Nhuong quyen thuong mai

Chia sẻ: Trần Nguyễn Băng Dương | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:41

Thêm vào BST

Báo xấu

200
lượt xem 80
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT NHƯỢNG QUYỀN THƯƠNG MẠI CHƯƠNG 2: FRANCHISING – XU HƯỚNG TẤT YẾU CHƯƠNG 3: KẾT LUẬN

Chủ đề:

nhượng quyền; nhuong quyen; franchising

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nhuong quyen thuong mai

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT NHƯỢNG QUYỀN THƯƠNG MẠI (FRANCHISING) Khái niệm: 1. Nhượng quyền kinh doanh về tổng thể là một phương pháp phân phối hàng hoá và dịch vụ mà trong đó, người có quyền, với một khoản thù lao, cho phép người nhận quyền độc lập tiến hành kinh doanh bằng cách sử dụng các dấu hiệu, chỉ dẫn thương mại, cũng như phương pháp, bí quyết kinh doanh của người có quyền, và dưới sự hướng dẫn, trợ giúp và kiểm soát chất lượng của người đó. Trong hoạt động nhượng quyền kinh doanh, người có quyền có thể trong cùng một thời gian cho phép nhiều pháp nhân khác nhau cùng sử dụng "quyền kinh doanh" của mình. Bằng cách đó, người có quyền có thể xây dựng được một mạng lưới, hệ thống phân phối hàng hoá, và nhờ đó, tối đa hoá được lợi nhuận. Với sự phát triển nhanh chóng của các hoạt động nhượng quyền kinh doanh, nhiều định nghĩa về nó đã được đưa ra. Do sự khác biệt về quan điểm và môi trường kinh tế, chính trị, xã hội giữa các quốc gia, nên các định nghĩa này thường khác nhau. Dựa trên sự khác nhau trong việc quản lý điều chỉnh các hoạt động nhượng quyền kinh doanh, có thể phân chia các nước trên thế giới thành bốn nhóm nước như sau: (I) Nhóm các nước với hệ thống pháp luật bắt buộc (hoặc khuyến khích sự tự nguyện) công khai chi tiết nội dung của thoả thuận nhượng quyền kinh doanh; (II) nhóm các nước với hệ thống pháp luật khuyến khích sự tự nguyện, công bố chi tiết nội dung của thoả thuận nhượng quyền kinh doanh; (III) nhóm các nước có luật cụ thể, điều chỉnh hoạt động nhượng quyền kinh doanh; (IV) nhóm các nước điều chỉnh hoạt động nhượng quyền kinh doanh theo luật về chuyển giao công nghệ. Để hiểu rõ hơn về nhượng quyền kinh doanh, chúng ta sẽ xem xét định nghĩa về nhượng quy ền kinh doanh tại bốn quốc gia đại diện cho từng nhóm nước nói trên, đó là: Mỹ, Châu Âu, Nga, Mê hi cô. Còn Hiệp hội nhượng quyền kinh doanh Quốc tế (The International Franchise Association), hiệp hội lớn nhất nước Mỹ và thế giới đã định nghĩa nhượng quyền kinh doanh như sau: "Nhượng quyền kinh doanh là mối quan hệ theo hợp đồng, giữa Bên giao và Bên nhận quyền, theo đó Bên giao đề xuất hoặc phải duy trì sự quan tâm liên tục tới doanh nghiệp của Bên nhận trên các khía cạnh như: bí quyết kinh doanh (know- how), đào tạo nhân viên; Bên nhận hoạt động dưới nhãn hiệu hàng hóa, phương thức, phương pháp kinh doanh do Bên giao sở hữu hoặc kiểm soát; và Bên nhận đang, hoặc sẽ tiến hành đầu tư đáng kể vốn vào doanh nghiệp bằng các nguồn lực của mình". Theo định nghĩa này, vai trò của Bên nhận quyền kinh doanh trong việc đ ầu tư vốn và điều hành doanh nghiệp được đặc biệt nhấn mạnh hơn so với trách nhiệm của bên giao quyền. Định nghĩa của Uỷ ban Thương mại Liên bang Hoa Kỳ (the US Federal Trade Commission - FTC) lại nhấn mạnh tới việc Bên giao quyền kinh doanh hỗ trợ và kiểm soát Bên nhận trong hoạt động. FTC định nghĩa một hợp đồng nhượng quyền kinh doanh là hợp đồng theo đó Bên giao: - Hỗ trợ đáng kể cho Bên nhận trong việc điều hành doanh nghiệp hoặc kiểm soát chặt chẽ phương pháp điều hành doanh nghiệp của Bên nhận. - Li-xăng nhãn hiệu cho Bên nhận để phân phối sản phẩm hoặc dịch vụ theo nhãn hiệu hàng hóa của Bên giao. Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 1
Yêu cầu Bên nhận thanh toán cho Bên giao một khoản phí tối thiểu. - Cộng đồng chung Châu Âu EC (nay là liên minh Châu Âu EU) lại định nghĩa nhượng quyền kinh doanh theo hướng nhấn mạnh tới quyền của Bên nhận, khi sử dụng một tập hợp quyền sở hữu trí tuệ. Mặc dù, ghi nhận vai trò của thương hiệu và hệ thống, bí quyết kinh doanh của Bên giao quyền, định nghĩa này không đề cập tới những đặc điểm khác của việc nhượng quyền kinh doanh. EC định nghĩa quyền kinh doanh là một "tập hợp những quyền sở hữu công nghiệp và sở hữu trí tuệ liên quan tới nhãn hiệu hàng hóa, tên thương mại, biển hiệu cửa hàng, giải pháp hữu ích, kiểu dáng, bản quyền tác giả, bí quyết, hoặc sáng chế sẽ được khai thác để bán sản phẩm, hoặc cung cấp dịch vụ tới người sử dụng cuối cùng". Nhượng quyền kinh doanh có nghĩa là việc chuyển nhượng quyền kinh doanh được định nghĩa ở trên. Luật Mêhicô đề cập tới lợi ích của việc nhượng quyền kinh doanh về mặt hỗ trợ kỹ thuật (technical assistance) và nhấn mạnh tới việc chuyển giao "kiến thức kỹ thuật" (technical knowledge) để bán sản phẩm, hoặc dịch vụ đồng bộ và có chất lượng. Luật sở hữu công nghiệp của Mêhicô có hiệu lực từ 6/1991 quy định: "Nhượng quyền kinh doanh tồn tại khi với một li-xăng cấp quyền sử dụng một thương hiệu nhất đ ịnh, có sự chuyển giao kiến thức công nghệ hoặc hỗ trợ kỹ thuật để một người sản xuất, chế tạo, hoặc bán sản phẩm, hoặc cung cấp dịch vụ đồng bộ với các phương pháp vận hành (operative methods), các hoạt động thương mại, hoặc hành chính đã được chủ thương hiệu (brand owner) thiết lập, với chất lượng (quality), danh tiếng (prestige), hình ảnh của sản phẩm, hoặc dịch vụ đã tạo dựng được dưới thương hiệu đó." Định nghĩa này phản ánh một phần quan điểm của Mêhicô là một nước đang phát triển có nhu cầu rất lớn trong việc nhập khẩu công nghệ và bí quyết kinh doanh từ nước ngoài. Ở Nga, thỏa thuận nhượng quyền kinh doanh được định nghĩa là "Sự nhượng quyền thương mại" (commercial concession). Chương 54, Bộ luật dân sự Nga định nghĩa bản chất pháp lý của "sự nhượng quyền thương mại" như sau: "Theo Hợp đồng nhượng quyền thương mại, một bên (bên có quyền) phải cấp cho bên kia (bên sử dụng) với một khoản thù lao, theo một thời hạn, hay không thời hạn, quyền đ ược sử dụng trong các hoạt động kinh doanh của bên sử dụng một tập hợp các quyền độc quyền của bên có quyền bao gồm, quyền đối với dấu hiệu, chỉ dẫn thương mại, quyền đối với bí mật kinh doanh, và các quyền độc quyền theo hợp đồng đối với các đối tượng khác như nhãn hiệu hàng hoá , nhãn hiệu dịch vụ,.." Tương tự như định nghĩa của EU, định nghĩa của Nga nhấn mạnh tới việc Bên giao chuyển giao một số quyền sở hữu trí tuệ độc quyền cho Bên nhận để đổi lấy những khoản phí nhất định, mà không đề câp đến vai trò, nghĩa vụ của bên nhận. Tất cả các định nghĩa về nhượng quyền kinh doanh trên đây đều dựa trên quan điểm cụ thể của các nhà làm luật tại mỗi nước. Tuy nhiên, có thể thấy rằng các điểm chung trong tất cả những định nghĩa này là việc một Bên độc lập (Bên nhận) phân phối (marketing) sản phẩm, hoặc dịch vụ dưới nhãn hiệu hàng hóa, các đối tượng khác của các quyền sở hữu trí tuệ, và hệ thống kinh doanh đồng bộ do một Bên khác (Bên giao) phát triển và sở hữu; để được phép làm việc này, Bên nhận phải trả những phí và chấp nhận một số hạn chế do Bên giao quy định. Theo quan điểm của 1 tác giả Việt Nam, nhượng quyền kinh doanh tại Việt Nam được định nghĩa như sau: “Nhượng quyền kinh doanh là một hoạt động thương mại, trong đó một bên (người có quyền ), với một khoản thù lao, cho phép bên kia (người nhận quyền) quyền độc lập phân phối hàng hoá và dịch vụ theo phương thức và hệ thống được xây dựng, bởi người có quyền và với sự kiểm soát và trợ giúp đáng kể Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 2
