Phật giáo Việt Nam và chữ “Vạn”

1JKLrQ FͩX 7{Q JLiR 6͑  ± <br /> <br /> <br /> <br /> HÀ THÚC MINH (*)<br /> <br /> PHҰT GIÁO VIӊT NAM VÀ CHӲ “VҤN”<br /> Tóm tҳt: Bi͋u t˱ͫng<br /> âm Hán Vi͏t ÿ͕c là “V̩n”) là m͡t bi͋u t˱ͫng<br /> có ͧ nhi͉u tôn giáo trên th͇ giͣi, cNJng nh˱ ͧ Vi͏t Nam. Tͳ tr˱ͣc ÿ͇n nay<br /> ÿã có nhi͉u ki͇n gi̫i v͉ bi͋u t˱ͫng này nh˱ng ch˱a có s͹ th͙ng nh̭t. Bài<br /> vi͇t này góp ph̯n làm rõ h˯n l͓ch s͵ ra ÿͥi và ý nghƭa cͯa chͷ “V̩n”<br /> trong Ph̵t giáo nói chung và trong Ph̵t giáo Vi͏t Nam nói riêng.<br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> <br /> <br /> Tӯ khóa: Ph̵t giáo, Ph̵t giáo Vi͏t Nam, chͷ V̩n, Svastika.<br /> Chùa chiӅn ӣ ViӋt Nam tӯ Bҳc chí Nam, tӯ xѭa ÿӃn nay ÿâu ÿâu cNJng có<br /> biӇu tѭӧng . Âm Hán ViӋt gӑi ÿó là chӳ “Vҥn”, Trung Quӕc ÿӑc là “Wan”<br /> ( ) Nhұt Bҧn cNJng ÿӑc là “Manji” (<br /> ). Gӑi là “chӳ” nhѭng thӵc ra<br /> không phҧi là “chӳ” mà là mӝt “biӇu tѭӧng”. TiӃng Anh gӑi biӇu tѭӧng này là<br /> “Swastika”(1), có nguӗn gӕc tӯ tiӃng Sanskrit là “Svastika”(2) nghƭa là “cái tӕt<br /> cNJng chӍ là biӇu tѭӧng tӯ<br /> ÿҽp tӗn tҥi”(3). CNJng có ý kiӃn cho rҵng, biӇu tѭӧng<br /> chӳ “Thұp”<br /> ӣ Hy Lҥp kéo dài thành mӝt góc cùng hѭӟng vӅ bên phҧi(4).<br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> ǭȨȓ<br /> ǭȨȓ<br /> ǭȨȓ<br /> ǭȨȓ<br /> <br /> <br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> з<br /> ˈз<br /> з<br /> з<br /> <br /> ⋩<br /> <br /> Thӵc ra, biӇu tѭӧng<br /> không phҧi chӍ có ӣ Phұt giáo hay ӣ mӝt vài tôn giáo<br /> khác nhѭ Bà La Môn giáo, Ҩn Ĉӝ giáo, Jaina giáo, Cao Ĉài giáo,v.v… Khҧo cә<br /> hӑc còn phát hiӋn biӇu tѭӧng này xuҩt hiӋn muӝn nhҩt là ӣ thӡi ÿҥi ÿӗ ÿá mӟi(5)<br /> ӣ nhiӅu nӅn văn hóa khác nhau nhѭ Ҩn Ĉӝ, Ba Tѭ, Slave, Hy Lҥp… Ӣ ViӋt Nam,<br /> biӇu tѭӧng này thѭӡng thҩy ӣ trang phөc ngѭӡi Tày cùng vӟi hình tѭӧng Mһt<br /> Trӡi, chim muông, cӓ cây, hoa lá.