Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm giáo dục kĩ năng sống trong môn Mĩ thuật lớp 5

Sáng kiến kinh nghiệm:<br /> <br /> t s kinh nghiệm Giáo dục kĩ năng s ng trong môn<br /> <br /> ĩ thuật<br /> <br /> p5<br /> <br /> Trang<br /> <br /> I.<br /> I.1. Lý do chọn đề tài<br /> I.2. Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài<br /> I.3. Đối tượng nghiên cứu<br /> I.4. Phạm vi nghiên cứu<br /> I.5. Phương pháp nghiên cứu<br /> II.<br /> II.1. Cơ sở lí luận<br /> II.2. Thực trạng<br /> II.3. Giải pháp biện pháp<br /> II.4. Kết quả thu được qua hảo nghiệm, giá trị hoa học v n đề<br /> nghiên cứu<br /> III.<br /> III.1. Kết luận<br /> III.2. Kiến nghị<br /> Tài liệu tham hảo<br /> <br /> ==== G<br /> <br /> h<br /> <br /> im<br /> <br /> nh – r<br /> <br /> ng<br /> <br /> rông n<br /> <br /> 2<br /> 2<br /> 2<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 4<br /> 7<br /> 18<br /> 18<br /> 18<br /> 19<br /> 23<br /> <br /> 1<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm:<br /> <br /> t s kinh nghiệm Giáo dục kĩ năng s ng trong môn<br /> <br /> ĩ thuật<br /> <br /> p5<br /> <br /> I.<br /> I.1. ý do chọn đề tài<br /> Với chương trình giáo dục phổ thông mới c p tiểu học, các môn nói chung<br /> và môn Mĩ thuật nói riêng được xây dựng một cách hợp lý, hoa học, đáp ứng mục<br /> tiêu đào tạo và được đông đảo giáo viên, học sinh đón nhận một cách hào hứng,<br /> phù hợp với xu thế hội nhập. Hiện nay, giáo dục Kĩ năng sống trong môn Mĩ<br /> thuật luôn chiếm một vị trí quan trọng, vì nó không như các môn học hác chỉ có<br /> công thức, hay các phân môn vẽ theo mẫu, vẽ trang trí có các bước vẽ cơ bản, hay<br /> những bài vẽ cụ thể, mà ở ngay trong từng nội dung bài học các em thể hiện được<br /> suy nghĩ riêng, tìm tòi và vẽ tranh bằng cảm xúc của chính các em đã tham gia<br /> hoặc chứng iến để rồi đi đến thực hành việc làm đó qua tác phẩm của mình hay<br /> hông, nội dung có thay đổi lớn về suy nghĩ, thói quen, hành vi hông tốt, biết<br /> chọn thói quen hành vi tốt, đòi hỏi người học phải biết tích lũy, vận dụng biến t u<br /> iến thức đó thành những ĩ năng, ĩ xảo vào quá trình học tập sao cho phù hợp,<br /> nội dung sinh động để tạo thành một bức tranh đẹp, có nét vẽ ngộ nghĩnh, hồn<br /> nhiên. Muốn làm được điều này học sinh cần phải chăm chỉ thực hành, tích lũy<br /> iến thức hằng ngày để trang bị nhiều ĩ năng sống trong tương lai.<br /> Mĩ thuật là môn học mang tính nghệ thuật, vì vậy trong giảng dạy hông ít<br /> giáo viên còn băn hoăn ngoài một số cách thể hiện để học sinh nắm bắt được cách<br /> vẽ một bức tranh rõ nội dung đề tài, đó là bố cục, hình ảnh, màu sắc; sao cho hợp<br /> lý có tính lôgic,… mà học sinh còn thể hiện được cảm xúc, biểu đạt được tình yêu<br /> của bản thân đối với một sự việc cụ thể nào đó hay một thái độ nh t định đối với đề<br /> tài nào đó thông bài vẽ của mình. Đây