Sáng kiến kinh nghiệm: Một số giải pháp chỉ đạo sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng đổi mới ở trường Tiểu học Hải Hoà, huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa

Chia sẻ: Mai Huy Dũng | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:19

Thêm vào BST

Báo xấu

109
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đề xuất một số biện pháp quản lí chuyên môn theo hướng đổi mới nhằm nâng cao chất lượng giáo dục ở trường Tiểu học góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục của cấp học. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm: Một số giải pháp chỉ đạo sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng đổi mới ở trường Tiểu học Hải Hoà, huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa

1. MỞ ĐẦU 1.1. Lí do chọn đề tài. Trong mỗi nhà trường nói chung, trường Tiểu học nói riêng, sinh hoạt chuyên môn là một hoạt động được thực hiện thường xuyên nhằm bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực sư phạm cho giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên. Bên cạnh đó, sinh hoạt chuyên môn còn giúp cho giáo viên hình thành các mối quan hệ đồng nghiệp tốt đẹp, xây dựng môi trường học tập và tự học tự bồi dưỡng. Từ đó góp phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. Để thực hiện được nhiệm vụ trên đòi hỏi mỗi nhà trường cần có sự đổi mới mạnh mẽ, sâu sắc trong công tác quản lí, chỉ đạo, trong đó có đổi mới công tác sinh hoạt chuyên môn. Bởi lẽ, chất lượng giáo dục phụ thuộc rất lớn vào chất lượng đội ngũ giáo viên. Nâng cao chất lượng các buổi sinh hoạt chuyên môn là việc làm thiết thực nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. Thực tế nhiều năm qua, công tác sinh hoạt chuyên môn ở các nhà trường nói chung, trường Tiểu học Hải Hòa nói riêng đã được tổ chức thực hiện và duy trì một cách thường xuyên, nghiêm túc và tương đối hiệu quả. Sinh hoạt chuyên môn không chỉ giúp mỗi giáo viên trong nhà trường nâng cao năng lực chuyên môn cho bản thân mà sinh hoạt chuyên môn còn là môi trường để tình đồng nghiệp thêm đoàn kết, gắn bó và phát triển trong tập thể giáo viên, giúp họ hỗ trợ lẫn nhau trong công tác; hình thành môi trường học tập tốt đẹp, lành mạnh, thân thiện cũng như xây dựng truyền thống, văn hóa nhà trường. Là chỗ dựa, niềm tin của mỗi giáo viên. Tuy nhiên, trên thực tế, nội dung và hình thức sinh hoạt chuyên môn còn khá đơn điệu, thường tập trung đánh giá xếp loại giờ dạy của giáo viên theo các tiêu chí quy định từ các văn bản chỉ đạo của các cấp giáo dục để thống nhất cách dạy, quy trình dạy và các dạng bài của các môn học để tất cả giáo viên các khối lớp cùng thực hiện nhằm nâng cao kỹ năng sư phạm nên giáo viên chỉ áp đặt 1
một chiều, máy móc, thụ động làm cho học sinh tiếp thu kiến thức cũng nhàm chán, thiếu tự tin, kém hiệu quả. Xuất phát từ thực tế đó, bản thân tôi thấy cần có những thay đổi trong cách thức sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học và tôi đã áp dụng thành công, tôi xin mạnh dạn trao đổi cùng đồng nghiệp những việc làm của bản thân với sáng kiến kinh nghiệm “ Một số giải pháp chỉ đạo sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng đổi mới ở trường Tiểu học Hải Hoà huyện Tĩnh Gia tỉnh Thanh Hóa ”. 1.2. Mục đích nghiên cứu. Đề xuất một số biện pháp quản lí chuyên môn theo hướng đổi mới nhằm nâng cao chất lượng giáo dục ở trường Tiểu học góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục của cấp học. 1.3. Đối tượng nghiên cứu. Giáo viên thuộc Tổ Chuyên môn 4 5 trường Tiểu học Hải Hoà. Kết hợp kiểm nghiệm Chất lượng Giáo dục đối với Học sinh khối lớp 4 và khối 5. Thời gian nghiên cứu và áp dụng: từ năm học 2015 – 2016, 2016 2017. 1.4. Phương pháp nghiên cứu. Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lí thuyết. Phương pháp điều tra, khảo sát tại đơn vị, thu thập thông tin, số liệu. Phương pháp thống kê. Phương pháp phân tích, đánh giá, tổng hợp. 2. NỘI DUNG 2.1. Cơ sở lí luận. Truyền thống hiếu học và nền giáo dục Việt Nam đã tồn tại và phát triển cùng với sự phát triển của dân tộc Việt Nam. Trong mỗi thời kỳ lịch sử, nền giáo dục Việt Nam đã có những đóng góp to lớn vào sự nghiệp trồng người, xây dựng và bảo vệ đất nước. 2