<br /> <br /> ঀ<br /> ঀ<br /> ঀ<br /> ঀ<br /> <br /> Tӯ chӛ biӇu tѭӧng này xuҩt hiӋn rҩt sӟm và ӣ khҳp mӑi nѫi nhѭ vұy, cho nên<br /> có nhà nghiên cӭu cho rҵng, ÿó chӍ là biӇu tѭӧng ÿѫn giҧn ÿѭӧc hình thành tӯ<br /> tұp quán ÿan lát cӫa con ngѭӡi cә xѭa. Nhӳng nhành cây ÿѭӧc ÿan chéo vào<br /> nhau ÿӇ làm thành nhӳng vұt dөng hҵng ngày là tiӅn ÿӅ ra ÿӡi cӫa biӇu tѭӧng<br /> này. CNJng có giҧ thuyӃt cho rҵng, sӣ dƭ có biӇu tѭӧng<br /> là do ngѭӡi nguyên<br /> thӫy trong quá trình tҥo ra lӱa ÿã nghƭ ra. Lӱa ÿѭӧc tôn thӡ thì hình tѭӧng cӫa nó<br /> cNJng ÿѭӧc xem là linh thiêng. Ngoài ra, biӇu tѭӧng này còn ÿѭӧc xem là hình<br /> ҧnh cӫa Mһt Trӡi hoһc cӫa nѭӟc… NӃu vұy, biӇu tѭӧng<br /> bҳt nguӗn tӯ lao<br /> ÿӝng bình thѭӡng hҵng ngày cӫa con ngѭӡi. Ӣ Ҩn Ĉӝ, biӇu tѭӧng Swastika có<br /> mһt khҳp mӑi nѫi trong ÿӡi sӕng cӫa ngѭӡi dân tӯ trang trí nhà cӱa ÿӃn các nghi<br /> lӉ cѭӟi xin. Nhѭng chính nó lҥi trӣ thành biӇu tѭӧng linh thiêng, ÿѭӧc xem nhѭ<br /> là mӝt trong 108 phù hiӋu cӫa thҫn sáng tҥo Visnu, là tѭӧng trѭng cho Mһt Trӡi<br /> <br /> ঀ<br /> ঀ<br /> ঀ<br /> ঀ<br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> *<br /> <br /> Nhà Nghiên cӭu, Thành phӕ Hӗ Chí Minh.<br /> <br /> 1JKLrQ FͩX 7{Q JLiR 6͑   <br /> <br /> <br /> <br /> và lӱa không thӇ thiӃu cho cuӝc sӕng. Swastika ngày xѭa, ӣ bӕn góc còn có bӕn<br /> chҩm nhӓ. Phҧi chăng bӕn chҩm nhӓ dùng ÿӇ tѭӧng trѭng cho nhӳng gì dù lӟn<br /> hay nhӓ ÿӃn ÿâu cNJng không ra ngoài Swastika? Khҧo cә hӑc Trung Quӕc cNJng<br /> tìm thҩy ӣ thѭӧng du sông Hoàng Hà (tӍnh Thanh Hҧi ngày nay) thuӝc văn hóa<br /> Mã Gia Quұt cuӕi thӡi kǤ ÿӗ ÿá mӟi (3300 - 2050 trѭӟc Công nguyên), hѫn 150<br /> phù hiӋu, trong ÿó có phù hiӋu<br /> . Ngѭӡi ta cho rҵng, ÿó chӍ là ký hiӋu dùng ÿӇ<br /> ghi chép sӵ viӋc hҵng ngày, không phҧi là biӇu tѭӧng tín ngѭӥng.<br /> <br /> ⋵<br /> ⋵<br /> ⋵<br /> ⋵<br /> <br /> Có vҿ lãng mҥn hѫn, Solomon Reinach không nhìn dѭӟi ÿҩt mà nhìn lên trӡi.<br /> Theo ông,<br /> là hình tѭӧng cӫa con chim ÿang bay ÿѭӧc cách ÿiӋu (oiseau<br /> stylisé). Carle Sagan trong tác phҭm Sao Ch͝i (Comet, 1985) lҥi vѭѫn xa hѫn khi<br /> cho rҵng, ÿó là hình tѭӧng cӫa sao chәi ÿang vұn ÿӝng trong vNJ trө bao la.