BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ NỘI VỤ
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN VĂN MINH
PHÂN CẤP QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC
CHO CHÍNH QUYỀN PHƯỜNG
TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Chuyên ngành: Quản lý công
Mã số: 9 34 04 03
KẾT LUẬN Công trình được hoàn thành tại: Cải cách hành chính đặt ra đối với nước ta nhiều thách thức, khó
khăn và cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Đây là một quá trình thay HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIAV
đổi lâu dài, liên tục và cần có kế hoạch, lộ trình và có thể chế, tài chính, con IỆT NAM người, kết hợp với công tác kiểm tra, đánh giá, giám sát để nâng cao hiệu lực,
hiệu quả hoạt động của nền công vụ. Để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt Người hướng dẫn khoa học: 1, PGS.TS. Nguyễn Hữu Hải động của cả hệ thống chính trị, trong đó có vai trò trung tâm của bộ máy nhà
2, PGS.TS. Hoàng Mai
nước, cần giải pháp để khích lệ, nâng cao tính tự chủ, sự chủ động trong thực
hiện nhiệm vụ của các cấp chính quyền. Đối với nhịp sống ở thành phố Hà
Phản biện 1: …………………………………………
Nội nhu cầu giải quyết các lợi ích trực tiếp của người dân là rất lớn, đòi hỏi
chính quyền cần sát sao, chủ động công việc và luôn luôn phải nỗ lực thực
Phản biện 2: …………………………………………
hiện nhiệm vụ. Phân cấp quản lý nhà nước giữa các cấp của chính quyền đô
thị, giữa cơ quan nhà nước cấp trên và cơ quan nhà nước cấp dưới được thực
Phản biện 3: ………………………………………
hiện là một trong những giải pháp tích cực, được xem là có hiệu quả trong
bối cảnh, tình hình hiện nay.
Đối với Thành phố Hà Nội, đứng trước những thách thức mới trong Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá Luận án cấp điều kiện thực hiện thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị, chính quyền Học viện quận và chính quyền thành phố cần tính đến sự tự chủ, tự chịu trách nhiệm
và phát huy tính chủ động của chính quyền phường trong giải quyết công Địa điểm: Phòng bảo vệ Luận án tiến sĩ – Phòng họp Nhà , việc. Phân cấp hợp lý cho UBND phường thực hiện một số nhiệm vụ quản lý Học viện Hành chính Quốc gia. Số 77 – Đường Nguyễn Chí Thanh nhà nước tại các phường ở Thành phố Hà Nội được nhìn nhận nghiêm túc, – Quận Đống Đa – Hà Nội khách quan và cần chuẩn bị các điều kiện nhân lực, vật lực để thực hiện trong
thời gian tới, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước của bộ
máy hành chính nhà nước trên địa bàn thành phố, phù hợp điều kiện đổi mới
hiện nay ở nước ta.
Có thể tìm hiểu luận án tại Thư viện Quốc gia Việt Nam hoặc thư
27
viện của Học viện Hành chính Quốc gia.
DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ
Theo đó, UBND các quận thuộc thành phố Hà Nội có thể ban hành
Quyết định (là văn bản QPPL) về phân cấp quản lý nhà nước đối với Ủy ban
nhân dân phường. Cụ thể đề xuất:
Trường hợp thứ nhất, chính quyền thành phố ban hành Quyết định là
văn bản quy phạm pháp luật về việc phân cấp thẳng các nhiệm vụ của UBND
thành phố, qua xem xét có thể phân cấp cho UBND phường để thực hiện
trong một thời gian nhất định.
1, Nguyễn Văn Minh, Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả phân cấp giữa chính quyền đô thị và chính quyền phường, Tạp chí Quản lý nhà nước, số 268, tháng 5 năm 2018.
Trường hợp thứ hai, khi chính quyền thành phố có văn bản quy
phạm pháp luật quy định về phân cấp thực hiện nhiệm vụ cho chính quyền
quận, căn cứ tình hình thực tế, chính quyền quận có thể tiếp tục phân cấp
2, Nguyễn Văn Minh, Những vấn đề đặt ra trong tổ chức, hoạt động của Ủy ban nhân dân phường ở Hà Nội, Tạp chí Quản lý nhà nước, số 270, tháng 7 năm 2018.
nhiệm vụ trực tiếp cho chính quyền phường để thực hiện, qua sự đồng ý của
chính quyền thành phố. Theo quy định mới là UBND phường, thực hiện chế
độ thủ trưởng, là một cơ quan hành chính trong bộ máy, tổ chức của chính
quyền quận.
4.3. Các điều kiện đảm bảo thực hiện phân cấp quản lý nhà nước
cho chính quyền phường tại Thành phố Hà Nội
4.3.1. Điều kiện đảm bảo về mặt pháp lý
4.3.2. Điều kiện đảm bảo về cơ chế giám sát, kiểm tra
4.3.3. Điều kiện về cơ sở vật chất, tài chính
4.3.4. Điều kiện về năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức thực
thi nhiệm vụ phân cấp
4.3.5. Điều kiện về thực hiện cơ chế thủ trưởng hành chính trong
hoạt động của chính quyền phường nhằm tăng cường trách nhiệm người
đứng đầu
4.3.6. Điều kiện về sự phối hợp thực hiện của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
Tiểu kết Chương 4
26 3
MỞ ĐẦU của Chính phủ, cụ thể hóa Nghị quyết của Chính phủ, do đó tiến độ thực hiện
1. Lý do chọn đề tài các nhiệm vụ được phân cấp trong năm 2021, trong các năm tiếp theo duy
Sự phát triển của nền hành chính tiên tiến hiện đại đặt ra nhiều yêu trì, phát huy kết quả đạt được, đồng thời khắc phục, kiến nghị những bất cập,
cầu mới, trong đó có yêu cầu về phân cấp quản lý nhà nước giữa các cấp khó khăn khi tiến hành thực hiện nhiệm vụ phân cấp.
chính quyền nhằm phát huy tính năng động, sáng tạo, quyền tự chủ, tự chịu Đối với các lĩnh vực như văn hóa, thể thao, du lịch, xây dựng, tài
trách nhiệm của mỗi cấp, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động chính, ngân sách...lộ trình thực hiện cần lâu dài, chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật
chất, hạ tầng kỹ thuật, nguồn nhân lực, nguồn lực khi nhận nhiệm vụ phân
cấp. Bởi đây là các lĩnh vực tác động trực tiếp đến đời sống kinh tế, lợi ích
của nền hành chính, nâng cao năng lực điều hành phát triển kinh tế - xã hội theo ngành và địa phương. Đảng ta luôn đã nhấn mạnh vai trò và tầm quan trọng của cải cách về tinh thần của người dân, do đó UBND phường cần có kế hoạch thực hiện
hành chính, trong đó có đẩy mạnh phân cấp quản lý nhà nước. Hiến pháp ngay sau khi văn bản QPPL về phân cấp cho chính quyền phường có hiệu
năm 2013 quy định về phân định thẩm quyền giữa các cơ quan nhà nước ở lực, tiến hành báo cáo định kỳ, tổng hợp, đột xuất đến cơ quan chính quyền
trung ương, địa phương và của mỗi cấp chính quyền địa phương. Trên cơ sở phân cấp để cung cấp thông tin, hiệu quả khi nhận nhiệm vụ phân cấp.
