PHẢN ỨNG OXI HOÁ - KHỬ

Chia sẻ: Nguyễn Văn Quang | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

142
lượt xem 21
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Biết : Phân biệt phản ứng oxi hóa – khử với các phản ứng không phải là phản ứng oxi hóa – khử . Biết cách lập phương trình phản ứng oxi hóa – khử và ý nghĩa của phản ứng oxi hóa- khử. Hiểu : bản chất của phản ứng oxi hóa – khử, chất khử, chất oxi hóa, sự khử, sự oxi hóa

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: PHẢN ỨNG OXI HOÁ - KHỬ

Ch¬ng 4 Ph¶n øng oxi ho¸ - khö A. Më ®Çu  Môc tiªu cña ch¬ng KiÕn thøc BiÕt : Ph©n biÖt ph¶n øng oxi hãa – khö víi c¸c ph¶n øng kh«ng ph¶i lµ ph¶n øng oxi hãa – khö . BiÕt c¸ch lËp ph ¬ng tr×nh ph¶n øng oxi hãa – khö vµ ý nghÜa cña ph¶n øng oxi hãa- khö. HiÓu : b¶n chÊt cña ph¶n øng oxi hãa – khö, chÊt khö, chÊt oxi hãa, sù khö, sù oxi hãa KÜ n¨ng Cñng cè kÜ n¨ng x¸c ®Þnh sè oxi hãa; rÌn kÜ n¨ng lËp ph ¬ng tr×nh ph¶n øng oxi hãa – khö theo ph¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron.  Mét sè ®iÓm cÇn lu ý 1. HÖ thèng kiÕn thøc cña ch¬ng 4 GV cÇn ph©n tÝch ®Ó thÊy ® îc tÝnh kh¸i qu¸t hãa cña ®Þnh nghÜa ph¶n øng oxi hãa – khö míi so víi ®Þnh nghÜa mµ HS ®· ® îc häc ë bËc THCS; ®Þnh nghÜa truyÒn thèng. §Ó h×nh thµnh tèt kh¸i niÖm ph¶n øng oxi hãa – khö, c©n b»ng tèt c¸c ph¬ng tr×nh oxi hãa – khö , GV cÇn cñng cè v÷ng ch¾c cho HS kh¸i niÖm sè oxi hãa còng nh c¸c bíc tiÕn hµnh c©n b»ng mét ph¶n øng oxi hãa – khö theo ph¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron. BËc THCS ph©n lo¹i ph¶n øng hãa häc ® îc dùa vµo ®Æc ®iÓm, sè lîng cña c¸c chÊt tham gia vµ t¹o thµnh cña ph¶n øng; c¬ së ph©n lo¹i ph¶n øng ë bËc THPT dùa vµo sù thay ®æi sè oxi hãa. 2. Ph¬ng ph¸p d¹y häc Ph¶n øng oxi hãa – khö, HS ®· ® îc häc ë bËc THCS, GV cÇn tæ chøc ®Ó HS c¸c ho¹t ®éng ®Ó HS so s¸nh, ®èi chiÕu ®Ó thÊy ® îc sù ph¸t triÓn cña c¸c kh¸i niÖm : sù oxi hãa, sù khö, vµ ph¶n øng oxi hãa –khö tõ THCS lªn THPT. Khi d¹y phÇn ®Þnh nghÜa ph¶n øng oxi hãa – khö, GV cÇn ph©n tÝch c¸c VD cô thÓ ®Ó HS thÊy ®îc tÝnh kh¸i qu¸t cña ®Þnh nghÜa còng 79
nh cÇn lÊy 1 sè VD cô thÓ ®Ó lµm râ kh¸i niÖm “ chÊt ” trong ®Þnh nghÜa. GV nªn tæ chøc c¸c häat déng d¹y häc ®Ó HS cã thÓ tù th¶o luËn ®Ó thÊy ®îc c¬ së ph©n lo¹i ph¶n øng hãa häc thµnh 4 lo¹i c¬ b¶n: ph¶n øng tæng hîp, ph¶n øng ph©n huû , ph¶n øng thÕ, ph¶n øng trao ®æi còng nh c¬ së ®Ó ph©n lo¹i ph¶n øng hãa häc thµnh hai lo¹i c¬ b¶n : ph¶n øng cã sù thay ®æi sè oxi hãa vµ ph¶n øng kh«ng cã sù thay ®æi sè oxi