Sáng kiến kinh nghiệm: Một số giải pháp đổi mới công tác quản lý, chỉ đạo và bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học

Chia sẻ: Thanhbinh225p Thanhbinh225p | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:23

Thêm vào BST

Báo xấu

898
lượt xem 50
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm: Một số giải pháp đổi mới công tác quản lý, chỉ đạo và bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học giới thiệu tới các bạn về cơ sở lý luận và thực tiễn về chất lượng đội ngũ giáo viên trong trường tiểu học; thực trạng công tác chỉ đạo và bồi dưỡng chất lượng đội ngũ giáo viên trong trường tiểu học Văn Nho; một số giải pháp đổi mới công tác quản lý, chỉ đạo và bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học Văn Nho.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm: Một số giải pháp đổi mới công tác quản lý, chỉ đạo và bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học

Phần I: MỞ ĐẦU LÝ DO VIẾT SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đội ngũ giáo viên đóng vai trò quyết định chất lượng giáo dục. Giáo viên không chỉ đơn thuần là người cung cấp kiến thức và kỹ năng mà còn nuôi dưỡng, phát triển tâm hồn, hình thành nhân cách cho thế hệ trẻ. Đặc biệt nền giáo dục tiểu học, giáo dục tiểu học giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng sống, kĩ năng học tập cơ bản (nghe, nói, đọc, viết và tính toán) của học sinh được hình thành ở tiểu học và được sử dụng suốt cuộc đời của mỗi con người. Giáo dục tiểu học là nền tảng của giáo dục phổ thông, đặt cơ sở vững chắc cho sự hình thành nhân cách và sự phát triển toàn diện con người. Thành quả của giáo dục tiểu học có giá trị cơ bản, lâu dài. Vì thế, làm tốt GDTH là đảm bảo cho sự phát triển bền vững của đất nước. Kết luận của Hội nghị lần thứ 6 Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá XI, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ rõ: “Một trong những yêu cầu để đảm bảo thực hiện đổi mới hệ thống giáo dục là xây dựng đội ngũ nhà giáo…” Đội ngũ giáo viên có vai trò vô cùng quan trọng trong chiến lược phát triển giáo dục, có tính chất quyết định chất lượng giáo dục và dạy học trong nhà trường, lao động sư phạm là lao động sáng tạo, đòi hỏi người giáo viên phải có kiến thức sâu rộng và toàn diện, luôn bổ sung cái mới nhằm hoàn thiện nghệ thuật sư phạm. Sinh thời Bác đã từng nói “Không có thầy thì không có giáo dục”. Rõ ràng phát triển đội ngũ giáo viên là yêu cầu cấp thiết, là yếu tố cơ bản có ý nghĩa quyết định trong việc phát triển giáo dục ở đơn vị nhà trường. Để cải thiện tình hình và nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo, cần đổi mới căn bản và toàn diện nội dung, chương trình, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo để từng bước đáp ứng các yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông sau năm 2015”. Trong những năm học qua, đội ngũ giáo viên nhà trường luôn tâm huyết với nghề, thương yêu học sinh, hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Song để đáp ứng tốt và kịp thời chương trình đổi mới nội dung, phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội hiện nay. Đòi hỏi người thầy giáo phải hội tụ đầy đủ 3 yếu tố cơ bản: Phẩm chất đạo đức Tư tưởng chính trị Kiến thức và kĩ năng sư phạm mà luật giáo dục đã quy định: “Nhà giáo có nhiệm vụ không ngừng học tập, rèn luyện để nâng cao đạo đức, phẩm chất chính trị, chuyên môn nghiệp vụ và noi gương tốt cho người học”. Song thực tế cho thấy đội ngũ giáo viên nói chung, đội ngũ giáo viên trường tiểu học Văn Nho nói riêng làm việc còn dựa trên kinh nghiệm, chưa thực sự đổi mới cách tư duy, đổi mới phương pháp, cách đánh giá, chưa gắn hoạt động giảng dạy với thực tiễn đời sống, chưa đáp ứng kịp thời với yêu 1
cầu đổi mới giáo dục. Chính vì vậy là người quản lý ở trường tiểu học Văn Nho huyện Bá Thước tôi luôn trăn trở, suy nghĩ và cần phải tìm ra những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trong nhà trường. Cho nên tôi viết sáng kiến kinh nghiệm về: “Một số giải pháp đổi mới công tác quản lý, chỉ đạo và bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học”. Phần II: NỘI DUNG Chương I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC. I. Cơ sở lý luận. Đội ngũ giáo viên là lực lượng nòng cốt chủ yếu giữ vai trò quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu và kế hoạch đào tạo, có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giáo dục. Chất lượng đội ngũ giáo viên quyết định quá trình dạy và học. Thầy giỏi sẽ có trò giỏi, để đáp ứng yêu cầu đổi mới nội dung, phương pháp dạy học thích ứng yêu cầu đổi mới chương trình Sách giáo khoa trong giai đoạn sau năm 2015 theo đề án của Bộ giáo dục và Đào tạo. Đòi hỏi người giáo viên ngay từ bây giờ phải không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, đặc biệt là để tiếp cận nhanh phương pháp giảng dạy mới. Bởi vậy, việc chăm