intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Phóng sự truyền hình - Phần 1

Chia sẻ: Nguyenhoang Phuonguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

832
lượt xem
263
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mời các bạn cùng tham khảo "Phóng sự truyền hình - Phần 1" để nắm bắt các kiến thức về: sơ lược sự hình thành và phát triển của phóng sự; khái niệm và đặc trưng của phóng sự truyền hình. Hy vọng tài liệu sẽ cung cấp những thông tin hữu ích cho các bạn.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Phóng sự truyền hình - Phần 1

  1. PHÓNG S TRUY N HÌNH Ph n 1 1. Sơ lư c s hình thành và phát tri n c a phóng s . Thu t ng Phóng s t ti ng La tinh là reportage, ti ng Anh là reportage, ti ng Nga là t - có nghĩa là truy n t, báo tin, thông báo. Ban u, phóng s ư c ngư i Anh s d ng mô t nh ng tr n l t, ám cháy, nh ng kỳ h p Qu c h i... Sau ó, trên báo chí Pháp xu t hi n th lo i phóng s v i tư cách là bài vi t v quá trình i u tra c a phóng viên v m t con ngư i, s vi c ch a nhi u bí n i v i ngư i c, như c nh s ng trong tù hay cu c i lang b t c a nh ng tay giang h , h o hán. Lúc ó, phóng s có tính ch t hoàn toàn gi ng như tin hay ghi chép mô t ơn gi n nh ng cu c bàn cãi các cu c h p, toà án, nh ng s vi c có tính ch t bí m t. D n d n phóng s ngày càng hoàn thi n hơn. Phóng s không ch d ng l i nh ng s vi c nh mà ã c p n nh ng s ki n, nh ng bi n c ch n ng toàn c u như thiên phóng s Mư i ngày rung chuy n th gi i c a nhà báo, nhà văn M John Reed vi t v Cách m ng Tháng Mư i Nga, ho c thiên phóng s c a nhà báo, nhà cách m ng Ti p kh c n i ti ng Julius Fucik Vi t dư i giá treo c , nh ng cu c hành trình táo b o c a nhà báo Richard Halliburton “Qua dãy núi Alper”, các phóng s chi n tranh c a các tác gi Xô Vi t I. Erenbourg, B. Polevoi, K. Simonov, phóng s vi t v s ki n phóng con tàu vũ tr u tiên v.v... Phóng s cũng không d ng l i d ng ưa tin mà nó d n d n k t h p gi a thông tin s ki n v i thông tin lý l và ư c s d ng b i m t bút pháp y tính ngh thu t. Theo ý ki n nhà nghiên c u Karel Storkan (C ng hoà Séc) thì phóng s xu t hi n, nh hình và phát tri n g n li n v i s tham gia c a các nhà văn vào lĩnh v c báo chí. Trong s nh ng tác gi phóng s xu t hi n trên t báo Tin văn h c c a Pháp, ngư i ta th y có tên tu i c a Jean Cocteau (Giăng Coóc-tô), Georges Girard (Gioóc-giơ Ghi-rát), Andre Maurois (An- rê Mo-roa)... Trong
  2. di n văn c h i ngh b o v văn hóa t i Pa-ri năm 1935, E.E.Kisch (E-khít) ã nh n xét: “Trư c kia, ngư i ta coi thư ng ngư i phóng viên, i x v i ngư i phóng viên như m t nhà báo n c thang th p nh t khi mà các tác ph m c a John Reed (Giôn-rít) và c a Larissa Reisner (La-ri-sa Rên-nơ) chưa ch ng t cho m i ngư i th y r ng s thông tin v th c t có th ư c di n t m t cách c l p và ngh thu t”. nư c ta, th lo i văn “ký s ” ã xu t hi n t xa xưa v i các tác ph m c i n như Vi t i n u linh, Vũ trung tuỳ bút, Hoàng Lê nh t th ng chí... Tuy nhiên, ph i n u th k XIX, khi có báo in Vi t Nam và văn h c Vi t Nam chuy n mình dư i làn sóng văn h c Tây Âu, th ký báo chí (trong ó có phóng s ) m i hình thành. Do c i m xã h i và tình hình th i b y gi , báo chí chia thành nh ng khuynh hư ng khác nhau: khuynh hư ng ng i ca ch th c dân, xuyên t c Cách m ng tháng Mư i Nga như: Mư i ngày Hu , H n m n du ký...; khuynh hư ng ph n ánh cu c s ng nghèo nàn l m than c a nh ng k kh n cùng... Nhi u tác ph m phóng s m i ch d ng l i vi c c p n nh ng b t công c a xã h i mà chưa ra bi n pháp gi i quy t úng n như các tác ph m Vi c làng ( Ngô T t T ), Cơm th y cơm cô, K ngh l y Tây, Làm ĩ (Vũ Tr ng Ph ng)... Bên c nh ó, còn có m t n n báo chí khác v i nh ng tác ph m v a d i dào ch t li u hi n th c, v a mang tính chi n u cao, ó là n n báo chí cách m ng do lãnh t Nguy n Ái Qu c khai sinh, v i nh ng bút ký chính lu n n i ti ng như: B n án ch th c dân Pháp (Nguy n Ái Qu c), V n dân cày (Quan Ninh và Vân ình)... Trên các t báo Lao ng, Nhành lúa, Tin t c, Vi t Nam c l p... xu t hi n nhi u phóng s có n i dung thông tin cao và h t s c có giá tr . Cùng v i cu c chi n u vì c l p t do c a dân t c, th lo i phóng s trên báo chí cách m ng ã th c s bám sát cu c s ng chi n u c a quân và dân ta, c vũ và k p th i ng viên tinh th n yêu nư c, lòng t hào dân t c. T sau ih i ng l n th VI (1986), ch trương m c a và chính sách i m i, dân ch hoá i s ng chính tr , coi báo chí như m t s n ph m văn hoá c bi t, xoá b bao c p i v i các ho t ng c a báo chí ã t o i u ki n n y
  3. m m cho nh ng cây phóng s m i như Huỳnh Dũng Nhân, Vĩnh Quy n (báo Lao ng), Xuân Ba, M nh Vi t (báo Ti n Phong) , Minh Tu n (báo i oàn k t), ào Quang Thép ( ài Phát thanh và Truy n hình Hà N i), Hoà Bình ( ài Truy n hình Vi t Nam) v.v... Cùng v i hơn 12.000 nhà báo Vi t Nam, h ã mang n cho công chúng nh ng thiên phóng s l n, th c s có giá tr , áp ng ư c nhu c u thông tin ngày càng l n c a công chúng. Ch t li u c a phóng s ư c l y t nh ng s ki n khách quan mang tính th i s trong i s ng xã h i. Phóng s không ch m b o tính xác th c v n i dung thông tin mà còn góp ph n t ra hư ng gi i quy t nh ng câu h i mà hi n th c t ra. Vì th phóng s v a có tính phát hi n v n v a có óng góp tích c c tìm ra hư ng gi i quy t v n . Nh ng s ki n ư c nêu trong phóng s thư ng là nh ng s ki n ang ư c dư lu n quan tâm tìm hi u. Trong nh ng th i kỳ l ch s có nh ng bi n thiên và thay i, phóng s là th lo i u tiên b t m ch s ki n, nh n xét âu là nh ng nhân t m i, làm b n ki m kê c a th i i m m t cách sinh ng h p d n. V i nh ng ưu i m này, th lo i phóng s ã t t i s chân th c, a d ng khi ph n ánh hi n th c. Như v y, trong b i c nh th gi i hi n i, phóng s không còn d ng l i s mô t ơn gi n. Hơn th n a, nó ã ti p c n m t cách chân th c và a d ng trong vi c trình bày hi n th c - m t hi n th c ph c t p, liên t c phát tri n và bi n ng không ng ng b i nh ng chi ti t c th , ng th i v i nh ng năng l c khái quát cao. V i bút pháp giàu ch t văn h c và cái tôi tr n thu t v a c m xúc v a trí tu , phóng s không ch trình bày hi n th c mà còn c g ng phát tri n nh ng v n liên quan n hi n th c ó. V i nh ng ph m ch t như v y, phóng s ã ch ng t m t cách sinh ng r ng “vi c thông tin v hi n th c có th trình bày m t cách c l p và có ngh thu t”. 2, Khái ni m và c trưng c a phóng s truy n hình 2.1. Khái ni m Phóng s truy n hình cũng như các th ký truy n hình khác, u thông tin v ngư i th t, vi c th t trong m t quá trình phát sinh và phát tri n. Không ch