<br /> Nhӳng biӇu tѭӧng nhѭ “Bánh xe Mһt Trӡi” hay “Thái cӵc”(6) ӣ Trung Quӕc<br /> ÿѭӧc xem nhѭ mô phӓng hình dҥng vұn hành cӫa các tinh vân, có lӁ cNJng ÿѭӧc<br /> giҧi thích theo xu hѭӟng ÿó.<br /> <br /> ঀ<br /> ঀ<br /> ঀ<br /> ঀ<br /> <br /> Nhѭ vұy, phҧi chăng biӇu tѭӧng<br /> xuҩt hiӋn ngүu nhiên, phә biӃn ӣ khҳp<br /> mӑi nѫi? Không phҧi ai cNJng ÿӗng tình vӟi kiӃn giҧi này, cho nên vүn có ngѭӡi<br /> tiӃp tөc ÿi tìm nguӗn gӕc xuҩt xӭ cӫa nó. “Swastika” có nguӗn gӕc tӯ tiӃng<br /> Sanskrit là ÿiӅu không ai có thӇ phӫ nhұn ÿѭӧc. Vұy có thӇ tӯ tiӃng Sanskrit lҫn<br /> ra ÿѭӧc dҩu vӃt ban ÿҫu cӫa nó?<br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> Trong các bӝ sӱ thi Ramayana và Mahabharata cách ÿây hѫn bӕn nghìn năm ӣ<br /> Ҩn Ĉӝ ÿã ÿӅ cұp ÿӃn “Swastika”. Bà La Môn giáo (Brahmanism) xem ÿó là biӇu<br /> tѭӧng cӫa ánh sáng, sáng hѫn cҧ Mһt Trӡi và cNJng rҩt thiêng liêng, có thӇ phù hӝ<br /> cho con ngѭӡi. Phұt giáo xuҩt hiӋn sau ÿó (thӃ kӹ VI trѭӟc Công nguyên), tuy phӫ<br /> ÿӏnh Bà La Môn giáo ӣ nhiӅu mһt, nhѭng lҥi kӃ thӯa biӇu tѭӧng Swastika. Phұt<br /> giáo xem ÿó là biӇu tѭӧng cӫa lӱa, lӱa có thӇ ÿӕt cháy mӑi thӭ trên ÿӡi. Trí tuӋ<br /> cNJng có sӭc mҥnh nhѭ lӱa, cho nên gӑi là “trí hӓa” “<br /> ”. Lӱa còn thiêu cháy<br /> mӑi phiӅn não. Vào thӡi kǤ ĈӃ chӃ Maurya (321 - 185 trѭӟc Công nguyên), biӇu<br /> tѭӧng<br /> cӫa Phұt giáo Ҩn Ĉӝ rҩt ÿѭӧc xem trӑng và phә biӃn khҳp mӑi nѫi. Chùa,<br /> tháp ӣ vѭӡn Lӝc UyӇn do vua Asoka xây dӵng vүn còn lѭu giӳ nhiӅu biӇu tѭӧng<br /> . NhiӅu kinh ÿiӇn Phұt giáo Ҩn Ĉӝ nhѭ Kim C˱˯ng bát nhã, Tr˱ͥng A Hàm,<br /> Th̵p ÿ͓a kinh lu̵n,… ÿӅu ghi chép vӅ biӇu tѭӧng này. Nhѭ vұy, biӇu tѭӧng<br /> Swastika ÿã có tӯ lâu và cNJng ÿã trӣ thành biӇu tѭӧng quan trӑng cӫa Phұt giáo,<br /> ÿӃn nӛi thiên hҥ tѭӣng nhѭ biӇu tѭӧng này ( chӍ có ӣ Phұt giáo.