và thường xuyên của người có quyền; và quyền được sử dụng một tập hợp các quy ền độc quyền, gắn liền với hệ thống nói trên, như quyền đối với các chỉ dẫn thương mại, quyền đối với bí mật thương mại, quyền đối với nhãn hiệu hàng hoá, nhãn hiệu dịch vụ...” Định nghĩa này được xây dựng với mục đich xác định rõ: - Phạm vi điều chỉnh: điều chỉnh các hoạt động phân phối hàng hoá và dịch vụ, không điều chỉnh các hoạt động liên quan đến li xăng công nghiệp ( li xăng pa tăng...). - Trách nhiệm của bên có quyền: phải có phương thức và hệ thống, phải có sự kiểm soát và trợ giúp đáng kể và thường xuyên nhằm bảo đảm chất lượng hàng hoá và dịch vụ do bên nhận quyền cung cấp, phải có và cấp quyền sử dụng các đối tượng s ở h ữu trí tuệ. - Trách nhiệm của bên nhận quyền; hoạt động kinh doanh độc lập và chịu trách nhiệm về hoạt động của mình Cũng có thể hiểu một cách nôm na về hoạt động nhượng quyền thương mại như sau: bên nhượng quyền trao cho bên nhận quyền sử dụng mô hình, kỹ thuật kinh doanh, sản phẩm dịch vụ dưới thương hiệu của mình và nhận lại một khoản phí hay % doanh thu trong thời gian nhất định. Nội dung nhượng quyền: 2. Các quyền được nhượng: 2.1. Bao gồm quyền sử dụng: - Các bí quyết nghề nghiệp; - Cách thức tổ chức bán hàng, - Cung ứng dịch vụ; - Tên thương mại; - Nhãn hiệu hàng hóa, dịch vụ; - Khẩu hiệu kinh doanh; - Biểu tượng của bên nhượng quyền - Quyền sử dụng các trợ giúp khác để bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ. 2.2. Các bên tham gia. Có 2 nhóm chính tham gia vào hình thức kinh doanh nhượng quyền, gồm có bên bán hay cho thuê (franchisor: cá nhân hoặc doanh nghiệp cho thuê quyền kinh doanh, bao gồm cả thương hiệu và hệ thống sản xuất, quản lý) và bên mua hay thuê (franchisee: người thuê lại quyền đó). Các quy định về Phí nhượng quyền. 2.3. Quyền kinh doanh đó được bên bán (franchisor) bán cho bên mua (franchisee) để thu về một số tiền ban đầu, thường gọi là phí gia nhập hay Phí nhượng quy ền (franchise fee). Số tiền này phải giao ngay sau khi hợp đồng được ký kết. Hợp đ ồng nhượng quyền (franchise agreement) này sẽ chi tiết hoá tất cả những điều khoản ràng buộc và nghĩa vụ của cả bên mua và bên bán, cũng như thời gian hợp đồng có hiệu lực (thường là vài năm). Hợp đồng này sẽ được ký lại khi hết hiệu lực. Phí nhượng quyền ban đầu chỉ bao gồm quyền sử dụng tên và hệ thống sản xuất, điều hành, đôi khi bao gồm cả việc đào tạo theo chế độ, những thủ tục, tài liệu Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 3
hướng dẫn, và một số chi tiết phụ trợ khác. Phí này không gồm những thứ như: tài sản cố định, bàn ghế, bất động sản… Ngoài phí nhượng quyền, bên mua còn phải trả một loại phí khác gọi là Phí thành viên (royalty fees) hay những khoản thanh toán khác theo thỏa thuận để tiếp tục kinh doanh. Phần chi phí này thường được trích ra từ doanh thu bán hàng, nhưng cũng có thể là một khoản xác định. Tất cả những điều khoản này phải quy đ ịnh rõ trong h ợp đồng nhượng quyền. Phí này được sử dụng vào mục đích duy trì các loại dịch v ụ t ư vấn và hỗ trợ mà bên bán sẽ cung cấp cho bên mua. Bên bán cũng có thể cung cấp nguyên vật liệu trực tiếp cho bên mua. Ngân sách dành cho quảng cáo được chi trả định kỳ. Khoản tiền này thường được đưa vào tài khoảng chung để sử dụng vào chiến dịch quảng cáo hay khuy ến mãi của cả hệ thống trên phạm vi địa phương hay toàn quốc. Quy định: những ràng buộc của hợp đồng Thành công của hầu hết các đơn vị nhượng quyền đều dựa trên hệ thống hoạt động, những phương thức và sản phẩm có sẵn. Chính vì thế, công ty nhượng quyền buộc phải bảo vệ những thông tin mang tính độc quyền cũng như thương hiệu của mình. Để thực hiện điều đó, họ đặt ra những điều khoản ràng buộc trong hợp đồng, nhằm chi phối những hoạt động của các đơn vị được nhượng quyền. Ví dụ, một trong những điều khoản ràng buộc thường thấy là bên mua quyền không được thành lập hay điều hành bất cứ cơ sở nào khác thuộc lĩnh vực kinh doanh tương tự trong thời hạn hợp đồng còn hiệu lực. Điều khoản này gọi là “chống c ạnh tranh trong thời hạn hiệu lực của hợp đồng” (in-term non-competition covenants). Cũng có trường hợp bên bán quyền ngăn cấm bên mua kinh doanh ngành hàng tương tự kể cả sau khi hợp đồng đã hết hiệu lực bằng điều khoản “chống cạnh tranh giai đoạn hậu hiệu lực của hợp đồng” (post-term non-competition covenants). Mỗi địa phương đều có những ràng buộc riêng trong hợp đồng về vấn đề chống cạnh tranh. Thông thường, hợp đồng với điều khoản chống cạnh tranh trong thời gian hiệu lực được sử dụng nhiều hơn so với hậu hiệu lực. Quy định về những bí mật kinh doanh 2.4. Bí mật kinh doanh thường được coi là yếu tố sống còn đối với thành công của một công ty. Một nguyên tắc được ngầm hiểu là bên mua quyền phải tuy ệt đối giữ bí mật này. Việc này không những bảo vệ cho bên nhượng quyền, mà còn đảm bảo cho vốn đầu tư cá nhân của bên được nhượng quyền. Những lợi ích từ nhượng quyền thương mại: 2.5. Nhượng quyền thương mại có khả năng đem lại lợi ích cho nhiều phía. a. Với bên nhượng quyền kinh doanh: - Franchising đem lại hệ thống kinh doanh rộng khắp; khả năng chếim lĩnh thị trường; phát triển nhanh hệ thống kinh doanh . - Franchising là phương tiện quảng bá hình ảnh nhanh và có hiệu quả. - Thông qua franchising, danh tiếng và uy tín của bên chuyển nhượng cũng như đối tượng chuyển nhượng tăng nhanh, giá trị tài sản vô hình phát triển bền vững, tăng khả nang cạnh tranh của cả doanh nghiệp nhượng và nhận quyền . - Bên cạnh đó chi phí đầu tư và phát triển kinh doanh thấp, giảm thiểu rủi ro trong kinh doanh.Mặc dù có phạm vi hoạt động rộng, DN nhượng quyền vẫn Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 4
