1
Sáng kiến kinh nghiệm
Giúp các em học sinh lớp 3 giải
tốt bài toán liên quan đến rút
về đơn vị
2
Phần I : Mở đầu
I/ Lí do chọn đề tài:
Mỗi môn học ở tiểu học đều góp phần vào việc hình thành và phát triển những
cơ sở ban đầu rất quan trọng ở nhân cách con người. Trong các môn học ở tiểu học
cùng với môn Tiếng Việt, môn Toán có vị trí rất quan trọng vì: Các kiến thức, kĩ
năng của môn Toán có rất nhiều ứng dụng trong cuộc sống, chúng rất cần thiết cho
người lao động, rất cần thiết để học các môn học khác và học tiếp Toán ở Trung học.
Các kiến thức, kĩ năng của môn Toán ở tiểu học được hình thành chủ yếu bằng thực
hành, luyện tập và thường xuyên được ôn tập, củng cố, phát triển, vận dụng trong học
tập và trong đời sống.
Như chúng ta đã biết, căn cứ vào sự phát triển tâm, sinh lí của học sinh Tiểu
học mà cấu trúc nội dung môn Toán rất phù hợp với từng giai đoạn phát triển của học
sinh. ở lớp 3, các em được học các kiến thức, kĩ năng ở thời điểm kết thúc của giai
đoạn 1, chuẩn bị học tiếp giai đoạn sau, cho nên các em phải nắm được chắc tất cả
các cơ sở ban đầu về giải toán nói riêng, tất cả các kĩ năng khác nói chung. Đặc biệt,
ở lớp 3 sang học kì II, các em bắt đầu được làm quen với các dạng toán hợp cơ bản,
trong đó có dạng toán liên quan rút về đơn vị. Dạng toán này có rất nhiều ứng dụng
trong thực tế, nó đòi hỏi các em phải có kĩ năng giải toán tốt, kĩ năng ứng dụng thực
tế trong hàng ngày. Sau khi dạy giải toán ở lớp 3 hai năm liền, tôi thấy các em nắm
được kĩ năng giải toán của giáo viên truyền đạt tới như là một văn bản của lí thuyết,
còn nó có ứng dụng vào thực tế như thế nào đó thì chưa cần biết. Đó là điều băn
khoăn, suy nghĩ cho chúng ta. Có những bài toán các em làm xong, không cần thử lại,
không cần xem thực tế áp dụng trong thực tế như thế nào, cứ để kết quả như vậy mặc
dù có thể sai. Đó là những tác hại lớn khi học toán. Xuất phát từ tình hình thực tế học
sinh như vậy, tôi mong muốn có những sáng kiến về phương pháp giúp các em giải
toán dạng toán có liên quan đến rút về đơn vị ở lớp 3. đến thời điểm này, tôi đã
nghiên cứu xong, sau đây tôi sẽ trình bày để các đồng chí đóng góp ý kiến với đề tài:
“Giúp các em học sinh lớp 3 giải tốt bài toán liên quan đến rút về đơn vị”.
3
II/ Mục đích nghiên cứu:
Dựa trên thực trạng dạy và học môn Toán ở lớp 3 nói chung, dạy học sinh giải
bài toán liên quan đến rút về đơn vị nói chung, tôi muốn đưa ra một số ý kiến đổi
mới để giúp các em nắm chắc được cách giải dạng toán này một cách sâu sắc, tránh
không còn bị nhầm lẫn, giúp các em nắm vững bài và yêu thích môn Toán hơn. Từ đó
các em có vốn kĩ năng tính toán chính xác ở những lúc cần thiết trong cuộc sống,
tránh được những sai sót có thể xảy ra. Tạo cho các em có tác phong học tập và làm
việc có suy nghĩ, có kế hoạch, có kiểm tra, có tinh thần hợp tác, độc lập và sáng tạo,
có ý chí vượt khó khăn, cẩn thận, kiên trì, tự tin.
III/ Đối tượng nghiên cứu:
Để làm rõ được mục đích tôi đã nói ở trên, tôi đã thấy đối tượng nghiên
cứu là học sinh ở lớp 3 trường Tiểu học Hoàn Long trong hai năm học gần đây nhất
đó là 2008- 2009 và năm học 2009- 2010. Tôi đã thực nghiên cứu trên tất cả các đối
tượng học sinh lớp 3, lấy kết quả đối chứng trong từng giai đoạn của hai năm sau khi
dạy dạng toán này.
IV/ Nhiệm vụ nghiên cứu:
Xuất phát từ tình hình thực tế, để các em nắm vững được phương pháp giải bài
toán liên quan đến rút về đơn vị, tôi lần lượt nghiên cứu phương pháp dạygiải dạng
toán này theo các kiểu bài với từng bước sau:
Bước 1: Giúp các em nắm chắc phương pháp chung để giải các bài toán.