Ngày nay, trong sự phát triển của thế giới đương đại cũng như của các quốc gia, Giáo dục và Đào tạo ngày càng trở lên vô cùng quan trọng. Nhận thức rõ điều đó, Đảng và nhà nước ta xác định giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu và đầu tư cho giáo dục đào tạo là đầu tư cho sự phát triển. Thực hiện đường lối do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo, trong những năm qua, nền giáo dục Việt Nam đã có những bước phát triển mới, góp phần chuẩn bị tiền đề mạnh mẽ và vững chắc hơn của sự nghiệp giáo dục trong thế kỷ XXI… (Giáo dục Việt Nam 1945 – 2005. Nhà xuất bản chính trị Quốc gia – 2005, tr 11). Nghị quyết 29 NQ/ TW ngày 4 tháng 11 năm 2013"Về đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục Và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế" đã đưa ra giải pháp: "Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học". ( Mục III.2 Nhiệm vụ và giải pháp). Trong báo cáo của Chính phủ trước quốc hội khoá XI đã nhấn mạnh việc đẩy mạnh đổi mới phương pháp dạy học, coi đó là giải pháp trọng tâm nhằm củng cố và phát triển giáo dục một cách vững chắc. Cụ thể là: khắc phục kiểu quản lý dạy học buộc giáo viên phải lệ thuộc vào những quy trình, khuôn mẫu sẵn có, động viên và tạo điều kiện để giáo viên được chủ động phát huy sáng kiến trong việc lựa chọn và sử dụng các phương pháp giáo dục, thực hiện đều đặn các chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học. Đẩy mạnh sản xuất và cung cấp các phần mềm dạy học, những băng hình dạy học để các nhà trường tham khảo..(Tài liệu BDQL, Công chức nhà nước nghành giáo dục và đào tạo Phần 1. Đường lối, chính sách). Xây dựng và phát triển đội ngũ trong trường Tiểu học là một biện pháp của người quản lý nhằm xây dựng đội ngũ đủ về số lượng và đảm bảo chất lượng, 3
đáp ứng yêu cầu phát triển thực tế xã hội của đất nước, yêu cầu phát triển của giáo dục nói chung và yêu cầu phát triển của nhà trường Tiểu học nói riêng. Mục tiêu cụ thể là: Số lượng và cơ cấu của đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên nhân viên trong nhà trường đủ và đồng bộ; năng lực của đội ngũ nói chung và năng lực của từng thành viên nói riêng đảm bảo được chất lượng và hiệu quả các hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ. Mọi thành viên trong nhà trường đoàn kết, thống nhất để thực hiện mục tiêu chung của nhà trường… Đội ngũ giáo viên Tiểu học ở nước ta tăng nhanh về số lượng và có số lượng lớn nhất. 2.2. Thực trạng của công tác sinh hoạt chuyên môn ở trường Tiểu học Hải Hòa từ năm học 2015 2016 trở về trước . Trường Tiểu học Hải Hoà thuộc địa bàn xã Hải Hoà, huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hoá . Là một vùng nông thôn thuần túy, được Đảng và chính quyền địa phương và nhất là các bậc phụ huynh luôn quan tâm đến giáo dục. Trường được công nhận chuẩn Quốc gia mức độ 2 vào năm 2010. Song bên cạnh đó, có một bộ phận không nhỏ phụ huynh thiếu hiểu biết, còn phó mặc việc học của con em cho nhà trường nên phần nào ảnh hưởng đến chất lượng học tập của các em. * Tình hình đội ngũ GV: Tổng số CBGV,NV: 32. Trong đó: CBQL: 03; GV: 27; NV: 02 Trình độ đào tạo: Đại học: 25; Cao đẳng: 04; Trung cấp: 03 Hầu hết giáo viên nhiệt tình, có ý thức trách nhiệm cao trong công việc, thực hiện tốt mọi nội quy, quy chế của Nhà trường, đoàn thể đề ra, thương yêu, tôn trọng học sinh. * Tình hình học sinh: Toàn trường có 20 lớp, với 611 học sinh ( có 03 HS khuyết tật học hòa nhập). 2.2.1. Thực trạng sinh hoạt tổ chuyên môn ở trường Tiểu học Hải Hoà Sau một thời gian tìm hiểu thực trạng sinh hoạt của tổ chuyên môn ở trường, có những ưu điểm và hạn chế sau: * Ưu điểm: 4
Hoạt động chuyên môn của nhà trường trong nhiều năm qua được tổ chức thực hiện và duy trì thường xuyên, có nề nếp, chất lượng dạy và học được nâng lên qua từng năm học. Sinh hoạt chuyên môn không chỉ giúp mỗi giáo viên nâng cao năng lực chuyên môn cho bản thân mà còn là môi trường để tình đồng nghiệp nảy nở và phát triển giữa tất cả các giáo viên, giúp họ hỗ trợ lẫn nhau trong công tác; hình thành môi trường học tập tốt đẹp cũng như truyền thống, bản sắc văn hóa riêng của mỗi nhà trường. * Hạn chế: Nội dung sinh hoạt tổ chưa phong phú, hình thức đơn điệu, ít chú trọng vào các vấn đề trọng tâm đổi mới phương pháp dạy học hay việc tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho giáo viên. Có lúc, vai trò, trách nhiệm của tổ trưởng chuyên môn chưa cao, chưa khơi dậy được niềm say mê chuyên môn, không khí hứng khởi, sôi nổi trong các buổi sinh hoạt. Một số cán bộ giáo viên chưa phát huy hết tinh