  4. d ng l i vi c thông tin, phóng s còn c g ng th m nh hi n th c, tr l i nh ng câu h i mà hi n th c t ra. Phóng s c y kh năng nêu rõ nh ng mâu thu n n y sinh trong quá trình di n bi n, b i c nh c a s ki n và cách gi i quy t các mâu thu n làm cho ngư i xem có kh năng hình dung khá y nh ng bi n c x y ra như chính h ch ng ki n. Trong phóng s truy n hình d u n ch quan c a tác gi th hi n rõ nét, ó là “cái tôi” v a lôgic , lý trí giàu lý l và m t ch ng m c nào ó và s d ng s c m nh c a c m xúc. Trong nhi u trư ng h p, c m xúc th m m tr thành m t ng l c ưa tác ph m t t i nh ng ph m ch t khác l . Cái tôi nhân ch ng khách quan khi n cho công chúng luôn tin tư ng r ng h ang ti p xúc v i s th t hoàn toàn. khía khác, cái tôi còn góp ph n t o ra gi ng i u và th hi n khuynh hư ng c a tác ph m. i tư ng ph n ánh c a phóng s truy n hình là nh ng “hoàn c nh có v n ” ang ư c ông o công chúng quan tâm. Cu c s ng vô vàn nh ng s ki n, tình hu ng m i n y sinh, nhưng phóng s truy n hình ch l a ch n nh ng cái tiêu bi u nh t n m trong dòng th i s ch lưu. Tuy nhiên không ph i s ki n tiêu bi u nào cũng có th tr thành phóng s truy n hình. Ch khi nào cu c s ng xu t hi n nh ng câu h i , nh ng hi n tư ng c n gi i áp thì phóng s m i xu t hi n. Trong th c t , phóng s truy n hình thư ng g n li n v i nh ng th i i m mà ó i s ng c a xã h i ang có nh ng chuy n bi n m nh m . Hoàn c nh c a s ki n trong phóng s truy n hình thư ng ư c gi i thi u u tiên, nh m giúp cho công chúng có m t b c tranh toàn c nh, m t i tư ng ban u v s ki n và nh ng v n phát sinh t s ki n ó. Ngôn ng trong phóng s truy n hình g n gũi v i ngôn ng văn h c. Nó cho phép tác gi s d ng kh năng miêu t , t thu t, ngh lu n, tr tình…. Phóng s truy n hình còn có th s d ng yéu t văn h c ngh thu t, (tuỳ thu c vào cá tính, tài năng c a tác gi ) và nh n m nh v m t thông tin, m t x lý ch t li u c th . Qua nh ng i u trên có th ưa ra m t khái ni m chung v phóng s truy n hình như sau: Phóng s truy n hình là m t th lo i báo truy n hình thu c nhóm
  5. chính lu n ngh thu t, ph n ánh các s ki n, con ngư i, tình hu ng, hoàn c nh i n hình trong quá trình phát sinh , phát tri n, ng th i th m nh hi n th c ó qua cái tôi tr n thu t v a t nh táo lý trí, v a c m xúc v i bút pháp giàu ch t văn h c b ng phương ti n k thu t truy n hình. 2.2. c trưng c a phóng s truy n hình V m t th lo i , phóng s truy n hình cũng mang nh ng c i m chung c a th lo i báo chí ,ngoài ra phóng s truy n hình còn có nh ng c i m riêng góp ph n t o nên th m nh c a nó. ó là ngôn ng hình nh- âm thanh, th pháp Montage, ph ng v n và phóng viên trư c ng kính. 2.2.1. Ngôn ng phóng s truy n hình là s k t h p c a hai y u t hình nh và âm thanh + Hình nh trong phóng s truy n hình v a là phương ti n v a là n i dung th hi n ý tư tư ng c a tác gi . Khác