Bước 2: Hướng dẫn học sinh nắm chắc phương pháp giải bài toán liên quan đến
rút về đơn vị bằng phép tính chia, nhân.
Bước 3: Hướng dẫn học sinh nắm chắc phương pháp giải bài toán liên quan đến
rút về đơn vị bằng hai phép chia.
Bước 4: Luyện tập, so sánh cách giải và củng cố kiến thức cho học sinh.
4
Để giải quyết được nhiệm vụ trên, tôi càn bám sát vào các phương pháp,
hình thức tổ chức dạy học toán ở Tiểu học nói chung, của lớp 3 nói riêng sao cho phù
hợp và nhận thức của học sinh, các em có hứng thú tốt khi học tốt, tạo không khí lớp
học sôi nổi, chất lượng cao.
V/ Phương pháp nghiên cứu tiến hành:
Khi tiến hành nghiên cứu, tôi thường sử dụng các phương pháp sau:
1. Phương pháp nghiên cứu, lí luận:
- Đọc các tài liệu cần thiết.
- Tìm hiểu sách giáo khoa, sách giáo viên, chương trình liệu bồi dưỡng giáo
viên , sách tham khảo.
2. Phương pháp điều tra quan sát.
- Truyền đạt , phỏng vấn giáo viên.
- Điều tra học sinh, các loại vở bài tập.
3. Phương pháp kiểm tra, thống kê kết quả:
- Kiểm tra chất lượng qua mỗi giai đoạn.
- Thống kê kết quả ở từng giai đoạn.
4. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:
Giáo viên rút kinh nghiệm cho mình, tổng kết thành các bài học cơ bản.
5. Phương pháp thiết kế bài dạy:
- Tiết 122: Bài toán có liên quan đến rút về đơn vị.
- Tiết 157: Bài toán có liên quan đến rút về đơn vị(tiếp theo).
VI/ Phạm vi nghiên cứu:
Từ những năm trước, tôi đã nghiên cứu rất nhiều phương pháp dạy học của
các lớp 4,5, năm học 2008-2009 và năm học 2009-2010, tôi đặc biệt đã chú trọng đến
5
phương pháp dạy dạng toán: “Bài toán có liên quan đến rút về đơn vị” ở lớp 3. Mục
đích chính là giúp các em có một kĩ năng giải toán và phân loại dạng toán tốt, tạO cơ
sở tốt cho các em học tốt dạng toán về đại lượng tỉ lệ thuận và đại lượng tỉ lệ nghịch
sau này. Thực chất ở dạng bài toán này, chúng ta đã phân loại cho các em thành hai
kiểu bài theo chương trình học. Cho nên cái chính là tôi muốn giúp các em không
những có phương pháp tốt giải hai kiểu bài này mà còn giúp các em có kĩ năng nhận
biết, so sánh, đối chiếu sự giống nhau và khác nhau ở hai kiểu bài, từ đó các em tránh
được nhầm lẫn đáng tiếc xảy ra. Vậy nên, chúng ta phải có phương pháp khéo léo
phù hợp với quá trình nhận thức của các em, giúp các em nhẹ nhàng tiếp thu, không
gò bó, nhớ được sâu sắc kĩ năng giải.
VII/ Dự kiến kế hoạch nghiên cứu
Để thực hiện được mục tiêu của mình đề ra, tôi đã lập kế hoạch về thời gian
và nội dung thực hiện theo từng bước sau:
* Bước 1: Tập hợp lại kết quả chất lượng sau khi học ở mỗi kiểu bài của năm
học 2008-2009 để lấy kết quả thực nghiệm đối chiếu của năm học 2009-2010.
* Bước 2: Tổ chức chuyên đề phương pháp dạy học kiểu bài 1, để giáo viên
khối 3 nắm và truyền thụ cho tất cả học sinh khối 3.
* Bước 3: Khảo sát chất lượng lấy kết quả ở kiểu bài 1.
* Bước 4: Tổ chức chuyên đề phương pháp dạy – học kiểu bài 2, để giáo viên
khối 3 nắm và truyền thụ cho tất cả học sinh khối 3.
* Bước 5: Khảo sát chất lượng lấy kết quả ở kiểu bài 1 rồi đối chiếu.
* Bước 6: Cùng giáo viên khối 3 thảo luận phân tích, so sánh sự giống nhau và
khác nhau ở 2 kiểu bài đó, thống nhất phương pháp rèn luyện cho học sinh, tránh
khi giảI các em lại nhầm kiểu bài 1 với kiểu bài 2.
* Bước 7: Lập kế hoạch luyện tập cho tất cả học sinh lớp 3 luyện tập 2 kiểu bài
song song.