thần tập thể, không mang trách nhiệm xây dựng cái chung. Trong các buổi sinh hoạt chuyên môn thường là những giáo viên có năng lực khá, giỏi hay nhận xét, góp ý, còn những giáo viên trung bình thì ít khi có ý kiến. Khi dự giờ, giáo viên chỉ chú ý quan sát việc dạy của thầy xem có dạy đúng kiến thức không, có đảm bảo các bước lên lớp hay không, ngôn ngữ, phong thái ra sao,…mà ít quan tâm xem học sinh được học như thế nào? Mức độ hiểu biết của một số giáo viên hạn chế, dự cho có, thiếu động não trong góp ý, trao đổi giờ dạy. Khi góp ý giờ dạy, các ý kiến trao đổi thường mang tính áp đặt một chiều, đưa ra cách dạy đặc trưng cứng nhắc không phù hợp với tất cả giáo viên và các lớp học. Công tác quản lý chỉ đạo đôi lúc chưa sâu sát, kịp thời. Việc kiểm tra kế hoạch tổ, biên bản sinh hoạt và các nội dung sinh hoạt chưa thường xuyên, liên tục. Về kiến thức và kĩ năng sư phạm của một số giáo viên chuyển biến chậm. Kết quả đánh giá năng lực sư phạm Giáo viên năm học 2015 2016 5
Thời điểm Tổn Tốt Khá Đạt yêu cầu SL TL SL TL SL TL g số Học kỳ 1 11 2 18,2 9 81,8 0 0 Cuối năm học 5 45,5 6 54,6 0 0 Bảng tổng hợp chất lượng giáo dục học sinh năm học 2015 2016 ( Áp dụng Thông tư 30/2014/TT BGD ĐT ngày 28/8/2014) Mức độ hình thành và Mức độ hình thành và Chất lượng giáo dục Thời Số Số phát triển năng lực phát triển phẩm chất điểm lớp HS Hoàn thành Chưa HT Đạt Chưa đạt Đạt Chưa đạt SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL Học 7 189 183 96,8 6 3,2 183 96,8 6 3,2 188 99,4 6 3,2 Kỳ 1 Cuối 7 189 188 99,4 1 0,5 188 99,4 1 0,5 188 99,4 1 0,5 năm * Nguyên nhân của những hạn chế: Chưa đổi mới hình thức sinh hoạt, nhiều giáo viên thiếu mạnh dạn trong trao đổi chuyên môn. Việc chuẩn bị nội dung cho các buổi sinh hoạt chuyên môn còn hời hợt, sức thuyết phục của các chuyên đề còn hạn chế, ít hiệu quả nên không thu hút được sự quan tâm trao đổi của giáo viên. Nhiều giáo viên còn xem nhẹ buổi sinh hoạt chuyên môn, chưa thực sự say mê với chuyên môn, ý thức tự học hỏi bồi dưỡng năng lực sư phạm còn hạn chế. Việc quản lí, chỉ đạo còn chung chung, thiếu chặt chẽ. Từ thực trạng trên, trong thời gian qua nhà trường đã cố gắng rất nhiều trong việc tìm nội dung và hình thức sinh hoạt nhằm làm chuyển biến các buổi sinh hoạt truyền thống nên chất lượng các buổi sinh hoạt chuyên môn có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, so với yêu cầu trong thời kì công nghiệp hóa, 6
hiện đại hóa đất nước thì chất lượng đội ngũ giáo viên của trường chưa đáp ứng được. Để nâng cao chất lượng sinh hoạt chuyên môn nhằm bồi dưỡng trình độ chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng sư phạm cho đội ngũ giáo viên, bản thân tôi đã suy nghĩ và áp dụng một số biện pháp chỉ đạo chuyên môn đổi mới nội dung và hình thức, nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ như sau: 2.3. Các giải pháp và tổ chức thực hiện. 2.3.1 Nâng cao nhận thức, đặc biệt là trách nhiệm của cán bộ, giáo viên trong hoạt động sinh hoạt chuyên môn. a. Nâng cao trách nhiệm của người cán bộ quản lý trong hoạt động sinh hoạt chuyên môn. Bản thân tôi xác định sinh hoạt chuyên môn mới là nhiệm vụ thường xuyên của đơn vị nhằm bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, năng lực sư phạm cho giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp thông qua dự giờ và phân tích bài học. Vì vậy, trách nhiệm của bản thân với cương vị là người phụ trách chuyên môn phải thay đổi nhận thức hành vi bởi ban giám hiệu là những người có vai trò quyết định chất lượng giáo dục của nhà trường, giữ vai trò chủ động trong việc tạo niềm tin cho giáo viên về những thay đổi tích cực trong bản thân họ trong các buổi dự giờ sinh hoạt chuyên môn, trong các mối quan hệ với đồng nghiệp và với Ban lãnh đạo nhà trường. Làm tốt công tác tuyên truyền đến từng cán bộ, giáo viên trong nhà trường hiểu biết tầm quan trọng và nâng cao nhận thức về sự cần thiết phải thay đổi sinh hoạt chuyên môn truyền thống sang sinh hoạt chuyên môn mới. Những năm học trước, khi còn thực hiện sinh hoạt chuyên môn truyền thống, việc chủ trì các buổi sinh hoạt chuyên môn của nhà trường chủ yếu giao phó cho Phó hiệu trưởng đảm nhận. Mỗi tháng, có 2 tuần sinh hoạt chung , hai tuần còn lại giao cho các nhóm tổ thực hiện nhưng cũng chủ yếu tập trung vào dự giờ, đánh giá tiết dạy và xếp loại tiết dạy cho các chủ đề thi đua. Vì vậy, bản thân tôi đã xác định phải thay đổi thói quen ngay từ bản thân mình. Phải xây 7
