Đào Thị Tình- Tiểu học An Sinh
Rèn kỹ năng nghe nói cho học sinh trong phân môn
Tập làm văn lớp 3
Đào Thị Tình- Tiểu học An Sinh
I. Phần mở đầu
I.1. Lý do chọn đề tài:
Trong mọi lĩnh vực của cuộc sống xã hội, giao tiếp thường là một hoạt động khởi
đầu cho những hoạt động tiếp theo. Nó tồn tại song song và ảnh hưởng to lớn đến kết quả
của những hoạt động đó. Có thể nói giao tiếp là hoạt động không thể thiếu trong xã hội.
Trong xã hội con người luôn có nhu cầu giao tiếp với nhau. Nhu cầu đó cũng giống như
các nhu cầu khác giao tiếp cũng như ăn, mặc, ở, hít thở không khí, rất quan trọng và cần
thiết. Nhờ hoạt động giao tiếp, con người có thể trao đổi thông tin tạo lập các mối quan
hệ tốt đẹp ...có thể nói giao tiếp là một trong những điều kiện quan trọng để con người và
xã hội loài người phát triển.
Từ xa xưa tới nay, con người đã sử dụng rất nhiều phương tiện khác nhau để thực
hiện hoạt động giao tiếp. Mỗi loại phương tiện đều có ưu điểm và nhược điểm riêng, song
phương tiện giao tiếp đặc trưng và hiệu quả của loài người là ngôn ngữ...
Ngôn ngữ và giao tiếp bằng ngôn ngữ có vai trò rất quan trọng đối với sự trưởng
thành của mỗi con người nói riêng và sự phát triển của loài người nói chung. Khi mới
sinh ra con người chưa có khả năng giao tiếp bằng ngôn ngữ .
Trong quá trình trưởng thành, mỗi con người phải tự tích luỹ dần vốn ngôn ngữ
cho bản thân. Vốn ngôn ngữ này phải được bồi dưỡng, rèn luyện ngay từ khi còn nhỏ và
nhà trường chính là nơi cung cấp ngôn ngữ cho trẻ một cách có hệ thống nhất. Mục đích
Đào Thị Tình- Tiểu học An Sinh
nghiên cứu ngôn ngữ trong nhà trường là rèn luyện cho học sinh kỹ năng sử dụng ngôn
ngữ làm phương tiện học tập và giao tiếp.
Vì vậy phát triển lời nói là nhiệm vụ quan trọng nhất của việc dạy học tiếng trong
nhà trường.
Trong những năm gần đây, giáo dục phổ thông ở bậc tiểu học nói riêng có nhiều
đổi mới về mục tiêu dạy học và được cụ thể hoá bằng sự đổi mới về nội dung, phương
pháp dạy học.
Trong quá trình đổi mới này, định hướng giao tiếp (hay còn gọi là dạy học phát
triển lời nói) được đặc biệt quan tâm, được coi là nguyên tắc trung tâm của dạy học Tiếng
Việt ở tiểu học.
Từ năm 2002 bộ sách giáo khoa Tiếng Việt mới đã được đưa vào sử dụng đại trà
đến nay đã được thực hiện ở các lớp. Việc sử dụng bộ sách mới này, bước đầu cho thấy
những kết quả khả quan, quan điểm giao tiếp trong dạy học đã bước đầu được khẳng định
là định hướng dạy học tích cực.
Phân môn Tập làm văn trong chương trình môn Tiếng Việt ở tiểu học, so với các
phân môn khác là một phân môn khó. Nó là sự tổng hợp của các kiến thức ngôn ngữ và
kỹ năng sử dụng ngôn ngữ mà học sinh được học. Nhiệm vụ chủ yếu của phân môn này
là rèn luyện cho học sinh kỹ năng sản sinh ra các ngôn bản nói và ngôn bản viết. Trong
chương trình Tiếng Việt 3, cả hai dạng kỹ năng này đều được quan tâm một cách thích
đáng thông qua hệ thống bài tập rất phong phú và đa dạng, có nhiều ưu điểm, phù hợp
với mục tiêu của môn học và của phân môn.
Đào Thị Tình- Tiểu học An Sinh
Tuy nhiên cũng cần phải thừa nhận rằng hiện nay việc dạy học Tập làm văn ở
trường tiểu học còn hạn chế và chưa đạt được kết quả như mong muốn. Lý do của hiện
tượng này là do đa số các giáo viên chưa định hình được phương pháp giảng dạy cũng
như trình tự tiến hành một bài Tập làm văn như thế nào cho phù hợp với mục tiêu và nội
dung của bài đặt ra. Bên cạnh đó học sinh tiểu học là những đối tượng có năng lực tư duy
còn hạn chế, kỹ năng sử dụng ngôn ngữ của các em cũng phát triển chưa cao. Nhiều em
còn dùng từ sai, câu sai, hoặc hoạt động của các em còn chưa phù hợp với hoàn cảnh mục
đích giao tiếp hoặc chưa đúng phương cách chức năng. Hiện tượng này khiến cho các em
gặp nhiều khó khăn trong hoạt động học tập và giao tiếp. Các em phải được thực hiện các
hoạt động nói năng trong những hoàn cảnh giao tiếp cụ thể. Môn Tập làm văn nói riêng
và môn Tiếng Việt nói chung được coi là một giải pháp hiệu quả để thực hiện nhiệm vụ
này.
Từ những phân tích trên đây, chúng ta có thể thấy rõ sự cần thiết của việc dạy học
rèn kĩ năng nghe nói trong phân môn Tiếng Việt ở tiểu học và cũng do tính cấp thiết của
vấn đề này mà tôi đã đi sâu vào nghiên cứu đề tài "Rèn kỹ năng nghe nói cho học sinh
trong phân môn Tập làm văn lớp 3".
I. 2. Mục đích nghiên cứu:
Khi bắt tay vào nghiên cứu đề tài này giúp cho giáo viên đat jđược những mục
đích sau:
Giúp giáo viên nắm chắc các bài tập rèn kỹ năng nghe nói trong phân môn Tập
làm văn lớp 3.
Đào Thị Tình- Tiểu học An Sinh
+ Giúp giáo viên có kinh nghiệm dạy các bài tập phát triển lời nói trong phân môn
Tập làm văn lớp 3 đạt hiệu quả cao.
I.3. Thời gian, địa điểm:
- Thời gian nghiên cứu từ học kỳ I năm học 2008 – 2009 làm đềcương bước 1.
+ Giữa học kỳ II năm học 2009 - 2010đến hết năm học viết bài.
+ Hoàn thành đề tài và nộp vào ngày 23/5 năm học 2010.
- Địa điểm nghiên cứu là học sinh lớp 3A trường Tiểu học An Sinh A- Đông Triều
- Quảng Ninh.
I.4. Đóng góp mới về mặt lý luận và thực tiễn.
- Nghiên cứu những vấn đề về mặt lý luận.
- Mục tiêu của bộ môn Tiếng Việt lớp 3.
- Phương pháp giảng dạy môn Tiếng Việt trong phân môn Tập làm văn lớp 3.
Nghiên cứu những vấn đề về mặt thực tiễn.
- Nghiên cứu chương trình phân môn Tập làm văn và SGK Tiếng Việt 3.
- Nghiên cứu thực trạng và nguyên nhân của các thực trạng đó.
- Dự giờ đồng nghiệp, trao đổi với các giáo viên trực tiếp dạy lớp ba để rút ra nhận
xét, đánh giá.
