ ui s ư ứ i m của đ ồ i i 2 b à o ta, vì Iiaày tai là ( i s à \ T o n e Ui\'èn c u. \ ì n g à y mai là m ỏ t Iigàv đ ẩ u tiêii u n g lịch sư \ ' i ệ r N a m inà nhâii dâiì ta bất đầu h ư ới m d u n s Ii\ éii dàn chư cua mìiih. N i ỉ à \ mai. dàii ta s ẽ to c h o c á c chiếi i sĩ ơ m i ể i i N a m răiig; L mãt trãi) q ua n sư. thì c á c c h i ế n sĩ d ùi i s SLÍns đạn m à chôns lan thù. V è mã t c h í n h trị. thì nhàn dàn d ì i i i s l á p h i ế u m à loiiH \xí'i quàii đ ị c h . M ộ t lá p h i ế u c ó sức lực c ủ a m ộ t v i ê n đạn. N a à y mai . q u ố c d ân ta s ẽ tó c h o t h ế 2 Ìới bi ết raiiç dân V i ệ t a m ta đã; K i ê n q uy ết c h ố i t s bọi) thực dàrụ K i ê n qu y ế t tranli q u y ề n đ ộ c lập. N eà v mai, dàn ta sẽ tự do lưa chọii và bầu ra Iihữiig Iigười rue đáiic thay mặt cho mìiih và eánh vác việc nước”. ( " ư r i k ê u iỊỌĨ C/IIÔC ílâ iì d i h ó p l ìiế n " , Tập 4. n-. 145) 125
D o à ì ỉ k ư í Ị o i H ì í/í/// - ”Đ ổ n e bào Kirìh hav Thổ. M ưừne ha\ Mán. Gia Rai ha\' E-đê. X è-đãne hay Ba-na và các dàn lóc tliiếu sò khác, đểu là con cháu Viét Nam, đéii là aiih em ruót thit. Chứns ta sốiie CT s_ có nhau, sướiis khổ CÙIIS nhau. IIO đói aiúp nhau... N eà\ Ii a\ . nước Viet N am là ĩiước cliuiig cua ctuìiie ta... Gianc sơn và (_ Cliínli phu là giane soil \à C h íiili phú chu iis cua cluìns ta. Vậy nên rất ca các dâii tộc chúng ta phai đo;ìn kòì cliãt chẽ đế giũ SÌII Iiước noii ta. để úiie hò Chính phủ ia...Sóim có thế can. Iiúi có thẻ mòii. nhưiis lòiia đoàn kết cua chutm la khỏiia bao íĩiò' giám bót". ('Thỉi' Dại lìọi (láỉi ỉọc ĩliieu sà Ịììiẽỉì N(ifìì fại Híáy-Cỉi". Tá¡) 4. ĩr. 217) - " Đ ồ í i s bào V i ệ t Bác cr s ố m c ó Kinh. Thổ. NÙIIS. Thái... • ìliona tục tập quán tuy có khác nhau ít ĩihiểu. ĩiliưiie lòtiR 11011« nàn vèu nước, lòĩig căm hờn thực dân. thì muôn Iieười Iiliư riiột. Lòĩig yêu ĩiước của đồiig bào, nhập với hiiih thê hiếm trớ cua núi sông thành một lực lượns vồ địch..." f"\ 'iẹr B ắ c (Iiìlì (/ũiiíỉ". Tập 5. ti\ .^66) - "Đồng bào Nam Bô là dâĩi nước Viét Nam. ^ * . Sòng có thế cạn, núi có thế niòĩi, song chân lý đó k h ò n s bao giờ thay đối" ! Tôi khiiyèĩ) đổiig bào đoàn kết chãt chẽ và rỏii^ rãi. N ãm ngón tav CÛI1Ç có Iigóii vãii Iieóii dài. Nhưiig vẩn dài đểu hợp nhau lại Iiơi bàn tay. Troiig m ấy triệu Ii2iười cũiig có người thế này th ế khác, nhưns thế này hav thế khác đều dòng 126