hãa. HS chñ ®éng x©y dung vµ tiÕp thu kiÕn thøc míi trªn nÒn t¶ng c¸c kiÕn thøc ®· cã. B. D¹y häc c¸c bµi cô thÓ Bµi 17. Ph¶n øng oxi hãa – khö I. Môc tiªu KiÕn thøc HiÓu: Ph¶n øng oxi hãa – khö lµ ph¶n øng hãa häc tong ®ã cã sù thay ®æi sè oxi hãa cña c¸c nguyªn tè ; ChÊt oxi hãa lµ chÊt nhËn electron, chÊt khö lµ chÊt nhêng electron. Sù oxi hãa lµ sù nh êng electron, sù khö lµ sù nhËn electron; C¸c bíc lËp ph¬ng tr×nh ph¶n øng oxi hãa – khö, ý nghÜa cña ph¶n øng oxi hãa – khö trong thùc tiÔn. KÜ n¨ng Ph©n biÖt ®îc chÊt oxi hãa vµ chÊt khö, sù oxi hãa vµ sù khö trong ph¶n øng oxi hãa khö cô thÓ. LËp ®îc ph¬ng tr×nh oxi hãa – khö dùa vµo sè oxi hãa ( c©n b»ng theo ph - ¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron ) II- ChuÈn bÞ GV yªu cÇu HS «n tËp: C¸c kh¸i niÖm : sù oxi hãa, sù khö; chÊt oxi hãa, chÊt khö vµ ph¶n øng oxi hãa – khö ®· häc ë THCS; Kh¸i niÖm sè oxi hãa vµ quy t¾c x¸c ®Þnh sè oxi hãa ®· häc ë ch¬ng tríc. §èi víi ph¬ng ¸n n©ng cao: GV chuÈn bÞ : phiÕu häc tËp, m¸y chiÕu …; S¬ ®å ®iÒu chÕ Cu tõ CuO, hoÆc s¬ ®å ®iÒu chÕ Fe tõ quÆng …Mét sè h×nh ¶nh giíi thiÖu ý nghÜa cña ph¶n øng oxi hãa – khö : m« t¶ sù ch¸y, ch¸y rõng, lß g¹ch,… c«ng nghiÖp luyÖn kim, luyÖn gang , thÐp…HiÖn t - îng ma axit vµ t¸c h¹i cña ma axit. – PhiÕu häc tËp cho häc sinh dµnh cho ph ¬ng ¸n n©ng cao cã thÓ ® îc thiÕt kÕ nh sau: 80
PhiÕu häc tËp bµi ph¶n øng oxi hãa- khö Hä vµ tªn häc sinh : .................................. Líp : ....................... Nhãm (Tæ)............... Néi dung 1. : §Þnh nghÜa. Dùa vµo kiÕn thøc ®· häc ë bËc THCS h·y : - ViÕt 2 ph¶n øng oxi ho¸ - khö. - X¸c ®Þnh chÊt khö , chÊt oxi hãa, sù khö, sù oxi hãa? - Nªu kh¸i niÖm : chÊt khö, chÊt oxi hãa, sù khö, sù oxi hãa ®· häc ? Néi dung 2. -X¸c ®Þnh sè oxi hãa cña c¸c chÊt : chÊt khö, chÊt oxi hãa cña 2 VD trªn . - ViÕt c¸c qu¸ tr×nh nhêng, nhËn electron cña c¸c chÊt khö, chÊt oxi hãa ®ã. - Hoµn thµnh nh÷ng néi dung trong b¶ng sau: Quan niÖm cò B¶n chÊt ChÊt khö chÊt kÕt hîp víi oxi – chÊt nhËn oxi. ChÊt oxi hãa chÊt cho oxi, cã thÓ lµ ph©n tö oxi. Sù khö sù t¸ch oxi. Sù oxi hãa lµ sù kÕt hîp víi oxi. Néi dung 3. Nªu c¸c bíc tiÕn hµnh c©n b»ng mét ph¶n øng oxi hãa – khö. Néi dung 4. Cñng cè Lµm bµi tËp 8 trong SGK III- thiÕt kÕ ho¹t ®éng d¹y häc A. Ph¬ng ¸n c¬ b¶n 81