đó, pháp luật hiện hành cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp về phân cấp 4.2.3. Đề xuất phương thức thực hiện phân cấp quản lý nhà nước
quản lý và việc phân cấp cho chính quyền địa phương phải được quy định cho chính quyền phường tại Thành phố Hà Nội
trong văn bản QPPL của cơ quan nhà nước phân cấp. Theo quy định hiện hành, chính quyền Quận ở Hà Nội hiện nay đang
Vấn đề phân cấp quản lý nhà nước trên thực tế vẫn còn nhiều bất cập, thực hiện các nhiệm vụ được phân cấp từ chính quyền thành phố, tại các văn
hạn chế, nhất là việc chính quyền các cấp còn lúng túng, chưa có các giải bản quy phạm pháp luật về phân cấp, UBND thành phố Hà Nội đề nghị các
pháp hữu hiệu, phù hợp thực tiễn khi triển khai thực hiện nhiệm vụ phân cấp, quận, huyện tiến hành phân cấp tiếp các nhiệm vụ cho chính quyền xã,
dẫn đến kém hiệu quả trong quản lý nhà nước. Đối với phân cấp quản lý nhà phường, thị trấn khi thấy phù hợp và sau khi được sự đồng ý của chính quyền
nước giữa chính quyền thành phố và chính quyền phường tại Thành phố Hà thành phố.
Nội cũng đang đặt ra nhiều vấn đề cần nghiên cứu nhất là trong Thành phố Do đó, trong bối cảnh thực hiện Nghị quyết số 97/2019/QH 14, Chính
Hà Nội chuẩn bị thực hiện việc thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị. phủ cần triển khai thực hiện nhiệm vụ theo quy định tại Nghị quyết giao, do
Lựa chọn vấn đề nghiên cứu xuất phát từ những lý do sau: đó, hình thức đề xuất về văn bản quy phạm pháp luật trong trường hợp này
Thứ nhất, việc thể chế hóa các quy định của Đảng được thực hiện là Nghị định của Chính phủ để triển khai Nghị quyết. Theo đó, các vấn đề về
nghiêm túc và là căn cứ pháp lý để thực hiện phân cấp. Song trên thực tế, các phân cấp các nhiệm vụ của phường trên địa bàn Thành phố Hà Nội, các
quy định cụ thể, chi tiết để triển khai trên thực tế chưa thực sự đầy đủ. nguyên tắc, các chỉ đạo thực hiện sẽ được quy định tại Nghị định của Chính
Thứ hai, xuất phát từ yêu cầu nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước từ phủ. UBND Thành phố Hà Nội căn cứ Nghị định để ban hành các văn bản
25
phù hợp, trong đó có văn bản quy định về phân cấp trung ương đến địa phương, trong đó có yêu cầu về nâng cao hiệu lực, hiệu 4
4.2. Giải pháp về phân cấp quản lý nhà nước cho chính quyền quả quản lý nhà nước ở phường.
phường tại Hà Nội Thứ ba, do yêu cầu phát triển kinh tế xã hội và đẩy mạnh cải cách
4.2.1. Đề xuất nội dung phân cấp cho chính quyền phường tại hành chính, cần chú trọng giải quyết mạnh mẽ, tích cực vấn đề phân cấp quản
Thành phố Hà Nội lý nhà nước giữa các cấp chính quyền địa phương.
4.2.1.1. Lĩnh vực quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội Thứ tư, xuất phát từ chính vai trò, vị trí của chính quyền phường là
4.2.1.2. Lĩnh vực đầu tư, giao thông, hạ tầng đô thị cấp thấp nhất trong hệ thống chính quyền quản lý nhà nước ở đô thị. Hiệu
+ Lĩnh vực đầu tư công trình nhỏ, lẻ quả hoạt động của chính quyền có tác động trực tiếp đến đời sống của cư dân
+ Lĩnh vực quản lý chiếu sáng công cộng đô thị, đây cũng là cấp có điều kiện tốt để thực hiện các nhiệm vụ do chính
+ Lĩnh vực công viên, vườn hoa, cây xanh, thảm cỏ quyền cấp trên chuyển giao.
+ Lĩnh vực quản lý thoát nước đô thị, xử lý chất thải Thứ năm, phân cấp quản lý nhà nước giữa chính quyền cấp trên cho
+ Lĩnh vực quản lý vệ sinh môi trường chính quyền cấp dưới phù hợp xu thế của thế giới trong xây dựng, phát triển
+ Lĩnh vực trật tự giao thông trên địa bàn phường bộ máy nhà nước, tổ chức nền hành chính nhà nước hiện nay.
4.2.1.3. Lĩnh vực tài chính – ngân sách Vấn đề: “Phân cấp quản lý nhà nước cho chính quyền phường tại
4.2.1.4. Lĩnh vực giáo dục, y tế Thành phố Hà Nội” được nghiên cứu để đề xuất các giải pháp phân cấp phù
4.2.1.5. Lĩnh vực xây dựng hợp về quản lý nhà nước đối với chính quyền phường tại Thành phố Hà Nội
4.2.1.6. Lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch trong bối cảnh thực hiện thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị, đáp
4.2.1.7. Lĩnh vực an toàn vệ sinh thực phẩm ứng đòi hỏi của cải cách hành chính.
4.2.2. Đề xuất lộ trình thực hiện nhiệm vụ phân cấp 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
Sau khi Nghị quyết của Quốc hội được triển khai thực hiện và có 2.1. Mục đích nghiên cứu
hiệu lực, các nhiệm vụ đề xuất phân cấp cần được nghiên cứu, tiến hành quy Xây dựng cơ sở khoa học và đề xuất các giải pháp để thực hiện việc
phạm hóa để có căn cứ thực hiện. phân cấp quản lý nhà nước phù hợp cho chính quyền phường, thực hiện chức
Đối với các lĩnh vực liên quan trực tiếp đến người dân như: Y tế, môi năng, nhiệm vụ được tốt hơn trong điều kiện thực hiện thí điểm tổ chức mô
trường, giáo dục đào tạo; an toàn vệ sinh thực phẩm...cần được tiến hành hình chính quyền đô thị tại Thành phố Hà Nội.