õi cúa lố tiên ta. Vậy nêii ta phai khoan hòng đại độ. Ta phái hân rãiis đã là COII Lạc cháu Hồng thì ai cũiie có ít hay nhiều )!12 ái quốc. Đối với nhữ n s đốiis bào lạc lối lầni đườiis ta phái íy tình rhâii ái m à cảm hóa họ. Có như th ế mới thành đại đoàn ết. có đai đoàn kết thì tiíona lai chắc sẽ \'é v a n s ”. l'T Im ’í'íii (Ỉồ/Iỉ^ Ix'io Ndiii Bộ", Tập 4. tr. 246-247} - "Triinç. N am . Bắc đều là đất lurớc Viêt Nam. Chúng ta đểu c h u n g môt tổ tiên dòii? ho, đều là ruôt thit ih em. Nước có T rung, Nam, Bắc, c ũ ng như một Iihà có ba ih em. C ũng n h ư nước Pháp có vùng N oóc-m ãnẹ-đi, Pơ-rô- ina-xơ, Bô-xơ. Không ai có thế chia rẽ con một nhà. không ai có thể chia rẽ róc Pháp, thì c ũ n s khòiig ai có thê chia rẽ nước Việt Nam ta." ("ư)i tìíyéiì há V('n (¡1(01' dem sau khi di Fliáp vể”. Tíìp 4, tr. 418-419) - H iẹp dịnìì S(/ l>ộ 6-3-1946 V('i T ạ m icức 14-9-1946 - ..."Việc điều đình giữa Chíĩih phủ Việt Nam và Chính phủ láp đã đi đến một kết quá đáu tiẽii là hai bèn đình chiến ngay ; inở đườii? c h o nhữiig cuộc đàm pháii chính thức sau này. ối với nước V^iệt N am ta, sự ký kết đó có một kết quả hay là rức Pháp đã thừa Iihận Iiước Việt N am là một nước tự chủ". l'Tliif iỊib' íỉồiìịị hào Nam Bộ. chiến sĩ à tidì ru\ẽh và Uý han lừinh chính Nam B(>". Tập 4. tr. Ị 99) - "...Một là cả hai bêĩi đểu muốn cho người Pháp và ngirời ệ( được làm ăn dễ dàng. Hai là Iigười Pháp và người Việt 127
đéu Iiahĩ rằng hai dàii tộc đã khó chịu với nhau k h á lâu rồi, giờ là lúc nèii đi đến chồ bắt tav nhau. Ba là Hội Iiíĩhị Phôiigteiinơbôlơ chưa kết thúc, còn cẩn phải tiếp tục, bản Tạin ước ấy chíiìh là đế làm công việc hội nghị sau đ ây được dễ dàiig". i'T rd lòi pliỏni> vàn các nli('i Ix'io \ 'iệt Nam. Fliáp vciTniníỊ Hoa". Tập 4, tì'. 413) - ..."Vì muốn tỏ lòng tin vào nước Pháp mới, và sự thành thực của Iihữĩig người đại diện cho Chính phủ Pháp, vì till vào sự hoàn toàn độc lập tương lai của nước nhà, tôi c ù n g Chính phủ ta ký bản Hiệp định sơ bộ với Chính phủ Pháp. C húng ta đã ký, thì chúng ta quyết thành thực làm đú ng theo bản Hiệp định. Song m uốn đi đến kết quả hòa hảo cho hai dân tộc, thì phía Pháp cũng phải thành thực làm đúiig theo bản Hiệp định ấy." ("Uỉi kên ị