<br /> ⚛Ც<br /> <br /> ⋵<br /> ⋵<br /> ⋵<br /> ⋵<br /> <br /> ⋵<br /> ⋵<br /> ⋵<br /> ⋵<br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> <br /> <br /> Sanskrit là ngôn ngӳ cӫa ngѭӡi Aryan và cNJng là ngôn ngӳ quan trӑng dùng<br /> ÿӇ ghi chép kinh ÿiӇn Phұt giáo. Sanskrit là ngôn ngӳ chӫ yӃu trong hӋ thӕng<br /> ngôn ngӳ Ҩn - Âu (Indo - European), bao gӗm 400 ngôn ngӳ có cùng mӝt nguӗn<br /> gӕc, trҧi dài tӯ Ҩn Ĉӝ ÿӃn Tây Âu, tӯ Ĉӏa Trung Hҧi ÿӃn Bҳc Âu. Nhánh lӟn<br /> <br /> 62<br /> <br /> +j 7K~F 0LQK 3KɪW JLiR 9LʄW 1DP Yj FKͯ ³9ɞQ´<br /> <br /> <br /> <br /> nhҩt trong hӋ thӕng ngôn ngӳ này là Ҩn - Iran, ngôn ngӳ chính là Sanskrit.<br /> Ngѭӡi Aryan tӯ vùng Iran tràn xuӕng thôn tính Ҩn Ĉӝ. BiӇu tѭӧng<br /> ÿѭӧc tìm<br /> thҩy rҩt sӟm trên nhӳng ÿӗ gӕm ӣ Iran, nѫi mà nӅn văn hóa ӣ ÿó ÿã xuҩt hiӋn<br /> 3.000 năm trѭӟc văn minh Ai Cұp. Có lӁ không phҧi ngүu nhiên mà Hégel lҥi<br /> ÿѭӧc<br /> cho rҵng, lӏch sӱ loài ngѭӡi bҳt ÿҫu tӯ Iran(7). Cho nên, nӃu biӇu tѭӧng<br /> xem là cӫa ngѭӡi Aryan cNJng không phҧi là quá ÿáng. Vѭѫng Tích Xѭѫng trong<br /> Kh̫o cͱu ngu͛n g͙c chͷ<br /> còn vӁ cҧ sѫ ÿӗ vӅ hành trình này nhѭ sau: Ĉҫu tiên<br /> là tӯ TiӇu Á TӃ Á thuӝc Aryan, truyӅn vӅ hѭӟng nam tӯ Ba Tѭ - Ҩn Ĉӝ - Trung<br /> Quӕc - Nhұt Bҧn; hѭӟng tây sang Âu Châu - Hy Lҥp - Ý - Ĉӭc - Pháp - Ĉan<br /> Mҥch - Na Uy - Thөy ĈiӇn - Anh; sau ÿó là Châu Phi - Châu Mӻ - Châu Úc.<br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> ⋵<br /> ⋵<br /> ⋵<br /> ⋵<br /> <br /> Tuy nhiên, ý nghƭa biӇu tѭӧng chӳ<br /> cӫa Phұt giáo Ҩn Ĉӝ ҧnh hѭӣng nhiӅu<br /> nhҩt ÿӃn văn hóa các nѭӟc Phѭѫng Ĉông nhѭ Trung Quӕc, ViӋt Nam, Nhұt Bҧn,<br /> TriӅu Tiên,v.v… Phұt giáo Ҩn Ĉӝ truyӅn sang Tây Tҥng gһp phҧi sӵ chӕng ÿӕi<br /> cӫa “Bҧn giáo” (<br /> ), tín ngѭӥng bҧn ÿӏa cӫa khu vӵc này. Bҧn giáo (Bön faith)<br /> Tây Tҥng cNJng có biӇu tѭӧng<br /> ÿѭӧc gӑi là “Gyung drung”, nghƭa là “vƭnh<br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> ঀ<br /> ঀ<br /> ঀ<br /> ঀ<br /> <br /> ᮉᵜ<br /> <br /> hҵng, bҩt biӃn”. Sau khi Phұt giáo và Bҧn giáo thӕng nhҩt, biӇu tѭӧng<br /> ÿѭӧc thӕng nhҩt sӱ dөng (quay vӅ bên trái).