phân cấp ngay cho phường để thực hiện nhiệm vụ trực tiếp. Cụ thể nhận trách 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
nhiệm chính là UBND phường, chịu trách nhiệm trước cơ quan cấp trên, Một là, tìm hiểu tổng quan về tình hình nghiên cứu liên quan đến đề
trước pháp luật về các nội dung được phân cấp. Thời gian đề xuất: Sau khi tài, luận án đánh giá kết quả nghiên cứu của các công trình và xác định những
văn bản QPPL của cơ quan có thẩm quyền quy định về các nhiệm vụ được vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu.
5
phân cấp có hiệu lực. Dự kiến năm 2021 có các văn bản quy phạm pháp luật 24
Hai là, làm rõ những vấn đề lý luận về chính quyền phường, về tính Thứ hai, đi đôi với việc thiếu các quy định cụ thể, chế tài xử lý đối với
tất yếu khi tiến hành phân cấp; nội dung, hình thức, phương pháp phân cấp, việc không chấp hành các nhiệm vụ được giao còn thiếu, không rõ ràng
các yếu tố tác động; kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam Thứ ba,sự quan tâm chưa đúng mức, thiếu quyết tâm trong công tác
Ba là, khảo sát, đánh giá hệ thống thể chế chính trị, pháp lý về phân lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức, điều hành; kiểm tra đôn đốc .
cấp quản lý cho chính quyền phường, đánh giá việc thực hiện trên thực tế Thứ tư, kinh tế và nguồn thu của các phường trên địa bàn Thành phố
những nội dung phân cấp qua thực tiễn và qua điều tra xã hội học. Hà Nội có mức khác nhau, dẫn đến sự chênh lệch trong các chính sách phúc
Bốn là, đề xuất quan điểm, giải pháp nhằm thực hiện phân cấp quản lợi, hưởng thụ của người dân
lý nhà nước phù hợp cho chính quyền phường tại Thành phố Hà Nội. Thứ năm, chính quyền cấp trên chưa quan tâm chưa đúng mức, thiếu
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án quyết tâm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức, điều hành; kiểm tra đôn
3.1. Đối tượng nghiên cứu đốc thực hiện nhiệm vụ.
Luận án nghiên cứu về phân cấp quản lý nhà nước cho chính quyền Tiểu kết Chương 3
phường tại Thành phố Hà Nội CHƯƠNG 4: QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP PHÂN CẤP CHO
3.2. Phạm vi nghiên cứu CHÍNH QUYỀN PHƯỜNG TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Phạm vi về thời gian: Từ năm 2015 đến nay, nghĩa là từ khi có Luật 4.1. Quan điểm phân cấp phù hợp về quản lý nhà nước giữa
tổ chức CQĐP năm 2015 quy định về vấn đề phân cấp tại Luật. Thành phố, chính quyền quận cho chính quyền phường ở Hà Nội
Phạm vi về không gian: Khi thực hiện điều tra xã hội học để thực 4.1.1. Phù hợp chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp
hiện Luận án (năm 2019), phạm vi về không gian được xác định là chính luật của Nhà nước
quyền phường tại Hà Nội, bao gồm: 177 phường thuộc 12 quận gồm cả Thị 4.1.2. Hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, nâng cao hiệu lực, hiệu
xã Sơn Tây và các phường của Thị xã Sơn Tây. Đến thời điểm tháng 02/2020, quả hoạt động của chính quyền phường.
Nghị quyết số 895/NQ-UBTVQH14 ngày 11/02/2020 về sắp xếp các đơn vị 4.1.3. Góp phần xây dựng thành phố Hà Nội là trung tâm chính trị
hành chính cấp xã thuộc thành phố Hà Nội, số lượng phường của Thành phố - hành chính, văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế.
Hà Nội giảm còn 175 phường. 4.1.4.Phù hợp, thống nhất với Luật Thủ đô, quy hoạch phát triển
Phạm vi về nội dung: Luận án làm rõ về các nội dung được đề xuất kinh tế - xã hội của Thành phố, đảm bảo sự quản lý minh bạch, hiệu quả
để phân cấp; Về phương thức thực hiện phân cấp được quy định tại các văn 4.1.5. Phù hợp năng lực quản lý của bộ máy hành chính phường,
bản quy phạm pháp luật của chính quyền Thành phố Hà Nội cho chính quyền tăng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm khi thực hiện thí điểm tổ chức mô
cấp dưới và điều kiện đảm bảo trên thực tế để thực hiện phân cấp. hình chính quyền đô thị.
4.1.6. Góp phần tạo động lực thúc đẩy sự phát triển cân đối, hài
6
23
hòa của các khu dân cư của phường
thời, hoạt động của chính quyền phường góp phần đẩy mạnh công tác cải cách 4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận án
hành chính trên địa bàn. 4.1. Phương pháp luận
Thứ ba, chính quyền phường là cấp thấp nhất tại chính quyền ở đô thị, Luận án sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch
là cấp gần dân nhất, do đó khi thực hiện các nhiệm vụ được phân cấp từ chính sử của chủ nghĩa Mác-Lênin để luận giải về yêu cầu thực hiện phân cấp, tăng
quyền quận sẽ mang lại hiệu quả “tức thì”, có tác động, ảnh hưởng lớn đến cường phân cấp giữa chính quyền cấp trên và chính quyền cấp dưới, trong đó
quyền, lợi ích của người dân trên địa bàn phường. có phân cấp cho chính quyền phường.