có khả năng kiểm soát được quá trình phân phối, chất lượng sản phẩm, dịch vụ thông quacác nguyên tắc, quy tắc, thoả thuận của franchising. b. Với bên nhận chuyển nhượng, đặc biệt là những doanh nghiệp mới kinh doanh, NQTM là con đường thâm nhập vào một thị trường chuyên nghiệp nhanh nhất, ít rủi ro nhất vì: - Có sẵn một thương hiệu nổi tiếng: đa số những thương hiệu franchisise đã được thị trường chấp nhận và có tiếng tăm. - Xác suất thành công cao: xác suất thành công của các DNNQTM cao hơn rất nhiều so với các doanh nghiệp mới bắt đầu kinh doanh lần đầu mà thương hiệu thì chưa ai biết đến. - Được sự hỗ trợ tối đa từ chủ thương hiệu: các hỗ trợ như về việc tuyển dụng, đào tạo năng lực, thiết kế cửa hàng, quảng cáo và tái đào tạo.Đ ặc biệt là người nhận NQTM sẽ được hưởng lợi trực tiếp từ chuỗi franchise đã được tạo dựng và kinh doanh hiệu quả bởi chủ thương hiệu. - Dễ vay vốn ngân hàng: do xác suất thành công cao hơn nên các ngân hàng thường tin tưởng .Nói cách khác, hầu như tất cả các DN kinh doanh NQTM lớn trên thế giới đều chủ động đàm phán, thuyết phục các ngân hàng ủng hộ các đối tác bằng cách cho vay với lãi suất thấp. Những rủi ro: 2.6. Trong khi dự báo về khả năng bùng nổ phương thức nhượng quyền kinh doanh, một phương thức có tỷ lệ thành công trên thế giới hơn 90%, thì NQTM vẫn có những rủi ro được khuyến cáo để DN có những công tác chuẩn bị như : - Doanh nghiệp cần tìm hiểu kỹ mức độ thành công, mức độ hỗ trợ của DN nhượng quyền thương mại cho người nhận nhượng quyền vì một người nhượng quyền thương hiệu tốt sẽ giúp người nhận quyền yên tâm về các vấn đề kỹ thuật, công nghệ… - NQKD ở các nước thường quy định cung cấp đầy đủ thông tin và nộp hồ sơ nhượng quyền kinh doanh cho các cơ quan của chính phủ để đảm bảo quyền lợi của người nhận nhượng quyền kinh doanh. Xây dựng và vận hành một doanh nghiệp nhượng quyền thương mại: 3. Một DN NQTM được xây dựng và vận hành theo cách hơi khác với một DN tư nhân thông thường. - Tính hệ thống : tính hệ thống là điểm mạnh của các doanh nghiệp NQTM và được chuyên nghiệp đến mức cao nhất để đảm bảo hiệu quả kinh doanh tối đa,đây là yếu tố quyết định sự thành bại của doanh nghiệp NQTM.Những doanh nghiệp tư nhân vừa và nhỏ hoạt động độc lập thường không đáp ứng được yêu cầu này. - Xây dựng : sẽ không mất quá nhiều công sức cho việc xây dựng một doanh nghiệp NQTM vì thực ra, mô hình của doanh nghiệp này đã được chủ doanh nghiệp xây dựng rất bài bản và ngày càng hoàn thiện qua quá trình mở rộng mạng l ưới kinh doanh của mình.Chủ thương hiệu sẽ áp đặt hệ thống mà họ đang vận hành vào một DNNQKD mới.Việc này bao gồm các công đoạn: - Vận hành: việc vận hành doanh nghiệp NQKD phức tạp hơn công đoạn xây dựng. Chủ thương hiệu sẽ cử chuyên viên xuống hỗ trợ doanh nghiệp nhượng quyền kinh doanh trong thời gian đầu để đảm bảo hệ thống hoạt động trơn tru. Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 5
CÔNG VIỆC NGƯỜI THỰC HIỆN - Ký hợp đồng hợp tác kinh doanh - Chủ thương hiệu và người được NQKD - Tìm địa điểm xây dựng/thuê mặt bằng - Người được NQKD kinh doanh - Tuyển dụng nhân sự - Người được NQKD - Huấn luyện nhân sự - Chủ thương hiệu - Xin giấy phép kinh doanh - Người được NQKD - Thiết kế và xây dựng cửa hàng/điểm - Chủ thương hiệu kinh doanh - Chủ thương hiệu và người được NQKD - Thông tin và quảng cáo Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 6
CHƯƠNG 2: FRANCHISING – XU HƯỚNG TẤT YẾU FRANCHISING TẠI VIỆT NAM: I. Hoạt động nhượng quyền kinh doanh được coi là khởi nguồn tại Mỹ, vào giữa thế ký 19, lần đầu tiên trên thế giới. Hiện franchising đã xuất hiện ở mọi khu vực trên thế giới và tại đa số các quốc gia với 16.000 hệ thống trên toàn cầu. Nhượng quy ền thương mại là phương thức kinh doanh được các tập đoàn lớn trên thế giới, đặc biệt trong lĩnh vực phân phối, dịch vụ sử dụng. Hiện nay, hoạt động nhượng quyền đã có mặt tại 160 nước trên thế giới với tổng doanh thu lên tới 18,3 tỷ USD năm 2000. Ở Việt Nam, hoạt động nhượng quyền kinh doanh đang phát triển rất nhanh. Khởi đầu từ những năm 1990, với sự tham gia của các doanh nghiệp trong và ngoài nước, các hoạt động đó đã có doanh số 1,5 triệu USD vào năm 1996, trên 4 triệu USD vào năm 1998, và từ đó đến nay liên tục phát triển với tốc độ tăng trưởng dự báo 15- 20%/năm. Các hệ thống nhượng quyền kinh doanh toàn cầu như: Kentucky, Burger Khan, Five Star Chicken, Jollibee, Carvel, Baskin Robbins, Texas Chicken, Kentucky Fried Chicken, Hard Rock Cafộ, Chili's, đã đầu tư vào Việt Nam sau khi thành công tại các thị trường lân cận như: Nhật Bản, Indonexia, Đài loan, Trung quốc, Thái lan, Philippin. Các hệ thống khác như Dunkin Donuts and McDonald's hiện đã kết thúc giai đoạn nghiên cứu thị trường. Cùng với sự đầu tư vào Việt Nam của các hệ thống toàn cầu, các hệ thống nhượng quyền kinh doanh của Việt nam cũng đã được hình thành và phát tri ển như: Cà phê Trung nguyên, Qualitea,... Đặc biệt, Cà phê Trung Nguyên đã xây dựng được một hệ thống kinh doanh trên toàn bộ Việt Nam và đang mở rộng ra nước ngoài. Đến thời điểm này, đã có 3 doanh nghiệp trong nước thực hiện nhượng quy ền thương mại là Cà phê Trung Nguyên, bánh Kinh Đô và Phở 24; ngoài ra còn có 6 nhà bán lẻ nước ngoài đang hoạt động tại VN là Bourbon Group, Metro Cash&Carry, Lotteria, KFC, Medicare, Parkson. Với những ưu thế như chính trị ổn định, tỷ lệ người biết chữ cao, thị trường trẻ với 70% dân số dưới 30 tuổi, sức mua ngày càng tăng, VN đang có nhiều lợi thế để thực hiện các hoạt động nhượng quyền thương mại. Ông Luke Kim, Giám đốc Công ty A.S Louken của Singapore cho biết hầu hết các thương hiệu trên thế giới nhượng quyền thành công tại Singapore như thương hiệu giày da thời trang Charles & Keith, Chapter 2 và một số thương hiệu thức ăn nhanh như Break Talk, Cavana đều đang có ý định nhắm đến VN. "Thị trường VN đã bắt đầu chín muồi để các thương hiệu trong và ngoài nước áp dụng nhượng quyền thương mại", ông Luke Kim nhận xét. Bà Vũ Kim Hạnh, Giám đốc Trung tâm xúc tiến thương mại và đầu tư TP.HCM (ITPC) cho biết mới đây tập đoàn bán lẻ Wall Mart của Mỹ đã sang làm việc với ITPC để tìm hiểu đầu tư vào thị trường VN dưới dạng nhượng quyền thương mại. Mặc dù được coi là mới du nhập vào Việt Nam, song điều đáng ngạc nhiên là phương thức này đã có mặt và được áp dụng tại 70 hệ thống kinh doanh trên các lĩnh vực khác nhau, với hệ thống mạng lưới các cửa hàng hoạt động hết sức có hiệu quả trên khắp Việt Nam. Đó là kết quả của một nghiên cứu mới đây do Hệ thống Nh ượng quyền thương mại thế giới thực hiện. Cũng như các nước đang phát triển khác, Việt Nam hoàn toàn có thể đưa vào áp dụng một cách hữu hiệu phát kiến này như là một quy luật tự nhiên của quá trình mở cửa và đổi mới nền kinh tế theo cơ chế thị trường, cũng như có thể phát triển nó một cách bài bản và đúng hướng để phục vụ mục đích tă.ng trưởng kinh tế và tối ưu hóa hiệu quả hoạt động thương mại trong tương lai. Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 7