Ho¹t ®éng GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1. Tæ chøc t×nh huèng häc tËp GV: Trong ®êi sèng, phÇn lín n¨ng HS dÔ dµng lÊy ®îc mét sè VD : sù lîng chóng ta dïng lµ n¨ng l îng cña ch¸y cña x¨ng dÇu trong ®éng c¬ ph¶n øng oxi hãa – khö. ë bËc häc ®èt trong, sù ch¸y cña than cñi, c¸c THCS c¸c em ®· ®îc häc Ph¶n øng qu¸ tr×nh ®iÖn ph©n, c¸c ph¶n øng oxi hãa – khö. H·y lÊy mét sè vÝ dô x¶y ra trong pin ®iÖn, trong ¾c ®Ó chøng minh nhËn ®Þnh trªn? quy…. kÕt hîp víi môc tiªu cña bµi GV dÉn d¾t vµo bµi míi. HS n¾m ®îc tiªu cña bµi häc Ho¹t ®éng 2. §Þnh nghÜa HS thùc hiÖn theo sù híng dÉn cña GV híng dÉn HS thùc hiÖn néi GV. dung nh thiÕt kÕ ë ND 1 trong phiÕu häc tËp. GV chó ý yªu cÇu HS nh¾c l¹i c¸c kh¸i niÖm : chÊt khö, chÊt oxi hãa, HS dùa vµo nh÷ng gîi ý cña GV «n l¹i sù khö , sù oxi hãa theo quan ®iÓm nh÷ng kiÕn thøc cò. ë bËc THCS . HS thÊy ®îc b¶n chÊt cña c¸c chÊt GV yªu cÇu HS thùc hiÖn néi khö, chÊt oxi hãa lµ do cã sù trao dung nh thiÕt kÕ ë ND 2 trong ®æi electron vµ ®a ra c¸c ®Þnh phiÕu häc tËp. nghÜa míi. GV kÕt luËn: nh÷ng ph¶n øng trong ®ã cã sù trao ®æi electron ®Òu lµ ph¶n øng oxi hãa – khö bÊt kÓ cã mÆt nguyªn tè oxi hay kh«ng GV híng dÉn HS ph©n tÝch c¸c HS th¶o luËn díi sù híng dÉn thÝ dô trong SGK. cña GV ®Ó thÊy ®îc: -TD 3 : trong ph¶n øng trªn cã sù nhêng vµ thu electron – cã sù thay ®æi sè oxi hãa. - TD 4 : ph¶n øng t¹o ra s¶n phÈm trong ®ã cã sù chuyÓn electron gi÷a c¸c chÊt – cã sù thay ®æi sè oxi hãa. - TD 5 : ph¶n øng cã sù nh êng, nhËn electron cña mét nguyªn tè – cã sù thay ®æi sè oxi hãa cña mét 82
GV gîi ý ®Ó HS ®a ra ®îc ®Þnh nguyªn tè . nghÜa ph¶n øng oxi hãa – khö . GV yªu cÇu HS dùa vµo ®Þnh HS ®a ra ®îc ®Þnh nghÜa ph¶n nghÜa trªn nªu ®iÒu kiÖn ®Ó cã øng oxi hãa – khö. HS : ph¶n øng oxi hãa – khö bao mét ph¶n øng oxi hãa – khö. giê còng cã 2 qu¸ tr×nh : qu¸ tr×nh oxi hãa – qu¸ tr×nh khö , tøc lµ ph¶i GV dùa vµo c¸c thÝ dô 3,4,5 ®Ó lu«n cã : chÊt oxi hãa vµ chÊt khö. gi¶i thÝch : kh¸i niÖm “ ChÊt”. HS n¾m ®îc chÝnh x¸c ®Þnh nghÜa ph¶n øng oxi hãa – khö. Ho¹t ®éng 3. LËp ph¬ng tr×nh hãa häc cña ph¶n øng oxi hãa – khö GV : Muèn lËp ph¬ng tr×nh ph¶n HS n¾m ®îc yªu cÇu cña bµi häc. øng, chóng ta ph¶i: x¸c ®Þnh c«ng thøc chÊt tham gia vµ t¹o thµnh ®Ó viÕt s¬ ®å ph¶n øng vµ chän hÖ sè cho c¸c chÊt. Trong bµi häc h«m nay, chóng ta chØ nghiªn cøu ph - ¬ng ph¸p t×m hÖ sè cña ph¶n øng oxi hãa – khö. - Ph¬ng ph¸p : HS n¾m ®îc ph¬ng ph¸p c©n b»ng GV: Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p th¨ng ph¶n øng oxi hãa – khö. b»ng ph¶n øng oxi hãa – khö, trong ch¬ng tr×nh hãa häc phæ th«ng chØ nghiªn cøu ph¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron. .HS dÔ dµng nªu ®îc nguyªn t¾c: - Nguyªn t¾c: Tèng sè electron do chÊt khö nh êng GV :dùa vµo tªn ph¬ng ph¸p, h·y ph¶i ®óng b»ng tæng sè electron nªu nguyªn t¾c ®Ó c©n b»ng ph¶n do chÊt oxi hãa nhËn. øng oxi hãa – khö ? - C¸ch c©n b»ng: HS thùc hiÖn theo sù híng dÉn cña ThÝ dô 1 : GV võa híng dÉn HS, GV. võa thùc hiÖn mÉu c¸ch c©n b»ng theo ®óng 4 bíc. ThÝ dô 2 : GV yªu cÇu HS tù lµm theo tr×nh tù 4 bíc, 1 HS lªn b¶ng thùc hiÖn. 83