là một nội dung hoàn toàn mới mẻ đối với<br /> giáo viên. Trong hi đó, SGK và Vở tập vẽ chỉ cung c p cho giáo viên một số iến<br /> thức về cách hướng dẫn vẽ tranh, hông đề cập đến v n đề ĩ năng sống trong các<br /> bài về cách đối nhân xử thế, cách sống đẹp... như thế nào, nên hi lên lớp giáo viên<br /> còn lúng túng, gặp nhiều vướng mắc. Vậy làm thế nào để hi lên lớp giáo viên có<br /> thể dự iến và lồng ghép nội dung giáo dục ĩ năng sống để tổ chức cho HS học<br /> tập và nắm bắt để vẽ ý tưởng đẹp thành một bức tranh có ý nghĩa thiết thực. Đó là<br /> điều mà ai cũng mong muốn từ tiết học Mĩ thuật.<br /> Là một giáo viên giảng dạy nhiều năm, bản thân tôi luôn suy nghĩ, tìm tòi<br /> các biện pháp để lồng ghép giáo dục Kĩ năng sống cho HS trong quá trình học tập,<br /> gửi được thông điệp tốt trong các bài tập vẽ tranh lớp 5 nhằm nâng cao ch t lượng<br /> giáo dục của môn Mĩ thuật. “Một số kinh nghiệm Giáo dục Kĩ năng sống trong<br /> môn Mĩ thuật lớp 5” là một v n đề tôi r t tâm đắc và chọn làm đề tài nghiên cứu<br /> của mình.<br /> .2. ục tiêu nhiệm vụ của đề tài<br /> Mục tiêu: Giúp học sinh phân biệt, lựa chọn được hành vi, thói quen tốt<br /> thông qua nội dung để phù hợp với đề tài nh t định nào đó.<br /> Hiểu sơ lược về giá trị của văn hóa truyền thống của dân tộc thông qua các<br /> dạng bài học và duy trì nền văn hóa truyền thống y. Biết xây dựng mục tiêu ph n<br /> đ u cho tương lai.<br /> Trang bị cho các em ĩ năng ứng phó với những tác động tiêu cực từ môi<br /> trường sống. Từ đó các em vẽ tranh phản ánh được hiện thực trong cuộc sống, bố<br /> ==== G<br /> <br /> h<br /> <br /> im<br /> <br /> nh – r<br /> <br /> ng<br /> <br /> rông n<br /> <br /> 2<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm:<br /> <br /> t s kinh nghiệm Giáo dục kĩ năng s ng trong môn<br /> <br /> ĩ thuật<br /> <br /> p5<br /> <br /> cục rõ ràng, màu sắc tươi sáng, rõ đậm nhạt, vẽ tranh biểu đạt được cảm xúc thông<br /> qua tác phẩm của mình.<br /> - Trang bị cho học sinh những iến thức, giá trị, thái độ, ỹ năng phù hợp.<br /> - Hình thành cho HS những hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực; loại bỏ<br /> những hành vi, thói quen tiêu cực.<br /> - Tạo cơ hội thuận lợi để HS thực hiện tốt quyền, bổn phận của mình và phát<br /> triển toàn diện về thể ch t, trí tuệ, tinh thần và đạo đức.<br /> - Nhằm đẩy mạnh phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học<br /> sinh tích cực”, đồng thời có sự thống nh t cao việc tăng cường giáo dục ỹ năng<br /> sống cho học sinh tiểu học trong toàn c p học; giúp các em có hả năng làm chủ<br /> bản thân, hả năng ứng xử, ứng phó phù hợp, tích cực trước tình huống cuộc sống.<br /> Nhiệm vụ: Tìm giải pháp nâng cao giáo dục ĩ năng sống cho học sinh lớp 5<br /> trong môn Mĩ thuật.