Hình thức kinh doanh của Cà phê Trung Nguyên và Công ty Bánh ngọt Kinh Đô được ông Terry đánh giá là ví dụ điển hình cho việc áp dụng khá thành công ph ương thức nhượng quyền kinh doanh tại Việt Nam hiện nay. Theo ông, đây có thể coi là mô hình thu nhỏ của tập đoàn kinh doanh đồ ăn nhanh nổi tiếng của Mỹ là McDonald, v ới đúng hình thức là nhân bản các cửa hàng bán hàng theo nguyên mẫu có sẵn thông qua việc nhượng quyền kinh doanh của công ty (có thể tạm gọi là "công ty mẹ") cho các cửa hàng ở cấp thấp hơn tại các khu vực địa lý khác nhau (là bên nhận quy ền kinh doanh) để tạo thành một chuỗi phân phối. Theo ông Terry, bằng cách liên kết như vậy, cả bên nhượng và bên nhận quyền kinh doanh đều có lợi và quan trọng hơn nữa là có thể cùng hợp sức cạnh tranh với các công ty lớn trong cùng lĩnh vực hoạt động. Do đó, hình thức này rất phù hợp với Việt Nam cũng như các nước đang phát triển nói chung, vốn là những quốc gia đang rất cần tập hợp nguồn lực từ các doanh nghiệp vừa và nhỏ để nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, một điều đáng quan tâm là, cũng như tất cả các phương thức kinh doanh khác đang hiện hữu trong nền kinh tế, nhượng quyền kinh doanh cũng có thể phát sinh những tác động tiêu cực tới môi trường kinh doanh nếu như nó được phát triển một cách tự do, thiếu kiểm soát và nhất là thiếu sự giám sát, quản lý từ phía Nhà nước. Điều đáng nói là nhượng quyền kinh doanh vẫn là một khái niệm mới đ ối với các nhà làm luật, các quan toà, cũng như cộng đồng kinh doanh Việt Nam. Trong tất cả các văn bản pháp lý hiện hành, chỉ có duy nhất một cụm từ đ ề cập đ ến khái ni ệm này trong điều 4.1.1 Thông tư 1254/BKHCN/1998 của Bộ Khoa học công nghệ và môi trường được ban hành nhằm hướng dẫn chi tiết việc thực hiện Nghị định 45/ND-CP về chuyển giao công nghệ. Toàn văn như sau: Việc phân cấp phê duyệt Hợp đồng quy định tại Điều 32 Nghị định 45/1998 được hiểu như sau: Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường phê duyệt: "Các hợp đồng với nội dung cấp li xăng, sử dụng nhãn hiệu hàng hoá, kèm theo các bí quyết sản xuất, kinh doanh được chuyển giao từ nước ngoài vào Việt Nam có giá trị thanh toán cho một Hợp đồng trên 30.000 USD (hợp đồng cấp phép đặc quy ền kinh doanh - tiếng Anh gọi là franchise)" Có thể thấy, khái niệm về hợp đồng nhượng quyền kinh doanh được mô tả ở trên không thể hiện được rõ bản chất của nó, mà chỉ nhằm tháo gỡ tạm thời các vấn đề nảy sinh trong quá trình thực hiện Nghị định 45/ND-CP về chuyển giao công nghệ. Ngoài ra, Thương nhân Việt Nam và thương nhân nước ngoài hoạt động thương mại tại Việt Nam muốn nhượng quyền thương mại phải đăng ký với Bộ Thương mại. Hợp đồng nhượng quyền thương mại phải được lập thành văn bản hoặc các hình thức khác có giá trị pháp lý tương đương và phải được đăng ký với Bộ Thương mại. Mô hình nhượng quyền trên thế giới đã được áp dụng rất phổ biến trên nhiều loại hình kinh doanh và nhiều hình thức khác nhau. Tuy nhiên tại Việt Nam, hoạt động nhượng quyền vẫn còn chưa phát triển mạnh. Để đánh giá cơ hội hoạt động nhượng quyền trong nhiều lĩnh vực khác nhau, Lantabrand.com đã rút gọn và đưa ra nhận xét với 40 loại hình phù hợp nhất cho các doanh nghiệp Việt Nam . Doanh nghiệp của bạn phù hợp với loại hình nhượng quyền nào? Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 8
Loại hình sản phẩm dịch vụ Khuyến nghị của LANTABRAND STT Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 9
Hiện vẫn chưa có thương hiệu nổi tiếng Cửa hàng kẹo nhưng các cửa hàng tham gia lĩnh vực này Candy, pop corns and , bắp rang, 1 cần xem xét nhượng quyền là cơ hội lớn snacks bánh snack kinh doanh cho mình. Các cửa hàng cho thuê băng đĩa cần xem Cửa hàng Video / audio sales and mô hình nhượng quyền như là một con 2 bán / thuê đường ngắn nhất để mở rộng loại hình rental băng đĩa này. Rất nhiều dịch vụ đặt , giao tặng và trang Cửa hàng bán trí hoa hiện nay có thể mở rộng mô hình 3 Florist Shops hoa bằng nhượng quyền. Thônq qua kinh doanh chuyên về 1 mặt Cửa hàng bán hàng sẽ là lợi thế lớn giúp thương hiệu lẻ chuyên 4 Retail stores: specialty trở nên mạnh hơn và dễ nhượng quyền dụng hơn. Đáp ứng nhiều nhu cầu của khách hàng Cửa hàng bán và chú trọng vào sự tiện lợi , vào giá cả. 5 Retail stores: variety lẻ đa dụng Việc nhượng quyền mở rộng tính qui mô và tính kinh tế cho hệ thống cửa hàng này. Kinh Đô đã rất thành công và hiện nhân Cửa hàng rộng mô hình nhượng quyền cho các cửa 6 Food : pastry, baked bánh ngọt hàng tiếp theo, tuy nhiên thị trường này vẫn còn rất lớn Các cửa hàng kem tại VN hiện nay đều Cửa hàng Food: ice-cream, đang nỗ lực chuẩn hoá hình ảnh để chuẩn 7 kem, sữa chua yoghurt bị lên kế hoạch nhượng quyền cho mình. Một số cửa hàng lớn hiện nay chi phối thị Cửa hàng mắt trường mắt kính và đang chuẩn bị cho 8 Stained glass kính việc nhượng quyền trong tương lai gần. Do việc đầu tư vào cửa hàng nội thất đòi Cửa hàng nội hỏi chi phí cao, nhượng quyền để huy 9 Home furnishing thất động vốn là 1 phương thức hữu hiệu khi muốn mở rộng qui mô của mình. ALO trà đã rất thành công trong việc phát Cửa hàng sinh Vitamin and mineral triển nhân rộng mô hình cửa hàng nước 10 tố - vitamin stores giải khát nhanh. Mô hình các cửa hàng nhỏ nhưng dịch vụ Cửa hàng tạp tốt ( như 7ELEVEN trên thế giới) sẽ có 11 Convernience Stores hoá mặt và nhân rộng nhờ nhượng quyền. 12 Cho thuê quần Formal / wedding wear Đây là dịch vụ đáng xem xét vai trò của áo cưới - dự rental nhượng quyền vì nó đáp ứng nhu cầu tiệc thiết thực và có thể nhân rộng nhanh Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 10