Chúiisĩ ta cán hòa bình đe \â v ciưiie nước nhà. cho nèii chiìiia la đã ép !òna mà nhàn nhưoiie đế ỵiữ hòa bìiih. Dù tiiưc dân Pháp dã bội ước, đã ízà\ chiên rranh. Iihưiis sẩn mót Iiãm tam liòa bìiili đã cho cliúiio; ta thòi 2 ÌỜ đé xày dưii 2 lưc lưưiig cân baii. Khi Pháp đã cỏ ý sà_\ chièn tranh, c h ú n g ta k h ỏ n s thế Iihịn luìa lliì cuỏc kháiis chiếii loàn quốc bắt đầu". ( " B á o c á n ( iìín li t!'ị tạ i Đ ụ ì h ộ i (ỉạ i h ié ii toàn c/itdc lầ n ĩl i ứ II Đ á iiíỊ L a o (lộ iìỊỉ \ 'iệi i\< iiìi". T ậ p ô . r r . 162) Cuñe kỉìcing chiên toìni quác bùng nỏ "Lòi kêu soi toàn quốc k h á n s chiến" - "Chúim ta m uốn hòa bìiih. chúns, ta phái I i h á i i nhượng. N h ư n s chúiiiz ta c àn a Iihàn nliượnỵ. thực dàn Pháp càng iấii tới, chiìiia q u \ è ì tàm cướp luróc ta lán nữa ! Kliỏii" ! Chúim ta thà hy sinli tất cả, chứ Iihất đinh k h ò iig chịu inat niíóc. nhất định khỏiia chịu lòm ĩiò Ịệ. ... Chúiig ta phải đứiiiĩ léii ! Bất kỳ đàn ỎIIS, đàii bà. bất kv Iigười già, người tré, khôiig chia tôn giáo, đàrie phái, dâii tộc. Hễ là người Việt Nam thì phái đứiig lên đánh thực dàn Pháp đẽ CIRI T ổ quốc. Ai có súiig dìiiie sứiig, ai có gươm dùng 2,uơm, k h ô n e có gưưm thì dùiia cuốc thuốiig, gậy gộc. Ai cũiig phái ra sức chốiig thực dân Pháp LỨLI nước. ... G iờ cứu Iiước đã đếĩi. Ta phái hy sinh đến giọt máu cuối cùiig, đè giữ gìn đất Iiước. 29
Dù nhái aiaii lao k h á n e chiến. Iilnriie \ổ i mõt lòiiR t iên I C- C * _ • « - - quvết hv siĩìh, th ã n s lợi íihấì định vể dâiì tộc ta...”. i"U)i kén ĩoàiì (/HOC klìáỉì!^ clrriì". Tập 4.ĩr. 4S(}} - ĐỉùyỊì\ị l o i k lì ủ i ì ^ i'lìiê)ì - " T a phái hiếu \ à phải cho dân hiếu răiis : C uộc kháiie chiến sẽ rất ^ay s o cưc khố. Dù địch th ua đến 99% , nó cĨHig rán sức cãii [ạị. Vì nó ihất bại ở Việt N am , thì toàn bộ cơ nehiệp đè quốc IIÓ sẽ tan hoang. ... Vì vậy. ta phải có, và phải làin cho dân ta có T in tủm và Q ii\ế t táni. D ù n g iời lẽ giản đơn. rõ rệt mà RÌái thích cho quần chiing. C ố rán sức qua khỏi mùa đô ng lạnh lẽo. thì ta sẽ gặp m ùa xuân. Q u a trận khủng bố ráo riết của địch, thì ta sẽ thắng lợi. T ổ chức du kích khắp nơi Tãiiẹ gia sán xuất khắp nơi Dù phải rút khỏi các thàiih phố, ta c ũ n e k h ô n g cần. Ta sẽ giữ tất cá thôn quê". ("CỎIIÍỊ việc k/iáii cáp hây í;ifY'. T ậ p 4 . tr. 4 3 3 - 4 3 4 ) "... Dù phải hy sinh bao nhiêu và thời ẹian k h á n g chiến đến bao giờ, c h ú n g ta cũng nhất định chiếu đấu đến cùng, đêìi bao g iờ lurớc Việl N am hũàii lơàii độc lộp và rhốiig Iiliất" (''Crih' (lán chúiiíỉ \ 'iệt Nam. dán chúiìiị Pháp, (làii chíiiiiỊ các mtòc (lồníỊ ìììiiìlì". Tập 4. n-.484j 130