lo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ trọng tâm, ưu tiên hàng đầu trong quản lý ở trường tiểu học. Trong tập thể sư phạm nhà trường nói chung và trường tiểu học nói riêng, giáo viên là nguồn lực quan trọng đặc biệt. Người quản lý nhà trường đặc biệt, người Hiệu trưởng có nhiệm vụ bồi dưỡng và phát huy tiềm năng của từng giáo viên, nhân viên tạo thành sức mạnh tổng hợp của tập thể sư phạm nhà trường nhằm hoàn thành tốt nhiệm vụ năm học đã đề ra. Người Hiệu trưởng là người quản lý trực tiếp tập thể giáo viên, học sinh, là người đề ra các biện pháp chỉ đạo bồi dưỡng giáo viên, phát hiện bồi dưỡng đội ngũ giáo viên giỏi, học sinh giỏi, đây là trách nhiệm nặng nề trong nhà trường. Do vậy việc quản lý, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đòi hỏi người quản lý phải được xây dựng kế hoạch từng năm, bồi dưỡng định kì, bồi dưỡng thường xuyên…làm thế nào để tự giáo viên phải thấy được nhu cầu cần thiết phải tự rèn luyện, tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ. II. Cơ sở thực tiễn. Thực tiễn giáo dục của các nhà trường tiểu học trong thời gian qua đã khẳng định, nhận thức đúng đắn về công tác quản lý và bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên. Công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên về chuyên môn nghiệp vụ là một phần kế hoạch tổng thể của nhà trường. Giáo viên là một bộ phận trong cơ cấu tổ chức của nhà trường. 2
Do vậy công tác quản lý và bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên là rất cần thiết. Hiệu quả của công tác bồi dưỡng và phát triển đội ngũ giáo viên có tác động quyết định kết quả dạy học và giáo dục của nhà trường tiểu học. Thực tế hoạt động của công tác quản lý, chỉ đạo bồi dưỡng, xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở đơn vị trường tiểu học Văn Nho trong những năm học qua cho thấy: Đội ngũ giáo viên trường tiểu học Văn Nho có nhiều chuyển biến rất tích cực, nhiệt tình, có ý thức trách nhiệm tham ra vào các hoạt động học tập, bồi dưỡng chuyên môn. Mọi giáo viên luôn ủng hộ các hoạt động của các tổ chuyên môn trong nhà trường. Kết quả hoạt động của các tổ chuyên môn trong nhà trường đã được Ban giám hiệu đánh giá cao. Tuy nhiên so với yêu cầu của thực tiễn xã hội thì đội ngũ giáo viên của trường vẫn phải cố gắng nhiều hơn nữa. Điều này đòi hỏi đội ngũ giáo viên cần được bồi dưỡng về năng lực chuyên môn nghiệp vụ, cũng như trình độ tay nghề một cách thường xuyên, liên tục xuyên suốt quá trình giảng dạy của người giáo viên. Chương II THỰC TRẠNG CÔNG TÁC CHỈ ĐẠO VÀ BỒI DƯỠNG CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC VĂN NHO 1. Đặc điểm tình hình nhà trường. a. Thuận lợi. Trường tiểu học Văn Nho được tách ra từ trường Phổ thông cơ sở Văn Nho năm 1997 với địa bàn dân cư 100% là người dân tộc Thái. Là một trong những xã nghèo (Vùng 135) của huyện Bá Thước tỉnh Thanh Hoá nhưng có truyền thống hiếu học. Năm học 2012 – 2013 được sự chỉ đạo của Huyện uỷ, UBND, HĐND, Phòng giáo dục và đạo tạo huyện Bá Thước, cùng với sự cố gắng nổ lực của tập thể cán bộ giáo viên, công nhân viên và sự đồng thuận của nhân dân, chính quyền địa phương quan tâm, tạo nhiều điều kiện giúp đỡ trong những năm qua, nhà trường đã được công nhận trường đạt chuẩn Quốc gia mức độ I vào tháng 1 năm 2013. Nhiều năm học liên tục trường luôn đạt danh hiệu trường tiên tiến cấp huyện và được Giám đốc Sở giáo dục, chủ tịch UBND tỉnh tặng Giấy khen, Bằng khen. b. Khó khăn. Đời sống của nhân dân còn gặp rất nhiều khó khăn, phát triển kinh tế, văn hoá, chính trị còn hạn chế, tỉ lệ hộ nghèo chiếm tỉ lệ cao 57%. Nhận thức của đại đa số bộ phận quần chúng nhân dân về sự nghiệp phát triển giáo dục còn 3
hạn chế nhiều, do đó ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển giáo dục trong nhà trường. Hệ thống cơ sở vật chất trong nhà trường mặc dù trong những năm qua đã được Đảng, Nhà nước quan tâm đầu tư, song vẫn còn đang thiếu thốn nhiều về phòng học cũng như các phòng chức năng. Chất lượng đội ngũ giáo viên còn khập khểnh, chưa phát triển đồng bộ, mặc dù trong những năm qua đội ngũ giáo viên đã được đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn đào tạo, song trình độ tay nghề còn hạn chế. Chất lượng giáo dục học sinh còn thấp, tỉ lệ học sinh yếu kém, học sinh lưu ban hàng năm còn cao, tỉ lệ học sinh khá giỏi, học sinh mũi nhọn còn thấp so với yêu cầu. 2. Đánh giá thực trạng về công tác chỉ đạo, bồi dưỡng và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên của nhà trường trong những năm học qua. Trong những năm qua đội ngũ giáo viên hầu hết đều đạt chuẩn về nghề nghiệp, nhưng còn một bộ phận chưa đạt yêu cầu về năng lực chuyên môn, nhất là năng lực sư phạm. Đội ngũ giáo viên trong nhà trường vừa thừa lại vừa thiếu cục bộ, thừa thiếu giáo viên do điều động luân chuyển đi nghĩa vụ ở trường vùng sâu, vùng xa trong huyện, không đồng bộ về cơ cấu chuyên môn, thừa giáo viên