chóng. Việc thuê mướn trang thiết bị sẽ phục vụ nhu cầu sử dụng trong ngắn hạn, và việc Cho thuê trang 13 Rental equipment thiết bị mở rộng các cửa hàng cho thuê sẽ làm tăng tính qui mô và hiệu quả cho họ. Dịch vụ này phát triển mạnh ở các khu đô Cho thuê xe - Auto rentals - thị và do đó việc nhượng quyền rất khả 14 Dịch vụ về xe Automotive services thi. Các cửa hàng photosticker ( chụp lấy ngay) mọc lên rất nhanh, cũng với các 15 Chụp hình dịch vụ tương tự, hứa hẹn mô hình Photography nhượng quyền như cơ hội phát triển mạnh. Mức sống ngày càng cao khiến dịch vụ Dịch vụ chăm này phát triển mạnh, nhượng quyền là cơ 156 Children's services sóc trẻ em hội giúp bạn nhân rộng mô hình kinh doanh này. Phát triển mạnh. Hiện nay mỗi tài xế taxi Dịch vụ được xem như một người nhận quyền 17 Transposrtation services chuyên chở phải đáp ứng được những yêu cầu của bên nhượng quyền. Dịch vụ giới Các trung tâm việc làm hiện nay cần xây 18 thiệu việc dựng uy tín và hình ảnh tốt trước khi bắt Employment servces đầu nhượng quyền kinh doanh. làm Các khu đô thị mới và các khu nhà cao cấp Dịch vụ giúp mọc lên sẽ là mảnh đất màu mỡ cho dịch 19 Maid services việc nhà vụ này phát triển và nhân rộng bằng nhượng quyền. Sự bùng nổ đô thị sẽ giúp dịch vụ này phát triển mạnh, việc nhượng quyền chỉ Dịch vụ kho cần có hệ thống thương hiệu và có chiến 20 Storage services bãi lược phát triển hợp lý để nhân rộng mô hình. Đưa sự tiện lợi lên hàng đầu, có thể thông qua thương mại điện tử để phát Dịch vụ mua triển và nhân rộng mô hình này. Nhượng 21 Shopping services sắm quyền sẽ dựa trên một hệ thống dịch vụ mạnh hỗ trợ KH. Các dịch vụ thể hình, dịch vụ massage, Dịch vụ sức spa hiện nay đang phát triển rất mạnh và 22 Health services khoẻ cần kiểm soát thương hiệu trước khi nhượng quyền. Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 11
Viễn thông đang được mở rộng cùng với Dịch vụ viễn Telecommunications sự hỗ trợ của chính phủ, và nhượng 23 quyền để phát triển mô hình viễn thông thông services sẽ là bước kế tiếp của thị trường này. Chưa phát triển một hệ thống dữ liệu đủ 24 Đại lý du lịch Travel agencies mạnh để thiết lập và kiểm soát việc nhượng quyền. Việc tập trung vào 1 hoặc vài món ăn nổi Thức ăn bật sẽ giúp mô hình nhượng quyền càng 25 Food: specialties thuận lợi hơn. KFC, phở 24 là 1 ví dụ nhanh thành công. Ngành đang phát triển mạnh đáp ứng nhu Giải trí: thể Recreation: sports, cầu của thị trường và cơ hội nhân rộng 26 thao, dịch vụ services mô hình bằng nhượng quyền là rất lớn Chú trọng xây dựng thương hiệu và đẩy mạnh qui mô, vì vậy cơ hội để phát triển Laundry and dry 27 Giặt ủi nhượng quyền rất lớn nếu chuẩn bị kĩ cleaning lưỡng từ đầu. Mọc lên rất nhiều nhưng chưa chú trọng In ấn / đến việc xây dựng thương hiệu và kế 28 Printing / photocopying hoạch nhượng quyền để nhân rộng mô photocopy hình của mình. Mô hình nhượng quyền được áp dụng rất phổ biến trên thế giới đối với loại hình Khách sạn và này, vì các khách sạn không chỉ có thương 29 Hotels and motels phòng trọ hiệu mà còn là mô hình quản lý chuyên nghiệp. Các cửa hàng mỹ phẩm và chăm sóc sắc đẹp sẽ dựa vào uy tín và "bí quyết công 30 Mỹ phẩm Cosmetics nghệ" , một trong những yếu tố cần thiết để thành công của nhượng quyền. Đòi hỏi chi phí cao, nhượng quyền để huy 31 Nữ trang động vốn là 1 phương thức hữu hiệu khi Jewellery muốn mở rộng qui mô của mình. Nhà hàng thức ăn nhanh được xem là khai sinh cho mô hình nhượng quyền, vì đây là 32 Nhà hàng Food: restaurants 1 trong những lợi thế lớn của ngành này. Nhượng quyền là mô hình kinh doanh hiệu quả đối với các nhà sách, giúp cửa 33 Nhà sách Book Stores hàng sách đạt được lợi thế về qui mô. Là mô hình nhựợng quyền phát triển đầu 34 Quán cà phê, Coffee and drink shop nước giải tiên và nhân rộng nhất tại Việt Nam , với Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 12
các thương hiệu lớn như Trung Nguyên, Highland ,.. hứa hẹn nhiều cơ hội kinh khát doanh nhất. Đây là ngành phát triển mạnh, việc Quần áo và nhượng quyền có kiểm soát sẽ mở rộng 35 Clothing and shoes giày dép và nâng cao hình ảnh của thương hiệu. Các trường ngoại ngữ, các trung tâm đào Sản phẩm và Education Products and tạo mọc lên như nấm nhưng chưa được 36 dịch vụ giáo chuẩn hoá , cần đi vào bài bản và có kiểm Services dục soát hơn. Hiện nay phần lớn tiệm thuốc tây chưa Tiệm thuốc có thương hiệu và hệ thống chuẩn hoá 37 Drug Stores --> nhượng quyền là cơ hội kinh doanh tây lớn Chưa thật sự quản lý được thương hiệu 38 Tiệm uốn tóc Hair salons nên vẫn còn chần chừ trong việc nhượng quyền. Chỉ tập trung vào giá chứ chưa chú ý xây Thiết bị gia dựng thương hiệu cho mình, vì thế 39 Home appliancaes dụng nhượng quyền đòi hỏi có thời gian. Các dịch vụ mua bán, sửa chữa và bảo Vi tính/ Điện Computer / electronics hành vi tính / điện tử có thể sử dụng mô 40 tử hình nhượng quyền rất tốt. Việt Nam đang được các chuyên gia nước ngoài đánh giá là một thị trường lý tưởng của hoạt động bán lẻ. Trong vài năm tới, hoạt động này sẽ bùng nổ với sự đổ bộ của nhiều nhãn hiệu trong và ngoài nước thông qua phương thức NQTM. Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 13
HỆ THỐNG NHƯỢNG QUYỀN TIÊU BIỂU: II. 1. KFC - KENTUCKY FRIED CHICKEN Giới thiệu về công ty KFC: 1.1. Thương hiệu KFC (Kentucky Fried Chicken) được thành lập bởi ông Harland Sanders. Hiện KFC là hệ thống nhà hàng phục vụ gà rán lớn nhất và nổi tiếng nhất trên thế giới với hơn 10.000 nhà hàng tại 92 quốc gia . KFC và hệ thống nhượng quyền đang tạo việc làm cho hơn 200.000 người trên toàn thế giới. KFC phục vụ hơn 4.5 tỉ miếng gà hằng năm và khoảng 7 triệu thực khách một ngày trên toàn thế giới. KFC bán được nhiều gà hơn bất cứ nhà hàng phục vụ thức ăn nhanh nào trên thế giới và chiếm lĩnh hơn 50% thị trường. Đã từng có lần, KFC bị làm khó từ các phong trào bảo vệ thú vật vì bị vu oan là phục vụ loại thịt gà... không lông không xương? Nhưng khó khăn ấy chưa là gì khi KFC phải đối mặt với một thách thức lớn hơn: dich cúm H5N1, viễn cảnh phá sản chỉ trong gang tấc. Đề cập đến dịch cúm gia cầm, ngay từ giai đoạn đầu khi đại dịch mới bùng phát, KFC đã lập tức triển khai kế hoạch tại "tâm dịch", tức những cửa hàng của mình tại Đông Nam A' nói chung và nhất là những nước như Việt Nam và Trung Quốc nói riêng. Hình ảnh 8 ngày sau dịch bùng phát tại Trung Quốc mà người ta vẫn thấy đông khách hàng cắm cúi bên khẩu phần gà rán tại KFC Xuanwumen ở Bắc Kinh là một nỗ lực của thương hiệu. Chi nhánh KFC Nancaiyuan mới 6 giờ chiều đã kín chỗ. Một poster to tướng ngay cửa ra vào bảo đảm chất l ượng vệ sinh và phòng dịch của món ăn. Cũng có những poster hướng dẫn dán khắp tường mô tả nhiệt độ nào có thể diệt virus cúm và giải thích nguồn thịt gà của KFC là an toàn bảo đảm. Tuy thế, cũng không phải KFC đã trấn an được hoàn toàn khách hàng. Một số đã xoay sang