GV cã thÓ lÊy thªm mét sè VD t - ¬ng tù thÝ dô 1, 2 trong SGK yªu cÇu HS c©n b»ng. Ho¹t ®éng 4. ý nghÜa cña ph¶n øng oxi hãa – khö trong thùc tiÔn GV yªu cÇu HS tham kh¶o SGK , HS tham kh¶o SGK , víi c¸c kiÕn thøc nªu ý nghÜa cña ph¶n øng oxi hãa cña c¸ nh©n th¶o luËn néi dung nµy. – khö trong thùc tiÔn, lÊy thªm c¸c vÝ dô . GV bæ xung thªm . Cã thÓ cho HS tham kh¶o thªm bµi ®äc thªm : Ma Axit vµ GV cã thÓ kÕt hîp gi¸o dôc 84
m«i trêng cho HS phæ th«ng th«ng qua bé m«n hãa häc. HS cã thÓ cã nh÷ng ®Ò xuÊt kh¸c GV cã thÓ gîi ý mét sè ph¬ng ph¸p nhau, GV nªn cho HS tho¶ luËn ®Ó dïng ®Ó lo¹i c¸c chÊt SO2, CO2, H2S thÊy ®îc u, nhîc ®iÓn cña tõng gi¶i trong khÝ th¶i c«ng nghiÖp, gi¶i ph¸p , tõ ®ã kh¾c s©u kiÕn thøc. thÝch vµ ®Ò xuÊt c¸ch kh¾c phôc viÖc ®Êt bÞ chua ho¸ ë nh÷ng vïng gÇn c¸c vØa quÆng Pirit s¾t. Ho¹t ®éng 5. Cñng cè NÕu cã thÓ, GV h íng dÉn HS lµm HS lµm theo sù híng dÉn cña GV bµi tËp 8 trong SGK . C©u a bµi 8 lµ ph¶n øng oxi hãa – HS: ë s¶n phÈm ph¶n øng cã 2 khö cã m«i trêng, GV cã thÓ cho nguyªn tö clo kh«ng thay ®æi sè oxi HS nhËn xÐt ®Æc ®iÓm cña c¸c hãa. VËy chÊt tham gia ph¶n øng chÊt tham gia vµ t¹o thµnh ë nh÷ng cÇn cã thªm 2 ph©n tö HCl – 2 ph¶n øng nµy gièng vµ kh¸c g× so ph©n tö HCl ®ãng vai trß lµ m«i tr- víi c¸c VD chøng ta võa nghiªn cøu? êng. V× thÕ sau khi ®Æt hÖ sè cu¶ Tõ VD nµy em rót ®îc kinh nghiÖm chÊt khö vµ chÊt oxi ho¸ vµo s¬ ®å g× khi c©n b»ng mét ph¶n øng oxi ph¶n øng , cÇn kiÓm tra sè nguyªn hãa – khö? tñ Hi®ro vµ sè nguyªn tö Oxi. B.Ph¬ng ¸n n©ng cao Ho¹t ®éng 1. Tæ chøc t×nh huèng häc tËp -TiÕn hµnh nh ph¬ng ¸n A. GV cã thÓ nªu mét sè VD th«ng qua c¸c h×nh ¶nh giíi thiÖu ý nghÜa cña ph¶n øng oxi hãa – khö nh : m« t¶ sù ch¸y, ch¸y rõng, lß g¹ch,… c«ng nghiÖp luyÖn kim, luyÖn gang , thÐp…HiÖn t îng ma axit vµ t¸c h¹i cña ma axit. Tõ ®ã dÉn d¾t vµo bµi . Ho¹t ®éng 2.§Þnh nghÜa GV yªu cÇu HS thùc hiÖn néi dông 1 trong phiÕu häc tËp. GV gäi 2 HS lªn b¶ng ®Ó tr×nh bµy phÇn bµi lµm cña m×nh. C¶ líp th¶o luËn. GV yªu cÇu HS thùc hiÖn néi dông 2 trong phiÕu häc tËp theo nhãm 2 ng - êi. GV cã thÓ ch÷a phÇn bµi lµm cña 1 nhãm lµm nhanh nhÊt, trªn mµn h×nh cho chiÕu néi dung ®¸p ¸n ®Ó thèng nhÊt néi dung kiÐn thøc. Sau ®ã cho tiÕn hµnh t¬ng tù nh ph¬ng ¸n A. Ho¹t ®éng 3. LËp ph¬ng tr×nh hãa häc cña ph¶n øng oxi hãa – khö 85