<br /> <br /> cNJng<br /> <br /> Phұt giáo Ҩn Ĉӝ và biӇu tѭӧng “Swastika” truyӅn bá sang Trung Quӕc lúc<br /> ÿҫu chѭa có tên gӑi, cNJng nhѭ chѭa có ý nghƭa rõ ràng. Cѭu Ma La Thұp<br /> (Kumarajiva, 344 - 413) và HuyӅn Trang dӏch “Swastika” là “Ĉӭc” ( ). Bӗ ĈӅ<br /> Lѭu Chi (Bodhiruci)(8) dӏch là “Vҥn”. TuӋ UyӇn trong Hoa Nghiêm âm nghƭa (<br /> ) nhұn xét: “ vӕn không phҧi là chӳ Hán. Trѭӡng Thӑ năm thӭ hai ÿӡi<br /> Chu (693), (Võ Tҳc Thiên) ban hành quy ÿӏnh gӑi ÿây là chӳ “Vҥn”, nghƭa cӫa<br /> nó là kӃt tinh cӫa năng lӵc trí tuӋ (Vҥn) và ÿӭc hҥnh trong trӡi ÿҩt” ( bҧn phi<br /> Hán tӵ, Chu Trѭӡng Thӑ nhӏ niên quyӅn chӃ thӱ văn âm chi vi Vҥn, vӏ cát tѭӡng<br /> Vҥn ÿӭc chi sӣ tұp dã<br /> <br /> ॾ<br /> <br /> ᗧ<br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> ⋵<br /> ⋵<br /> з<br /> ⋵<br /> ⋵<br /> зࢅ ਹᬳз Ѫѻ᮷ ↔ࡦ ᵳᒤҼ ሯ⒟ઘ ˈᆇ≹♾ ᵜ⋵<br /> ⋵<br /> <br /> ѹѕ<br /> <br /> ). Do ÿó, tӯ ÿӡi Ĉѭӡng vӅ sau,<br /> luôn ÿѭӧc ÿӑc là “Vҥn” ( ) vӟi ý<br /> nghƭa tӕt ÿҽp, may mҳn. Tuy nhiên, cNJng có ý kiӃn phҧn bác ÿiӅu ÿó. Bӣi vì, tra<br /> cӭu kƭ trong Tân Ĉ˱ͥng th˱, C͹u Ĉ˱ͥng th˱, mөc Võ H̵u b̫n k͑ không thҩy<br /> ghi chép ÿiӅu này. Ӣ bҧn tҩu lên Võ Tҳc Thiên ÿӅ nghӏ sӱa ÿәi cách viӃt 12 chӳ<br /> Hán cNJng không thҩy nói ÿӃn chӳ “Vҥn”. Trong Hoa Nghiêm kinh âm nghƭa,<br /> quy͋n Th˱ͫng cӫa HuӋ UyӇn, sau biӇu tѭӧng<br /> không thҩy ghi chép nhӳng chӳ<br /> nhѭ ÿã nói ӣ trên. Hѫn nӳa, trong kinh tӏch Phұt giáo thӡi Nam - Bҳc triӅu nhѭ<br /> Th̵p ÿ͓a kinh lu̵n, Ĉ̩i tát già ni can t͵ sͧ thuy͇t kinh hay ӣ tѭӧng ÿá thӡi<br /> Lѭѫng (513) cNJng ÿã dùng chӳ “Vҥn” ( ) ÿӇ thay thӃ cho biӇu tѭӧng<br /> . Do ÿó,<br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> 63<br /> <br /> з<br /> з<br /> з<br /> з<br /> <br /> ҏ ◦ᡰѻᗧ<br /> <br /> 1JKLrQ FͩX 7{Q JLiR 6͑   <br /> <br /> <br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> theo Vѭѫng Tích Xѭѫng, biӇu tѭӧng<br /> âm ÿӑc là “Vҥn”(9).