dùng loại thực phẩm không gà. Cũng may, sau khi đại bản doanh KFC Trung Quốc ra chiến dịch rà soát kiểm tra các nguồn cung cấp gà và chỉ nhận nguồn gà từ nh ững vùng không có dịch qua giấy chứng nhận của vệ sinh dịch tễ, KFC cũng linh đ ộng ứng dụng các nguồn thịt khác ngoài gia cầm. Ngoài ra, lâu nay KFC cũng nghiên cứu chế biến cung cấp cả một số món ăn Hoa theo khẩu vị địa phương nên sẵn sàng "chữa cháy" nếu dịch quá hoành hành gây khan hiếm hay cắt đứt hẳn nguồn gà. Không chỉ nguồn cung cấp, kho chứa, vận chuyển và nấu nướng được giám sát cẩn mật mà c ả trang thiết bị và nhân viên nhà hàng cũng bị đặt trong tình trạng vệ sinh cao độ. KFC gia nhập thị trường thức ăn nhanh VN từ năm 1997. Đ ến năm 2002, KFC đã có 5 cửa hàng. Thị trường ngày càng được mở rộng hơn theo chiều hướng phát triển chung của KFC trên toàn thế giới. Tính đến nay, tại TP.HCM, KFC đã có tất cả 17 cửa hàng và con số này sẽ còn tăng nhanh trong một vài năm tới. Dịch cúm gà H5N1 đã gây cho KFC không ít khó khăn. Tuy nhiên KFC Việt Nam luôn trong tư thế sẵn sàng để đón nhận rủi ro này. KFC luôn kiểm soát được số gia cầm sẽ được đưa vào chế biến. Vấn đề vệ sinh, an toàn thực phẩm cũng được đảm bảo vì số gia cầm trước khi đ ược đ ưa vào chế biến đều đã qua sự kiểm duyệt gắt gao của cơ quan Nhà nước. Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 14
KFC tại Việt Nam mới đầu tung ra sản phẩm chủ yếu là gà rán tại các địa điềm: nhà hàng, siêu thị, cửa hàng,….Đây là hình thức kinh doanh mới, sản phẩm được đưa ra các kênh phân phối, đến tận các điểm bán lẻ. Sau khi KFC đã được người tiêu dùng chấp nhận, thì công ty không ngừng đưa ra những sản phẩm mới như: thức ăn cho trẻ em, sà lách, tráng miện, nước giải khác… trên các địa điểm hiện có để thu hút khách hàng hơn.Và gần đây nhất, Thống đ ốc bang Washington, ông Gary Locke trực tiếp đi tiếp thị cho món khoai tây chiên và táo tươi nổi tiếng nhất nước Mỹ của bang Washington cho các khách hàng Việt Nam. Ông đã mời nhiều khách hàng Tại siêu thị Metro An Phú (quận 2), Thống đốc tự bưng khay mời người tiêu dùng Việt Nam nếm thử những quả táo tươi chín mọng vừa được ông tr ực tiếp mang sang từ tiểu bang Washington xa xôi... Sẽ còn bất ngờ hơn nữa nếu biết rằng ngài Thống đốc đã dành ngay những giây phút đầu tiên đặt chân đến VN không phải để đi tham quan, mà là cho hoạt động quảng bá khoai tây và táo, và tiếp xúc với báo giới, khách hàng để tăng thêm lòng tin cậy của người dân Việt Nam đến KFC, vì thị trường Việt Nam đang tiêu thụ ngày càng nhiều khoai tây của vùng Washington. KFC hoạt động tại thị trường Việt Nam ngày càng mạnh, thể hiện qua sự ra đời liên tiếp của các cửa hàng KFC, đặc biệt là tại Tp.HCM. Sau đây là 1 số đ ịa điểm cửa hàng của KFC: A43 Trường Sơn, Q. Tân Bình 01. KFC Sài Gòn Superbowl 02. KFC Big C Đồng Nai Long Bình Tân, Biên Hòa Đồng Nai 34 Lê Duẩn, Q.1 03. KFC Diamond Plaza 04. KFC Siêu Thị Sài Gòn 34 Đường 3/2, Q. 10 05. KFC Maximark Cộng Hòa 15-17 Cộng Hòa, Q. Tân Bình 06. KFC An Dương Vương 20 An Dương Vương, Q. 5 07. KFC Hai Bà Trưng 74/2 Hai Bà Trưng, Q. 1 08. KFC Chợ Bình Tây 80 Tháp Mười, Q. 6 09. KFC Coop Nguyễn Kiệm 571 Nguyễn Kiệm, Q. Phú Nhuận 10. KFC Xa Lộ Hà Nội 191 Quang Trung, Q. 9 11. KFC Lê Lai 78 Lê Lai, Q. 1 12. KFC Phạm Ngọc Thạch 14 Phạm Ngọc Thạch, Q. 3 127C-127N Đinh Tiên Hoàng, Q. BìnhThạnh 13. KFC Đinh Tiên Hoàng 1 Quang Trung, Q. Gò Vấp 14. KFC Văn Lang 15. KFC Ngô Quyền 99 Ngô Quyền, Q. 5 16. KFC Trần Hưng Đạo 330 Trần Hưng Đạo, Q. 1 17. KFC Lê Văn Sỹ 407 C-D, Lê Văn Sỹ, Q. 3 Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 15
Như vậy, riêng tại thị trường Tp.HCM, KFC đã có tổng cộng 17 cửa hàng, chủ yếu tập trung ở các địa điểm đông dân và có nhu cầu cao về mặt hàng thức ăn nhanh như quận 1, 3, 5,…Đây cũng là đều dễ hiểu, vì các khu vực này tập trung phần l ớn những người bận rộn vì công việc, nên có nhu cầu cao về sản phẩm thực phẩm ch ế biến sẵn, đặc biệt là thức ăn nhanh. Đồng thời, những nơi này cũng quy tụ khá cao khách nước ngoài vốn quá quen thuộc với loại thực phẩm này. Hình thức nhượng quyền của KFC: 1.2. KFC vào Việt Nam cũng áp dụng phương thức nhượng quyền và rất thành công. Các cửa hàng KFC đều được đặt ở những vị trí tốt nhất: KFC Hai Bà Trưng, KFC Diamond Plaza, KFC Lê Lai… để đảm bảo chuỗi cửa hàng của mình luôn là sự l ựa chọn đầu tiên của khách hàng mỗi khi nghĩ đến thức ăn nhanh. Yêu cầu đầu tư để có 1 cửa hàng KFC như sau: KFC có một số qui định về việc đầu tư để mở 1 chi nhánh KFC. Chi phí để mở 1 chi nhánh KFC là 25000 USD. Theo qui định tất cả đều được thanh toán băng tiền mặt. Bên thuê (franchisee) có th ể ̀ đầu tư vốn trong pham vi tài chính của mình, đầu tư ban đầu có thể thấp h ơn so với ̣ bảng báo giá dưới đây: Hạng mục Phí thành lập mức 1 Phí thành lập mức 2 Lệ phí nhượng quyền 25.000$ 25.000$ Quảng cáo 5.000$ 5.000$ Thiết bị 250.000$ 250.000$ Tồn kho ban đầu 10.000$ 10.000$ Bất động sản 832.000$ 1.357.000$ Phí đào tạo 2.300$ 2.300$ Những chi phí và quỹ khác (cho 3 42.850$ 33.000$ tháng) Tổng đầu tư 1.142.300$ 1.732.300$ Ngoài lệ phí nhượng quyền, bên thuê còn phải chi trả 1 số khoản đầu tư ban đầu như đã nêu trong bảng trên. Và với 1 khoản chi phí tổng cộng này, bên thuê có th ể mở 1 chi nhánh chính thức mang thương hiệu KFC. Khi đã đi vào hoạt động, Chi nhánh KFC (bên thuê) phải trả cho công ty ti ền bản quyền khoảng 4% hoặc 600 USD/tháng, phí quảng cáo trong khu vực 3% và quảng cáo toàn quốc khoảng 2% trong tổng thu nhập. Và khi đã chính thức trở thành 1 chi nhánh KFC, chi nhánh đó sẽ được xem như là một đội “những khách hàng kỳ quặc”, mà mục đích của họ là đảm bảo thực khách luôn luôn nhân được sự phục vụ tốt nhất. Sở giao dich và hệ thông đam bao chất lượng ̣ ̣ ́ ̉ ̉ cung sẽ cung câp cho cac chi nhanh nguôn thực phâm an toan, sự huân luyên chu đao với ̃ ́ ́ ́ ̀ ̉ ̀ ́ ̣ ́ cac cach thức kiêm tra sổ sach. Đồng thời, công ty KFC sẽ đồng ý bảo trợ độc quyền ́ ́ ̉ ́ trong ban kinh 1,5 dăm với số dân khoang 30.000 người. ́́ ̣ ̉ Kết quả của sự hợp tác chặt chẽ giữa công ty và các franchisee là các đ ại lý KFC có quyền tự do chọn lựa và chuyển nhượng các chi nhánh với nhau.Cac đại lý đa ́ chi nhánh không chỉ có nhiều loại thực đơn thu hút thực khách mà họ còn không ngừng Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 16