TiÕn hµnh nh ph¬ng ¸n A. GV cã thÓ sö dông m¸y chiÕu ®Ó nªu lÇn l ît c¸c bíc cÇn tiÕn hµnh, gäi HS lªn b¶ng thùc hiÖn lu«n viÖc c©n b»ng tõ thÝ dô 1, trªn mµn h×nh cã chiÕu lu«n ®¸p ¸n ®Ó HS tiÖn so s¸nh. GV cã thÓ lùa chän mét sè thÝ dô t ¬ng tù, cã møc ®é khã tuú thuéc vµo ®èi tîng HS tõng líp. Cã thÓ híng dÉn HS c©n b»ng nh÷ng PTHH cã m«i trêng ( nh néi dung c©u a bµi 8 trong SGK ) . PhÇn c©n b»ng nµy nªn yªu cÇu HS lµm viÖc c¸ nh©n ®éc lËp. GV cã thÓ tiÕn hµnh nh ho¹t ®éng 5 cña ph¬ng ¸n A. Ho¹t ®éng 4. ý nghÜa cña ph¶n øng oxi hãa – khö trong thùc tiÔn GV cho chiÕu l¹i ®o¹n phim ®· chuÈn bÞ ë ho¹t ®éng 1 . GV nªn chó ý viÖc gi¸o dôc m«i trêng cho HS th«ng qua hiÖn t îng ma axit… vµ tiÕn hµnh nh ph¬ng ¸n A. Ho¹t ®éng 5. Cñng cè Bµi 18 . Ph©n lo¹i ph¶n øng trong hãa häc v« c¬ I. Môc tiªu KiÕn thøc BiÕt : Ph¶n øng hãa hîp, ph¶n øng ph¶n øng ph©n huû cã thÓ thuéc lo¹i ph¶n øng oxi hãa – khö còng cã thÓ kh«ng thuéc lo¹i ph¶n øng oxi hãa – khö. Ph¶n øng thÕ lu«n thuéc lo¹i ph¶n øng oxi hãa – khö . Ph¶n øng trao ®æi ion lu«n kh«ng thuéc lo¹i ph¶n øng oxi hãa – khö. HiÓu : Dùa vµo sè oxi hãa cã thÓ chia c¸c ph¶n øng ho¸ hoc thµnh hai lo¹i chÝnh lµ ph¶n øng oxi hãa – khö vµ ph¶n øng kh«ng thuéc lo¹i ph¶n øng oxi hãa – khö. KÜ n¨ng TiÕp tôc rÌn kÜ n¨ng c©n b»ng ph ¬ng tr×nh ph¶n øng oxi hãa – khö theo ph¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron II- ChuÈn bÞ GV yªu cÇu HS «n tËp tríc c¸c ®Þnh nghÜa : ph¶n øng hãa hîp, ph¶n øng ph©n huû, ph¶n øng trao ®æi, ph¶n øng thÕ ®· häc ë THCS. §èi víi ph¬ng ¸n n©ng cao : GV cã thÓ chuÈn bÞ mét sè thÝ nghiÖm m« pháng, thÝ nghiÖm ¶o cña c¸c ph¶n øng ph©n huû , ho¸ hîp, p/ thÕ, trao ®æi, néi dung phiÕu häc tËp… PhiÕu häc tËp cho häc sinh dµnh cho ph ¬ng ¸n n©ng cao cã thÓ ®îc thiÕt kÕ nh sau: 86
PhiÕu häc tËp bµi Ph©n lo¹i ph¶n øng trong hãa häc v« c¬. Hä vµ tªn häc sinh : .................................. Líp : ....................... Nhãm (Tæ)............... Néi dung 1 : H·y chän ph¬ng ¸n thÝch hîp ®Ó ghÐp 2 cét víi nhau ®Ó cã nh÷ng ®Þnh nghÜa ®óng: Cét A Cét B 1. Ph¶n øng hãa hîp lµ ph¶n øng A. Trong ®ã hai hay nhiÒu hîp chÊt hãa häc tham gia ph¶n øng trao ®æi víi nhau nh÷ng thµnh ph©n cÊu t¹ocña chóng ®Ó t¹o ra nh÷ng hîp chÊt míi kh«ng tan hoÆc chÊt khÝ. 2. Ph¶n øng ph©n huû lµ ph¶n B. gi÷a ®¬n chÊt vµ hîp chÊt, trong øng hãa häc ®ã nguyªn tö cña ®¬n chÊt nµy thay thÕ nguyªn tö cña mét nguyªn tè kh¸c trong hîp chÊt. 3. Ph¶n øng thÕ lµ ph¶n øng hãa C. trong ®ã cã sù thay ®æi sè oxi häc hãa cña mét sè nguyªn tè 4. Ph¶n øng trao ®æi lµ ph¶n øng D. trong ®ã mét chÊt sinh ra hai hay ho¸ häc, nhiÒu chÊt míi. 5. Ph¶n øng oxi hãa – khö lµ ph¶n E. trong ®ã chØ cã mét chÊt míi ®- øng îc t¹o thµnh tõ hai hay nhiÒu chÊt ban ®Çu. Néi dung 2 : LÊy hai thÝ dô cho mçi lo¹i ph¶n øng , ph¶n øng: ho¸ häp, ph©n huû, thÕ, trao ®æi. Néi dung 3 : Trong sè nh÷ng ph¶n øng ®· viÕt, h·y x¸c ®inh nh÷ng ph¶n øng oxi hãa – khö ? Nªu c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh? Néi dung 4 : 87
Hoµn thµnh grap sau : Ph¶n øng hãa häc Ph¶n øng cã sù thay ®æi sè oxi Ph¶n øng kh«ng cã sù thay ®æi sè hãa oxi hãa - Mét sè ph¶n øng … - Mét sè ph¶n øng … VD: VD: - Mét sè ph¶n øng … - Mét sè ph¶n øng … VD: VD: - Ph¶n øng … - Ph¶n øng … VD: III- thiÕt kÕ ho¹t ®éng d¹y häc A. Ph¬ng ¸n c¬ b¶n Ho¹t ®éng GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1. Tæ chøc t×nh huèng häc tËp GV: Ngay ë bËc häc THCS, chóng HS: c¸c ph¶n øng ho¸ häc ®îc chia ta ®· biÕt ®îc mÊy lo¹i ph¶n øng thµnh 4 lo¹i lµ hãa hîp, ph©n huû, hãa häc? thÕ, trao ®æi. GV: ViÖc ph©n lo¹i nµy dùa vµo HS n¾m ®îc môc tiªu vµ néi dung thµnh phÇn c¸c chÊt tríc vµ sau cÇn ®¹t cña bµi míi. ph¶n øng; TiÕp ®ã, GV dùa vµo môc tiªu cña bµi ®Ó dÉn d¾t HS vµo bµi míi . 88
Ho¹t ®éng 2. Ph¶n øng cã sù thay ®æi sè oxi hãa vµ ph¶n øng kh«ng cã sù thay ®æi sè oxi hãa . GV yªu cÇu HS thùc hiÖn nhiÖm vô HS thùc hiÖn theo néi dung 1 trong 1 trong phiÕu häc tËp; GV kiÓm tra phiÕu häc tËp trong 2  4 phót. vµ chÊm ®iÓm cho mét vµi HS lµm nhanh nhÊt vµ thuéc ®îc c¶ 5 ®Þnh nghÜa trªn. HS thùc hiÖn néi dung 2 theo híng Sau ®ã GV yªu cÇu HS tõng nhãm dÉn cña GV. ( 4 HS / 1 nhãm ) thùc hiÖn nhiÖm vô 2 trong phiÕu häc tËp, GV chän 4 nhãm nhanh nhÊt lªn . HS theo dâi , nhËn xÐt c¸c PTHH b¶ng viÕt PTHH mµ nhãm ®· ®îc ®¹i diÖn c¸c nhãm viÕt trªn chuÈn bÞ , mçi nhãm chØ viÕt thÝ b¶ng. dô cña 1 lo¹i ph¶n øng theo sù ph©n c«ng cña GV. GV bæ xung thªm mét sè ph¶n øng sao cho ®óng ý ®å gi¸o ¸n vµ söa lçi , ®¸nh gi¸ phÇn thùc hiÖn cña HS. GV yªu cÇu c¸c nhãm thùc hiÖn HS : theo dâi , nhËn xÐt phÇn thùc nhiÖm vô 3 trong phiÕu häc tËp. hiÖn cña c¸c b¹n trªn b¶ng. GV chän 4 HS xung phong lªn b¶ng HS dùa vµo sù thay ®æi sè oxi hãa thùc hiÖn néi dung nµy, cña c¸c chÊt tham gia vµ t¹o thµnh trong c¸c PTHH trªn ®Ó tr¶ lêi. Ho¹t ®éng 3 : KÕt luËn GV híng dÉn HS dùa vµo nh÷ng HS tho¶ luËn vµ ®a ra ®îc kÕt luËn. cô thÓ cña tõng lo¹i ph¶n øng, dùa vµo néi dung SGK ®Ó ® a ra nh÷ng kÕt luËn HS dùa vµo c¸c kiÕn thøc trªn tr¶ lêi GV : NÕu dùa vµo thµnh phÇn cña c©u hái. c¸c chÊt tríc vµ sau ph¶n øng , chóng ta cã c¸c lo¹i ph¶n øng nµo? NÕu dùa vµo sù thay ®æi sè oxi hãa , chóng ta cã c¸c lo¹i ph¶n øng hãa häc nµo? 89
