Phân tích cái tôi trữ tình trong bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu.

Đề bài: Phân tích cái tôi trữ tình trong bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu.<br /> Bài làm<br /> Thơ mới trong tiến trình phát triển của nó, là kết quả của hành trình đi tìm kiếm và khẳng <br /> định cái tôi. Thời đại ấy chúng ta đã chứng kiến nhiều cái tôi độc đáo như: Thế Lữ, Lưu <br /> Trọng Lư, Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên, Huy Cận,… Nhưng nếu phải chọn ra những cái <br /> tôi đặc biệt thì không thể  không nhắc tới Xuân Diệu – cái tôi “rạo rực, thiết tha” luôn  <br /> “khát khao giao cảm với đời” song cũng đầy băn khoăn, lo sợ trước sự trôi chảy của thời  <br /> gian. Bài thơ Vội vàng đã ghi lại dấu ấn về một cái tôi như thế!<br />  Đến thời điểm, năm 1938 khi mà Vội vàng ra đời, cái tôi trong thơ chẳng còn lạ lẫm nữa  <br /> và ngay cả  Xuân Diệu cũng đã khẳng định được cho mình một cái tôi độc đáo trên văn <br /> đàn. Trước hết, đó là một cái tôi yêu đời, yêu cuộc sống, yêu con người rất mãnh liệt. <br /> Ngay mở đầu bài thơ ông đã thẳng thắn, trực tiếp bộc lộ:<br /> Tôi muốn tắt nắng đi<br /> Cho màu đừng nhạt mất.<br /> Tôi muốn buộc gió lại<br /> Cho hương đừng bay đi.<br /> Cái tôi  ấy đã bắt đầu bằng hai  ước muốn vô cùng táo bạo và phi lí. Đó là muốn đoạt  <br /> quyền của tạo hóa để  giữ  màu đừng nhạt, hương đừng bay. Sự  táo bạo  ở  chỗ, nhà thơ <br /> như  muốn can thiệp vào quy luật của tự  nhiên để  ngưng đọng thời gian, để  giữ  lại tất <br /> thảy những gì thuộc về  cuộc sống bên mình. Đó là điều không tưởng. Chính bởi thế, <br /> người ta mới thấy tôi chất chứa một tình yêu cháy bỏng với cuộc đời. Hẳn phải yêu tha  <br /> thiết lắm mới có  ước muốn ngông cuồng, phi lí đến vậy hay là bởi sợ  thời gian trôi sẽ <br /> cuốn nó đi mất nên mới ao ước khác thường như thế? Có lẽ cả hai. Bởi Xuân Diệu luôn  <br /> yêu đời, yêu cuộc sống nhưng cũng rất hay lo sợ, ám ảnh vì nó sẽ không tồn tại mãi. Thế <br /> nên, chỉ  còn cách sống vội vàng mới làm được điều  ấy. Những dòng thơ  năm chữ  ngắn <br /> gọn như  dồn nén cảm xúc đã mở  đầu cho màn đối thoại về  lí do cho sự  sống vội vàng.  <br /> Để sang khổ thứ hai, giọng thơ, thể thơ thay đổi là bước đầu lí giải cho điều ấy.<br /> Của ong bướm này đây tuần tháng mật<br /> …<br />  Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.