Ph ng pháp d y h c tích h p liên môn đ phát huy tính tích c c c a h c sinh khi d yươ
Bài 8 – Nh t B n. L ch s 12.
BÁO CÁO K T QU
NGHIÊN C U, NG D NG SÁNG KI N
1. L I GI I THI U
Nh chúng ta đã bi t, theo m c tiêu c a H i ngh Trung ng 8 khóa XI v đi m iư ế ươ
căn b n, toàn di n giáo d c và đào t o đã kh ng đnh t m quan tr ng c a đi m i ph ng ươ
pháp d y h c là : Ch ng trình chú tr ng t i yêu c u s d ng các ph ng pháp d y h cươ ươ
tích c c, chú ý cho h c sinh th c hành, v n d ng ki n th c, kĩ năng vào các tình hu ng th c ế
ti n, các tình hu ng có tính ph c h p, tìm tòi, khám phá, nghiên c u, th c hi n các d án
h c t p ,…; h c sinh đc tham gia các hình th c “h c t p cá nhân”, “h c t p h p tác”, ượ
rèn kĩ năng, có thái đ tích c c đi v i vi c h c t p,…nh m giáo d c con ng i Vi t ườ
Nam phát tri n toàn di n và phát huy t t nh t ti m năng, kh năng sáng t o c a m i cá
nhân”. Vì v y, Công cu c đi m i hi n nay đòi h i giáo d c ph thông ph i đào t o nh ng
con ng i toàn di n, ph c v s nghi p công nghi p hóa, hi n đi hóa đt n c. M i mônườ ướ
h c trong Nhà tr ng ph thông v i đc tr ng c a mình đu ph i góp ph n đào t o th h ườ ư ế
tr .
Qua th c t gi ng d y tr ng ph thông, tôi nh n th y vi c v n d ng ki n th c ế ườ ế
liên môn gi a L ch s v i ki n th c các môn h c khác đ phát huy tích tích c c, ch đng, ế
sáng t o c a h c sinh làm cho hi u qu c a bài h c L ch s nói riêng, môn h c L ch s nói
chung đc nâng cao là vi c h t s c c n thi t. Vi c d y h c tích h p liên môn đ phát huyượ ế ế
tích tích c c c a h c sinh là ph ng pháp quan tr ng góp ph n b sung, làm phong phú ươ
thêm n i dung bài h c; giúp h c sinh h c bài v i ni m say mê, h ng thú; giúp các em yêu
môn h c h n, không c m th y L ch s là m t môn h c khô khan, khó h c, khó ghi nh , ch ơ
h c thu c lòng. Đng th i làm cho các em th y rõ m i quan h gi a các môn h c, hình
dung đc m t cách chân th c, sinh đng v môi tr ng, xã h i, các quy lu t t nhiên. ượ ườ
Do đó, m t v n đ quan tr ng đc đt ra trong ph ng pháp d y h c c a giáo viên ượ ươ
là ph i có ki n th c liên môn sâu r ng, t ch c cho h c sinh có kh năng s d ng ki n ế ế
th c c a các môn h c có liên quan vào h c t p L ch s đ tránh s trùng l p, m t th i gian,
giúp h c sinh lĩnh h i ki n th c nh nhàng, sinh đng mà v ng ch c. ế
Vi c d y h c tích h p liên môn h c đ phát huy tính tích c c c a h c sinh nh v y ư
còn giúp b i d ng cho h c sinh các th thu t và ph ng pháp t duy lôgic, v n d ng, so ưỡ ươ ư
sánh, liên h , gi i thích đ tr l i các câu h i (c tr c nghi m và t lu n), góp ph n
th c hi n m t trong nh ng yêu c u quan tr ng nh t c a lí lu n d y h c là xác l p các m i
liên h ch t ch gi a các b môn trong d y h c và đáp ng v i kì thi THPT Qu c gia.
Hi n nay, trong các tài li u tham kh o, cũng có nhi u tác gi đã đ c p đn d y h c ế
tích h p liên môn đ phát huy tính tích c c c a h c sinh, nh ng ch a có nhi u tài li u ư ư
1
Ph ng pháp d y h c tích h p liên môn đ phát huy tính tích c c c a h c sinh khi d yươ
Bài 8 – Nh t B n. L ch s 12.