dựng kế hoạch chi tiết để thực hiện. Hướng dẫn giáo viên tập đánh giá tiết dạy tập trung hướng vào người học, không đánh giá nặng nề đối với giáo viên. Tạo mối quan hệ thân thiện cởi mở để giáo viên mạnh dạn trao đổi ý kiến đóng góp cho tiết dạy của đồng nghiệp. Tổ chức tốt các buổi sinh hoạt chuyên môn bằng nhiều hình thức thiết thực, từng bước áp dụng sinh hoạt chuyên môn mới nhằm đánh giá kết quả học tập và vận dụng thực hành của học sinh. Tăng cường cập nhật thông tin, phổ biến chủ trương thay đổi của Bộ, Sở và Phòng Giáo dục và Đào tạo về sinh hoạt chuyên môn mới; Đặc biệt chú trọng cập nhật các văn bản về công tác Đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo hướng lấy học sinh làm trung tâm để làm hành trang cho nhà trường đổi mới cách nghĩ, cách làm sao cho nhẹ nhàng hiệu quả hơn. b/ Nâng cao năng lực của tổ trưởng chuyên môn trong quản lý, điều hành hoạt động của tổ. Tổ trưởng tổ chuyên môn là người trục tiếp quản lý nhiều mặt hoạt động của giáo viên và học sinh trong tổ khối. Là người chịu trách nhiệm trước Hiệu trưởng về chất lượng giảng dạy của giáo viên và kết quả học tập của học sinh trong tổ Chính vì thế, việc chọn tổ trưởng tổ chuyên môn phải được thực hiện ngay từ đầu năm học sau khi có quyết định luân chuyển cán bộ quản lý, giáo viên. Tiêu chuẩn chọn tổ khối trưởng trong nhà trường cũng phải đảm bảo các yêu cầu sau: Tổ trưởng phai la ng ̉ ̀ ươi co ph ̀ ́ ẩm chất đạo đức tốt, tâm huyết vơí ̀ ̣ ̀ ́ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̉ nghê, nhiêt tinh trong công tac, châp hanh tôt cac quy đinh cua nganh, c ̀ ủa đơn vị, ́ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ực, đầu tàu, gương mâu co tinh thân trach nhiêm cao trong công viêc.. Tich c ̃ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ưc v trong moi hoat đông, co kiên th ́ ưng vang, có k ̃ ̀ ỹ năng và nghiệp vụ sư phạm, có nhiều kinh nghiệm trong công tác giảng dạy, được đồng nghiệp tin tưởng và kính phục. ̃ ̀ ́ ỡ đông nghiêp, biêt đông viên tinh thân, khich lê s Săn sang giup đ ̀ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ự cô găng ́ ́ ́ ́ ̉ ̣ ̉ phân đâu cua moi thanh viên trong tô. ̀ Hoạt động chuyên môn trong nhà trường chiếm vị trí đặc biệt quan trọng, trong đó tổ chuyên môn là một tổ chức thực thi nhiệm vụ chuyên môn. Chất 8
lượng dạy và học trong nhà trường có được cải thiện hay không chính là nhờ sự đóng góp tích cực của các tổ khối trưởng. Vì vậy tôi quan tâm đến việc bồi dưỡng năng lực tổ chức, chỉ đạo chuyên môn trong tổ. Tôi phân công cho bộ phận chuyên môn trực tiếp bồi dưỡng giúp đỡ; Đồng thời, tôi kiểm tra và bổ sung thêm các nội dung cần thiết như : Kĩ năng xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch tổ chuyên môn theo năm học, tháng, tuần; bồi dưỡng về nghiệp vụ kiểm tra hoạt động sư phạm giáo viên…. Bồi dưỡng những kĩ năng tổ chức, sắp xếp nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn cho cả năm học, cho từng tuần học. Bồi dưỡng năng lực tổ chức, điều hành một buổi sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học, tổ chức một chuyên đề, một cuộc thi trong tổ; một số kĩ năng ra đề kiểm tra cho học sinh trong các đợt thi đua hoặc kiểm định chất lượng. Phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong tổ trong việc thực hiện nội dung sinh hoạt chuyên môn mới. Trong kế hoạch tổ chuyên môn thì nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn là một phần quan trọng. Nội dung này phải thể hiện được những công việc cần làm cho cả năm học và bổ sung những vấn đề nhà trường chỉ đạo nhất là kế hoạch cho buổi sinh hoạt chuyên môn mới. Đây là nội dung mới và khó nhà trường cần tập huấn cụ thể về cách xây dựng kế hoạch; cách thức tổ chức và chủ trì các buổi sinh hoạt.Tổ trưởng là người có quyết tâm đổi mới mạnh mẽ nhất và là người nắm vững nhất nội dung, cách thức tổ chức thực hiện việc đổi mới nội dung sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học. Ngoài ra để cho tổ chuyên môn hoạt động có hiệu quả trước hết tổ trưởng phải làm được vai trò trung tâm, xây dựng tốt mối đoàn kết, thương yêu, tôn trọng lẫn nhau, sẵn sàng chia sẻ, giúp đỡ, làm chỗ dựa tinh thần, chuyên môn cho tập thể giáo viên trong tổ. Biết động viên giáo viên cùng hợp tác tháo gỡ những khó khăn bước đầu của sinh hoạt chuyên môn mới. c/ Tổ chức tập huấn cho cán bộ giáo viên Ngay từ đầu năm học, tôi đã tham mưu cho Hiệu trưởng nhà trường tổ chức tập huấn cho giáo viên các văn bản chỉ đạo của cấp trên về nội dung sinh hoạt chuyên môn; các kĩ thuật dạy học tích cực và các phương pháp dạy học theo hướng chuyển đổi từ hoạt động dạy học sang hoạt động giáo dục. Ngoài 9