<br /> <br /> không phҧi tӯ ÿӡi Ĉѭӡng mӟi quy ÿӏnh<br /> <br /> Kinh tӏch Phұt giáo nhѭ Ĉ̩i Thͳa nghƭa ch˱˯ng, Hoa Nghiêm kinh (Tân<br /> d͓ch Hoa Nghiêm kinh)(10), Lăng Nghiêm kinh, T͙ng cao tăng truy͏n, Trang<br /> Nghiêm kinh… ÿӅu ghi chép biӇu tѭӧng<br /> vӟi ý nghƭa tӕt lành nhѭ: thanh tӏnh,<br /> trang nghiêm, tӯ bi, trí tuӋ, công ÿӭc viên mãn,v.v… Theo Ph̵t Quang ÿ̩i tͳ<br /> ÿi͋n, trong Hoa Nghiêm kinh có 17 chӛ ghi chép vӅ biӇu tѭӧng , ÿӕi chiӃu vӟi<br /> tiӃng Sanskrit có thӇ chia thành 4 loҥi:<br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> ⋵<br /> ⋵<br /> ⋵<br /> ⋵<br /> <br /> 1) Srivas, Hoa Nghiêm kinh, quyӇn 48 chép: “Trѭӟc ngӵc cӫa Nhѭ Lai có<br /> biӇu hiӋn tѭӟng mҥo phi phàm hình<br /> , có nghƭa là cát tѭӡng nhѭ bӇ cҧ, mây<br /> trӡi (Nhѭ Lai hung ӭc hӳu ÿҥi nhân tѭӟng hình nhѭ<br /> danh cát tѭӡng hҧi vân,<br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> ⋵<br /> ⋵<br /> ⋵<br /> ⋵<br /> <br /> ).<br /> <br /> Ӂ ⎧ࢅਹ਽ ॽ ྲᖒ‫ ؘ‬Ӫབྷᴹ ღဘᶕྲ<br /> <br /> 2) Nandyavarta, Hoa Nghiêm kinh, quyӇn 27 chép: “Quay vӅ bên phҧi, sáng<br /> sӫa khҳp nѫi, chӳ<br /> nghiêm chӍnh, ÿҽp ÿӁ (KǤ phát hӳu tuyӅn, quang minh<br /> tӵ nghiêm sӭc<br /> <br />  ƀ ѕ ᆇॽ⌭ ⏖᰾‫ ݹ‬᯻ਣਁަ<br /> <br /> ⋵<br /> ⋵<br /> ⋵<br /> ⋵<br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> nhuұn trҥch,<br /> <br /> 3) Svastika, Hoa Nghiêm kinh, quyӇn 27 chép: “Cҫu mong hӃt thҧy chúng<br /> sinh tӓa sáng nhѭ, chӳ này quay vӅ bên phҧi” (NguyӋn nhҩt thiӃt chúng sinh ÿҳc<br /> nhѭ phát, loa văn hӳu tuyӅn phát,<br />  ਁ᯻ਣ ᮷ᛚ ਁྲᗇ пՇ࠷ аᝯ<br /> <br /> 4) Pumaghata, Hoa Nghiêm kinh, quyӇn 27 chép: “Cҫu mong chúng sinh<br /> nhѭ hình chuyӇn luân này, biӇu hiӋn viên mãn và quay vӅ bên phҧi. Cҫu mong<br /> hӃt thҧy chúng sinh giӕng nhѭ hoa sen nhѭ hѭӟng quay cӫa chӳ<br /> (NguyӋn nhҩt<br /> thiӃt chúng sinh ÿҳc luân tѭӟng chӍ chӍ tiӃt viên mãn hӵu hѭӟng hӳu tuyӅn,<br /> nguyӋn nhҩt thiӃt chúng sinh ÿҳc nhѭ liên hoa tӵ<br /> tuyӅn chӍ, (<br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> Ẏᗇ пՇ࠷аᝯ<br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br />  ᤷ ᯻ᆇॽ ᇑዒྲ ᗇпՇ࠷ аᝯ ᯻ਣੁ ৸┑ഝ ᆢᤷᤷ‫ؘ‬<br /> <br /> Tuy trong Hoa Nghiêm kinh, biӇu tѭӧng có 4 âm khác nhau, nhѭng hҫu nhѭ<br /> ngѭӡi ta chӍ nói ÿӃn mӛi “Swastika” mà thôi. Tuy nhiên, tҩt cҧ ÿӅu tѭӧng<br /> trѭng cho may mҳn, tӕt ÿҽp, mҥnh mӁ, ÿӭc hҥnh,… và thӕng nhҩt hѭӟng<br /> quay vӅ bên phҧi.