<br />   Một bức tranh thiên nhiên, cuộc sống tràn ngập hương sắc, mùi vị  hiện ra trước mặt <br /> người đọc. Những ong bướm, hoa đồng nội, lá cành tơ, yến anh, ánh sáng, tháng giêng… <br /> những thứ bình dị, gần gũi bỗng dưng thi vị, nên thơ  đến lạ  thường. Sở  dĩ vậy là vì nhà  <br /> thơ đã nhìn thấy ở chúng những khoảnh khắc thật đẹp, thật viên vãm, thật căng tràn sức <br /> sống và ngây ngất xuân tình. Nó đang ở lúc đắm say, mơn mởn, tươi non nhất: ong bướm <br /> tuần tháng mật, hoa đồng nội xanh rì, lá cành tơ phơ phất, yến anh khúc tình si, ánh sáng  <br /> chớp hàng mi, tháng giêng ngon như một cặp môi gần. Xuân Diệu đã không bỏ lỡ mà thâu  <br /> tóm gọn nó, căng mọi giác quan để cảm nhận nó một cách tuyệt diệu nhất. Chính chúng  <br /> ta – người đọc, khi thưởng thức cũng mơ  tưởng theo những đắm say từ  những thứ  vô <br /> cùng bình dị, gần gũi mà bấy lâu nay có khi vô tình bỏ  qua. Điệp từ của, này đây cứ  liên <br /> tiếp, dồn dập như  lời mời chào, vẫy gọi chúng ta cùng nhau thưởng thức. Những thứ <br /> quen thuộc  ấy dưới cặp mắt “xanh non, biếc rờn”, qua lăng kính của tình yêu, của mùa  <br /> xuân đã trở thành một bữa tiệc trần gian đầy tươi đẹp. Nhà phê bình Hoài Thanh đã thực <br /> chí lí khi cho rằng: “Xuân Diệu đã đốt cảnh bồng lai xua ai nấy về hạ giới”. Thổi hồn,  <br /> gửi gắm tình yêu vào những điều, những thứ  giản dị, bình thường từ  cuộc sống cũng là <br /> một quan niệm đầy tính triết lý nhân sinh mà cái tôi trữ  tình đã thể  hiện được trong bài  <br /> thơ.<br /> Nhưng bên cạnh đó, cái tôi trữ tình còn thể hiện sự độc đáo trong cách bộc lộ quan niệm <br /> thẩm mĩ có phần khác biệt so với trước đây. Qua hai câu thơ: ­ Và này đây ánh sáng chớp  <br /> hàng mi, ­ Tháng giêng ngon như một cặp môi gần, nhà thơ đã nói lên điều đó. Bằng cảm <br /> xúc yêu đời, yêu người, cái tôi trữ  tình đã không ngần ngại khẳng định, vẻ  đẹp của tạo <br /> hóa không phải bắt nguồn từ thiên nhiên, mà từ con người. Thứ ánh sáng bình minh kia le  <br /> lói cũng chỉ  đẹp như  cái chớp hàng mi của người thiếu nữ. Hay tháng giêng – khởi đầu <br /> của mùa xuân, được mĩ vị hóa thành “ngon như một cặp môi gần”, tức cũng đắm say như <br /> cái hồn nồng cháy của đôi tình nhân. Ánh sáng, tháng giêng là thuộc về  thiên nhiên. Vậy  <br /> mà giờ đây thiên nhiên lại phải đem cái chuẩn mực vẻ đẹp của con người để so sánh. Cái <br /> tôi trữ tình bởi thế đã khéo léo ca ngợi, đề cao vị trí của con người. Không có một thứ gì <br /> khác, con người chính là sản phẩm tuyệt vời nhất của tạo hóa. Khẳng định giá trị của con  <br /> người là cách để cái tôi trữ tình đưa ra một quan niệm thẩm mĩ giàu ý nghĩa nhân sinh.<br /> Cảm xúc sung sướng vì thế  mà cái tôi trữ  tình chẳng thể  giấu giếm được. Lời thơ  cứ <br /> căng tràn, sục sôi, phấn trấn để diễn tả hết thảy hạnh phúc vô ngần khi được sống giữa  <br /> một cuộc đời, một cảnh sắc tràn ngập mùa xuân và tình yêu như vậy. Nhưng giọng điệu <br /> thơ  bỗng chùng xuống: Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa. Cái tôi chẳng mãi có <br /> thể  hát vang khúc ca yêu đời, mà vội vàng im bắt