<br /> .3. ối tượng nghiên cứu<br /> Học sinh hối lớp 5 (năm học 2011-2012; 2013 – 2014) của trường TH<br /> Krông Ana<br /> .4. hạm vi nghiên cứu<br /> Giáo dục ĩ năng sống cho học sinh lớp 5 trong môn Mĩ thuật.<br /> .5. hương pháp nghiên cứu<br /> Nghiên cứu tài liệu<br /> Điều tra thực trạng<br /> Phương pháp quan sát<br /> Phương pháp thảo luận<br /> Phương pháp thực nghiệm<br /> II.<br /> .1. ơ sở lí luận<br /> Mĩ thuật là môn học thuộc lĩnh vực nghệ thuật, mà nghệ thuật là sự ết tinh<br /> đặc biệt của sự sáng tạo thẩm mĩ, là đỉnh cao của giá trị thẩm mĩ, góp phần quan<br /> trọng tạo nên đời sống thẩm mĩ. Giá trị của cái đẹp trong nghệ thuật là sự tổng hợp<br /> nhiều giá trị đạo đức, chính trị, xã hội… Như vậy cái đẹp ở đây mang chiều sâu<br /> nhân văn, giúp con người hành động và suy nghĩ theo lẽ phải, theo cái đẹp, cái<br /> hoàn thiện.<br /> Mĩ thuật tạo ra cái đẹp cho cuộc sống. Cái đẹp r t cần thiết cho cuộc sống<br /> con người. Từ biết cảm thụ cái đẹp, con người biết sống đẹp hơn rồi sau đó còn<br /> biết tạo ra cái đẹp cho chính mình. Ngày nay cái đẹp đã góp phần tạo nên ch t<br /> lượng các mặt hàng thiết yếu cho cuộc sống và nâng cao nhận thức thẫm mĩ cho<br /> mọi người. Thực tế đã chứng minh các mặt hàng tốt, hay lời nói hoa mĩ, việc làm<br /> có ý nghĩa, tình cảm chân thực... thì đều được mọi người yêu thích và lựa chọn. Do<br /> vậy cái đẹp cũng góp phần vào sự phát triển inh tế và xã hội.<br /> Ch t lượng cuộc sống muốn nói đến là ết quả giáo dục, ở đây chính là ĩ<br /> năng sống của mỗi học sinh sau hi lĩnh hội iến thức, cái hoảnh hắc, cái tồn tại<br /> đang diễn ra hoặc đã diễn ra, giúp các em có được bản lĩnh để trải nghiệm, để thực<br /> ==== G<br /> <br /> h<br /> <br /> im<br /> <br /> nh – r<br /> <br /> ng<br /> <br /> rông n<br /> <br /> 3<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm:<br /> <br /> t s kinh nghiệm Giáo dục kĩ năng s ng trong môn<br /> <br /> ĩ thuật<br /> <br /> p5<br /> <br /> hiện sao cho cuộc sống ngày càng trở nên tốt đẹp hơn. Kết quả hông chỉ có công<br /> thức hay những bài vẽ mà thể hiện được suy nghĩ riêng, tìm tòi và thể hiện bằng<br /> cảm xúc và thích thú của chính các em. Vì vậy, dạy học mĩ thuật hông nhằm đào<br /> tạo các em trở thành hoạ sĩ, mà giáo dục thẩm mĩ cho các em là chủ yếu, tạo điều<br /> iện cho các em tiếp xúc, làm quen và thưởng thức cái đẹp, tập tạo ra cái đẹp, biết<br /> vận dụng cái đẹp vào sinh hoạt học tập hàng ngày và những công việc cụ thể trong<br /> tương lai. Nghệ thuật hông chỉ nhận thức thế giới mà còn góp phần tái tạo và cải<br /> tạo thế giới, bằng những bức tranh, những pho tượng đẹp đẽ và sinh động, gây<br /> được sự thích thú cho người xem, giúp người xem nhận thức được cái đẹp, cái tốt,<br /> cái có ích hác với cái x u, cái ác… như Samuel Simles đã nói “Gieo suy nghĩ gặt<br /> hành đ ng; Gieo hành đ ng gặt thói quen; Gieo thói quen, gặt tính cách; Gieo<br /> tính cách gặt s phận”.Từ đó con người có suy nghĩ, hành động đúng, phù hợp với<br /> xã hội, với thời đại.