Quang Trung và nghệ thuật dụng binh thần tốc, táo bạo

ầ ố

ệ

ạ

Quang Trung và ngh thu t d ng binh th n t c, táo b o ậ ụ Ngày c p nh t: ậ

ậ 27/08/2009 16:43

ạ ễ ư ộ ị ế ạ ế ề ộ ủ ạ ể ố ộ c tr ượ ậ ụ ngh thu t d ng ệ ế ổ Không ng o ngh nh Caesar - m t v hoàng đ La Mã c ẽ đ i - nh ng Quang Trung hoàng đ có m t ni m tin m nh m vào chi n th ng cu i cùng mà đ i quân c a ông có th giành ắ đ c k thù. ẻ Đó là nh ng chi n th ng đ ừ ượ ắ binh th n t c, táo b o và n m ch c th i c . ắ ư ế ướ ữ ầ ố c xây d ng t ự ờ ơ ạ ắ

ạ ế ỷ ế ộ ị ế ố ầ ệ ộ ế ỷ ụ ữ ọ ố ị

ng vua Quang Trung t

ượ

ứ ừ

T Quang Trung, Tây S n, Bình Đ nh

i B o tàng ạ ả ị

ơ

t chìm trong chia c t: h t cu c chi n gi a Th k 16, Đ i Vi ữ ắ ệ ề t p đoàn phong ki n Tr nh-M c cho đ n cu c đ i đ u tri n ế ạ ế ậ miên gi a dòng h Tr nh-Nguy n. Cu i th k , c c di n đàng ễ trong đàng ngoài chính th c hình thành và kéo dài mãi t đó đ n g n hai th k sau. ế ỷ ế ầ

c lâm nguy, vua chúa c hai mi n ch lo v vét c a c i, ăn ch i h ề ơ ưở ủ ả ả ạ ế ộ ố ả ơ ở ỉ ộ ư ấ ổ ng l c, khi n nhân Đ t n ấ ướ dân l m than. Trong b i c nh y, không ít cu c kh i nghĩa đã n ra. Tuy nhiên, ch a cu c kh i ở ầ nghĩa nào th ng l i. ợ ắ

ượ ễ ạ ơ ễ ượ ữ ễ ệ ấ ờ ơ ậ ổ ữ ế Năm 1771, trên vùng Tây S n Th Nguy n L , Nguy n Hu ph t c kh i nghĩa. Đ c nhân dân ng h , trong vòng 12 năm, t ở 1777-1789, nghĩa quân Tây S n liên ti p l p nên nh ng chi n công hi n hách: l ế ậ phong ki n Tr nh - Nguy n; đánh tan 5 v n quân Xiêm và đè b p 29 v n quân Thanh Xâm l ạ ạ ng Đ o (An Khê, Gia Lai ngày nay), 3 anh em Nguy n Nh c, ừ ủ t đ 2 t p đoàn ậ ượ c. ộ ể ạ ế ễ ẹ ị

ng chi n đ u, Nguy n Hu đã không ch ch ng t ườ ứ ế ễ ệ ấ ỏ ỉ ạ mình là nhà lãnh đ o ả ị ướ ng ữ ầ ộ ị Trong su t ch ng đ ố chính tr xu t s c mà còn là m t nhà c m quân tài ba. Nh ng gì ông làm, không ph i v t nào cũng th c hi n đ c. ặ ấ ắ ự ượ ệ

Táo b o - Đòn ph đ u không ng ủ ầ ờ ạ

ộ ự ế ợ ổ ậ ữ ụ ủ ữ ể ỉ ệ tin. M t trong nh ng đi m n i b t trong cách d ng binh c a Nguy n Hu là s k t h p gi a tài ch ễ huy quân s và tính cách cá nhân: táo b o, th n t c và vô cùng t ầ ố ự ự ạ

ệ ị ộ i cho vi c ph c kích nh đo n t Cái Bè đ n Bình Chánh Đông, ông l t quân Xiêm (1785), thay vì ch n khúc sông M Tho có đ a hình ỹ ọ ạ i ch n khúc R ch ạ ư ạ ừ ậ ợ ụ ọ Trong cu c ph n kích tiêu di ả thu n l ệ G m - Xoài Mút - m t khúc sông r ng và đ a hình tr c tr h n đ đ t ph c binh. ầ ế ắ ể ặ ở ơ ụ ộ ộ ị