3.3.2. Những hạn chế về phân cấp quản lý nhà nước giữa thành phố, 4.2. Phương pháp nghiên cứu
chính quyền quận cho chính quyền phường tại Hà Nội Luận án sử dụng: Phương pháp so sánh, thống kê, phân tích, tổng
Thứ nhất, chưa có văn bản QPPL Thành phố Hà Nội phân cấp trực tiếp hợp, hệ thống và điều tra xã hội học.
cho chính quyền phường. 5. Giả thuyết khoa học và Câu hỏi nghiên cứu
Thứ hai, chưa có văn bản QPPL từ chính quyền quận phân cấp quản lý 5.1. Giả thuyết khoa học của luận án
nhà nước cho chính quyền phường. Phân cấp quản lý nhà nước cho chính quyền phường khoa học, phù
Thứ ba, vai trò chính quyền phường mờ nhạt khi quyết định các vấn đề hợp sẽ mang lại hiệu quả hoạt động và thực hiện chức năng, nhiệm vụ của
quản lý nhà nước trên địa bàn phường. chính quyền phường tại Thành phố Hà Nội được tốt hơn trong điều kiện tổ
Thứ tư, do không có phân cấp rõ ràng về nhiệm vụ, nên còn tình trạng chức mô hình chính quyền đô thị.
chính quyền cấp trên giao việc, nhiều trường hợp tạo sức ép trong thực hiện 5.2. Câu hỏi nghiên cứu của luận án
công việc nhưng không tạo điều kiện về mặt thẩm quyền, điều kiện nguồn lực Tại sao phải thực hiện phân cấp quản lý nhà nước cho chính quyền
cho chính quyền phường và phường yêu cầu tổ dân phố thực hiện còn phổ biến. phường? Yếu tố tác động đến phân cấp quản lý nhà nước cho chính quyền
Thứ năm, cơ chế chịu trách nhiệm trực tiếp khi thực hiện nhiệm vụ giữa chính phường? Kinh nghiệm quốc tế về vấn đề phân cấp? Phân cấp quản lý nhà
quyền phường, chính quyền quận đối với chính quyền thành phố chưa rõ ràng nước cho chính quyền phường ở Hà Nội hiện nay được thực hiện như thế
Thứ sáu, thực hiện cơ chế trách nhiệm người đứng đầu cơ quan hành nào? Khi thực hiện việc phân cấp cho chính quyền phường ảnh hưởng như
chính phường còn nhiều bất cập. thế nào đến hiệu lực, hiệu quả hoạt động chính quyền thành phố Hà Nội?
Thứ bảy, chưa có sự mạnh dạn trong phân cấp giữa chính quyền cấp trên Để phân cấp phù hợp về quản lý nhà nước cho chính quyền phường
với chính quyền phường. ở Hà Nội cần có các giải pháp nào? Các phương thức nào để thực hiện phân
Thứ tám, cơ chế kiểm tra, giám sát khi thực hiện phân cấp. cấp hiệu quả? Các điều kiện đảm bảo để thực hiện phân cấp?
3.3.3. Nguyên nhân của hạn chế
Thứ nhất, cơ sở pháp lý cho thực hiện phân cấp giữa chính quyền Thành
7
phố, chính quyền quận và chính quyền phường còn nhiều bất cập, chưa đồng bộ. 22
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 3.3. Đánh giá phân cấp giữa thành phố, chính quyền quận cho
6.1. Ý nghĩa lý luận của luận án chính quyền phường tại Hà Nội và nguyên nhân.
Kết quả nghiên cứu của luận án sẽ góp phần lý luận, lý giải về sự cần 3.3.1. Những kết quả đạt được
thiết phân cấp quản lý nhà nước cho chính quyền phường ở Hà Nội. Từ đó 3.1.1.1. Dưới góc độ quản lý, Thành phố Hà Nội đã phân cấp thực
đề xuất xem xét về thực hiện phân cấp cho chính quyền phường ở Thành phố hiện nhiệm vụ cho chính quyền cấp dưới là chính quyền quận
Hà Nội trên thực tế, phù hợp xu thế phát triển của Thành phố, phù hợp chủ Thứ nhất, có các văn bản quy định về phân cấp giữa thành phố đối
trương của Đảng, phù hợp Nghị quyết của Quốc hội với chính quyền cấp dưới là quận, huyện.
Kết quả nghiên cứu của luận án có thể được sử dụng làm cơ sở lý luận Thứ hai, các quy định về phân cấp thể hiện khá rõ về trách nhiệm
cho việc xây dựng thực hiện nội dung, phương pháp phân cấp quản lý nhà quản lý của quận, huyện.
nước nói chung và phân cấp cho chính quyền phường nói riêng. Thứ ba, vai trò của cấp huyện, quận ở Thành phố Hà Nội ngày càng
6.2. Ý nghĩa thực tiễn của luận án được khẳng định trong chính sách phân cấp, phân quyền, thể hiện sự phát
Kết quả nghiên cứu của luận án sẽ cho thấy toàn cảnh thực trạng phân triển đi lên của mỗi địa phương phụ thuộc không nhỏ vào sự năng động, sáng
cấp quản lý nhà nước ở Hà Nội, trong đó cụ thể về phân cấp cho chính quyền tạo của chính quyền địa phương.
phường, giúp các nhà lãnh đạo, quản lý có thêm căn cứ thực hiện nhiệm vụ Thứ tư, khi thực hiện phân cấp đã đẩy mạnh cơ chế phối hợp giữa các
xây dựng chính quyền ở cơ sở và áp dụng cho phân cấp đối với chính quyền cấp, ngành, các địa phương, nhất là sự phối hợp giữa cơ quan thực hiện phân
phường ở Hà Nội trong tương lai. cấp với các tổ chức chính trị - xã hội ở Thành phố Hà Nội, mang lại hiệu quả
Kết quả nghiên cứu giúp tìm kiếm các giải pháp có tính khả thi, phù trong quản lý nhà nước, thực thi nhiệm vụ.
hợp để thực hiện phân cấp, đồng thời đề xuất các nhiệm vụ cụ thể về phân Thứ năm, thực hiện phân cấp tạo sự đồng thuận trong xã hội, do các
cấp cho chính quyền phường ở Hà Nội, phân biệt rõ nhiệm vụ của chính bức xúc, mâu thuẫn và vướng mắc của người dân được giải quyết kịp thời tại
quyền ở đô thị và nông thôn, phù hợp Hiến pháp năm 2013. cơ quan, đơn vị được phân cấp.