những buổi tổ chức học tập, nghiên cứu văn bản chung toàn trường, nhà trường chỉ đạo các tổ khối trưởng phổ biến thêm trong các buổi sinh hoạt của tổ hoặc phân công những giáo viên có kiến thức và kĩ năng sư phạm vững vàng truyền đạt lại cho giáo viên hiểu sâu sắc hơn về nội dung sinh hoạt chuyên môn mới. Nội dung này, tuy đã được tập huấn rất kĩ nhưng là nội dung mới nên giáo viên còn lúng túng trong quá trình thực hiện. Trên thực tế, vẫn còn rất nhiều giáo viên chưa nắm vững được sự khác biệt giữa sinh hoạt chuyên môn truyền thống với sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học, kể cả một số Tổ trưởng các tổ chuyên môn cũng chưa hiểu đầy đủ bản chất của sinh hoạt chuyên môn mới nên trong quá trình điều hành còn mơ hồ dẫn đến chưa đồng nhất trong cách nghĩ, cách làm của bản thân và đồng nghiệp. Một trong những nội dung tập huấn thì “Đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học” là một nội dung khá mới mẻ. Các thầy cô đã quen với cách soạn bài, lên lớp và cách sinh hoạt chuyên môn cũ, nên không mấy hào hứng với việc thảo luận cách dạy theo nghiên cứu bài học. Vì vậy, ngoài việc tiếp thu phần lý thuyết, Ban giám hiệu nhà trường còn yêu cầu giáo viên viết bài thu hoạch nội dung này để giáo viên có cơ hội động não, suy ngẫm; từ đó sẽ làm thay đổi nhận thức về sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học, xác định quyết tâm thay đổi về hành động, kiên trì vận dụng nghiên cứu bài học để đổi mới trong việc thực hiện nhiệm vụ chuyên môn. Ví dụ : Trong một buổi sinh hoạt chuyên môn của tổ 4+5, giáo viên dạy thực hành môn Khoa học với bài : " Không khí có tính chất gì?". Mục tiêu của tiết học là chuyển đổi từ hoạt động dạy học sang hoạt động giáo dục để học sinh trải nghiệm, tự tìm tòi, khám phá, phát hiện để hình thành kiến thức và kĩ năng mới. Vì vậy, đánh giá học sinh trong dạy học môn học này chuyển trọng tâm sang đánh giá quá trình học của học sinh xem học sinh hiểu và làm những gì. Thế nhưng khi giáo viên thảo luận tiết dạy vẫn còn một số ý kiến : Giáo viên dạy chưa hướng dẫn học sinh quan sát, nhận xét; Do thói quen nếp sinh 10
hoạt cũ nên ý kiến của giáo viên chỉ xoay quanh hoạt động của giáo viên để đánh giá khiến cho buổi sinh hoạt nặng nề, không thoải mái làm cho giáo viên trực tiếp dạy minh họa tỏ thái độ tự ái, chán nản cũng không khẳng định được tiết dạy của mình đã đi đúng theo tinh thần mới. Điều đó chứng tỏ giáo viên còn mơ hồ trong nhận thức giữa sinh hoạt chuyên môn mới với sinh hoạt chuyên môn truyền thống. Chính vì vậy, việc tăng cường công tác tập huấn cho giáo viên nắm vững nội dung, tiến trình các bước sinh hoạt chuyên môn là điều quan trọng và cần thiết của nhà trường. 2.3.2 Xây dựng kế hoạch tổ chức sinh hoạt chuyên môn. *Xây dựng kế hoạch hàng tháng: Trên cơ sở kế hoạch thực hiện nhiệm vụ năm học của nhà trường về công tác Bồi dưỡng thường xuyên hàng năm cũng như kế hoạch sinh hoạt chuyên môn hàng tuần, hàng tháng, Phó Hiệu trưởng xây dựng kế hoạch thực hiện nhiệm vụ sinh hoạt chuyên môn mới ở trường Tiểu học, theo định hướng của nhà trường. : Thực hiện thường xuyên 2 tuần 1 lần. Mỗi tháng có 2 lần sinh hoạt. Tùy theo điều kiện của nhà trường để có quy định cụ thể. Riêng đối với trường chúng tôi thực hiện sinh hoạt vào chiều thứ 4 trong tuần. Tuần 1và 3 sinh hoạt chung( có thể sinh hoạt chuyên môn theo các hình thức báo cáo chuyên đề). Tuần 2 và 4 các tổ tự bố trí để tự bồi dưỡng thường xuyên. Phân công cho tổ trưởng xây dựng kế hoạch sinh hoạt. Các tổ khối trưởng phân công nhóm dạy thực hành. Kế hoạch phải cụ thể để các tổ chuyên môn phân công giáo viên dạy minh họa, đồng thời các nhóm tổ nghiên cứu thảo luận nội dung tiết dạy. Các tiết dạy được chọn thể hiện được phương pháp mới theo mô hình trường Tiểu học mới để giúp giáo viên làm quen với các kỹ thuật dạy học tích cực, phương pháp Bàn tay nặn bột. Kế hoạch sinh hoạt chuyên môn hàng tháng cụ thể như sau: Tháng 9 : Sinh hoạt chuyên môn theo chuyên đề. Ban giám hiệu nhà trường triển khai, nhiệm vụ năm học, các chuyên đề đã được tiếp thu ở Phòng Giáo dục cho toàn bộ giáo viên học tập và thảo luận. 11