<br /> Thực hiện nghị quyết 40/2008/CT-BGDĐT ngày 22 tháng 7 năm 2008 của<br /> Bộ giáo dục và đào tạo Về việc phát động phong trào thi đua: "Xây dựng trường<br /> học thân thiện học sinh tích cực" trong các trường phổ thông giai đoạn 2008-2013,<br /> trong đó nội dung: Rèn luyện ĩ năng sống cho học sinh phù hợp với lứa tuổi của<br /> học sinh.<br /> Giáo dục ĩ năng sống trong môn Mĩ Thuật góp phần thay đổi suy nghĩ, thói<br /> quen, hành vi hông tốt, chọn thói quen hành vi tốt, nhằm hình thành ở các em<br /> phẩm ch t của con người lao động mới, đáp ứng được đòi hỏi của một xã hội phát<br /> triển ngày càng cao.<br /> Rèn luyện ĩ năng sống cho học sinh là một việc làm hết sức cần thiết của xã<br /> hội, các em hông chỉ biết học giỏi về iến thức mà còn phải được tôi luyện những<br /> ĩ năng sống, qua đó tạo cho các em một môi trường lành mạnh, an toàn, tích cực,<br /> vui vẻ để trang bị cho các em vốn iến thức, ĩ năng, giá trị sống để bước vào đời<br /> tự tin hơn.<br /> Chính vì thế việc định hướng cho các em nhận biết việc làm tốt, để hướng<br /> dẫn cho học sinh vẽ được một bài vẽ sẽ làm sâu sắc chủ đề, tạo nên dư âm, dư vị<br /> cho bức tranh đó là yếu tố cần thiết, giúp các em luôn xây dựng môi trường văn<br /> hóa mà ở đó mỗi người học biết cách tôn trọng những giá trị chung, góp phần xây<br /> dựng “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Đó là lí do tôi chọn đề tài và chia<br /> sẻ inh nghiệm cùng với mọi người.<br /> .2. hực trạng<br /> Tổng số học sinh toàn trường: 685 học sinh, trong đó: Nữ 312; dân tộc 31,<br /> nữ dân tộc 10. Học sinh hối 5: 143 em, định biên thành 5 lớp (trong đó: Lớp 5 :<br /> 29 em; lớp 5B: 25 em; lớp 5C: 31 em; lớp 5D: 32em; lớp 5E: 26 em.<br /> a) Thuận lợi, khó khăn<br /> * Thuận lợi:<br /> Chương trình môn Mĩ thuật ở tiểu học, có c u trúc đồng tâm, các đơn vị iến<br /> thức ở các phân môn được lặp lại và nâng cao dần ở mỗi dạng bài của từng lớp và<br /> phát triển đi lên ở các lớp trên, các dạng bài phát triển từ dễ đến hó, từ đơn giản<br /> đến phức tạp. Nội dung tranh vẽ của các đề tài đề cập đến cuộc sống phong phú<br /> của đời sống hiện thực xung quanh các em, phản ánh trực tiếp các quan hệ đa dạng<br /> ==== G<br /> <br /> h<br /> <br /> im<br /> <br /> nh – r<br /> <br /> ng<br /> <br /> rông n<br /> <br /> 4<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm:<br /> <br /> t s kinh nghiệm Giáo dục kĩ năng s ng trong môn<br /> <br /> ĩ thuật<br /> <br /> p5<br /> <br /> trong cuộc sống bao gồm một số đề tài quen thuộc như: “Trường em; Ngày tết, Lễ<br /> hội và Mùa xuân; Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11; n toàn giao thông; Bảo vệ môi<br /> trường; Vui chơi trong mùa hè;…”. Những nội dung trên, được xâu chuỗi thành<br /> các mảng iến thức liên quan trong cuộc sống giúp các em dễ hình thành các ĩ<br /> năng thực hành, ứng xử..., thể hiện cái nhìn riêng qua tranh vẽ của mình một cách<br /> cụ thể.