<br /> Thӵc ra cNJng khó thӕng nhҩt biӇu tѭӧng “Swastika” nên quay vӅ hѭӟng nào.<br /> BiӇu tѭӧng này có tӯ lâu trѭӟc khi Phұt giáo xuҩt hiӋn và cNJng không thӕng nhҩt<br /> hѭӟng quay. Ngay ÿӃn thӃ nào gӑi là “phҧi” thӃ nào gӑi là “trái” cNJng không<br /> giӕng nhau. Ph̵t Quang ÿ̩i tͳ ÿi͋n cho rҵng, “trái” hay “phҧi” là căn cӭ vào<br /> chӫ thӇ nhұn thӭc, tùy theo vӏ trí (lұp trѭӡng chi sai dӏ) cӫa chӫ thӇ nhұn thӭc ÿӇ<br /> xác ÿӏnh “trái” hay “phҧi”. Có ý kiӃn ngѭӧc lҥi cho rҵng, “trái” hay “phҧi” là căn<br /> cӭ vào tѭӧng Phұt, nӃu căn cӭ vào “lұp trѭӡng” cӫa ngѭӡi quan sát thì sӁ phát<br /> <br /> 64<br /> <br /> +j 7K~F 0LQK 3KɪW JLiR 9LʄW 1DP Yj FKͯ ³9ɞQ´<br /> <br /> <br /> <br /> sinh tùy tiӋn, lӝn xӝn. Ngay ӣ ÿiӇn tӏch Phұt giáo, biӇu tѭӧng chӳ “Vҥn” quay<br /> trái, quay phҧi không thӕng nhҩt. Cho nên, HuӋ Lâm ÿӡi Ĉѭӡng trong Nh̭t thi͇t<br /> kinh âm nghƭa (<br /> ) ÿӅ nghӏ thӕng nhҩt biӇu tѭӧng chӳ “Vҥn” theo<br /> chiӅu quay bên phҧi ( )(11). NӃu thӕng nhҩt theo hѭӟng này, thì chӳ “Thұp<br /> ngoһc” cӫa Ĉӭc Quӕc Xã lҥi theo hѭӟng quay ngѭӧc lҥi. Hѫn nӳa, trөc cӫa nó<br /> luôn nghiêng 45o chӭ không thҷng ÿӭng nhѭ “Swastika”. Nói ÿúng hѫn, ÿây<br /> không phҧi là “biӇu tѭӧng” nhѭ “Swastika”, mà chӍ là kí hiӋu cӫa hai chӳ S (SS)<br /> ÿѭӧc rút gӑn tӯ tên gӑi cӫa tә chӭc Ĉӭc Quӕc Xã “Schutzstaffel”, không liên<br /> quan gì ÿӃn “Swastika”, hay chӳ “Vҥn” cҧ(12). Nhӳng gì ngѭӧc lҥi lӁ sӕng tӵ<br /> nhiên cӫa con ngѭӡi, không sӟm thì muӝn cNJng sӁ bӏ ÿào thҧi.