7. Đóng góp mới của luận án 3.1.1.2. Dưới góc độ thực thi nhiệm vụ của chính quyền phường theo sự
7.1. Về lý luận chỉ đạo, giao nhiệm vụ từ chính quyền quận
Luận án góp phần hoàn thiện lý luận chung về phân cấp quản lý trong Thứ nhất, Chính quyền phường luôn thể hiện sự chủ động khi được
hành chính nhà nước nói chung và cho chính quyền phường ở Hà Nội nói giao nhiệm vụ thực thi, thừa hành
riêng. Từ đó, góp phần hoàn thiện lý thuyết về tổ chức, hoạt động của chính Thứ hai, sự chủ động trong thực hiện nhiệm vụ của chính quyền phường
góp phần lớn tạo nên thành công và là giải pháp quan trọng để chính quyền quyền địa phương ở Việt Nam hiện nay.
8
21
quận hoàn thành các nhiệm vụ trong lĩnh vực, thẩm quyền được giao. Đồng
3.2.2.2. Lĩnh vực đầu tư, giao thông, hạ tầng đô thị 7.2. Về thực tiễn
3.2.2.3. Lĩnh vực xây dựng Trong xu thế thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm tổ chức
3.2.2.4. Lĩnh vực tài chính – ngân sách mô hình chính quyền đô thị tại Thành phố Hà Nội, chính quyền địa phương
3.2.2.5. Lĩnh vực quản lý đất đai, rừng ở các phường thuộc quận, thị xã tại Thành phố Hà Nội là UBND phường.
3.2.2.6. Lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa thể thao du lịch Luận án đề xuất giải pháp về phân cấp quản lý nhà nước cho chính quyền
3.2.2.7. Lĩnh vực tổ chức bộ máy, nhân sự, cán bộ, công chức, viên chức. phường ở Hà Nội trên mặt nhiệm vụ về: Quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh
3.2.3.Thực trạng phân cấp và kết quả thực hiện phân cấp quản lý tế - xã hội; Về đầu tư, giao thông, hạ tầng đô thị; Về tài chính – ngân sách;
nhà nước cho chính quyền phường ở Thành phố Hà Nội Về giáo dục, y tế; Xây dựng; Văn hóa, thể thao, du lịch và an toàn vệ sinh
Qua nghiên cứu tại chính quyền phường hiện nay, về: i) văn bản quy thực phẩm.
phạm pháp luật: chưa có văn bản quy phạm pháp luật quy định về nguyên tắc 8. Kết cấu của luận án
phân cấp, nội dung phân cấp thực hiện nhiệm vụ từ chính quyền Thành phố Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận án
Hà Nội cho chính quyền phường; cũng chưa có các văn bản quy phạm pháp kết cấu làm 4 chương.
luật quy định về phân cấp giữa chính quyền quận cho chính quyền phường; Chương 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
ii) về nội dung nhiệm vụ thực hiện: Chính quyền phường có thực hiện các LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
nhiệm vụ do chính quyền quận giao. 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ở nước ngoài
Mặc dù chủ trương về phân cấp đã được khẳng định tại các văn kiện 1.1.1. Các công trình nghiên cứu về chính quyền cơ sở
của Đảng, nhưng việc hiện thực hóa, chuyển hóa thành quy phạm để làm căn 1.1.2. Các công trình nghiên cứu về phân cấp cho chính quyền cơ sở
cứ pháp lý thực hiện trên thực tế là chưa đầy đủ. Thực trạng tại các phường 1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu ở trong nước
ở Thành phố Hà Nội hiện nay, chưa có quy định pháp luật về việc phân cấp 1.2.1. Các công trình nghiên cứu về chính quyền cơ sở
nhiệm vụ giữa cấp thành phố, cấp quận cho phường để thực hiện. Tuy nhiên, 1.2.2. Các công trình nghiên cứu về phân cấp cho chính quyền cơ sở
trên thực tế các nhiệm vụ của phường thực hiện hiện nay được quận giao 1.3. Đánh giá các công trình nghiên cứu và các nội dung tiếp tục
trên cơ sở văn bản hành chính. Trên thực tế, chỉ có văn bản quy phạm pháp nghiên cứu của luận án
luật của Thành phố Hà Nội quy định về phân cấp thực hiện nhiệm vụ giữa 1.3.1. Đánh giá các công trình nghiên cứu
Thành phố với chính quyền quận. . 1.3.2. Các nội dung tập trung nghiên cứu của luận án
Luận án tiến hành điều tra tại 50/177 phường của 12 quận tại TP Hà Một số khoảng trống trong nghiên cứu. Cụ thể là:
Nội với 250 phiếu điều tra xã hội học đối tượng được hỏi là các công chức Thứ nhất, những vấn đề lý luận về phân cấp cho chính quyền phường
20
đang trực tiếp làm việc tại các phường trên địa bàn Thành phố Hà Nội. Khái niệm về phân cấp quản lý nhà nước; Vấn đề liên quan đến nội
dung, hình thức phân cấp cho chính quyền phường. Chính quyền phường và 9
vị trí, vai trò, đặc điểm của chính quyền phường. Nội dung, hình thức, phương 3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của chính quyền
pháp, nguyên tắc, điều kiện đảm bảo thực hiện phân cấp cho chính quyền phường ở Thành phố Hà Nội
phường Theo Điều 58, Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, chính
Thứ hai, về thực trạng phân cấp quản lý nhà nước giữa các cấp chính quyền phường là cấp chính quyền đầy đủ, có cơ cấu tổ chức gồm HĐND
quyền thành phố ở Hà Nội và phân cấp quản lý nhà nước cho chính quyền phường và UBND phường
phường 3.2. Thực trạng phân cấp cho chính quyền phường tại Thành phố
Chưa có nhiều công trình nghiên cứu về chính quyền phường ở Hà Hà Nội hiện nay
Nội với tính chất đặc thù về quản lý đô thị tại Thủ đô và là trung tâm kinh tế, 3.2.1. Hệ thống thể chế chính trị, pháp lý về phân cấp quản lý nhà
chính trị, xã hội của cả nước. nước
Vấn đề đặt ra là chưa có công trình nghiên cứu về thực trạng thực - Các quy định của Đảng, pháp luật của nhà nước về phân cấp