v i hình nh trong phim truy n, hình nh c a truy n hình nói chung , c a phóng s nói riêng ph i mang tính th i s và tính xác th c. Nó không ch mô t ho t ng c a con ngư i, mà còn giúp khán gi “tham gia” ho c “ ng trên” nhìn vào s ki n. Các c c nh chính thư ng dùng trong phóng s truy n hình là: toàn c nh, trung c nh, c n c nh, c t . V i các c c nh này, phóng s truy n hình có th tho mãn nhu c n mu n bi t cái gì ang x y ra, x y ra như th nào c a khán gi . M t khác qua các c c nh , các góc quay cao th p , chính di n , 3/4…Góc ch quan và khách quan, tác gi có th b c l thái tâm lý c a con ngư i trong s ki n ó. Truy n hình là phương ti n quan sát tr c ti p cu c s ng c a m i gia ình. Kh năng tr c quan có nh hư ng r t l n t i quá trình nh n th c c a con ngư i. Trong phóng s truy n hình, m i hình nh u ph i bao hàm m t ý nghĩa, m t n i dung nào ó (ho c là nguyên nhân, di n bi n ho c là k t qu c a quá trình phát tri n c a s ki n trong cu c s ng). Kh năng bi u hi n c a hình nh trong phóng s truy n hình còn th hi n m i liên k t gi a các hình nh v i nhau theo tuy n tính th i gian c a quá trình v n
  6. ng s ki n. Qua phương pháp Montage, n i dung t thân c a m i hình nh ph i h p l i, t o ra n i dung thông tin m i mang tính t ng th . Âm thanh : Truy n hình k th a kinh nghi m x lý âm thanh c a phát thanh. Nh có s tr giúp c a âm thanh phóng s truy n hình tr nên s ng ng như chính cu c s ng. B i m c ích c a phóng s truy n hình là ghi l i hơi th , ng thái c a cu c s ng b ng hình nh và âm thanh nên tính xác th c c a âm thanh r t cao. ó là âm thanh t cu c s ng th c t , không dàn d ng, gi t o là yêu c u b t bu c ng th i cũng là s c m nh c a phóng s truy n hình. Âm thanh trong phóng s truy n hình g m ba y u t : l i bình, ti ng ng hi n trư ng, âm nh c. - L i bình: Là s b sung cho nh ng gì mà ngư i xem nhìn th y trên màn hình, giúp ngư i xem t ng h p, khái quát ư c ý nghĩa c a s ki n ư c ph n ánh trong tác ph m truy n hình. L i bình ư c ti n hành song song v i hình nh. Ý l i bình hình thành ngay t ttrong giai o n xây d ng k ch b n . -Ti ng ng hi n trư ng : Bao g m âm thanh c a thiên nhiên, âm thanh do sinh hoat c a con ngư i t o nên. Ti ng ng s làm tăng s g i c m , tính chân th c c a phóng s truy n hình, tác ng vào nh n th c, tình c m c a công chúng. Vi c s d ng ti ng ng hi n trư ng t cương , cao úng lúc cũng ph i ư c d ki n trong k ch b n. -Âm nh c: Là m t trong ba y u t quan tr ng c a phóng s truy n hình. Âm nh c có tác d ng làm tôn vinh thêm s ki n. M i b n nh c khi s d ng ph i phù h p v i k t c u, ý cũng như ch tư tư ng c a phóng s truy n hình . + M i quan h gi a hình nh và âm thanh trong phóng s truy n hình: Ngôn ng phóng s truy n hình là ngôn ng t ng h p c a hình nh và âm thanh. Hai y u t này luôn h tr và b sung cho nhau, cùng t o nên hi u qu thông tin c a phóng s . N u như hình nh thuy t ph c ngư i xem b ng ngư i th t, vi c th t thì l i bình giúp h t ng h p, khái quát và hi u ư c b n ch t c a s vi c, s ki n ph n ánh trong tác ph m phóng s . L i bình có ưu th ph n ánh nh ng khía c nh tr u tư ng c a v n .