h ng d n giáo viên th c hi n v n d ng ki n th c tích h p liên môn vào d y h c L ch sướ ế
t ng ti t h c chính khóa c th . ế
Ki n th c trong ch ng trình môn L ch s trùng v i nhiêu môn khoa hoc khac nh ế ươ ơ ( ư
Vât li, Hoa hoc, Sinh hoc, Văn h c, Giao duc công dân, Giao duc quôc phong,...Đc bi t, ( ( ( ( (
ch ng trình L ch s l p 12 g m t ng h p các ki n th c v kinh t , chính tr , văn hóa - xãươ ế ế
h i, quan h ngo i giao,...c a Vi t Nam cũng nh các n c, các khu v c trên th gi i; g n ư ướ ế
v i th c ti n cu c s ng và nhi u môn khoa h c khác, r t phù h p v i vi c t ch c d y h c
tích h p. Nh m trang b cho các em ki n th c m t cách khoa h c và logic; v a hình thành ế
nh ng năng l c c n thi t v a b i d ng thêm nh ng thái đ, tình c m đúng đn nh : yêu ế ưỡ ư
quê h ng đt n c, gia đình,.....ươ ướ
Bài 8 – Nh t B n. L ch s 12 là bài khái quát các giai đo n phát tri n kinh t và chính ế
sách ngo i giao c b n c a đt n c này sau chi n tranh th gi i th hai, n m trong n i ơ ướ ế ế
dung ôn t p đ thi THPT Qu c gia; trong các đ minh h a cũng nh đ thi chính th c kì thi ư
THPT Qu c gia các năm 2017,2018,2019 đu có các câu h i đ c p đn n i dung ki n th c ế ế
này. Vì v y, tôi đã m nh d n áp d ng đ tài “Ph ng pháp d y h c tích h p liên môn đươ
phát huy tính tích c c c a h c sinh khi d y bài 8 - Nh t B n. L ch s 12” đ cho t t c
giáo viên L ch s trong tr ng th c hi n, giúp h c sinh lĩnh h i đc đy đ ki n th c các ườ ượ ế
môn h c m t cách linh ho t, thi t th c, ế nâng cao ch t l ng d y h c b môn L ch s cũng ượ
nh giúp các em các kĩ năng c n thi t khác.ư ế
2. TÊN SÁNG KI N:
“Ph ng pháp d y h c tích h p liên môn đ phát huy tính tích c c c a h c sinh khiươ
d y bài 8 - Nh t B n. L ch s 12”.
3. LĨNH V C ÁP D NG SÁNG KI N :
- Lĩnh v c áp d ng sáng ki n: ế Bài 8 Nh t B n thu c L ch s 12 ban c b n và áp ơ
d ng trong d y ôn thi THPT Qu c gia ph n L ch s th gi i, chuyên đ “Các n c Mĩ ế ướ
Tây Âu – Nh t B n” .
- V n đ mà sáng ki n gi i quy t: ế ế
+ Tích h p liên môn đ phát huy tính tích c c c a h c sinh khi d y v Nh t B n giai
đo n sau Chi n tranh th gi i th hai đn nay. Bài h c đc xây d ng b ng ph ng pháp ế ế ế ượ ươ
d y h c tích c c, g n ki n th c bài h c v i th c ti n đi s ng ế .
+ Giúp HS tích c c, ch đng trong h c t p, v n d ng ki n th c gi i quy t v n đ ế ế
trong th c ti n; s ng tích c c, ch đng, an toàn, hài hòa và lành m nh.
+ Rèn cho HS m t s kĩ năng s ng c b n nh : Kĩ nãng tìm ki m và x lí thông tin; kĩ ơ ư ế
nãng th hi n s t tin; kĩ nãng giao ti p; kĩ nãng l ng nghe tích c c, trình bày suy nghĩ ý ế
týng; kĩ nãng qu n lí th i gian; kĩ nãng h p tác… Thông qua bài h c, h c sinh ph n nào
ðnh hýng ðý c ngh nghi p cho b n thân.
2
Ph ng pháp d y h c tích h p liên môn đ phát huy tính tích c c c a h c sinh khi d yươ
Bài 8 – Nh t B n. L ch s 12.