văn hóa, nhưng lại thiếu giáo viên dạy các môn đặc thù. Trong thực tiễn đội ngũ giáo viên ở nhà trường còn làm vệc dựa trên kinh nghiệm, chưa thực sự đổi mới phương pháp, đổi mới cách đánh giá, chưa gắn kết lồng ghép các hoạt động giảng dạy với thực tiễn đời sống, chưa tổ chức các hoạt động dạy học với giáo dục kĩ năng sống cho các em. Đáng chú ý một số đồng chí giáo viên còn có biểu hiện thiếu trách nhiệm và tâm huyết với nghề, chưa chịu khó cố gắng phấn đấu vươn lên trong công tác, chưa có ý thức tự giác, tự học, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, cũng như trình độ tay nghề, đôi lúc còn ỷ lại, phó mặc. Song trong những năm học gần đây nhà trường đã đặc biệt quan tâm đến việc nâng cao và phát triển chất lượng về chuyên môn của đội ngũ giáo viên và chất lượng đại trà của học sinh thông qua nhiều hình thức đổi mới trong công tác quản lí, chỉ đạo của đồng chí Hiệu trưởng và đã có nhiều chuyển biến khá rõ rệt. Năm học 2012 2013 trường có 35 cán bộ giáo viên, nhân viên, trong đó có 3 cán bộ quản lí, 2 nhân viên và 30 giáo viên, cùng với 456 học sinh được chia thành 23 lớp trên 5 khối lớp. Trình độ chuyên môn của giáo viên: 100% các đồng chí giáo viên đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn. * Chia theo trình độ đào tạo: 4
Trình độ chuyên môn đào Số Chia ra Nữ tạo Ghi chú lượng ĐH CĐ TC SC Tổng Quản lý 3 2 3 số GV Văn hoá 27 20 6 12 9 CBGV: GVTD 1 1 35đ/c; TPTĐ 1 1 GVTTHTCĐ 1 1 Nhân viên 2 0 2 Đại đa số giáo viên có tuổi nghề trên 10 năm, các đồng chí có nhiều kinh nghiệm trong công tác giảng dạy, công tác chủ nhiệm cũng như quan hệ trao đổi với phụ huynh. Có đội ngũ nòng cốt chuyên môn nhiệt tình, năng nổ, sẳn sàng giúp đỡ, bồi dưỡng cho các đồng chí giáo viên còn hạn chế, yếu về phương pháp cũng như chuyên môn nghiệp vụ. Chính vì vậy trong 3 năm học gần đây nhà trường đã đạt được những thành tích đáng tự hào, nhất là việc xây dựng phát triển đội ngũ giáo viên. Nhà trường đã xây dựng được một tập thể sư phạm đoàn kết, tương trợ lẫn nhau, phát huy được sức mạnh của mỗi cá nhân và cộng đồng. Không những phát triển về số lượng mà điều quan trọng là đã nâng cao được chất lượng đội ngũ giáo viên trên các mặt: Năng lực chuyên môn, năng lực sư phạm. Số giáo viên giỏi các cấp ngày một tăng lên, số giáo viên được xếp loại chuyên môn khá giỏi ngày một nhiều. Nhà trường không có giáo viên bị xếp loại chuyên môn yếu, kém. * Kết quả cụ thể qua bảng số liệu thống kê như sau: Giáo viên giỏi các cấp Xếp loại chuyên môn Tổng số Cấp Cấp Năm học Cấp GV trườn huyệ Giỏi Khá TB Yếu tỉnh g n 2009 2010 26 5 3 2 7 13 6 0 2010 – 2011 27 7 5 1 8 14 5 0 2011 – 2012 26 9 4 1 14 10 2 0 2012 2013 24 12 3 0 12 11 1 0 Qua kết quả đạt được và thành tích về giảng dạy và học tập của đội ngũ cán bộ giáo viên có thể đánh giá như sau: 5
* Về ưu điểm: Đội ngũ giáo viên đã xác định đúng vai trò, trách nhiệm của mình trong công tác giảng dạy, nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ, tâm huyết với nghề nghiệp. Đội ngũ giáo viên ngày càng được chuẩn hoá về mặt đào tạo, đặc biệt là các đồng chí giáo viên trẻ nhiệt tình, hăng say công tác và được trang bị nhiều kiến thức mới, thích ứng và đáp ứng nhanh, kịp thời các điều kiện, phương tiện dạy học theo mô hình dạy học đổi mới. Đó cũng là điều kiện để đội ngũ giáo viên trẻ được tiếp cận và phát huy được tác dụng là mũi nhọn trong công tác giảng dạy. * Những hạn chế: Tỉ lệ giáo viên đạt giáo viên dạy giỏi các cấp đặc biệt cấp huyện, cấp tỉnh còn ít, chất lượng học sinh đại trà, học sinh mũi nhọn chưa cao. Kết quả đánh giá xếp loại chuyên môn cuối năm ở một số đồng chí giáo viên còn đạt mức Trung bình và TB khá, kết quả tự học, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ còn thấp, chưa hiệu quả cao, tỉ lệ giáo viên có trình độ đào tạo Trung cấp SP vẫn còn chiếm hơn 30%. * Nguyên nhân những hạn chế: Nhận thức về vị trí, vai trò và nhiệm vụ của công tác bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên chưa đầy đủ, chưa thực sự phấn khích tham ra hoạt động chuyên môn, chưa thấy rõ vai trò của bồi dưỡng chuyên môn đối với công tác của mình. Một số ít giáo viên chưa thực sự tâm huyết với nghề, chưa nổ lực cao trong việc tự học, tự bồi dưỡng để tự vươn lên chính mình. Việc xây dựng kế hoạch cho chương trình bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên đối với Ban giám hiệu nhà trường còn thiếu kế hoạch dài hơi cho giáo viên. Kế hoạch công tác năm học của nhà trường thể hiện khá đầy đủ nội dung các hoạt động giáo dục, song vấn đề bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên chưa được đề cấp và xác định đúng mức. Chưa phân công cụ thể người thực hiện, chưa chỉ rõ tiến độ thời gian, chưa xây dựng kế hoạch chi tiết cho học kỳ, quý, tháng, tuần, kế hoạch của các tổ chuyên môn còn chung chung. Do một số giáo viên chưa thấy hết tầm quan trọng của nó trong hoạt động giáo dục nhà trường; chưa thực sự thích thú và hăng hái tham gia hoạt động thi đua về chuyên môn nghiệp vụ, biện pháp tổ chức chưa phù hợp với mọi người nên chưa kích thích được tính tích cực của mỗi cá nhân, hình thức động viên khuyến khích, khen thưởng và nhắc nhở, phê bình thiếu phong phú, chưa thiết thực. Chương III 6
MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI CÔNG TÁC QUẢN LÝ, CHỈ ĐẠO VÀ BỒI DƯỠNG NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC VĂN NHO I. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU. 1. Mục đích. Đổi mới công tác quản lý, chỉ đạo và bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ cấp bách theo Chủ đề năm học mà Bộ trưởng Bộ GD&ĐT đã triển khai thực hiện đến tất cả các đơn vị trường học trong những năm học qua. Mục đích của công tác này là nhằm đẩy mạnh sự phát triển về chuyên môn, nghiệp vụ cho tất cả giáo viên, cán bộ và nhân viên trong nhà trường, giúp giáo viên có đủ năng lực tham gia vào công cuộc đổi mới giáo dục, nâng cao sự hiểu biết về chuyên môn và đáp ứng tốt các yêu cầu đòi hỏi của xã hội, theo kịp sự phát triển của khoa học kỹ thuật và khoa học giáo dục. 2. Một số yêu cầu cơ bản cần thiết trong công tác đổi mới quản lý, chỉ đạo và bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên. * Đổi mới nhận thức của Ban giám hiệu: Hiệu trưởng phải nhận thức đúng về tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên là một trong những nhiệm vụ không thể thiếu được trong nhà trường tiểu học. Ban giám hiệu nhà trường cần xác định đúng nhu cầu, mục tiêu, nội dung cần bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên. * Nhận thức của đội ngũ giáo viên. Xuất phát từ nhận thức đúng đắn về quan điểm chỉ đạo của BGH, đội ngũ giáo viên đã xác định được vai trò quan trọng của người thầy trong việc bồi dưỡng, phấn đấu trở thành giáo viên dạy giỏi các cấp. Hầu hết giáo viên đều cho rằng: Bồi dưỡng, phấn đấu nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, trình độ tay nghề là rất quan trọng, cần thiết, trở thành nhu cầu tự thân của mỗi giáo viên trong nhà trường. * Tổ chức chỉ đạo và xây dựng kế hoạch bồi dưỡng. Tổ chức và chỉ đạo triển khai thực hiện kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên có tính chất lâu dài, thường xuyên, liên tục và đạt hiệu quả. Kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn phải là một phần trong kế hoạch chung, để thể hiện rõ trong các hoạt động giáo dục của nhà trường, của các tổ, khối chuyên môn. Mỗi hoạt động bồi dưỡng đều có mục đích riêng, nội dung và phương pháp, phương tiện thực hiện riêng và cuối cùng phải được hiệu trưởng đánh giá. II. NỘI DUNG BỒI DƯỠNG 7
1. Bồi dưỡng, nâng cao tư tưởng, nhận thức chính trị cho đội ngũ giáo viên, giáo dục lý tưởng sống gắn liền với bồi dưỡng phẩm chất nghề nghiệp cho cán bộ và giáo viên. 2. Bồi dưỡng cho cán bộ và giáo viên về văn hóa và tin học, ngoại ngữ. Mọi cán bộ và giáo viên phải nắm vững trình độ hiểu biết văn hóa, xã hội, khoa học và kỹ thuật mới có thể làm tốt công tác giảng dạy và giáo dục có hiệu quả. 3. Bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên là công việc hàng đầu, là công việc không thể thiếu được trong suốt quá trình giảng dạy của họ. Giáo viên phải có chuyên môn vững vàng và sâu rộng. Muốn vậy, giáo viên phải bồi dưỡng những kiến thức cập nhật, nâng cao kiến thức và kỹ năng để có đủ năng lực dạy tốt các môn học mà mình được phân công. 4. Bồi dưỡng về năng lực công tác. Năng lực này là kỹ năng tổ chức hoạt động giảng dạy – giáo dục, kỹ năng nhận thức và giải quyết tình huống trong dạy học và giáo dục. Năng lực công tác của giáo viên chỉ có thể có được trên cơ sở quá trình rèn luyện, học tập và rút kinh nghiệm không ngừng của bản thân và đồng nghiệp. Mặt khác, hiệu trưởng cần tạo điều kiện bằng cách tin tưởng giao việc cho giáo viên để họ mạnh dạn thực hiện, sáng tạo thể hiện, trong quá trình đó hiệu trưởng theo dõi, động viên, giúp đỡ, nhận xét, rút kinh nghiệm và đóng góp ý kiến cho họ. 5. Bồi dưỡng nghiên cứu khoa học, viết sáng kiến kinh nghiệm trong dạy học và giáo dục trong đội ngũ giáo viên. Viết sáng kiến kinh nghiêm và tham gia nghiên cứu khoa học sẽ có tác dụng thúc đẩy việc thực hiện nhiệm vụ dạy học được tốt hơn, trình độ hiểu biết về chuyên môn cũng được nâng lên một cách cơ bản. 6. Bồi dưỡng sức khỏe cho đội ngũ giáo viên. Hiệu trưởng cần thực hiện nghiêm túc và chu đáo các chế độ, chính sách về lao động, nghỉ hè, nghỉ phép, chế độ khám sức khỏe, khám bệnh định kì, hưu trí, các chế độ đối với nữ công chức…Ban giám hiệu kết hợp chặt chẽ với Công đoàn để chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho giáo viên. III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ, CHỈ ĐẠO VÀ BỒI DƯỠNG NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC VĂN NHO 1. Tăng cường nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên về vấn đề đổi mới công tác quản lý, chỉ đạo và bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trong nhà trường. Kinh nghiệm cho thấy muốn xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ trước hết người hiệu trưởng với tư cách là người đứng đầu, quản lý toàn 8