Triển khai kế hoạch khảo sát năng lực giáo viên. Tháng 10: Khảo sát năng lực giáo viên. Triển khai dạy học theo phương pháp bàn tay nặn bột Phân công dạy minh hoạ. Hoàn chỉnh chuyên đề dưới dạng báo cáo Dạy 2 tiết của nhóm môn Khoa học – Tự nhiên và xã hội theo phương pháp bàn tay nặn bột . Tổ chức báo cáo kết quả nghiên cứu tại tổ chuyên môn hoặc với giáo viên toàn trường Tháng 11: Trong học kỳ 1đã tổ chức dạy minh họa được 2 tiết của nhóm môn năng khiếu Mĩ thuật theo phương pháp Đan Mạch. Tổ chức thảo luận, đưa ra những biện pháp áp dụng giảng dạy ở từng khối lớp. Tháng 12: Dạy 3 tiết của môn Tiếng Việt, Toán, Lịch sử và Địa lí theo hướng tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh. Dạy 3 tiết Giáo dục giá trị sống và kĩ năng sống. Sau mỗi tiết dạy, tổ chức góp ý, chia sẻ kinh nghiệm cùng nhau học tập. Tổ chức triển khai áp dụng kết quả nghiên cứu vào giảng dạy thực tế.. Kế hoạch sinh hoạt chuyên đề phải được trình bày rõ ràng về thời gian (tháng, ngày, giờ), nội dung (mục tiêu, chủ đề, hình thức, tài liệu), nhân lực (người phụ trách, người thực hiện, người hỗ trợ), địa điểm, thành phần tham dự, … Tháng 1: Áp dụng các chuyên đề đã thảo luận vào giảng dạy từng khối lớp. Tháng 2, 3, 4, 5. Khảo sát học sinh; Kiểm tra, dự giờ giáo viên. 2.3.3 Tăng cường tổ chức “Sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học và theo chuyên đề” để cùng học tập, chia sẻ kinh nghiệm. Việc sinh hoạt tổ chuyên môn dựa trên nghiên cứu cần được thực hiện theo quy trình 4 bước sau: Bước 1: Xác định mục tiêu, xây dựng kế hoạch bài học nghiên cứu. 12
Giáo viên cần xác định mục tiêu kiến thức và kỹ năng mà học sinh cần đạt được khi tiến hành nghiên cứu (theo chuẩn kiến thức, kỹ năng ở từng môn học), đảm bảo phu h ̀ ợp vơi trinh đô cua h ́ ̀ ̣ ̉ ọc sinh, năng lực chuyên môn cua giáo viên. ̉ Các giáo viên trong tổ thao luân chi tiêt ̉ ̣ ́ về thể loại bài học, nội dung bài học, ́ ương pháp, phương tiện dạy học đat hiêu qua cao cac ph ̣ ̣ ̉ , cách tổ chức dạy học phân hóa theo năng lực của học sinh, cách rèn kỹ năng, hướng dẫn học sinh vận dụng kiến thức đã học để giải quyết tình huống thực tiễn... Dự kiến những thuận lợi, khó khăn của học sinh khi tham gia các hoạt động học tập và các tình huống xảy ra và cách xử lý.… Tổ trưởng chuyên môn giao cho giáo viên trong nhom so ́ ạn giao an c ́ ́ ủa bai hoc ̀ ̣ nghiên cưu, trao đ ́ ổi với các thành viên trong tổ để chỉnh sửa lại giáo án. Cac thanh ́ ̀ ̣ ̣ xây dựng kê hoach chi tiêt cho viêc quan sat va thao luân sau khi viên khac co nhiêm vu ́ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ̀ ̣ tiên hanh bai hoc nghiên c ́ ̀ ưu. ́ Bước 2. Tiến hành bài giảng minh họa và dự giờ Sau khi hoàn thành giáo án của bài học nghiên cứu chi tiết, một giáo sẽ dạy minh họa bài học nghiên cứu ở một lớp học cụ thể, các giáo viên còn lại trong nhóm tiến hành dự giờ và ghi chép thu thập dữ kiện về bài học. Giáo viên dự giờ phải đảm bảo nguyên tắc: Không làm ảnh hưởng đến việc học tập của học sinh; không gây khó khăn cho giáo viên dạy minh họa; khi dự giờ phải tập trung vào việc học của học sinh, cách phản ứng của học sinh trong giờ học, cách làm việc nhóm học sinh, những khó khăn vướng mắc, thái độ tình cảm của học sinh... Quan sát tất cả đối tượng học sinh, không được “bỏ rơi” một học sinh nào. Giáo viên cần từ bỏ thói quen đánh giá giờ qua hoạt động của giáo viên dạy, người dự cần học tập, hiểu và thông cảm với khó khăn của người dạy. Đặt mình vào vị trí của người dạy để phát hiện những khó khăn trong việc học của học sinh để tìm cách giải quyết. 13
Luyện tập cách quan sát và suy nghĩ về việc học của học sinh trong giờ học, có khả năng phán đoán nhanh nhạy, chính xác để điều chỉnh việc dạy phù hợp, việc học của học sinh. Thay đổi cách nhìn, cách nghĩ và cảm nhận của giáo viên về học sinh trong từng hoàn cảnh khác nhau. Hình thành thói quen lắng nghe lẫn nhau; rèn luyện cách chia sẻ ý kiến, từ đó hoàn thành mối quan hệ đồng nghiệp thân thiện, cộng tác và học tập lẫn nhau. Bước 3: Suy ngẫm, thảo luận về bài giảng minh họa. Đây là công việc có ý nghĩa quan trọng trong sinh hoạt chuyên môn, là yếu tố quyết định chất lượng và hiệu quả của sinh hoạt chuyên môn, cần phát huy được vai trò, năng lực của người chủ trì, động viên toàn bộ giáo viên trong tổ tham gia đóng góp ý kiến cho bài giảng minh họa, cần nhấn mạnh những điểm