Ho¹t ®éng 4 : Cñng cè . HS lµm trong 4 phót, GV yªu cÇu HS GV yªu cÇu HS thùc hiÖn néi dung th¶o luËn phÇn bµi lµm cña nhãm lµm nhanh nhÊt, GV bæ xung, ®¸nh 4 trong phiÕu häc tËp gÝa kÕt qu¶. B.Ph¬ng ¸n n©ng cao Ho¹t ®éng 1. Tæ chøc t×nh huèng häc tËp TiÕn hµnh nh ph¬ng ¸n A Ho¹t ®éng 2. Ph¶n øng cã sù thay ®æi sè oxi hãa vµ ph¶n øng kh«ng cã sù thay ®æi sè oxi hãa . GV cã thÓ chiÕu cho HS xem mét sè thÝ nhiÖm m« pháng hoÆc thÝ nghiÖm ¶o , VD thÝ nghiÖm tæng hîp khÝ HCl, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt v«i tõ ®¸ v«i, thÝ nghiÖm ®iÒu chÕ oxi trong PTN, thÝ nghiÖm kim lo¹i t¸c dông víi axit, kim lo¹i t¸c dông víi dung dÞch muèi, thÝ nghiÖm dd muèi t¸c dông víi dd muèi, dd muèi t¸c dông víi dd axit. GV yªu cÇu HS viÕt c¸c PTHH cña c¸c thÝ nghiÖm trªn, do ®ã GV nªn cã 1 slide thèng kª l¹i c¸c thÝ nghiÖm võa tr×nh chiÕu. GV yªu cÇu HS nªu l¹i c¸c ®Þnh nghÜa : ph¶n øng hãa hîp, ph¶n øng ph©n huû, ph¶n øng thÕ , ph¶n øng trao ®æi. Trªn c¬ së ®ã yªu cÇu HS s¾p xÕp c¸c ph¶n øng ®· viÕt thµnh tõng lo¹i. Sau ®ã yªu cÇu HS thùc hiÖn c¸c néi dung 2, 3, 4 trong phiÕu häc tËp vµ tiÕn hµnh nh ph¬ng ¸n A. Ho¹t ®éng 3 : KÕt luËn TiÕn hµnh nh ph¬ng ¸n A, GV chó ý cã thÓ sö dông c¸c slide néi dung chuÈn bÞ s½n ®Ó HS dÔ dµng theo dâi ®¸p ¸n ®Ó so s¸nh víi phÇn bµi lµm cña nhãm m×nh. Ho¹t ®éng 4 : cñng cè . TiÕn hµnh nh ph¬ng ¸n A. GV cã thÓ thªm vµo néi dung : víi mçi lo¹i ph¶n øng trong grap, cÇn lÊy 2 thÝ dô minh häa thay v× 1 thÝ dô nh ph¬ng ¸n A Bµi 19 . LuyÖn tËp ch¬ng 4 I. Môc tiªu KiÕn thøc HiÓu: C¸c kh¸i niÖm: Sù khö, sù oxi hãa, chÊt khö, chÊt oxi hãa vµ ph¶n øng oxi hãa khö trªn c¬ së kiÕn thøc vÒ cÊu t¹o nguyª tö, ®Þnh luËt tuÇn hoµn,liªn kÕt hãa häc vµ sè oxi ho¸. 90
VËn dông: NhËn biÕt ph¶n øng oxi hãa – khö, c©n b»ng ph ¬ng t×nh ph¶n øng oxi hãa – khö, ph©n lo¹i ph¶n øng hãa häc. KÜ n¨ng -Cñng cè vµ ph¸t triÓn kÜ n¨ng : x¸c ®Þnh sè oxi hãa cña c¸c nguyªn tè; c©n b»ng ph¬ng tr×nh ph¶n øng oxi hãa – khö b»ng ph ¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron; -RÌn kÜ n¨ng nhËn biÕt ph¬ng tr×nh oxi hãa – khö , chÊt oxi ho¸, chÊt khö, chÊt t¹o m«i trêng cho ph¶n øng; gi¶i c¸c bµi tËp ®¬n gi¶n vÒ ph¶n øng oxi hãa – khö. II- ChuÈn bÞ GV chuÈn bÞ grap néi dung bµi