hiện phân cấp quản lý nhà nước của chính quyền phường ở Hà Nội. Chưa có - Các quy định của thành phố Hà Nội về phân cấp trong quản lý hành
thực trạng đánh giá về vấn đề phân cấp của chính quyền cấp trên cho chính chính nhà nước
quyền phường ở Hà Nội. Và trên thực tế, chính quyền phường ở Hà Nội có - Các quy định của quận về giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm,
thực hiện các nhiệm vụ phân cấp không và chính quyền cấp trên có phân cấp giao nhiệm vụ đối với các phường thuộc quận ở Thành phố Hà Nội
nhiệm vụ cho chính quyền phường không. Đây là khoảng trống trong nghiên Trên cơ sở các văn bản quy phạm pháp luật, văn bản chỉ đạo điều
cứu và là vấn đề nghiên cứu mới, cần đánh giá trên thực tiễn lẫn điều tra xã hành của HĐND và UBND Thành phố Hà Nội phân cấp thực hiện nhiệm vụ
hội học từ các phường của TP Hà Nội. cho các quận trên địa bàn thành phố, các quận đã chủ động ban hành Quyết
Thứ ba, nghiên cứu đề xuất giải pháp, thực hiện phân cấp cho chính định, Nghị quyết, Công văn; Thông báo; Kế hoạch để tiếp tục giao tự chủ, tự
quyền phường ở thành phố Hà Nội chịu trách nhiệm, giao nhiệm vụ cho các phường thuộc quận để thực hiện
Trên cơ sở các nội dung nghiên cứu lý luận về phân cấp, thực trạng quản lý hành chính nhà nước trên địa bàn và triển khai thực hiện nhiệm vụ
phân cấp quản lý nhà nước đối với chính quyền phường và thực trạng thực theo chức năng, quyền hạn
hiện phân cấp của chính quyền phường, luận án tập trung đề xuất giải pháp 3.2.2. Thực trạng thực hiện phân cấp quản lý nhà nước của các
kiến nghị về thực hiện phân cấp cho chính quyền phường ở Thành phố Hà cấp chính quyền tại Hà Nội
Nội. Các vấn đề cần đề xuất như nội dung, hình thức, cách thức thực hiện Ngoại trừ một số nội dung chính quyền Thành phố không tiến hành
phân cấp quản lý nhà nước cho quyền phường trên các mặt khác nhau, phù phân cấp cho chính quyền quận, huyện, còn lại các nội dung quản lý nhà nước
hợp chức năng, nhiệm vụ, đặc thù trong quản lý đô thị của chính quyền trên địa bàn, Thành phố Hà Nội đã tích cực thực hiện phân cấp quản lý hành
phường tại Thành phố Hà Nội. chính cho chính quyền quận, huyện ở Thành phố Hà Nội. Cụ thể:
10
19
3.2.2.1. Lĩnh vực quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội
Thứ hai, bộ máy thực hiện nhiệm vụ tinh gọn và giảm các cấp trung Thứ tư, tập trung nghiên cứu các điều kiện đảm bảo việc thực hiện
gian không cần thiết phân cấp quản lý nhà nước cho chính quyền phường ở Thành phố Hà Nội
Thứ ba, thực hiện phân cấp hợp lý mang lại hiệu quả tích cực trong Để thực hiện tốt, có hiệu quả trên thực tế về mô hình chính quyền và
việc nâng cao tính tự chủ, sáng tạo, hiệu quả hoạt động của chính cơ sở trong các nội dung, chính sách, cách thức thực hiện phân cấp quản lý nhà nước cho
hoạt động quản lý chính quyền phường tại Thành phố Hà Nội cần nghiên cứu làm rõ các điều
Thứ tư, địa phương phải có đủ nguồn lực, phương tiện để thực hiện kiện đảm bảo cho việc thực hiện phân cấp.
thẩm quyền được chính quyền cấp trên phân cấp Các điều kiện được đảm bảo: Cơ sở vật chất, nguồn lực, nguồn nhân
Tiểu kết Chương 2 lực; điều kiện về tự nhiên, kinh tế, xã hội; về vị trí địa lý, về phát triển ngành
Chương 3. THỰC TRẠNG PHÂN CẤP CHO CHÍNH QUYỀN nghề ở đô thị.
PHƯỜNG TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI Tiểu kết Chương 1
3.1. Thực trạng tổ chức, hoạt động của chính quyền phường tại Chương 2.
Thành phố Hà Nội CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ PHÂN CẤP QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC
3.1.1. Đơn vị hành chính phường của Thành phố Hà Nội CHO CHÍNH QUYỀN PHƯỜNG
Hà Nội được chia làm 30 đơn vị hành chính cấp huyện, gồm: 12 2.1. Khái niệm, sự cần thiết phân cấp trong quản lý nhà nước
quận, 17 huyện và 01 Thị xã (Thị xã Sơn Tây) với 584 đơn vị hành chính cấp 2.1.1. Phân cấp trong quản lý nhà nước
xã gồm: 386 xã, 177 phường và 21 thị trấn. 2.1.1.1. Khái niệm có liên quan
Mới đây, theo Nghị quyết số 895/NQ-UBTVQH14 ngày 11/2/2020 - Phân cấp
của Ủy ban thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp - Phân cấp quản lý nhà nước
xã của Thành phố Hà Nội, sau khi sắp xếp, Hà Nội có 175 phường. Khái niệm này được hiểu trong luận án là: “Cơ quan nhà nước cấp
Tại Hà Nội, phường là loại hình tổ chức đơn vị hành chính thuộc trên chuyển giao một số quyền hạn, nhiệm vụ cho cơ quan nhà nước cấp dưới
quận, của thành phố trực thuộc Trung ương. Do đó, địa bàn của phường là thực hiện các nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của cơ quan nhà nước cấp trên,
nơi thường xuyên diễn ra các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, an thực hiện một cách thường xuyên, liên tục hoặc theo từng thời điểm và có
ninh - quốc phòng quan trọng của Trung ương và thành phố. Trong loại hình kiểm tra, giám sát việc thực hiện nhiệm vụ của cơ quan được phân cấp nhằm
phường này lại chia ra các phường nằm trong khu vực nội thành và khu vực tăng cường chất lượng, hiệu lực và hiệu quả của hoạt động quản lý nhà
ven đô. Loại phường thuộc nhóm đã đô thị hóa và phường thuộc nhóm đang nước”.