  7. Tuy nhiên m i d ng phóng s truy n hình khác nhau, vai rò c a m i y u t này cũng khác nhau. Trong phóng s s ki n , phóng s v n , phóng s chân dung, phóng s i u tra hình nh dù chi ti t bao nhiêu thì cũng ch có giá tr thông tin “b n i”, thông tin “b sâu”, ph i như ng cho l i bình. Ví d trong phóng s tài li u “Bình Dương - chân dung m t vùng cát” c a o di n Trí Trung, ài truy n hình à N ng v a ph n ánh cái nghèo c a ngư i dân vùng này b ng hình nh nh ng ru ng khoai lang tr i dài trên vùng cát, nh ng b a ăn l y khoai thay cơm, thay luôn c th c ăn… v a i sâu vào tính tri t lý, ch t tư tư ng b ng l i bình s c s o và bi u c m: “ N u âu ó có n n văn minh lúa nư c thì ây có n n văn minh khoai lang. T i ăn khoai i ng , sáng ăn c i làm”… “N u như văn hoá chính là s thích nghi cao nh t v i môi trư ng c a con ngư i s ng trong ó thì con ngư i ây cũng thích nghi, nhưng s thích nghi ó cũng gi ng như cây xương r ng: mu n t n t i ư c ph i thoái hoá i nh ng gì c a cây: như cành, như lá, ch còn cái thân qu t queo và gai nh n” … Ngư c l i i v i phóng s du l ch, hình nh l i gi vai trò chính. K ch b n phim phóng s “Ai v Kinh B c” là m t ví d . B n thân nh ng c nh n i ti p nhau ư c so n ra trong k ch b n cũng là m t bài văn , bài thơ b ng hình nh. Tóm l i, tuy m i quan h hình nh và âm thanh có th khác nhau, nhưng i u c t y u nh t là chúng b sung cho nhau, nâng nhau truy n tý tư tư ng c a tác gi phóng s truy n hình. 2.2.2. Th pháp Montage: Truy n hình là phương ti n thông tin b ng cách truy n hình nh và âm thanh theo tuy n tính th i gian. Vì th , c trưng n i b t c a phóng s truy n hình cũng là Montage. Các th pháp Montage góp ph n làm tăng hi u qu ph n ánh c a phóng s , rút ng n dài th i gian x y ra s ki n trên màn nh. Montage là s k t h p hài hoà hai y u t hình nh và âm thanh theo ý sáng t o c a tác gi theo m t tr t t nh t nh, n i ti p trong th i gian nh m ph n ánh, lý gi i s ki n, v n trong cu c s ng.Montage là phương tiên tr giúp c l c và không th thi u i v i tác gi trong quá trình hoàn thi n tác ph m c a mình. Montage có vai trò quan
  8. tr ng trong vi c t o ra tư tư ng ch , ti t t u n d , liên tư ng c a phóng s truy n hình. 2.2.3. Ph ng v n: Ph ng v n ngoài ch c năng là m t th tài c l p c a báo chí trong quá trình th c hi n phóng s truy n hình. Ph ng v n ư c s d ng như m t phương ti n thu th p và khai thác thông tin t nhân ch ng ph c v c l c cho ch c a phóng s truy n hình. Thông thư ng có các phương pháp sau khai thác thông tin: Th nh t là phương pháp quan sát, ó là phóng viên b ng con m t ngh nghi p c a mình ghi nh n các chi ti t , di n bi n c a s ki n , v n m t cách khách quan. Phương pháp này có s c thuy t ph c l n nhưng thi u tính h th ng, vì ch th c hi n ư c m t ph n c a hi n th c. Th hai là phương pháp nghiên c u tài li u.Phóng viên khai thác thông tin s ki n b i c nh thông qua tư li u lưu tr . Ưu i m là tính toàn di n không ph thu c vào b i c nh. Tuy nhiên, phương pháp này ư c s d ng trong phóng s truy n hình thư ng mang ít tính s ng ng. Các phương pháp ph ng v n khác như qua i n tho i, h p thư truy n hình, to àm… cũng tr thành công c c l c b sung cho hai phương pháp trên. Thông qua ph ng v