đẩy mạnh tên tuôi của mình và tìm kiếm thị trường đầu tư, chia sẻ những phương sách, ̉ không gian và nhân lực giữa những chi nhanh có thu nhâp cao để tăng doanh thu cho họ. ́ ̣ KFC gần đây tập trung vào mở rộng các chi nhánh như là phương tiện truy ền bá chính để phát triển trong tương lai. 2. MC DONALD’S Giới thiệu về công ty. 1.1. Được thành lập bởi 2 anh em nhà Mc Donald, Dick và Mac vào năm 1940 ở San Bernardino, Caliornia. Đến khi Ray Kroc - một người bán hàng gốc Chicago có năng khiếu marketing - cùng hợp tác với 2 anh em này thì công việc kinh doanh của họ mới thực sự phát đạt. Ray Kroc nhận ra rằng chìa khóa để thành công là nhanh chóng mở rộng kinh doanh, và cách tốt nhất để đạt được là thông qua hình thức nhượng quyền thương hiệu ngày nay. Hơn 70 % cửa hàng McDonald’s được điều hành theo phương thức này. Tại Anh Quốc, nhà hàng được chuyển nhượng đầu tiên mở vào năm 1986. Hiện nay tại đây đã có trên 1200 nhà hàng cùng với hơn 70.000 nhân công, trong đó có 36 % được quản lý bằng hình thức nhượng quyền. Hiện nay có hơn 30.000 cửa hàng McDonald’s trên 119 quốc gia. Trong năm 2003, chúng đã phục vụ cho hơn 16 tỉ khác h hàng, tương đương một bữa ăn trưa và một bữa ăn tối cho mọi người trên toàn thế giới. Với doanh thu 40 tỉ dollar trên toàn cầu, McDonald’s trở thành công ty cung cấp thực phẩm lớn nhất thế giới. Hình thức nhượng quyền của Mc Donald’s. 2.2. Mc Donald’s là một ví dụ điển hình về nhượng quyền thương hiệu, cho phép bán những mặt hàng mang nhãn hiệu Mc Donald’s cho những người muốn kinh doanh tư nhân, hay còn gọi là người nhận quyền. Những thỏa thuận trong giấy phép cho phép McDonald’s đòi hỏi hình thức sản xuẩt hoặc những phương thức quản lý và chất lượng của sản phẩm. Đây là một thỏa thuận mà có thể làm hài lòng cho cả hai bên. Thông qua việc nhượng quyền, Mc Donald’s có thể sở hữu hoặc ký hợp đồng thuê vị trí hoặc một nhà hàng. Những người nhận quyền sẽ mua những vật dụng, thiết bị và quyền sử dụng sự chuyển nhượng này trong vòng 20 năm. Để đảm bảo sự đồng bộ trên toàn thế giới, tất cả những người được chuyển nhượng phải dùng nhãn hiệu Mc Donald’s đã được tiêu chuẩn hóa, các thực đơn, cách bố trí thiết kế và hệ thống quản trị. Để mở cửa hàng ăn nhanh McDonald’s, người nhận quyền cần phải mua “quyền kinh doanh” của Công ty McDonald’s. Để có tủ tư cách của một chủ cơ sở nhượng quyền theo quy ước thông thường, người nhận quyền phải có 175 ngàn USD (đây không được là khoản tiền vay mượn). Nhưng toàn bộ chi phí cho việc mở cửa hàng như thuê mặt bằng, xây dựng, trang trí, mua sắm trang thiết bị … sẽ nằm đâu đó trong khoảng từ 430 ngàn đến 750 ngàn USD, và 40% trong số này phải do người nhận quyền tự đầu tư (bằng tiền của bản thân). Người nhận quyền sẽ trả trực tiếp cho công ty McDonald’s số tiền 45 ngàn USD gọi là “Phí đăng ký nhượng quyền ban đầu”. Những chi phí khác sẽ đ ược thanh toán cho các nhà cung cấp, vì thế đây là loại phí duy nhất người nhận quyền phải trả cho McDonald’s. Sau đó, người nhận quyền sẽ tham gia một khoá huấn luyện nghiêm ngặt kéo dài 9 tháng, được dạy về các phương pháp làm việc theo đúng phong cách đặc trưng của McDonald’s như: tiêu chuẩn chất lượng, cung cách phục vụ, giá trị hình ảnh Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 17
thương hiệu, công thức và cách chế biến từng món trong thực đơn, cách thức quản lý, các kỹ năng kiểm kê, giám sát… Người nhận quyền buộc phải chấp nhận điều kiện chỉ được mở một cửa hàng McDonald’s tại một địa điểm nhất định, trong một khoảng thời gian nhất định, thường là 20 năm, đồng thời tuân thủ các nguyên tắc về bài trí cửa hàng, tuyển dụng nhân viên…và tất cả những yếu tố khác nữa, sao cho cửa hàng McDonald’s này toát lên được “thần thái” của một McDonald’s thực sự. Sau khi người nhận quyền kết thúc khoá huấn luyện và đã sẵn sàng bắt tay vào việc, Mc Donald’s sẽ giới thiệu cho một địa điểm kinh doanh đã được l ựa chọn từ trước. Mặt ngoài của toà nhà sẽ được hoàn thiện, nhưng người nhận quyền phải chú ý phần nội thất bên trong sao cho có thể sắp xếp một cách hợp lý các thiết bị nhà bếp, chỗ ngồi, cảnh quan trang trí... Người nhận quyền sẽ nhận được sự hỗ trợ thường xuyên từ một nhân viên thuộc Bộ phận tư vấn của McDonald’s, người đó s ẽ đ ịnh kỳ ghé thăm cơ sở kinh doanh và cho người nhận quyền những lời khuyên hữu ích, cũng như hướng dẫn và giải thích mọi việc một cách chi tiết. Người nhận quyền sẽ trả cho McDonald’s khoản phí hàng tháng là 4% trích từ doanh thu bán hàng, và cộng thêm tiền thuê mặt bằng ít nhất cũng chiếm 8,5% nữa. Lợi nhuận từ cửa hàng phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, từ vị trí tọa lạc và thói quen của cư dân trong khu vực, cho đến hiệu quả của việc kiểm soát chi phí, kể cả khả năng điều hành và tổ chức hoạt động kinh doanh. Khi đã chính thức trở thành thành viên của McDonald’s, người nhận quyền có những thuận lợi sau: * Tự mình làm chủ: Để đáp lại, phía nhận quyền đồng ý điều khiển nhà hàng của họ theo tiêu chuẩn về chất lượng, về dịch vụ, về vệ sinh, về giá trị của McDonald’s. McDonald’s thường xuyên kiểm tra chất lượng đầu ra của bên nhận quyền, nếu những tiêu chuẩn không được duy trì, họ có thể bị rút giấ y phép. Phía nhận quyền, dưới sự huấn luyện và ủng hộ của Mc Donald’s, sẽ điều hành việc kinh doanh của mình. Công ty nhận quyền tự hoạch toán lỗ lãi cho chính họ.Việc này khiến họ kinh doanh một cách tích cực hơn và sẽ tự quyết định sự thành công của mình. * Bán những sản phẩm chất lượng cao và ổn định: Trong trường hợp này, sản phẩm được công nhận trên toàn cầu. Phần lớn những doanh nghiệp và những sản phẩm mới bị thất bại thường là do phải chi phí nhiều cho việc nghiên cứu và phát triển cần thiết. Tuy nhiên thể thức của Mc Donald’s đã được thử nghiệm và kiểm tra thành công. Ray Kroc khẳng định rằng tất cả những đại lý của Mc Donald’s bán ra những sản phẩm như nhau và đạt đ ược chất l ượng tương đồng, điều này đã dẫn tới sự tiêu chuẩn hóa của quy trình và sự chú ý lớn vào chi tiết. Quy trình chế biến trong những nhà hàng Mc Donald’s được phân nhỏ, làm việc theo quy trình giúp cho nhân viên làm việc có hiệu quả cao và thích nghi với tất cả công việc. Sự phân chia lao động và tỉ lệ quay vòng cao của một cửa hàng nhất định sẽ liên quan đến lợi thế kinh tế theo qui mô. Đối với phía nhượng quyền, việc này có thể rút ngắn một cách đáng kể khó khăn của việc thành lập những doanh nghiệp tư nhân. Bản thân người nhận quyền không cần thiết phải phát triển sản phẩm hay tổ chức nghiên cứu thị trường với chi phí khá cao. Và họ sẽ không phải lo lắng nhiều về thái độ người tiêu dùng đối với sản phẩm của mình. McDonald’s đã hỗ trợ họ về nghiên cứu thị trường. * Sự huấn luyện ban đầu kỹ lưỡng: Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 18