+ Giúp GV nâng cao trình đ chuyên môn, áp d ng vào công tác gi ng d y nh m phát
huy đc tính tích c c, ch đng c a HS trong h c t p.ượ
4. NGÀY SÁNG KI N ĐC ÁP D NG L N ĐU : ƯỢ
- Ngày áp d ng l n đu : Ngày 12/10/2018
5. MÔ T B N CH T C A SÁNG KI N :
5.1. V N I DUNG C A SÁNG KI N :
PH N M ĐU
1. M c đích nghiên c u:
Ch ng trình giáo d c ph thông t ng th đang đc biên so n n c ta s th cươ ượ ướ
hi n b c chuy n t ch ng trình giáo d c ti p c n n i dung sang ti p c n năng l c c a ướ ươ ế ế
ng i h c. Giáo d c đnh h ng năng l c nh m đm b o ch t l ng đu ra c a vi c d yườ ướ ượ
h c, th c hi n m c tiêu phát tri n toàn di n các ph m ch t nhân cách, chú tr ng năng l c
v n d ng tri th c trong nh ng tình hu ng th c ti n nh m chu n b cho h c sinh năng l c
gi i quy t các tình hu ng c a cu c s ng và ngh nghi p. Ch ng trình này nh n m nh vai ế ươ
trò c a ng i h c v i t cách ch th c a quá trình nh n th c, ườ ư mà th c ch t là cách ti p ế
c n kĩ năng : "H c đ bi t, h c đ làm, h c đ t kh ng đnh mình và h c đ cùng chung ế
s ng ". [Theo T ch c Giáo d c, Khoa h c và Văn hóa Liên Hi p Qu c (UNESCO)]
Trong nh ng năm qua, ho t đng đi m i ph ng pháp d y h c nói chung và d y ươ
h c tích h p liên môn nói riêng đã thu đc nh ng k t qu b c đu nh : Có các công ượ ế ướ ư
văn, ch th , cu c thi, ngh quy t đnh h ng cho vi c d y h c tích h p …. Đi v i giáo ế ướ
viên, đông đo giáo viên có nh n th c đúng đn v đi m i ph ng pháp và d y h c tích ươ
h p. Nhi u giáo viên đã xác đnh rõ s c n thi t và đã c g ng tích h p, l ng ghép ki n ế ế
th c liên môn vào quá trình d y h c.
Tuy v y, bên c nh nh ng k t qu b c đu đã đt đc, vi c d y h c tích h p liên ế ướ ượ
môn và s d ng h th ng câu h i đ phát huy tính tích c c c a h c sinh nhà tr ng ph ườ
thông v n còn nhi u h n ch . Là m t giáo viên đang tr c ti p gi ng d y, tôi nh n th y ế ế
r ng :
- Ho t đng d y h c tích h p đ phát huy tính tích c c c a h c sinh còn n ng v lí
thuy t, m i ch thông qua kêu g i, t p hu n,…., có chăng th hi n m t s gi thao gi ng,ế
d gi .
- S giáo viên th ng xuyên, ch đng, sáng t o trong vi c d y h c tích h p đ phát ườ
huy tính tích c c, sáng t o c a h c sinh ch a nhi u. ư
- Vi c so n, gi ng theo h ng d y h c tích h p đ phát huy tính tích c c c a h c ướ
sinh còn ph thu c vào nhi u y u t nh : c s v t ch t, thi t b d y h c, s ch đng ế ư ơ ế
3
Ph ng pháp d y h c tích h p liên môn đ phát huy tính tích c c c a h c sinh khi d yươ
Bài 8 – Nh t B n. L ch s 12.
tích c c c a h c sinh,…nên ch a t o đc s nh t trí, đng thu n, chu n m c trong nh n ư ượ
xét ,đánh giá.
T th c t nêu trên tr ng Trung h c ph thông và qua th c t gi ng d y, b n thân ế ườ ế
th y rõ t m quan tr ng c a vi c d y h c tích h p liên môn đ phát huy tính tích c c c a
h c sinh trong d y và h c L ch s . Vì v y, b n thân tôi đã th c hi n đ tài “Ph ng pháp ươ
d y h c tích h p liên môn đ phát huy tính tích c c c a h c sinh khi d y bài 8 - Nh t
B n. L ch s 12” đ góp ph n nâng cao hi u qu gi ng d y và rèn luy n thêm ki n th c, ế
k năng cũng nh góp ph n t o h ng thú môn h c, kh c sâu ki n th c, phát huy tính t ư ế
giác, đc l p và sáng t o cho h c sinh.
2. Nhiêm vu nghiên c u : ư
- C s lí lu n và th c ti n c a vi c v n d ng d y h c tích h p, liên môn trong d yơ
h c L ch s tr ng THPT. ườ
- Ti n hành th c nghi m s ph m.ế ư
- Bài t p v n d ng.
3. Đôi t ng và ph m vi nghiên c u : ươ ư
* Đi t ng nghiên c u : ượ
Hoc sinh khôi 12. G m 2 l p(
+ L p th c nghiêm: 12A3 ơ ư( (
+ L p đôi ch ng: 12D ơ ư
Đây là 2 l p đu ch n các môn S - Đa - Công dân làm môn t ch n khi thi THPT
Qu c gia và có s c h c ngang nhau.