diện một nhà trường, cần phải nhận thức đúng đắn và sâu rộng về công tác bồi dưỡng và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên. Cán bộ quản lý trước hết phải là tấm gương tiêu biểu về quá trình bồi dưỡng và tự bồi dưỡng. Quan trọng nhất là phải luôn khảng định trình độ năng lực chuyên môn của mình trong tập thể sư phạm. Trong thực tế, chỉ có tự học mới có thể có điều kiện giúp chúng ta học tập được thường xuyên và suốt đời. Tự học là một cách tự bồi dưỡng, tự làm giàu kiến thức cho mình, vừa đơn giản, tiết kiệm vừa hiệu quả. Vì vậy trách nhiệm của người quản lý giáo dục là phải suy nghĩ, tìm biện pháp để thổi lên ngọn lửa của phong trào tự học, tự bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên bằng nhiều hình thức: + Tổ chức các cuộc hội thảo, trao đổi về kinh nghiệm tự học, giúp giáo viên định hướng việc tự học, tự bồi dưỡng và cách tư học, tự bồi dưỡng như thế nào? Cung cấp cho giáo viên các thông tin, tài liệu, xây dựng thư viên, phòng đọc, tạo điều kiện tốt nhất cho giáo viên thực hành việc tự học, tự bồi dưỡng. + Tổ chức các hoạt động sư phạm trong nhà trường gắn với tự học, xây dựng một cơ chế, chính sách, đánh giá thi đua hoặc gắn lợi ích vật chất đối với việc tự học, tự bồi dưỡng của giáo viên… Bản thân mỗi đồng chí trong Ban giám hiệu phải vững vàng về chuyên môn nghiệp vụ, không ngừng nâng cao về chuyên môn, chịu đọc và chịu học hỏi anh chị em giáo viên. Một trong những nhiệm vụ của Ban giám hiệu là dự giờ của giáo viên và đánh giá tiết dạy. Việc đánh giá góp ý tiết dạy của giáo viên đối với người quản lý phải làm sao để giáo viên “Tâm phục, khẩu phục” trước những lời nhận xét, góp ý xác đáng, từ đó giúp giáo viên rất nhiều trong việc xác định mục đích, yêu cầu của một bài dạy đạt hiệu quả cao. Ngược lại nếu là những lời nhận xét chung chung, thậm chí sai về kiến thức cơ bản thì nhìn nhận của giáo viên đối với Ban giám hiệu sẽ giảm đi rất nhiều. Vì vậy, trước khi dự giờ Ban giám hiệu phải tìm hiểu và nắm kỹ nội dung, phương pháp cũng như xem trước nội dung bài dạy, tìm bắt kiến thức trọng tâm và khó dạy, đồng thời suy nghĩ để góp ý cho giáo viên cần cung cấp, nâng cao kiến thức cho học sinh trong tiết dạy đó. Người cán bộ quản lý phải biết kích thích nhu cầu tự vươn lên trong tập thể sư phạm do mình phụ trách bằng các biện pháp quản lý như: Quản lý hành chính, quản lý về kế hoạch và thi đua, khen thưởng. Người cán bộ quản lý cần có quan điểm nhất quán, xuyên suốt trong quá trình xây dựng đội ngũ giáo viên dạy giỏi và bồi dưỡng học sinh giỏi. Ban giám hiệu phải coi việc xây dựng đội ngũ giáo viên giỏi là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của mình, bởi nó không chỉ tạo nên những học sinh 9
giỏi mà quan trọng hơn nhiều là nó nâng cao mặt bằng giáo viên cho tất cả các lớp trong trường. Có thể nói, tiêu chuẩn cao nhất để đánh giá giáo viên là sự tiến bộ về mọi mặt của học sinh do mình phụ trách “Muốn có học sinh giỏi phải có thầy giáo giỏi”. Người cán bộ quản lý coi việc xem xét, đánh giá giáo viên theo chất lượng giảng dạy là biện pháp cốt lõi của công tác quản lý. * Ví dụ: Một số quan điểm đổi mới nhận thức của BGH, giáo viên về chất lượng đội ngũ giáo viên: Nhận thức của BGH trước đây Nhận thức của BGH hiện nay Đội ngũ giáo viên thiếu nhiều nên việc Lấy chất lượng giáo viên giỏi, học sắp xếp 01 giáo viên có thể dạy từ 2 đến 3 sinh giỏi, chất lượng đại trà làm tiêu chí lớp (Lớp ghép, lớp treo…). Do vậy không thi đua, đánh giá xếp loại nhà trường, đảm bảo được chất lượng và hiệu quả xếp loại giáo viên. giảng dạy. Việc dạy và học chỉ mang tính Sát hạch, phân loại giáo viên từ đó chất hoàn thành nhiệm vụ công việc. phân công nhiệm vụ, việc làm, thanh Việc đi học nâng cao trình độ đào tạo toán các chế độ chính sách cho cán bộ, không được chú trọng quan tâm: Do thiếu giáo viên một cách hợp lý. giáo viên nên Hiệu trưởng không sắc xếp Tổ chức đánh giá, nghiệm thu chất cho đi học, Hiệu trưởng, cấp trên gây khó lượng học sinh giáo khoán chất lượng rể không cho đi học, nếu có được đi học học sinh cho giáo viên chủ nhiệm. chỉ số ít giáo viên được ưu tiên, ưu ái: như Phân công Ban giám hiệu, đội ngũ giáo giáo viên giỏi, GV là cán bộ nguồn QL...vv. viên giỏi nhà trường có trách nhiệm tổ Công tác sinh hoạt chuyên môn nhà chức bồi dưỡng, phụ đạo đội ngũ giáo trường, sinh hoạt tổ khối rất hạn chế, chỉ viên còn yếu về năng lực chuyên môn, mang tính hình thức, nội dung sinh hoạt sơ bồi dưỡng chất lượng học sinh giỏi, sài, chung chung mang tính hình thức báo phụ đạo học sinh yếu kém. cáo, diễn thuyết không cụ thể thiết thực. Tạo điều kiện để giáo viên được đi Công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên học nâng cao trình độ CM nghiệp vụ. giỏi, học sinh giỏi không được quan tâm, Tăng cường công tác sinh hoạt chuyên phó mặc khi tham gia các kỳ thi ở trường, môn tổ khối, tổ chức các chuyên đề bồi huyện, tỉnh giáo viên, học sinh tự lo…vv dưỡng nâng cao trình độ kiến thức, trình độ tay nghề. Nhận thức của giáo viên trước đây Nhận thức của giáo viên hiện nay Hoàn thành nhiệm vụ được hiệu trưởng Giáo viên phải chịu trách nhiệm về giao phó. chất lượng lớp đã được giao khoán và Cuối năm học có đây đủ hồ sơ giáo án, nhận chất lượng lớp cho năm học tới. báo cáo đầy đủ kết quả kiểm tra đánh giá Tính cạnh trạnh giữa các giáo viên để xếp loại học sinh. được phân lớp đã thúc đẩy giáo viên Việc đi học nâng cao trình độ chuyên môn phải phấn đấu về khả năng, năng lực 10
đào tạo không thấy cần thiết: Do đã đào của bản thân. tạo chuẩn và biên chế vào ngành, do điều Thi đua phấn đấu đạt giáo viên dạy kiện gia đình kinh tế khó khăn. giỏi các cấp, có học sinh giỏi các cấp Việc tự học tự bồi dưỡng, đọc, nghiên để đánh giá xếp loại GV theo chuẩn cứu tài liệu, viết sáng kiến kinh nghiệm nghề nghiệp giáo viên tiểu học. không chú trọng, quan tâm. Trừ khi giáo Tích cực tham gia đầy đủ các chuyên viên nào đi thi giáo viên giỏi các cấp thì đề bồi dưỡng, tự học, tự bồi dưỡng, viết SKKN. Bản chất giáo viên dạy song nghiên cứu viết SKKN, đi học nâng cao buổi lo về nhà tham gia lao động, đi làm trình độ chuyên môn nghiệp vụ. kinh tế thêm kiếm tiền lo cuộc sống. 2. Lập kế hoạch chỉ đạo, bồi dưỡng và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên. Lập kế hoạch chỉ đạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên là việc làm rất cần thiết để thực hiện mục tiêu phát triển giáo dục trong nhà trường. Việc lập kế hoạch phải dựa trên thực trạng của đội ngũ giáo viên nhà trường, vào sự nổ lực phấn đấu của bản thân từng giáo viên. Kế hoạch phải thể hiện rõ mục tiêu, nội dung và đặc biệt là khâu tổ chức thực hiện phải có tính khả thi, phù hợp với tình hình thực tế nhà trường. Gắn việc tự học, tự bồi dưỡng của giáo viên vào các hoạt động chuyên môn, vào tiêu chí thi đua, tiêu chí đánh giá xếp loại giáo viên trong hoạt động của nhà trường. Ban giám hiệu nhà trường luôn động viên và tạo điều kiện thuận lợi để giáo viên theo học các lớp bồi dưỡng thường xuyên, lớp đại học, cao đẳng. Đầu mỗi năm học Hiệu trưởng ra quyết định phân công nhiệm vụ cụ thể, chi tiết từng nhiệm vụ công việc cho từng giáo viên, tổ, khối. Tổ, khối quyết định chất lượng từng lớp, từng khối và trong cùng một khối, nên bố trí đội ngũ giáo viên sao cho có giáo viên trẻ, có giáo viên có kinh nghiệm giảng dạy nhiều năm, có giáo viên đảm bảo về trình độ đào tạo và tay nghề…để họ có thể hỗ trợ nhau thực hiện nhiệm vụ chuyên môn theo yêu cầu của trường. Ví dụ: Bảng phân công nhiệm vụ cho cán bộ, giáo viên của trường tiểu học Văn Nho năm học 2012 – 2013 như sau: ( Trích QĐ và danh sách phân công nhiệm vụ của Hiệu trưởng). DANH SÁCH PHÂN CÔNG NHIỆM VỤ CÔNG TÁC CHO CBGV, CNV Năm học: 2012 2013 (Kèm theo Quyết định số 28/QĐTHVN ngày 20 tháng 9 năm 2012) Chức vụ TT Họ và tên Nhiệm vụ được giao đơn vị 1 Trịnh Hồng Văn Hiệu trưởng * Phụ trách chung – Thủ trưởng cơ quan. 11
Tổ chức, chỉ đạo và quản lý các hoạt động dạy và học trong nhà trường. Xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện các nhiệm vụ trong năm học. Tổ chức thanh kiểm tra, đánh giá xếp loại giáo viên, học sinh. Xây dựng CSVC, quản lý, sử dụng nguồn kính phí, NSNN theo đúng quy định. Giúp hiệu trưởng tổ chức, quản lý và chỉ đạo các hoạt động trong nhà trường: Phụ trách công tác chuyên môn, công tác phổ cập: Tổ chức kiểm tra Phó hiệu đánh giá xếp loại giáo viên, học sinh, thăm lớp dự 2 Đỗ Thị Nhung trưởng giờ, KT hồ sơ giáo án, Xây dựng và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, đội tuyển học sinh giỏi. Phụ trách về PPDHTC do CTPTV Bá Thước. Phụ trách Khối 4,5 + Quản lí Khu Văn Sơn. Chỉ đạo các hoạt động chuyên môn, công tác Phổ cập, công tác xã hội hoá giáo dục: Xây dựng và tổ chức chỉ đạo BD đội ngũ giáo viên và chất lượng học sinh Khối 1,2,3. Tổ chức thăm lớp dự giờ, KT hồ sơ giáo án đối với giáo viên, kiểm tra đánh giá Phó hiệu chất lượng học sinh. Xây dựng môi trường học thân 3 Dư Thị Việt Hà trưởng thiện, học sinh tích cực. Tham gia các hoạt động do CTPTV Bá Thước tổ chức. Quán triệt và chỉ đạo phong trào “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Phụ trách Khối 1,2,3; QL Khu Chính + K. Khảng. Thư ký HĐ nhà trường, Khu trưởng Khu Chính. Theo dõi cập nhật các loại hoạt động trong nhà trường, cập nhật hồ sơ sổ sách văn phòng, soạn GV – Thư ký thảo các loại văn bản báo cáo, thư ký tổng hợp. 4 Hà Thanh Nghị HĐ Theo dõi và điều hành các hoạt động của nhà trường khi được sự uỷ quyền của Hiệu trưởng. Giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm lớp 4A. * Khu trưởng Khu Chính * Khối trưởng Khối 5. Quản lí chỉ đạo các hoạt động CM khối 5: Tổ 5 Hà Thị Vuông Giáo viên chức sinh hoạt chuyên môn khối theo định kỳ, thăm lớp dự giờ, KT hồ sơ giáo án trong khối phụ trách. Giáo viên chủ nhiệm + Giảng dạy lớp 5A * Khối trưởng Khối 1 Tổ chức chỉ đạo các hoạt động CM khối 1 , Tổ chức sinh hoạt chuyên môn khối theo định kỳ, thăm 7 Nguyễn Thị Lệ Giáo viên lớp dự giờ, KT hồ sơ giáo án trong khối phụ trách. Giáo viên chủ nhiệm + Giảng dạy lớp 1A. Phụ trách phong trào Văn hóa văn nghệ. 9 Phạm Ngọc Tổng PTĐ Tổ chức và chỉ đạo các hoạt động Sao, Đội 12