"1 - Có neười hỏi? K h á n g chièn bao giờ thắiig lợi ^ "M uốn trị lứa phải dìiiig luíớc. Đ ịch m uốn tốc chiếti. tốc [hãii 2 - Ta lấy trườiiH kỳ kháiie chiến tri nó. thì đich nhất đinh thua, ta nhất địn h tháiie. 2 - Có Iiaười hỏi : Toàn dâii kháiig chiếii là thế Đáo'? ... Toàii dàn kháng chiến I i 2; h ĩ a là toàĩi cả dâti, ai c ũ n g đánh giặc, Bất kỳ đ à n ÔI12 đàn bà, người già con tré, ai c ũ n g tham gia kliáiis chiến". ("Hỏi và trả T ộị) 4. tr. 485) - "Địch âm mưu đánh clưrỊ) Iilioáiií^. C hú n g m uốn đ á n h m au, thãne mau, giải quyết m au, thì Đ ả n g và Chính phủ ta Iiêu iên khấu hiệu: Ti KỜiHỊ kỳ kháiii’ chiến. Địch âm m ưu chia lẽ , thì ta Iiêu lên khẩu hiệu: Đ o à n kết t o à lì (ỈÚII. T h ế là Iigay từ đầu, chiến lược ta đã thắng chiến lược địch". ("Báo cáo (iìiỉilì tiị tại Đại hội đại hiểu tocin quốc lần thứ // Đảng Lao (íộng Việt Nam". Tập 6. ỉr. 162-164) 4. Chiến thắng Việt Bắc thu đỏng 1947 - Â m » ì iú t địch t ấ n ('ỏníị V iệt Bắc "... C h ú n g m uốn k h ủ n g b ố nhân dân ta, tiêu diệt chủ lực ta, phá tan cơ q u a n ta. Lực liứ/ỉii' của địcli: C húng đ ộ n g viên 15.000 b inh sĩ tinh nhuệ nhất tro n g hải, lục, k h ô ng quân c ủ a chúng vào cuộc tấn :;ông này. 131
K ế lio ạ c lì của cíịcli: Chúng phóiig m ột gọng kìm khổng lổ phía Nam , từ Hà Nội thọc thẳng đêìi Phú Thọ lên Tuyên Quang, đến Chiêm Hóa. Một e ọ n e kìm k h ố n g lồ phía Bắc. từ Lạnẹ Sơn rượt thảiis lên Cao Bằnẹ, đến Bắc Cạn. Một mũi dùi k h ổ n g lổ từ Hà Nội chọc th ẳ n a vào vùne Thái N guyên, Bắc Cạn đế chặt Việt Bắc ra làm hai miếiig. Nhảy dù lung tung ở chợ Mới, chợ Đồn, c h ợ Chu, Đại Từ, Vũ Nhai và nhiều nofi khác. M ột đại đội quân từ Bắc Giang - Bắc Ninh đáiih tạt lên. T h ế là bốii phía thắt chặt, từ ngoài đánh vào, từ trong quét ra. Tlìời gian rủ a địch: Bọn quân phiệt thực dân định dùiis; cách đánh ào ạt, chóp nhoáng, bất thình lình, d ù n g cách "sét đánh ngang tai”, làm cho ta hoang rnang hoảng hốt, làm cho ta trở tay không kịp. Chúng định trong một tháng thì đánh tan V iệt Bắc. Rổi chúng k h o a n thai lập chính phủ bù n h ìn ”. ('Việt Bắc anh dilnọ;", Tập 5 Jr. 341-342) Q uân tu thắng lợi ♦’Oíí Sông_ TLíô; đay Jl^ xac. N gày 10-11-47, bộ đội Pháp kéo xu ống Sông Gầm. Bến thủy thì do quan tư Kergaravat và Petit chỉ huy. Bên bộ thì do quan b a Bruneau lãnh đạo. 132