trước quy luật khắc nghiệt của thời <br /> gian. Cái tôi trữ tình trào lên một nỗi lo sợ, băn khoăn:<br /> Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua<br /> …<br /> Chẳng bao giờ! Ôi chẳng bao giờ nữa<br /> Qua thủ pháp đối lập, nhân vật trữ tình đã “lập luận” vô cùng say sưa về quan niệm thời  <br /> gian. Bằng những từ ngữ đầy tính tranh biện: nghĩa là, mà, nhưng, nói làm chi, nếu, nhưng <br /> chẳng, nên, nhà thơ  đã khẳng định sự  trôi chảy vô tình của thời gian. Đúng là thời gian  <br /> của tự nhiên thì vô cùng, vô tận, xuân năm nay đi, năm sau lại có xuân. Nhưng đời người <br /> thì lại có hạn, mà tuổi trẻ  ­ mùa xuân của cuộc đời, chẳng hai lần thắm lại. Cái tôi trữ <br /> tình đầy ngậm ngùi, tiếc nuối, bâng khuâng khi nhìn thấy đâu đâu mọi thứ đều bị phá hủy  <br /> bởi thời gian – thứ mang theo sức mạnh vô hình mà một đi không còn trở  lại. Chưa nói  <br /> đến điều quan niệm này đã khác, đã mới mẻ, hiện đại hơn như thế nào so với trước kia, <br /> mà chỉ cần cái nhìn đầy tính mất mát ấy đã đủ nhận thấy một cái tôi đầy run rẩy, sợ hãi <br /> trước quy luật ấy như thế nào. Phải rất yêu đời, yêu cuộc sống mãnh liệt nhường nào thì  <br /> cái tôi trữ tình ấy mới có cảm xúc như vậy. Tắt nắng, buộc gió chỉ là cái cớ để tìm kiếm  <br /> cách thức chống lại thời gian ấy mà thôi.<br /> Nhưng càng cảm nhận rõ ràng về thời gian như thế, thì nỗi niềm bâng khuâng, tiếc nuối, <br /> thậm chí là xót xa lại càng trào dâng. Thời gian có sức mạnh tàn phá là có thật. Cái tôi lại  <br /> một lần nữa để toàn tâm, toàn trí, toàn hồn nhưng không phải để tìm kiếm vẻ đẹp mà để <br /> “ngửi” thấy mùi tháng năm đều rớm vị  chia phôi, để  nghe thấy núi sông than thầm tiễn <br /> biệt, để nhìn thấy con gió xinh thì thào, hờn dỗi bay đi, chim ngập ngừng đứt tiếng vì sợ <br /> độ phai tàn. Đến tới đây cái tôi trữ tình lo lắng thực sự, cái thiết tha rạo rực phải nhường  <br /> chỗ cho nỗi băn khoăn, ưu phiền trước cuộc đời. Dẫu biết đây là quy luật tâm lý rất đỗi <br /> bình thường khi con người ta quá yêu cái gì đó thì lại rất sợ phải mất nó đi. Nhưng sự ưu <br /> tư của cái tôi trữ tình ở đây vẫn rung lên một nỗi niềm đồng cảm sâu sắc từ phía độc giả. <br /> Dường như  chúng ta cũng đồng tình trong cách lý giải của tác giả, mọi thứ, nhất là con <br /> người rồi sẽ bị vùi lấp bởi thời gian.<br /> Cái tôi trữ  tình trong Vội vàng thực dễ  khiến chúng ta liên tưởng đến cái tôi nói chung  <br /> trong thơ mới. Luôn yêu cuộc đời đến cháy bỏng, thiết tha nhưng vẫn buồn bã, suy tư và  <br /> đầy bế  tắc. Đó là cảm xúc chung của cả  một thế  hệ. Nhưng tác phẩm này của Xuân <br /> Diệu lại khẳng định  ở  ông một cái tôi khác. Nhà thơ  có mang đến nỗi buồn, sự  lo lắng,  <br /> băn khoăn nhưng không hề  bi quan, chán nản. Ông giúp chúng ta nhận ra quy luật của <br /> cuộc đời là vậy, và vẫn thể hiện niềm yêu đời và khát khao giao cảm mãnh liệt với cuộc  <br /> sống này. Bởi vậy mà khổ thơ cuối cùng của tác phẩm mới thực sự mang đến cái tôi đúng <br /> nghĩa nhất trong thơ Xuân Diệu.