luyÖn tËp; néi dung phiÕu häc tËp…. Grap néi dung cña bµi «n tËp cã thÓ ® îc thiÕt kÕ theo gîi ý ë trang sau. GV tuú ®èi tîng HS cña tõng líp cã thÓ vËn dông linh ho¹t néi dung gîi ý ®ã. VD néi dung 7 cã thÓ d¹y hoÆc kh«ng, tuy nhiªn néi dung ®ã chÝnh lµ phÇn bµi tËp 9 trong SGK. III- thiÕt kÕ ho¹t ®éng d¹y häc A. Ph¬ng ¸n c¬ b¶n GV cã thÓ dïng ph¬ng ph¸p ®µm tho¹i ®Ó tæ chøc gi¶ng d¹y tõ néi dung 1 ®Õn néi dung 5 trong grap néi dung; cã thÓ sö dông bµi tËp 1 ®Õn bµi tËp 8 trong SGK ®Ó cñng cè kiÕn thøc cña nh÷ng néi dung nµy. GV chó ý ®Ó HS tù t×m ® îc mèi liªn hÖ gi÷a nh÷ng néi dung kiÕn thøc nµy, b»ng c¸ch gîi ý ®Ò HS cã thÓ tù ®iÒn nh÷ng mòi tªn trong grap vµ gîi ý ®Ò HS gi¶i thÝch c¸c mèi liªn hÖ mµ c¸c em t×m ® îc. GV cã thÓ cho kÕt thóc tiÕt häc thø nhÊt ë ®©y. - TiÕt häc thø 2 GV cã thÓ yªu cÇu HS nghiªn cøu tiÕp néi dung 6 vµ 7. Kh«ng nhÊt thiÕt thùc hiÖn xong néi dung 6 míi chuyÓn sang néi dung 7 ; cã thÓ linh ho¹t trong khi gi¶ng d¹y hai néi dung nµy, chóng cã t¸c dông bæ trî lÉn nhau. Tuy nhiªn nªn yªu cÇu HS tù thèng kª ® îc 5 lo¹i ph¶n øng oxi hãa – khö ®iÓn h×nh. Trªn c¬ së ph©n lo¹i ®ã GV cã thÓ chuÈn bÞ rÊt nhiÒu ph ¬ng tr×nh kh¸c nhau ®Ó HS tù luyÖn tËp cho phï hîp víi tõng líp cô thÓ, (hoÆc GV cã thÓ tËn dông khai th¸c bµi tËp 9, 11 trong SGK ). GV cã thÓ híng dÉn HS lµm bµi tËp 12 trong SGK, chän mät sè bµi tËp trong s¸ch bµi tËp ®Ó HS luyÖn tËp . GV rÊt lu ý, ®©y lµ tiÕt luyÖn tËp nªn cã thÓ yªu cÇu HS thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô vµ cÇn cã sù ®¸nh gÝa kÕt qu¶ cho HS. 91
B.Ph¬ng ¸n n©ng cao TiÕn hµnh nh ph¬ng ¸n A, GV cã sö dông ph ¬ng tiÖn d¹y häc hiÖn ®¹i ®Ó gi¶ng d¹y, GV nªn thiÕt kÕ néi dung chi tiÕt cho tõng chèt kiÕn thøc, mçi chèt nªn so¹n riªng tõng slide vµ cã mét slide tæng hîp. GV còng nªn so¹n c¸c c©u hái tr¾c nghiÖm vµo c¸c phiÕu häc tËp vµ yªu cÇu HS lµm , sö dông ph¬ng tiÖn d¹y häc ®Ó ch÷a, ®¸nh gÝa kÕt qu¶ cho HS 92
(3).S è o xi hãa (1).ChÊt khö (2).S ù o xi (2).S ù khö (1).ChÊt o xi h ãa h ãa (ChÊt bÞ o xi ( qt khö ) h ãa) ( qt o xi hãa) ( ChÊt bÞ khö ) (4).Ph¶n ø ng o xi hãa – khö (6).LËp PTHH c ña ph¶n (5).Ph©n lo ¹i ph¶n ø ng hãa ø ng h äc o xi hãa – khö . Ph¶n ø ng Ph¶n ø ng kh«ng ph¶i o xi hãa – 4 bíc c© b»ng ph¶n øng n lµ ph¶n ø ng khö oxi hãa – khö theo ph¬ ng o xi hãa – ph¸p th¨ng b»ng e le c tro n khö (7). C¸c lo ¹i ph¶n ø ng Oxi hãa – khö ®iÓn h×nh : - Lo¹i b× thêng. nh - Lo¹i cã m«i trêng - Lo¹i oxi hãa – khö néi ph© tö. n - Lo¹i tù oxi hãa – khö. - Lo¹i phøc t¹p ( cã 2 chÊt khö …) 93
94