Phân tích bi kịch tinh thần của nhân vật Hộ

Đề bài: Phân tích bi kịch tinh thần của nhân vật Hộ<br /> Bài làm<br /> Nam Cao là nhà văn nổi tiếng với rất nhiều quan điểm nghệ thuật đặc sắc được xem như <br /> tuyên ngôn của nền văn học Việt Nam. Tiêu biểu nhất phải kể đến câu: "Chao ôi, nghệ <br /> thuật không cần phải là ánh trăng lừa dối, không nên là ánh trăng lừa dối; nghệ thuật chỉ <br /> có thể là tiếng kêu đau khổ  kia, thoát ra từ  những kiếp lầm than và nhà văn không được  <br /> trốn tránh nghệ  thuật mà phải đứng trong lao khổ  mở  hồn ra đón lấy những vang động <br /> của đời". Và trong tác phẩm Đời thừa, một tác phẩm rất nổi tiếng viết về người trí thức <br /> trong xã hội cũ, nhà văn đã tự mình bước vào bi kịch cuộc đời nhân vật Hộ để cảm nhận <br /> và cho ra một tác phẩm đậm tính nghệ thuật và nhân văn sâu sắc.<br /> Câu chuyện là bi kịch của người trí thức nghèo trong xã hội cũ mà tiêu biểu đó là nhân vật  <br /> Hộ. Vậy bi kịch là gì? Bi kịch là những mâu thuẫn xung đột trong cuộc đời của một con <br /> người, một nhân vật và thông thường giải quyết mâu thuẫn xung đột  ấy là những kết <br /> thúc đầy đau thương hoặc một cái kết mở. Soi vào nhân vật Hộ, ta thấy ở nhân vật này có <br /> hai cái bi kịch lớn cũng là bi kịch chung của giới trí thức Thứ nhất, là bi kịch đớn đau của  <br /> một nhà văn một nhà tri thức,  ở con người Hộ hiện lên với hình  ảnh một chàng trai trẻ <br /> trung, có hoài bão, có tài năng, muốn sống có ích, nhưng thực tế cuộc sống đã xô đẩy anh <br /> thành một người vô ích, đời thừa. Hộ vốn là một người say mê văn chương và trở  thành <br /> một niềm say mê lý tưởng, nghèo trong xã hội cũ.<br /> "Ðói rét không có nghĩa lý gì đối với gã trẻ tuổi say mê lý tưởng. Lòng hắn đẹp. Ðầu hắn  <br /> mang một hoài bão lớn. Hắn khinh những lo lắng tủn mủn về vật chất". Ở chàng trai này <br /> niềm say mê văn chương còn tới mức "Ðối với hắn lúc  ấy, nghệ  thuật là tất cả; ngoài  <br /> nghệ thuật không còn gì đáng quan tâm nữa". Nhưng nếu niềm say mê ấy chỉ đến thế thì  <br /> vẫn chưa lấy gì làm cao đẹp lắm, vẫn chưa phải là một vẻ đẹp hoàn hảo duy mỹ của lý <br /> tưởng, điều khiến Hộ trở nên không tầm thường trong lớp trí thức thời bấy giờ ấy là Hộ <br /> muốn sống có ích bằng văn chương tâm huyết của mình. Nhân vật Hộ  khác với các nhà  <br /> văn đương thời viết văn chương chỉ vì văn chương hay nghệ thuật chỉ là nghệ  thuật, thì <br /> anh lại có suy nghĩ và quan điểm hoàn toàn khác, anh mong rằng tác phẩm của mình phải  <br /> có ích cho xã hội, góp phần làm tốt đời đẹp đạo chứ không chỉ đơn thuần là thứ giấy mực  <br /> đẹp mà trống rỗng. Hộ luôn "băn khoăn nghĩ đến một tác phẩm nó sẽ làm mờ hết các tác  <br /> phẩm khác cùng ra một thời...", đó sẽ  là tác phẩm chứa đựng những cái gì lớn lao mạnh <br /> mẽ, vừa đau đớn lại vừa phấn khởi, ca tụng tình thương cao cả  giữa con người với con  <br /> người, khiến con người gần nhau hơn. Nhưng trong thực tế, tất cả những cái gì Hộ hằng  <br /> suy nghĩ và mong  ước trong bỗng chốc lại bị gạt đi bởi nỗi lo bình thường thậm chí là  <br /> tầm thường đó là cơm áo gạo tiền cho vợ, con. Hộ không thể  để  vợ  con đói nheo nhóc  <br /> được, trước chỉ có mình Hộ thì sao cũng được, nhưng bây giờ  anh còn đèo vòng cả  mấy <br /> miệng ăn, cái lương tâm và trách nhiệm của người chồng, người cha không cho phép anh <br /> làm như vậy. Và cũng chính cái trách nhiệm ấy đã đẩy Hộ vào con đường viết những thứ <br /> văn chương nhạt nhẽo, nông cảm, chẳng có chút tình cảm gì, đi xa hẳn so với lý tưởng  <br /> của anh để  cốt kiếm được đồng tiền nuôi vợ  con. Hộ  đau đớn vì không được viết và  <br /> không thể  viết những tác phẩm mà anh mong muốn bởi điều kiện và hoàn cảnh không <br /> cho phép anh ngồi ngẫm nghĩ suy tư  cả  tháng trời cho một tác phẩm ý nghĩa, anh chỉ  có <br /> thể  viết nhanh viết gọn rồi nhận nhuận bút cho xong. Cuộc sống đã khiến anh phải vật  <br /> lộn, dồn ép tinh thần người trí thức vào bước đường cùng cực, đôi lúc đọc lại những bài  <br /> văn ký tên mình Hộ bỗng thấy xấu hổ đỏ cả mặt. Hộ dằn vặt tự trách bởi "chính hắn là  <br /> một thằng khốn nạn! Hắn chính là một kẻ  bất lương! Sự  cẩu thả trong bất cứ nghề gì  <br /> cũng là một sự  bất lương rồi. Nhưng sự  cẩu thả  trong văn chương thì thật là đê tiện".  <br /> Cuối cùng xét lại, Hộ  chính là đời thừa của xã hội, đời thừa của gia đình, bởi anh trở <br /> thành gánh nặng tình cảm trong gia đình, và xót xa hơn nữa Hộ  chính là đời thừa của  <br /> chính bản thân hắn bởi hắn đã gần như đánh mất tài năng thậm chí là đánh mất nhân cách  <br /> nữa.<br /> Bi kịch thứ hai của nhân vật này cũng không kém phần đau đớn xót xa, đó là bi kịch của <br /> một con người có nhân cách có tình thường, coi tình thương là một nguyên tắc sống hết  <br /> sức thiêng liêng, nhưng cuối cùng lại tự  chà đạp lên tình thương đó một cách thô bạo, <br /> đánh dấu sự nhuốm đen trong nhân cách của nhân vật Hộ. Hộ  đã đến với Từ  trong một <br /> tình cảnh rất éo le, Từ  bị  nhân tình bỏ  rơi cùng đứa con đỏ  hỏn, anh đã đứng ra nhận là <br /> chồng của Từ, là cha của đứa trẻ. Anh đã cứu vớt không chỉ cuộc đời Từ  mà còn là danh  <br /> dự của cô, tình cảm giữa Hộ và Từ không đơn thuần chỉ là tình cảm trai gái mà còn là tình <br /> thương yêu giữa con người với nhau. Đối với Từ, Hộ là ân nhân mà cả đời Từ có làm trâu <br /> ngựa cũng chẳng thể đền đáp hết, Hộ đã mang đến cho Từ một mái ấm gia đình, một mái <br /> ấm tình thương giữa lúc Từ  cảm thấy cô đơn và tuyệt vọng nhất. Hộ  với một tình  <br /> thương và tấm lòng cao cả đã lo toan công việc trong ngoài, đồng thời còn giúp Từ lo cả <br /> đám ma cho người mẹ già mà không hề than vãn. Đối với các con Hộ cũng có những tình <br /> cảm rất tha thiết và ấm áp "Ðối với các con cũng vậy. Chỉ xa chúng mấy ngày, Hộ đã nhớ <br /> và lúc về  thấy các con chạy ra reo mừng và nắm lấy áo mình, thường thường Hộ  cảm  <br /> động đến  ứa nước mắt. Hắn hôn hít chúng vồ  vập lắm...". Chúng ta có thể  thấy rõ ràng <br /> rằng Hộ đã hy sinh hoài bão nghệ thuật vì tình thương, đấy là một sự hy sinh to lớn biết  <br /> chừng nào, Hộ là người có tấm lòng rộng lớn biết bao nhiêu. Mặc dù cũng có đôi lúc Hộ <br /> nghĩ "Phải biết ác, biết tàn nhẫn để sống cho mạnh mẽ", nhưng nghĩ tới vợ  và mấy đứa <br /> con thơ Hộ không làm được, Hộ không thể ích kỷ được.<br /> Hộ không thể thực hiện được lý tưởng văn chương của mình nên vẫn âm thầm nuôi nỗi  <br /> hận, sự  trăn trở  khôn nguôi, có thể  nói cái niềm say mê văn chương chưa bao giờ  chết  <br /> hẳn trong Hộ  mà nó vẫn luôn tồn tại, cháy âm  ỉ  trong tim người trí thức và khi có điều  <br /> kiện nó sẽ  bùng lên làm bỏng lòng tự  trọng của Hộ, Và để  giải thoát khỏi nỗi đau đớn  <br /> luôn giày vò, Hộ  đã tìm đến rượu những tưởng sẽ  quên đi những sầu đau  ấy, nhưng <br /> không rượu đã biến Hộ  trở  thành những con người tầm thường cả  về  trí tuệ  và nhân <br /> cách. Hộ đánh mắng và xua đuổi Từ và con cái, những người mà Hộ đã dùng tất cả những  <br /> tình thương yêu để cưu mang chăm sóc, thậm chí là từ bỏ cái lý tưởng văn chương vĩ đại <br /> của mình. Hộ  từ  một người với nguyên tắc sống vì tình thương giờ  đây lại đang đi vào  <br /> bước đường xa rời nguyên tắc ấy, thậm chí sắp đánh rơi nhân cách của mình.<br /> Có thể thấy bi kịch của Hộ chính là tiêu biểu cho bi kịch của lớp tri thức tiểu tư sản trong  <br /> xã hội cũ, khi cách mạng tháng tám chưa thành công. Tác phẩm Đời thừa đã đem đến một  <br /> cái nhìn tổng quan không chỉ là về bi kịch của nhân vật mà còn thông qua đó bày tỏ những  <br /> quan điểm nghệ  thuật đắt giá trong văn chương, đồng thời cũng đem đến những giá trị <br /> nhân đạo hết sức sâu sắc và hiện thực.<br />  <br />