nổi bật và không xếp loại giờ dạy. Bước 4: Áp dụng Trên cơ sở bài giảng minh họa giáo viên nghiên cứu vận dụng, kiểm nghiệm những vấn đề đã được dự giờ và thảo luận, suy ngẫm áp dụng vào bài học hàng ngày cho phù hợp, đạt hiệu quả tốt. Nắm vững 4 bước cơ bản của sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học như trên tức là giáo viên đã thành công việc sinh hoạt chuyên môn mới. Bởi vậy, trong các chuyên đề cần bồi dưỡng, trường chúng tôi đặc biệt quan tâm nội dung các bước học tập trong sinh hoạt chuyên môn mới giúp giáo viên vận dụng thực hành từng bước có hiệu quả. + Về nội dung Sinh hoạt chuyên môn theo chuyên đề : Trên cơ sở kế hoạch đã xây dựng, nhà trường chỉ đạo các tổ chuyên môn, mỗi môn chọn thử nghiệm một bài dạy minh họa. Bài dạy minh họa được giáo viên trong tổ nghiên cứu, thiết kế và phân công cho một người dạy; giáo viên toàn trường tham dự. Để tổ chức một hoạt động sinh hoạt chuyên đề có hiệu quả, yêu cầu bắt buộc phải thiết kế được các hoạt động một cách khoa học theo các bước sau: Thứ nhất: Công tác chuẩn bị Dự kiến nội dung công việc, tiến trình hoạt động. 14
Dự kiến những phương tiện, thiết bị cần cho hoạt động. Dự kiến nhiệm vụ của từng thành viên và thời gian hoàn thành công việc. Thứ 2: Điều hành buổi sinh hoạt chuyên đề Lựa chọn thời gian và tiến hành đúng theo thời gian đã chọn. Hiệu trưởng, Hiệu phó hay Tổ trưởng chuyên môn điều hành buổi sinh hoạt chuyên đề phải: Xác định rõ mục tiêu buổi sinh hoạt, công bố chương trình, cách triển khai, định hướng thảo luận rõ ràng; nêu rõ nguyên tắc làm việc; khêu gợi các ý kiến phát biểu của đồng nghiệp; biết chẻ nhỏ vấn đề thảo luận bằng những câu hỏi dẫn dắt hợp lí, lắng nghe, tôn trọng các ý kiến phát biểu. Các thành viên được phân công viết các chuyên đề báo cáo nội dung. Thứ 3. Kết thúc buổi sinh hoạt chuyên đề Người báo cáo đánh giá những ưu điểm và tồn tại của chuyên đề, phương hướng triển khai vận dụng kết quả của chuyên đề trong thực tế giảng dạy. Những nội dung chuyên đề mới Hiệu trưởng hoặc Hiệu phó trực tiếp chủ trì. Sau đó hướng dẫn các tổ trưởng chuyên môn lồng ghép trong các buổi sinh hoạt của tổ để tổng hợp những thắc mắc của giáo viên lên nhà trường giải quyết. Trong quá trình thực hiện cần phổ biến đầy đủ trình tự các bước sinh hoạt, đảm bảo tính hệ thống và có khoa học làm cho giáo viên dễ hiểu, dễ vận dụng. Hướng dẫn giáo viên làm quen cách dự giờ, quan hệ đồng nghiệp. 2.3.4 Phát huy vai trò của tổ giáo viên cốt cán trong các buổi sinh hoạt chuyên môn: Nhóm cốt cán của nhà trường gồm các tổ trưởng chuyên môn và giáo viên dạy giỏi của trường. Hàng năm vào đầu năm học, nhà trường thành lập tổ giáo viên cốt cán nhằm giúp nhà trường tư vấn các nội dung chuyên môn cho giáo viên.. Tôe giáo viên cốt cán thường được dự các lớp tập huấn, chuyên đề cấp huyện. Tổ có đủ các thành phân, các tổ khối chuyên môn và các môn năng khiếu để hỗ trợ các thành viên trong mỗi nhóm. Phân công cụ thể cho các thành viên trong tổ phụ trách các môn hoc. Người được phân công chịu trách nhiệm nghiên cứu tài liệu, nội dung, phương pháp dạy để có cách thiết kế hay nhất tư vấn cho người được chọn dạy minh họa 15
Thành lập tổ giáo viên cốt cán sẽ giúp nhà trường trong việc phân công người dạy minh họa bài học ; Cũng có thể là người tổ chức nhóm thiết kế bài học, dự giờ, thảo luận và vận dụng những điều học được vào thực tế. 2.3.5 Kiểm tra, đánh giá, khen thưởng giáo viên. Đây là một khâu quan trọng trong chu trình quản lý nói chung, trong chỉ đạo chuyên môn nói riêng. Hàng tháng có kế hoạch khảo sát chất lượng học sịnh, khảo sát năng lực giáo viên. Dựa vào các kết quả trên để lấy kết quả bình xét thi đua, đánh giá chuẩn nghề nghiệpgiáo viên Tiểu học. Cuối năm khen thưởng cho tổ chuyên môn có nề nếp sinh hoạt chuyên môn tốt, chất lượng của học sinh, chất lượng giờ dạy của học sinh đạt kết quả tốt. 2.4. Hiệu quả Qua gần một năm học thực hiện sinh hoạt chuyên môn theo hướng đổi mới, tôi nhận thấy kết quả đạt được như sau : Kết quả quan trọng nhất của trường khi triển khai th ực hi ện đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học là đã làm thay đổi được nhận thức và hành động của mỗi cán bộ giáo viên. Các thành viên trong tổ Chuyên môn bắt đầu hình thành phương pháp dạy học mới, tích cực, hiệu quả, tự tin, chủ động, sáng tạo hơn trong giảng dạy, luôn suy nghĩ tìm ra biện pháp để nâng cao chất lượng dạy và học. Học sinh có nhiều tiến bộ rõ rệt; linh hoạt trong học tập, biết hợp tác trong nhóm, chủ động nắm kiến thức bài học, bộc lộc một số phẩm chất và năng lực tốt hướng tới phát triển toàn diện theo mô hình trường Tiểu học mới. Kết quả đánh giá năng lực sư phạm Giáo viên năm học 2016 2017 Thời điểm Tổn Tốt Khá Đạt yêu cầu SL TL SL TL SL TL g số Học kỳ 1 12 8 66,6 4 33,4 0 0 16