* Pham vi nghiên c u : ư
Ki n th c bài 8 - l ch s 12 ban c b n và ki n th c các môn h c đa lí, ế ơ ế
v t lí, hóa h c, sinh h c, giáo d c công dân, kĩ năng s ng, h ng nghi p,đ h c sinh v n ướ
d ng, so sánh, gi i thích, k t lu n. ế
* M t s đc đi m c n thi t khác c a giáo viên và h c sinh đã h c theo d án: ế
- V phía giáo viên :
+ BGH tr ng luôn quan tâm và ch đo sâu sát, tri n khai k p th i các công văn, ch thườ
có liên quan t i đi m i ph ng pháp d y h c và d y h c tích h p liên môn. ươ
+ T chuyên môn t o m i đi u ki n thu n l i trong vi c th c hi n công tác gi ng d y.
+ Giáo viên đc tham gia các l p b i d ng v chuyên môn, có đu t nhi u vào côngượ ưỡ ư
tác gi ng d y.
+ Giáo viên đu th c hi n giáo d c d y h c tích h p vào các ti t h c có tích h p. ế
+ Ti t d gi di n ra trong quá trình gi ng d y và h c t p hàng ngày c a h c sinh theoế
ch ng trình chính khóa quy đnh và theo th i khóa bi u nên không gây xáo tr n, nhươ
h ng đn h c t p c a h c sinh.ưở ế
4
Ph ng pháp d y h c tích h p liên môn đ phát huy tính tích c c c a h c sinh khi d yươ
Bài 8 – Nh t B n. L ch s 12.
+ Xu th đi m i ph ng pháp d y h c hi n nay là c s , là đòi h i bu c giáo viênế ươ ơ
ph i thay đi cách d y mà m t trong nh ng v n đ góp ph n đi m i ph ng pháp d y ươ
h c chính là d y h c theo quan đi m tích h p.
- V phía h c sinh :
+ Đ tài mà tôi th c hi n là m t ti t trong ch ng trình L ch s l p 12, gi ng d y th c ế ươ
hi n luôn đi v i h c sinh l p 12 nên có nhi u thu n l i trong quá trình th c hi n.
+ Các em là h c sinh l p 12 nên vi c ti p c n v i l ng ki n th c c a ch ng trình ế ượ ế ươ
THPT đc nhi u. H c sinh không còn b ng , l l m tr c nh ng đi m i v ph ngượ ướ ươ
pháp, đi m i v ki m tra đánh giá mà các th y cô giáo đã áp d ng trong quá trình gi ng
d y.
+ Các em h c sinh có thái đ h c t p h p tác, ham tìm hi u ki n th c liên môn, v n d ng ế
t t vào bài h c.
* Khó khăn:
Kh năng t duy đc l p c a các em còn h n ch . ư ế
4. Ph ng phap nghiên c u : ươ ư
Đ th c hi n t t đ tài nghiên c u b n thân ph i th c hi n các ph ng pháp nghiên ươ
c u sau :
- Nghiên c u lý thuy t : thu th p thông tin thông qua đc sách báo, tài li u nh m m c ế
đích tìm ch n nh ng khái ni m và t t ng c b n là c s lý lu n c a đ tài, hình thành ư ưở ơ ơ
gi thuy t khoa h c, d đoán nh ng thu c tính c a đi t ng nghiên c u, xây d ng nh ng ế ượ
mô hình lý thuy t hay th c nghi m ban đu.ế
Trong đ tài này, tôi s d ng ph ng pháp nghiên c u lý thuy t trên c s thu th p, ươ ế ơ
phân lo i, t ng h p các sách báo, tài li u, lu n văn, lu n án có liên quan đn d y h c tích ế
h p liên môn trong môn L ch s .
- Nghiên c u giáo khoa, sách giáo viên, cu n chu n ki n th c k năng, các tài li u v ế
Ph ng pháp d y h c L ch s ”, tài li u gây h ng thú v d y h c l ch s , tài li u tâm líươ
h c, sách nâng cao và các tài li u tham kh o khác.
- Ti n hành th c nghi m s ph m đ đánh giá k t qu c a nh ng gi i pháp đ raế ư ế
nh m m c đích cho h c sinh tích c c, ch đng h n trong quá trình h c t p; h c t p có ơ
đng l c, có m c tiêu; bi t c g ng vì m c tiêu đó. ế
- T ng k t, tích lu kinh nghi m thông qua quá trình gi ng d y, trao đi cùng các ế
đng nghi p, thao gi ng, d gi , sinh ho t chuyên môn trong t ...
- S d ng m t s công th c toán h c đ x lý th ng kê và đánh giá k t qu đi u tra, ế
k t qu th c nghi m đ t đó có đi u s ch nh và b sung h p lí.ế
5