<br /> Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm<br /> …<br /> ­Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi.<br /> Đoạn thơ hội tụ những gì sôi nổi, nhiệt huyết nhất trong hồn thơ Xuân Diệu. Trước cuộc  <br /> sống như thế, ông không thể “đầu hàng” được. Ông quyết lao vào một cuộc chạy đua với  <br /> thời gian. Ông giục giã mọi người hãy mau đi thôi, mau sống thôi khi cuộc đời trong thời <br /> khắc tuổi trẻ. Vì thế cái tôi cá nhân đã hòa chung với cái ta cùng mọi người cùng nhau làm <br /> nên một sức sống mới giữa cuộc đời. Và thế  là người ta nhìn thấy, một cái tôi trữ  tình <br /> phóng túng, cuống quýt, vồ  vập để  sống, để  yêu. Hàng loạt các động từ  mạnh theo cấp <br /> độ tăng tiến được sử dụng (ôm, riết, say, thâu, cắn) để diễn tả mức độ nhiệt huyết nhất,  <br /> vội vàng nhất mà nhà thơ đang có. Đặc biệt là từ cắn, tuy có phần rất thực nhưng chỉ như <br /> vậy mới diễn tả hết niềm khao khát đang mãnh liệt, sôi trào trong lòng thi nhân. Nhưng <br /> cách sống vội vàng của Xuân Diệu cũng còn có điều đáng suy ngẫm. Phải chăng lúc nào  <br /> cũng vội vàng, cũng cuống quýt như vậy hay sao? Vấn đề nhà thơ gửi gắm chính là ở thái <br /> độ và thời điểm sống. Phải luôn trân trọng, luôn ý thức về sự sống của mình để  tuổi trẻ <br /> trôi qua không hề lãng phí. Và phải biết hết mình với những khoảnh khắc quan trọng của  <br /> cuộc sống thì mới trọn vẹn hết được niềm vui sống của mình. Vì vậy nhà thơ mới muốn  <br /> ôm cả  sự sống mới bắt đầu mơn mởn, muốn riết mây đưa và gió lượn, muốn say trong  <br /> cánh bướm với tình yêu, muốn thâu trong một cái hôn nhiều, hỡi xuân hồng ta muốn cắn  <br /> vào người. Cảm xúc cao nhất của thi nhân đặt vào thời khắc xuân hồng – hình ảnh hội tụ <br /> những gì đẹp nhất của cả tự nhiên lẫn cuộc đời con người mà mỗi chúng ta cần nắm bắt.<br /> Có thể nói, cái tôi trữ tình trong bài thơ Vội vàng thực sự mang nhiều ý nghĩa hơn là cảm  <br /> xúc của một nhân vật trong thơ. Cái tôi đã rất mạnh dạn thể hiện sự khát khao giao cảm  <br /> với đời bằng một quan niệm sống đầy ý nghĩa tích cực, nhân sinh mang tầm triết lý. Cái <br /> tôi ấy đã theo cả một đời thơ Xuân Diệu để giúp ông ngay cả thời điểm là một thanh niên  <br /> mười tám, đôi mươi giữa lúc bối cảnh đất nước lầm than, nô lệ vẫn sẽ  vững vàng, vẫn <br /> tin tưởng vào cuộc sống thực tại để mai sau hòa nhập với đời, với mọi người, với những  <br /> chiến công vang dội của dân tộc sau này.<br />