Bảng tổng hợp chất lượng giáo dục học sinh Năm học 2016 2017 ( Áp dụng Thông tư 22/2016/TT BGD ĐT ngày 22/9/2016) Số Mức độ hình thành và phát Mức độ hình thành và Chất lượng giáo dục họ triển năng lực phát triển phẩm chất Thời c T H C T Đ C T Đ C điểm sin SL % S % S % SL % SL % S % SL % S % S % h L L L L L Học kỳ1 218 121 55,5 96 44 1 0,4 121 55,5 121 55,5 1 0,4 121 55,5 9 43,5 0 0 5 Giữa 218 129 59,1 89 40,9 0 0 129 59,1 89 40,9 0 0 129 59,1 8 40,9 0 0 HK2 9 3. Kết luận, kiến nghị: 3.1. Kết luận: Sinh hoạt chuyên môn giúp cho nhà trường đúc rút kinh nghiệm trong việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học. Tích cực thực hiện đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học, coi đây là một giải pháp rất tốt cho việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay. Qua quá trình chỉ đạo sinh hoạt chuyên môn tôi rút ra được một số kinh nghiệm sau: Thứ nhất, Ban giá hiệu phải đổi mới cách quản lý, chỉ đạo đến khâu thực hiện, xây dựng kế hoạch và nội dung sinh hoạt chuyên môn cho các tổ, thường xuyên kiểm tra đôn đốc để đảm bảo chất lượng, hiệu quả. Thứ hai, Bồi dưỡng năng lực tổ chức điều hành cho đội ngũ tổ trưởng , người chủ trì các buổi sinh hoạt chuyên môn vì thực tế cho thấy một buổi sinh hoạt chuyên môn thành công phụ thuộc rất nhiều vào năng lực chuyên môn của người điều hành. Thứ ba, Cần sắp xếp và bố trí thừi gian sinh hoạt chuyên môn hợp lý,nội dung sinh hoạt cần cụ thể, sát thực, liên quan trực tiếp đến một tiết học mà giáo viên giảng dạy hàng ngày, tránh tình trạng chung chung, ở tầm vĩ mô. 17
Thứ tư, Ban giám hiệu cần quản lý chặt chẽ nội dung các buổi sinh hoạt chuyên môn, hưỡng dẫn và định hướng nội dung sinh hoạt chuyên môn theo tình hình thực tế của nhà trường, từng khối lớp. Thứ năm, Cần xây dựng nề nếp sinh hoạt chuyên môn, hàng năm có đánh giá, khen thưởng các tổ có nề nếp sinh hoạt chuyên môn tốt. Thứ sáu, Nâng cao chất lượng sinh hoạt chuyên môn là việc mà nhà trường luôn đặt lên hàng đầu. Để thực hiện mục tiêu đề ra trong kế hoạch nhà trường, ban giám hiệu phải chủ động vào cuộc với các tổ trưởng chuyên môn, thảo luận, xây dựng kế hoạch thực hiên chuyên môn chi tiết cho từng tháng. 3.2. Đề xuất, kiến nghị: 3.2.1. Với giáo viên: Thường xuyên tham gia dự giờ đồng nghiệp, đặc biệt là các giờ dạy chuyên đề; Tham gia đầy đủ các buổi Sinh hoạt chuyên môn của tổ/khối cũng như các Hội thảo chuyên đề do nhà trường tổ chức; Thực hiện nghiêm túc việc dạy đúng, dạy đủ chương trình theo quy định của ngành; Chủ động, kịp thời phản ánh với cán bộ quản lí về những vướng mắc, khó khăn trong quá trình tổ chức thực hiện dạy học trên lớp. 3.2.2 Với Cán bộ quản lý: Chỉ đạo nhất quán, tăng cường công tác kiểm tra giám sát việc thực hiện quy chế chuyên môn: Soạn giảng chấm chữa và các hoạt động ngoại khoá khác, đặc biệt người quản lý phải thường xuyên dự giờ giáo viên để kịp thời góp ý rút kinh nghiệm. Muốn nâng cao chất lượng đội ngũ cần thực hiện công khai, dân chủ, không thành kiến trong việc đánh giá xếp loại giáo viên. Khen chê đúng người, đúng việc để kịp thời động viên giúp đỡ họ nỗ lực phấn đấu đạt kết quả cao hơn. Bên cạnh việc tham gia các lớp tập huấn, nghiên cứu chương trình sách giáo khoa mới; người quản lý cần đặc biệt quan tâm đến công tác bồi dưỡng tại chỗ, quản lý các khối thực hiện nghiêm túc có chiều sâu các buổi sinh hoạt chuyên môn. Trên đây chỉ là một số kinh nghiệm được rút ra từ thực tiễn quá trình tổ chức thực hiện, với bước đầu thành công trong công tác chỉ đạo "Một số giải pháp chỉ đạo sinh hoạt chuyên môn theo hướng đổi mới ở trường Tiểu học Hải Hoà". Tuy nhiên do năng lực bản thân nên chắc chắn rằng sẽ không tránh 18
khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến và bổ sung thêm của các anh, chi, em đồng nghiệp để sáng kiến này được hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! XÁC NHẬN CỦA THỦ Hải Hoà, ngày 25 tháng 4 năm 2017 TRƯỞNG ĐƠN VỊ Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. Người viết : Lê Thị Thảo 19