<br /> <br /> ⋵<br /> ⋵<br /> ⋵<br /> ⋵<br /> ѹ෯࠷а<br /> <br /> “Swastika” hay chӳ “Vҥn” tѭӧng trѭng cho thӡi gian và không gian. “Vҥn” là<br /> tӯ chӍ sӕ lѭӧng xác ÿӏnh, nhѭng lҥi trӣ thành không xác ÿӏnh. Nói ÿúng hѫn, cái<br /> vô hҥn nҵm trong cái hӳu hҥn, cái không xác ÿӏnh cNJng nҵm ngay trong cái xác<br /> ÿӏnh. “Vҥn” là tѭӧng trѭng cho nhӳng gì vƭnh cӱu trong thӡi gian và vô hҥn<br /> trong không gian. Phұt giáo Nhұt Bҧn cNJng giҧi thích chӳ “Vҥn” theo hai hѭӟng<br /> quay cӫa nó. Hѭӟng quay vӅ “bên ngoài” (Omote manji):<br /> tѭӧng trѭng cho<br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> ÿӭc tính “nhân ái, tӯ bi”<br /> trong Ura manji, gyako manji),<br /> sagess, énergie).<br /> <br /> amour,compassion). Hѭӟng quay vӅ bên<br /> tѭӧng trѭng cho “trí tuӋ, năng lӵc”<br /> <br /> ঀ<br /> ঀ<br /> ঀ<br /> ঀ<br /> ᛢ᝸ őӱ <br /> <br /> ˈភᲪ <br /> <br /> ࣋ဝ<br /> <br /> <br /> BiӇu tѭӧng chӳ “Vҥn”, cho dù quay trái<br /> hay quay phҧi , trong hay ngoài,<br /> chӍ là hiӋn tѭӧng (dөng), có thӇ thay ÿәi, còn vӅ bҧn chҩt (thӇ) nói gì thì nói vүn<br /> không thӇ thiӃu hai ÿӭc tính: ÿҥo ÿӭc và trí tuӋ.<br /> <br /> ঀ<br /> ঀ<br /> ঀ<br /> ঀ<br /> <br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> ॽ<br /> <br /> Ӣ Trung Quӕc, cho dù Võ Tҳc Thiên là ngѭӡi ÿҫu tiên xem xét, chӑn âm,<br /> nghƭa “Ĉӭc” hay là “Vҥn” ÿӇ trӣ thành chӳ Hán, thì ӣ ViӋt Nam, ngѭӡi ÿҫu tiên<br /> xѭng ÿӃ (Lý Nam ĈӃ) là Lý Bí (Lý Bôn) vào năm Giáp Tý (544), ÿã ÿһt quӕc<br /> hiӋu là Vҥn Xuân, niên hiӋu là Thiên Ĉӭc. Nghƭa là ÿã bao gӗm cҧ chӳ “Vҥn” và<br /> chӳ “Ĉӭc”. NӃu ÿúng Võ Tҳc Thiên là ngѭӡi ÿҫu tiên quy ÿӏnh biӇu tѭӧng âm<br /> là “Vҥn” (bao gӗm cҧ “Vҥn” và “Ĉӭc”), thì Lý Nam ĈӃ ÿã thӇ hiӋn ý nghƭa cӫa<br /> biӇu tѭӧng chӳ “Vҥn” trong ÿҩu tranh dӵng nѭӟc và giӳ nѭӟc ӣ ViӋt Nam trѭӟc<br /> ÿó hѫn 150 năm. Còn nӃu chӍ là quy “công” cho Võ Tҳc Thiên, thì “công” cӫa<br /> Lý Bí cNJng ÿâu có kém?<br /> Ai cNJng biӃt Lý Bí tӯ nhӓ ÿã ÿѭӧc ThiӅn sѭ Pháp Tә nuôi dѭӥng ӣ chùa Linh<br /> Bҧo (Hoài Ĉӭc, Hà Nӝi ngày nay). Nhѭ vұy, Hoàng ÿӃ ÿҫu tiên cӫa nhà nѭӟc<br /> ÿӝc lұp ÿã biӇu hiӋn sӵ thӕng nhҩt giӳa “Ĉҥo” và “Ĉӡi”. Nói cách khác, năng lӵc<br /> trí tuӋ và ÿӭc hҥnh tӯ bi là ÿiӅu kiӋn không thӇ thiӃu ÿӇ hình thành nhà nѭӟc ÿӝc<br /> lұp Vҥn Xuân cӫa dân tӝc ta.<br /> <br /> 65<br /> <br />