đô thị hóa. 2.1.1.2. Các cách tiếp cận phân cấp quản lý nhà nước
18
Thứ nhất, tiếp cận phân cấp dưới góc độ chính trị
Thứ hai, tiếp cận phân cấp dưới giác độ kinh tế và quản lý 11
2.1.2. Chính quyền phường trong hệ thống chính quyền đô thị trọng. Khi thực hiện nhiệm vụ phân cấp, chính quyền phường cần được
2.2.1.1. Chính quyền đô thị liên kết chặt chẽ với nguồn lực về tài chính để có điều kiện thực hiện đầy
Đô thị là trung tâm chính trị - hành chính, trung tâm kinh tế, trung đủ, có hiệu quả.
tâm văn hoá, thể thao, giáo dục, khoa học- công nghệ của cả nước, của một Cần tính đến sự tham gia của người dân thông qua các hoạt động
vùng, một tỉnh hay của một huyện; là nơi tập trung chủ yếu các cơ sở kinh tế, quần chúng, cơ quan đại diện. Đây là thước đo thể hiện sự công khai,
hạ tầng vật chất quan trọng. minh bạch trong quá trình thực hiện phân cấp. Hiệu quả quản lý nhà nước
Chính quyền đô thị ở các nước khác nhau có những nhiệm vụ, chức về phân cấp được phản ánh thông qua ý kiến của người dân, thông qua
năng, cơ cấu tổ chức riêng, nhưng đối với dịch vụ công, thường trực tiếp cung các hoạt động và sự hài lòng của người dân. Ngoài ra, cần có điều kiện
cấp cho người dân như sau: Thu gom rác và xử lý chất thải; Cấp nước và đảm bảo về cơ chế phù hợp để người dân được có ý kiến dân chủ, công
thoát nước; Dịch vụ môi trường, chiếu sáng công cộng, công viên; khu vui khai, bày tỏ những mong muốn để cấp chính quyền giải quyết.
chơi giải trí; Dịch vụ y tế và giáo dục;Giao thông; Quy hoạch đô thị; Công 2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến phân cấp cho chính quyền phường
trình công cộng và nhà ở; Cứu hỏa….Chính quyền đô thị còn thực hiện các 2.3.1. Yếu tố thể chế
chức năng, nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật, kể cả các nhiệm vụ 2.3.2. Yếu tố môi trường xã hội – văn hóa truyền thống
thuộc chức năng của chính quyền cấp trên nhưng được phân cấp để chính 2.3.3. Yếu tố lãnh thổ và cộng đồng dân cư của phường
quyền đô thị thực hiện. 2.3.4. Yếu tố kinh tế trên địa bàn lãnh thổ
2.1.2.2. Đặc điểm của chính quyền đô thị 2.3.5. Yếu tố năng lực của chính quyền phường
Thứ nhất, là một đơn vị hành chính độc lập 2.3.5.1. Năng lực tổ chức bộ máy và các nguồn lực
Thứ hai, thực hiện chức năng quản lý nhà nước ở đô thị trên nhiều 2.3.5.2. Năng lực cung ứng dịch vụ công
lĩnh vực khác nhau 2.4. Phân cấp quản lý nhà nước giữa chính quyền thành phố và
Thứ ba, có chức năng trực tiếp phân phối, cung cấp dịch vụ công chính quyền cơ sở của một số quốc gia trên thế giới, bài học kinh nghiệm.
cộng đáp ứng nhu cầu phức tạp hơn của cư dân đô thị so với nông thôn 2.4.1. Về phân cấp quản lý nhà nước giữa chính quyền thành phố
2.1.3. Chính quyền phường và vị trí, vai trò, đặc điểm của chính và chính quyền cơ sở
quyền phường 2.4.1.1. Cộng hoà liên bang Đức
Chính quyền phường được hiểu là tổ chức trong nội bộ của đô thị 2.4.1.2. Cộng hòa Pháp
hoặc thuộc chính quyền thành phố. Mỗi một quốc gia, có quy định về cơ cấu 2.4.1.3. Nhật Bản
tổ chức, chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của loại đơn vị hành chính này, có 2.4.2. Bài học kinh nghiệm
thể có tên gọi khác nhau nhưng có đặc điểm chung là đơn vị hành chính rất Thứ nhất, cần quy định rõ các thẩm quyền của chính quyền cơ sở, có
12
gần với địa phương. những thẩm quyền riêng biệt và được tự quyết trong phạm vi thẩm quyền 17
Bảo đảm nguyên tắc phân cấp hiệu quả. Ở Việt Nam, Điều 58, Luật Tổ chức CQĐP năm 2015 có khái niệm
Bảo đảm nguyên tắc tương ứng, cân đối về nguồn lực, điều kiện về chính quyền địa phương ở phường: “là cấp chính quyền địa phương gồm
kinh tế, xã hội của chính quyền phân cấp và chính quyền cấp được phân có Hội đồng nhân dân phường và Ủy ban nhân dân phường”. Mới đây, Nghị
cấp để có khả năng thực hiện trên thực tế. quyết của Quốc hội đề xuất mô hình thí điểm tổ chức chính quyền đô thị,
2.2.5. Điều kiện đảm bảo thực hiện phân cấp quan niệm cũ đã có sự thay đổi. Theo đó, tại Nghị quyết này, chính quyền
Phân cấp là xu thế tất yếu trong xã hội hiện đại, nhằm phát huy địa phương ở các phường thuộc quận, thị xã tại Thành phố Hà Nội là UBND
nguồn lực của chính quyền địa phương, phát triển kinh tế - xã hội. Các phường. UBND là cơ quan hành chính nhà nước ở phường, thực hiện các
điều kiện đảm bảo thực hiện phân cấp cần nhìn nhận ở hai phía. nhiệm vụ, quyền hạn theo Nghị quyết này và theo phân cấp, ủy quyền của
Điều kiện từ chính quyền tiến hành phân cấp UBND, chủ tịch UBND thành phố, UBND quận.