Thanh HĐNGLL, các hoạt động ngoại khoá. Xây dựng và . phát động các phong trào thi đua, các hoạt động văn . hoá văn nghệ. Kiểm tra, đánh giá các nền nếp hoạt . động ở các lớp. ... ... ... Kế hoạch cá nhân, tổ, khối chuyên môn được Ban giám hiệu kiểm tra theo định kì hàng tuần, tháng, học kì và trong kế hoạch kiểm tra nội bộ của nhà trường. 3. Chỉ đạo sinh hoạt chuyên môn để nâng cao chất lượng giảng dạy. Để nâng cao chất lượng sinh hoạt chuyên môn, người cán bộ quản lý phải xây dựng một nề nếp sinh hoạt cụ thể: * Đổi mới hình thức tổ chức nâng cao chất lượng sinh hoạt chuyên môn, tổ, khối ở đơn vị nhà trường: Cách thức tổ chức sinh hoạt chuyên Đổi mới nội dung, tổ chức sinh hoạt môn trước đây chuyên môn Kết quả đạt Kết quả đạt Nội dung được đối với Nội dung được đối với GV GV Chuyên môn nhà Giáo viên Chuyên môn sinh hoạt 1 Nâng cao trường sinh hoạt nắm kết quả đến 2 lần/tháng, tổ khối khả năng, chuyên môn 1 hoạt động sinh hoạt 1 lần/tuần. năng lực của lần/tháng; tổ khối sinh chuyên môn Chuyên môn, tổ, khối xây tổ trưởng, tổ hoath chuyên môn trong tháng, dựng kế hoạch trước một phó, giáo tháng từ 1 đến 2 lần/ ghi chép nội cách cụ thể chi tiết theo viên được tháng. dung thực từng tuần, tháng, BGH phân công Với nội dung sơ sài, hiện tháng thường xuyên kiểm tra, giao nhiệm diễn thuyết thông qua tiếp theo. giám sát và trực tiếp tham vụ tổ chức báo cáo, thông kê các gia chỉ đạo các buổi sinh triển khai. kết quả hoạt động hoạt chuyên môn của tổ Giáo viên của chuyên môn, tổ khối. nắm vững và khối, triển khai một Nội dung các buổi sinh đổi mới số nhiệm vụ chuyên hoạt chuyên môn: Đa dạng được PPDH; môn, tổ khối thực hoá các nội dung, hình thức nắm vững hiện tiếp theo. tổ chức buổi sinh hoạt thêm các chuyên môn như: Tập trung kiến thức cơ xây dựng lập kế hoạch các bản về các bài dạy khó, xây dựng các môn học, bài dạy mẫu; Tổ chức thăm cách tổ chức lớp dự giờ, góp ý thực hành dạy học các các tiết dạy mẫu; Tổ chức bài khó các hội thảo chuyên đề về dạy..vv 13
đổi mới phương pháp dạy theo PPDH tích cực; Tổ chức học tập bồi dưỡng về kiến thức nâng cao, kiến thức dạy các môn học (Kiến thức Toán; T.Việt; TNXH…)…vv Ví dụ: Kế hoạch sinh hoạt chuyên môn tổ, khối trong tháng ở trường tiểu học Văn Nho như sau: Tổ, khối Nội dung sinh hoạt chuyên môn chuyên môn Tuần 1 Tuần 2 Tuần 3 Tuần 4 Xây dựng kế Tổ chức Bồi dưỡng Tham gia các hoạch dạy học thăm lớp dự hoạt động chuyên nâng cao trong tuần, xây giờ, góp ý xây kiến thức môn: Làm đồ dùng Tổ, khối: dựng các tiết dạy dựng bài, dự dạy học; học tập thông qua các 1lần/tuần mẫ u giờ các tiết môn học.và nghiên cứu tài dạy mẫu. liệu trong thư viên. Ban giám hiệu cần lựa chọn tổ chuyên môn là người giỏi về chuyên môn, có uy tín với đồng nghiệp, có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc và có khả năng lãnh đạo tổ của mình. Những vấn đề gì ngoài khả năng giải quyết của tổ, tổ trưởng sẽ kiến nghị với Ban giám hiệu để tìm biện pháp giải quyết kịp thời. Các buổi sinh hoạt chuyên môn phải đa dạng hóa các hình thức tổ chức, thông qua việc trao đổi nhau về nội dung chương trình, trao đổi dạy bài khó, xây dựng các tiết dạy mẫu, cách sử dụng đồ dùng dạy học sao cho hiệu quả nhất, cách hướng dẫn học sinh giải các bài văn hay, toán khó theo cách ngắn gọn, phù hợp với đặc điểm học sinh. Chính vì thế, từ nhiều năm nay, nhất là trong 3 năm học vừa qua, do quan điểm chỉ đạo cần phải đổi mới hình thức sinh hoạt chuyên môn trong nhà trường, cũng như tổ, khối tập trung vào thực hiện và giải quyết các nhiệm vụ công việc thực tế, trách tình trạng trình bày, liệt kê báo cáo sáo rổng. Cho nên, chất lượng sinh hoạt chuyên đã được nâng lên rõ rệt, hiệu quả. Khi các tổ sinh hoạt chuyên môn, Ban giám hiệu phân công người trực tiếp dự các buổi sinh hoạt hoặc kiểm tra buổi sinh hoạt thông qua sổ ghi chép của giáo viên, khối. 4. Kế hoạch thăm lớp dự giờ và tổ chức tốt hội thi giáo viên dạy giỏi cấp trường hàng năm. 14