<br /> Đa số học sinh là con em đóng trên địa bàn thị tr n, được sự quan tâm của<br /> gia đình đã định hướng, giáo dục, động viên giúp HS tránh xa tệ nạn xã hội, bố trí<br /> thời gian học tập, vui chơi phù hợp, cũng như sự quan tâm của chính quyền và địa<br /> phương, được sự đầu tư về cơ sở vật ch t, cơ sở hạ tầng, thúc đẩy sự phát triển toàn<br /> diện về mọi mặt của học sinh. Lãnh đạo đơn vị luôn huyến hích đổi mới phương<br /> pháp dạy học, tích hợp lồng ghép các nội dung giáo dục học sinh trong quá trình<br /> giảng dạy. Đối tượng học sinh lớp 5 là lớp cuối c p, đa số các em nhanh nhẹn, ý<br /> thức học tập và làm bài tốt. Vì thế, giáo viên r t thuận lợi trong việc chú trọng bồi<br /> dưỡng thêm một số ĩ năng giúp các em tự tin hơn trong cuộc sống, trong quá trình<br /> học tập.<br /> *Khó hăn:<br /> - Về phía nhà trường<br /> + Không có phòng học môn Mĩ thuật riêng, đồ dùng dạy học còn nghèo nàn,<br /> tranh minh họa hỗ trợ cho bài dạy còn thiếu, đặc biệt là một số tranh có nội dung<br /> về phong tục tập quán vùng miền, địa phương.<br /> + Một số đề tài vẽ tranh chưa phân phối chương trình theo mảng, nên việc<br /> liên ết lồng ghép nội dung giáo dục chưa được liền mạch.<br /> - Về phía giáo viên<br /> + Chưa được chuyên đề về bồi dưỡng Phương pháp Giáo dục ĩ năng sống<br /> trong các môn học cho học sinh.<br /> + M t nhiều thời gian, inh phí để sưu tầm tranh ảnh và chuẩn bị đồ dùng<br /> dạy học về các đề tài phải đảm bảo các yêu cầu về tính thẩm mĩ, tính hoa học để<br /> trong quá trình gợi ý, hướng dẫn cho học sinh lựa chọn được nội dung vẽ làm sao<br /> cho thật phù hợp với hả năng và hông bị lạc nội dung đề tài của bài học.<br /> + Dự iến các tình huống xử lí nội dung liên quan trong tiết học, hoặc tình<br /> huống đột ngột xảy ra trong quá trình giảng dạy của giáo viên chưa chu đáo, thiếu<br /> hoa học nên gây nhàm chán cho học sinh và hiệu quả tiết học chưa cao.<br /> - Về phía học sinh<br /> + Xu thế hiện nay, phần lớn các em thuộc gia đình ít con, được chăm sóc<br /> chu đáo, ít phải tham gia các hoạt động tập thể, công việc nhỏ trong gia đình, vì thế<br /> việc tái hiện lại những việc làm có thật trong cuộc sống hàng ngày chưa thật cụ thể,<br /> chưa sinh động, nên nội dung trong một bài vẽ còn ở mức sơ sài, hông đầu tư về<br /> nội dung và cả hình thức, chỉ có một số học sinh tham gia học tập, chú ý về hình<br /> tượng, bố cục, màu sắc, đường nét.<br /> + Vốn về các hình ảnh, màu sắc còn nghèo nên ch t lượng bài vẽ chưa cao:<br /> nội dung sơ sài, bố cục lỏng lẻo, thiếu tính sáng tạo, thiếu sự hồn nhiên ngây thơ<br /> hoặc sao chép một cách máy móc, rập huôn theo các bài vẽ mẫu và chưa có cảm<br /> xúc hi vẽ tranh.<br /> ==== G<br /> <br /> h<br /> <br /> im<br /> <br /> nh – r<br /> <br /> ng<br /> <br /> rông n<br /> <br /> 5<br /> <br />