n, phóng s truy n hình có th cho khán gi bi t ý ki n thái , tình c m c a con ngư i i v i s ki n , v n . Ph ng v n nhân ch ng là m t hình th c thu th p ngu n “tư li u s ng” , c bi t h u ích i v i phóng s truy n hình. Khán gi có th tr c ti p nghe ngư i ư c ph ng v n tr l i d ng l i nói s ng ng, thông tin ư c n m b t không ch n i dung, l i nói mà còn qua gi ng i u, v m t, tr ng thái tâm lý c a ngư i ó bi u hi n qua hình nh c a phóng s truy n hình. Ph ng v n xu t hi n trong phóng s truy n hình dư i các d ng: Th nh t, là phóng viên t câu h i và ngư i ư c ph ng v n tr l i. D ng này ư c s d ng trong phóng s i u tra, phóng s ng n. Phóng viên ch t v n nh ng ngư i có trách nhi m khi v n n y sinh. Tuy nhiên nêu phóng viên s
  9. d ng nhi u d ng phóng s nhi u d ng ph ng v n này, hi u qu phóng s s gi m xu ng vì k t c u ý tác ph m b loãng, không ch t ch . Thư hai, ý kién c a ngư i ư c ph ng v n ư c xen vào l i bình m t cách khéo léo , nh m thuy t ph c cho nh ng lu n i m mà phóng viên nêu ra trong phóng s truy n hình. Ngư i xem không có ý th c phân bi t r ch ròi gi a l i bình và ph ng v n mà c m giác ó là ch nh th nhu n nhuy n. Ưu i m c a d ng ph ng v n này là ý , ch th c a phóng s truy n hình ư c th hi n rõ nét, t p trung hơn, ti t ki m th i gian phát sóng, do ó dung lư ng c a phóng s truy n hình lo i này ng n g n nhưng thông tin v n cao. Ưu th c a ph ng v n trong phóng s truy n hình r t l n, nhưng làm th nào bi u hi n thành công ưu th ó trong tác ph m c a mình là m t v n c n ư c quan tâm. B i ph ng v n không ch là h i - áp ho c tham - v n mà còn là m t ngh thu t 2.2.4, Phóng viên trư c ng kính S xu t hi n c a phóng viên trư c ng kính máy quay phim t i b i c nh c a s ki n, v n s làm tăng tính thuy t ph c c a nh ng thông tin ư c phóng s ưa ra. Vi c xu t hi n c a phóng viên trư c ng kính có b i c nh làm n n s tăng c m giác nóng h i,t h i s c a s ki n và th hi n s nhanh nh y c a phóng viên. ây cũng là th m nh c a báo truy n hình so v i báo in v tính th i s và báo phát thanh v hình nh. Phóng viên t i hi n trư ng nhìn vào khán gi , nói tr c ti p v i khán gi v s ki n ang di n ra, kho ng cách gi a ngư i truy n và ngư i nh n thông i p ư c “thu h p l i”, s chú ý c a khán gi i v i phóng s truy n hình s tăng thêm. Tuy nhiên, th pháp này ư c s d ng hay không còn tuỳ theo tính ch t c a t ng s ki n, v n và kh năng di n t c a t ng phóng viên. i v i nh ng v n th i s nóng h i, ư c toàn th công chúng quan tâm chú ý t i, ví d như phóng s i u tra “Chia t d án 327 t i Tây Ninh” và “Nh ng v n c n nhìn nh n l i t s phát tri n t c a d án nuôi tôm”,….c a nhóm phóng viên Bùi
  10. H ng Phúc, L i Ng c Tình,… S xu t hi n c a phóng viên trư c ng kính ã làm tăng tính thuy t ph c c a phóng s truy n hình lên r t nhi u. T t c nh ng y u t trên góp ph n làm nên c trưng riêng c a phóng s truy n hình, ng th i cũng cho ta th y s ph c t p khi ti n hành th c hi n m t phóng s truy n hình. i u quan tr ng là ph i có m t k ch b n t t, trong ó ch a ng n i dung, hình th c th hi n tác ph m d n d t ch ư ng cho t p th làm phim bám sát ch tư tư ng, là kim ch nam xuyên su t quá trình làm phóng s .
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2