Mỗi người nhận quyền phải hoàn thành một chương trình huấn luyện đầy đủ thời gian, kéo dài khoảng 9 tháng, mà họ phải tự trả học phí. Khóa huấn luyện này rất cần thiết. Nó bắt đầu với công việc trong nhà hàng, mặc đồng phục và học về mọi thứ từ bếp núc cho đến việc chuẩn bị thức ăn để phục vụ khách hàng và lau dọn. Khóa huấn luyện nâng cao hơn tại trung tâm huấn luyện địa phương tập trung vào những lĩnh vực như quản trị kinh doanh, kỹ năng lãnh đạo, làm việc theo đội, nhóm và hỗ trợ thông tin khách hàng. Phía được chuyển nhượng sẽ phải tuyển chọn, huấn luyện và thúc đẩy lực lượng lao động riêng của họ, nên họ phải học tất cả những kỹ năng của việc quản lý nhân sự. Trong suốt khoảng thời gian cuối, học viên học cách sắp xếp và kiểm soát hàng hóa, lợi nhuận, những tài khoản bị lỗ vốn và sự hợp pháp của việc thuê và sử dụng công nhân. Thường thì không có sự chuyển nhượng nào của Mc Donald’s phải yêu cầu một công nhân nào làm những việc mà họ không muốn. Điều này có thể sẽ là một sự khích lệ lớn cho công nhân. * Việc hỗ trợ lâu dài: Mc Donald’s cam kết rằng việc nhượng quyền không chỉ dừng lại ở việc đào tạo. Sự thành công và lợi nhuận của Mc Donald’s liên kết chặt chẽ với sự thành công của những chi nhánh. Một nhóm cố vấn chuyên nghiệp cao cấp sẽ hỗ trợ tư vấn cho ngườI nhận quyền mọi thứ từ nguồn nhân lực đến kiểm toán và máy tính. Những nhà tư vấn đó có thể trở thành đối tác kinh doan giá trị của người nhận quyền và là người đưa ra các ý tưởng. * Lợi nhuận từ việc thực hiện tiếp thị toàn cầu của Mc Donald’s: Một thương hiệu bao gồm tên, giá cả, biểu tượng hoặc mẫu thiết kế (hay những thứ liên quan) để có thể nhận ra sản phẩm của một tổ chức nào đó với những sản phẩm khác của đối thủ. Sự phát triển của Mc Donald’s vẫn được coi là nhờ vào sự tạo thành thương hiệu đồng nhất. Thương hiệu của Mc Donald’s, The Gorden Arches, và tên nhãn hiệu của nó đã trở thành một trong những biểu tượng phổ biến nh ất trên thế giới. Tại Anh, Mc Donald’s đã thấy được sự cần thiết của một chính sách marketing phù hợp. Để đạt được thành công, một tổ chức phải biết được ý muốn của khách hàng, nâng cao chất lượng sản phẩm để làm hài lòng họ, điều chỉnh giá hợp lý và làm cho sản phẩm được nhiều người biết thông qua quảng cáo. Quảng cáo trên điện ảnh và truy ền hình đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong sự tiếp thị hòa hợp của Mc Donald’s . Hiện nay mẫu quảng cáo lớn nhất của Mc Donald’s được phát trên truyền hình Anh. Đài phát thanh và những mẫu quảng cáo trên báo thường đưa ra những thông tin nhấn mạnh chất lượng của thành phần sản phẩm. Những hoạt động quảng cáo, đ ặc biệt bên trong nhà hàng, có vai trò đặc biệt để lôi kéo khách hàng thường xuyên quay trở lại nhà hàng. Tất cả những lợi nhuận của các chi nhánh thu được từ việc tiếp thị quốc gia và góp vào chi phí của nó, một khoản phí chiếm 4,5 % giá thành sản phẩm. Ngoài ra lợi nhuận của các chi nhánh từ những chương trình nghiên cứu thị trường để đánh giá thái độ và nhận thức của khách hàng. Họ muốn mua những sản phẩm gì và với giá cả như thế nào? Họ so sánh thế nào với sản phẩm của đối thủ cạnh tranh? Bất cứ một sản phẩm mới nào khi đưa ra thị trường cũng được kiểm tra vô cùng nghiêm khắc nên chi nhánh sẽ đưa ra một ý kiến phù hợp có khả năng thực hiện trước khi nó được thêm vào thực đơn. Việc giới thiệu sản phẩm được nghiên cứu và kiểm tra, rút ngắn đáng kể những khó khăn cho các chi nhánh. Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 19
Đầu tư vào tài trợ cũng là một phần trọng tâm của quy trình xây dựng thương hiệu. Việc tài trợ các cuộc thi, chương trình như: Cúp bóng đá thế giới, Thế Vận hội Olympic, Hiệp hội bóng đá Scotland, Hiệp hội bóng đá Bắc Ailen, Hiệp hội bóng đá xứ Wale... đã góp phần làm tăng thêm sự nổi tiếng của nhãn hiệu Mc Donald’s. Tuy nhiên, ngày nay Mc Donald’s vẫn đi theo sự tin tưởng của Ray Kroc, ủng hộ Tidy Group Britian và Ground World Trust và cả những họat động cộng đồng địa phương. * Dự báo: Một vấn đề lớn nữa cho những doanh nhân mới là dự đoán bao nhiêu doanh nghiệp sẽ hưởng ứng và giải quyết khó khăn của vấn đề chi thu hoặc những khó khăn liên quan việc buôn bán quá mức tiêu thụ. Doanh thu và lợi nhuận từ đầu ra sẽ nhiều, phụ thuộc vào phạm vi quốc tế rộng lớn và những biến động bên ngoài. Người nhận quyền đòi hỏi có những dự báo về doanh số, và lợi nhuận trung bình của McDonald’s thường trên 20% doanh thu. * Những đổi mới: Trong khi các chi nhánh phải đồng ý điều khiển nhà hàng của họ theo cách của Mc Donald’s, thật ra vẫn còn tồn tại những vấn đề cần đổi mới. Nhiều ý tưởng cho những món mới trong thực đơn đến từ những chi nhánh đáp ứng đòi hỏi của khách hàng. Phát triển sản phẩm mới là thiết yếu đối với các doanh nghiệp, ngay cả doanh nghiệp đã đưa vào thành công một thực đơn có hạn chế trong nhiều năm. Khẩu vị c ủa khách hàng thay đổi theo thời gian và một công ty cần đáp ứng những thay đ ổi đó. Đổi mới sẽ giúp tạo nên những động lực và cho phép công ty lựa chọn khai thác hoặc từ chối các thị trường tiềm năng. Việc giới thiệu sản phẩm Egg McMuffin năm 1971 là 1 ví dụ, cho phép McDonald’s chiếm lĩnh thị trường thức ăn buổi sáng.. Filet-o-fish, Drive- thru’s và Playhands là những sản phẩm mà ý tưởng thực hiện là của những người nhận quyền. * Sự hỗ trợ từ nhà cung cấp: Nhóm thứ 3 trong số những đối tác của McDonald’s là nhà cung cấp, có vai trò thiết yếu đối với 1 hệ thống nhượng quyền. McDonald’s luôn xem trọng chất l ượng sản phẩm như là nhân tố cốt lõi của thành công, và vì vậy họ đã đặt ra những tiêu chuẩn khắt khe cho nhà cung cấp phải đảm bảo chất lượng cao nhất. McDonald’s tin rằng cùng với sự phát triển mối quan hệ bền vững với nhà cung cấp – mọi thứ sẽ được tổ chức và thực hiện tốt . Nhà cung cấp thắt chặt quan hệ với McDonald’s để đảm bảo cung cấp những sản phẩm và công nghệ sản phẩm đúng chuẩn. Mối quan hệ được xây dựng vững chắc như thế kiềng 3 chân giữa nhà cung cấp, McDonald’s và người nhận quyền. Nhà cung cấp luôn sẵn sàng cho những tiêu chuẩn chất lượng được thiết lập bởi McDonald’s và sẽ cùng chia sẻ sự phát triển và thành công với thương hiệu này. PHỞ 24 - NAM AN GROUP 3. Giới thiệu về thương hiệu Phở 24: 3.1. Phở 24 là một thương hiệu đang nổi lên trong thời gian gần đây tại Việt Nam, dưới hình thức kinh doanh nhượng quyền (Franchise) Phở 24 ngày càng khẳng định được thương hiệu và không ngừng mở rộng ở trong nước cũng như ra thế giới. Sở dĩ phở có Nhượng Quyền Thương Mại – Nhóm Ciao Trang 20