Phú Xuân ra Thăng Long tiêu di ế ừ ệ ạ ễ ng. Nh ng đó cũng là h ệ ự ướ ự ố ừ ng quân Thanh ch ế ị ấ ư ị ấ ế ằ t 29 v n quân Thanh (1789), Còn trong cu c ti n công t ộ phía Nam. Nguy n Hu - khi đó đã là vua Quang Trung - ch n cách t n công vào Thăng Long t ọ ủ Đó là khu v c quân Thanh b phòng c c kỳ k l ỹ ưỡ quan nh t, vì chúng đinh ninh r ng mình ít có kh năng b t n công, th nên ông đã quy t đ nh ả ấ ra đòn ph đ u. ủ ầ

ng này di n ra r t chóng vánh: ch trong vòng 6 ngày, k t ễ ấ ợ ướ t) đ n khi tiêu di ể ừ ỉ t hoàn toàn quân Thanh trong tr n Đ ng Đa (ngày ệ ậ ố ả ấ ế ế Đ t ph n kích quân Thanh theo h khi xu t binh (Đêm 30 t t). m ng 5 t ế ồ

Bi n th n t c thành s c m nh ầ ố ứ ế ạ

c s c m nh c a nó n u cu c t n công đ c tri n khai nhanh ư ượ ộ ấ ứ ủ ế ạ ượ ể Nh ng s táo b o ch phát huy đ ạ chóng, th n t c và b t ng . ự ầ ố ỉ ấ ờ

i làm nên R ch G m - Xoài Mút, đ i quân c a Nguy n Hu l ộ ở ạ ủ ễ ậ ộ ệ ạ ầ t 29 v n quân Thanh năm 1789. 4 năm sau tr n chi n m t ngày ế m t đi n hình m u m c trong l n truy di ầ ẫ ự ể ệ ạ ộ

ế và đ n gi ế ủ ạ ộ v n còn gây nhi u tranh cãi c a đ i ế ề Phú Xuân ra B c, thì ch nguyên cu c ph n kích quân Thanh trong vòng 6 ộ ơ ừ ờ ẫ ả ắ N u không tính đ n cu c hành quân nhanh kỳ l ộ quân Tây S n t ngày T t K D u 1789 cũng đã là m t bài h c tuy t v i trong kho tàng ngh thu t quân s . ế ỷ ậ ệ ờ ỉ ọ ự ệ ậ ộ

t g n đ ch ơ ế ẩ ị đ n ti n tiêu và c ở ồ ồ ồ ệ ọ ồ i đ u hàng. M sáng 5 t ế ặ ả ờ t sông Gián Kh u, tiêu di t, quân c a ông bí m t vây đ n Hà H i (Th ậ ờ ồ ủ ớ ầ ắ ầ ấ ộ ả Đêm 30 t t, quân Tây S n bí m t v ậ ượ ề nhóm quân do thám. Đêm m ng 3 t ng Tín, Hà ế ườ t, trong khi cánh quân Tây Tây). Quân gi c b t ng , ho ng s h khí gi ợ ạ ấ S n do đích thân Quang Trung ch huy b t đ u t n công đ n Ng c H i (Thanh Trì, Hà N i) thì ồ ỉ m t cánh quân Tây S n khác nh m th ng vào đ n Đ ng Đa (Hà N i). ồ ọ ộ ơ ộ ắ ẳ ơ ố

ớ ế ế ắ ắ ạ ạ ầ ự ế ắ ụ ế ế ề ạ ắ ộ ấ ở ắ ộ ồ ộ ị Cùng lúc v i hai chi n th ng đó là hàng lo t chi n th ng khác: chi n th ng Đ i Áng, chi n th ng ắ ế ễ Đ m M c, chi n th ng Nhân M c, chi n th ng H Yên Quy t. Các cu c t n công trên đ u di n ra m t cách nhanh chóng và d n d p đ n đ quân Thanh không k p tr tay. Chúng không còn có th i gian đ thông báo, h tr hay ng c u nhau. ế ế ứ ỗ ợ ậ ứ ể ờ