Cần có đủ công cụ kiểm soát hữu hiệu việc thực hiện nhiệm vụ Vị trí, vai trò của chính quyền phường
đã được phân cấp. Bởi có kiểm soát chặt chẽ, có đánh giá mức độ hoàn Chính quyền phường đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền lợi
thành nhiệm vụ phân cấp, chính quyền cấp trên mới có cơ sở để tiếp tục của nhân dân ở phường
phân cấp, thôi phân cấp hoặc chuyển giao thẩm quyền, nhiệm vụ cho cấp Chính quyền phường là bộ phận quan trọng trong bộ máy nhà nước,
chính quyền khác. thực hiện chức năng quản lý hành chính nhà nước ở cơ sở
Ngoài ra, cần có đủ hệ thống chế tài nghiêm minh, minh bạch để Đặc điểm của chính quyền phường
xử lý vi phạm do cơ quan hành chính cấp dưới gây ra, xử lý các cá nhân Chính quyền phường hoạt động trên địa bàn đô thị, có mật độ dân số
có liên quan khi có sai phạm trong quá trình thực hiện nhiệm vụ phân cấp. đông đúc và có tần suất thực hiện nhiệm vụ trên địa bàn lớn
Xây dựng, ban hành văn bản QPPL mang tính bắt buộc áp dụng chung để Nhiệm vụ của chính quyền phường thường thực thi, thừa hành là
quy định rõ những nhiệm vụ, thẩm quyền phân cấp. chính, cán bộ, công chức áp lực lớn trong công việc và đôi khi quá tải trong
Ở chính quyền nhận nhiệm vụ phân cấp thực hiện nhiệm vụ
Cần trang bị các điều kiện cần thiết như cơ sở vật chất, nguồn lực, 2.1.4. Phân cấp quản lý nhà nước cho chính quyền phường là tất
đảm bảo đủ năng lực thực thi nhiệm vụ. Chuẩn bị nguồn nhân lực, là yếu khách quan
những cá nhân có đủ kinh nghiệm, trình độ, hiểu biết đối với nhiệm vụ Phân cấp quản lý nhà nước cho chính quyền phường là nhu cầu khách
được phân cấp để thực hiện nhiệm vụ có hiệu quả. Chuẩn bị các tình quan, phát triển lợi ích của mỗi địa phương, tăng cường dân chủ, tự chủ trong
huống ứng phó, xử lý trực tiếp khi thực hiện nhiệm vụ phân cấp gặp khó quản lý hành chính.
khăn, vướng mắc. Nhiều trường hợp cần tiến hành xin ý kiến cấp trên và Bối cảnh kinh tế - xã hội phát triển, nhà nước cần có các biện pháp
sự phối kết hợp giữa các cơ quan, đơn vị trong thực hiện nhiệm vụ. Do gia tăng hiệu quả hoạt động quản lý, trong đó có giải pháp về phân cấp cho
13
chính quyền phường. đó, cần chuẩn bị cơ sở vật chất, con người, là điều kiện đảm bảo quan 16
2.2. Nội dung, hình thức, phương pháp, nguyên tắc, điều kiện hình thức phân cấp được nhìn nhận và phân chia tương đối, dựa trên mô
đảm bảo thực hiện phân cấp quản lý nhà nước cho chính quyền hình hoạt động của quản lý nhà nước, dựa vào chức năng, nhiệm vụ của
phường cơ quan nhà nước. Việc phân chia hình thức phân cấp thành các loại
2.2.1. Nội dung phân cấp không có nghĩa là những hình thức này đứng độc lập, riêng rẽ mà để nhìn
Một là, phân cấp về thẩm quyền quản lý nhà nước: nhận, nhấn mạnh từng khía cạnh, từng lĩnh vực quản lý nhà nước. Do đó,
- Phân cấp quản lý nhà nước về lĩnh vực kinh tế, quy hoạch, đầu tư hình thức phân cấp có thể nhìn nhận ở ba góc độ: Hình thức tản quyền;
- Phân cấp quản lý nhà nước trong lĩnh vực môi trường, đất đai, xây Hình thức phân quyền; Hình thức ủy quyền
dựng, giao thông đô thị; văn hóa, xã hội 2.2.3. Phương pháp phân cấp
- Phân cấp quản lý nhà nước trong lĩnh vực y tế, giáo dục: Đối với Để thực hiện có hiệu quả phân cấp quản lý nhà nước, phương
nội dung phân cấp này, chính quyền phường chịu trách nhiệm chăm sóc sức pháp được lựa chọn là quy định tại văn bản quy phạm pháp luật làm căn
khỏe cộng đồng; phụ trách giáo dục từ mẫu giáo đến trung học cơ sở. cứ pháp lý cho chính quyền phường thực hiện nhiệm vụ được phân cấp.
- Phân cấp quản lý nhà nước về ngân sách: Chính quyền phường có Về phân cấp quản lý nhà nước thường được quy định tại Hiến
thể quyết định về lập dự toán, chủ động thu các loại phí, các khoản đóng góp pháp ở mức độ nguyên tắc chung và được quy định cụ thể tại văn bản
của người dân trên địa bàn phường để phục vụ cho phường. Luật. Để gia tăng hiệu quả quản lý nhà nước, khuyến khích sự phát triển
- Phân cấp quản lý nhà nước về nhân sự của chính quyền cơ sở, nhiều quốc gia có Luật quy định về phân cấp. Vấn
Hai là, phân cấp quản lý nhà nước về trực tiếp cung ứng dịch vụ đề phân cấp được quy định tại Luật là phương pháp hữu hiệu, làm căn cứ
công trên địa bàn phường pháp lý điều chỉnh mang tính tuân thủ, bắt buộc chung.
Cung ứng dịch vụ công là lĩnh vực được nhà nước phân cấp nhiều Ngoài ra, để tổ chức thực hiện phân cấp có hiệu quả, có quốc gia
hơn cả, tùy thuộc vào khả năng đáp ứng của chính quyền phường, trên cơ sở tiến hành thành lập cơ quan chuyên biệt về phân cấp thuộc Chính phủ
cân nhắc lợi ích giữa đối tượng hưởng thụ và chính quyền cung ứng dịch vụ. hoặc Thủ tướng Chính phủ.
Các dịch vụ công cộng được chú trọng phân cấp như: giao thông công cộng, 2.2.4. Nguyên tắc thực hiện phân cấp
nước sạch; dịch vụ xử lý rác thải ô nhiễm; dịch vụ vệ sinh; dịch vụ sinh hoạt Đảm bảo nguyên tắc sự thống nhất quản lý chung của Chính phủ
đi lại; dịch vụ y tế. về thể chế, chiến lược, quy hoạch, thanh tra, kiểm tra trong vận hành bộ
2.2.2. Hình thức phân cấp máy nhà nước. Thực hiện phân cấp cho chính quyền cấp dưới, song vẫn
Có nhiều cách phân loại hình thức phân cấp bởi các tiêu chí để cần đảm bảo được sự xuyên suốt, nhất quán trong chỉ đạo, điều hành
đưa ra hình thức phân cấp chỉ mang tính tương đối, vì đây là hoạt động chung của Chính phủ.
đặc biệt, vừa mang tính chính trị, tính chuyên môn, vừa thể hiện sự kết Đảm bảo nguyên tắc kết hợp quản lý theo ngành lĩnh vực và quản
15
lý theo lãnh thổ. hợp giữa quản lý ngành và lãnh thổ. Do đó, trong khuôn khổ Luận án này, 14