Thực tế cho thấy, do trình độ của giáo viên không đồng đều nên việc giảng dạy không đều tay, chất lượng học tập của học sinh bị hạn chế. Vì vậy để nâng cao chất lượng giảng dạy, ban giám hiệu cần có kế hoạch dự giờ thường xuyên (báo trước và đột xuất). Việc dự giờ không thể tùy tiện, đối với người cán bộ quản lý, trước khi dự giờ cần xem trước nội dung bài học của học sinh để khi dự giờ nhanh chóng hiểu và phân tích cái hay, cái dở trong bài giảng của giáo viên. Ban giám hiệu nên có kế hoạch đi dự giờ cùng với khối trưởng chuyên môn hoặc thanh tra chuyên môn. Sau mỗi tiết dạy, Ban giám hiệu có đánh giá, nhận xét chính xác, chân tình, có tính xây dựng, khuyến khích giáo viên phát triển những mặt mạnh, điều chỉnh những mặt hạn chế. Tổ chức cho giáo viên dự giờ các đồng chí giáo viên dạy giỏi các cấp để giáo viên học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau. Ngoài ra hàng năm Hiệu trưởng cần xây dựng kế hoạch tổ chức đợt “Hội giảng giáo viên dạy giỏi cấp trường ” có thể tổ chức từ 1 đến 2 lần/năm học. Đó là dịp để mọi giáo viên đều phải cố gắng thể hiện khả năng của mình trước đồng nghiệp và Ban giám hiệu. Hội giảng nhằm mục đích bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên giỏi, phát hiện tài năng chuyên môn và uốn nắn, khắc phục kịp thời những điểm còn bất cập, hạn chế. Tổ chức hội giảng vừa là để tuyển chọn và tiếp tục bồi dưỡng để giáo viên có cơ hội tham dự các kỳ thi giáo viên giỏi các cấp (cấp huyện, tỉnh), đồng thời vừa là cơ hội để người giáo viên thử nghiệm việc đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức dạy học. 5. Đa dạng hóa nội dung, hình thức bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên. 5.1. Đa dạng hóa nội dung bồi dưỡng. a) Bồi dưỡng phẩm chất đạo đức chính trị và lòng nhân ái sư phạm. Trong quá trình bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ, phẩm chất đạo đức của người thầy phải được coi trọng. Trong bất cứ hoàn cảnh nào người thầy cũng phải xứng đáng là tấm gương sáng cho học sinh noi theo. Người hiệu trưởng khi xây dựng phong cách người thầy phải chú ý tới hai mặt. Đó là thái độ đối với công việc và cách ứng xử trước những vấn đề, tình huống trong quan hệ với cấp trên, với đồng nghiệp, với học sinh. Người thầy muốn làm tốt công tác giáo dục phải có tác phong mẫu mực, tôn trọng và công bằng đối xử với học sinh, phải xây dựng uy tín với học sinh, nhân dân và xã hội. Dù trong hoàn cảnh cũng không được làm hoen ố danh dự người thầy. Phải xây dựng theo quen làm việc có kỷ cương, nề nếp, lương tâm trách nhiệm. Thông qua bồi dưỡng tư tưởng chính trị cho thầy cô giáo thêm tự hào, gắn bó với nghề, với trường để tạo động lực phát triển nhà trường. Bồi dưỡng lòng nhân ái sư phạm đội ngũ giáo viên là nội dung quan trọng trong công tác bồi dưỡng chất lượng giáo viên. Long nhân ái – yêu 15
thương con người là cái gốc của đạo lý làm người. Với giáo viên thì tình yêu thương ấy là cốt lõi, là cội nguồn sâu xa của lý tưởng nhân văn, là đặc trưng của giáo dục. Tình yêu thương học sinh thể hiện trong các hoạt động dạy học và giáo dục, đó cũng là điểm xuất phát của tình yêu nghề mến trẻ. Ý thức thái độ và tình yêu nghề nghiệp thể hiện ở việc không ngừng nâng cao phẩm chất đạo đức để trở thành tấm gương sáng, gây niềm tin đạo đức trước học sinh và nhân dân. Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt yêu cầu về đạo đức của người thầy lên hàng đầu “Dĩ nhân như giáo, dĩ ngôn như giáo”. Phải làm cho mọi giáo viên thấm nhuần câu khẩu hiệu: “Tất cả vì học sinh thân yêu”. b) Bồi dưỡng năng lực sư phạm. Đây là một yêu cầu cơ bản, quan trọng trong công tác bồi dưỡng giáo viên. Năng lực sư phạm bao gồm: Năng lực tổ chức quá trình dạy học và tổ chức quá trình giáo dục. Tri thức khoa học sâu rộng, vững chắc là nền tảng của năng lực sư phạm. Người giáo viên phải có tri thức khoa học sâu rộng, vững chắc để từ đó phát triển năng lực sư phạm. Do vậy cần tập trung bồi dưỡng những nội dung cơ bản sau: Thường xuyên cung cấp cho giáo viên những điều chỉnh, hoặc đổi mới nội dung, phương pháp giáo dục và dạy học của từng mặt giáo dục, của từng môn học trong chương trình. (Ví dụ: Thực hiện sự tích hợp, lồng ghép giáo dục môi trường, kỹ năng sống, giáo dục an toàn giao thông…) Hoặc đổi mới phương pháp giảng dạy và giáo dục theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo học tập của học sinh. Bồi dưỡng giáo viên năng lực thiết kế giáo án các môn học, giáo án điện tử, năng lực ra đề, chấm thi, trả bài..vv. Bồi dưỡng cho giáo viên năng lực ứng xử các tình huống trong giảng dạy và giáo dục. Đối với giáo viên chủ nhiệm cần bồi dưỡng năng lực tổ chức các hoạt động tập thể, năng lực thuyết phục, cảm hóa học sinh. c) Bồi dưỡng năng lực chuyên môn. Năng lực chuyên môn là nền tảng, là đòn bẩy của năng lực sư phạm. Muốn có năng lực sư phạm tốt phải có năng lực chuyên môn vững vàng. Bởi “Có bột mới gột nên hồ”. Năng lực chuyên môn hay trình độ chuyên môn bao gồm nhiều yếu tố như: + Kiến thức khoa học, xã hội về các phân môn trong giảng dạy và các kiến thức liên quan. + Phương pháp giảng dạy phù hợp đối với từng phân môn, từng bài, kiểu bài. + Chất lượng bài dạy, giờ dạy. + Chất lượng học tập của học sinh. + Sự sáng tạo, khả năng vận dụng đúc rút và phổ biến kinh nghiệm. 16
Do đó, bồi dưỡng năng lực chuyên môn là bồi dưỡng những nội dung sau: + Thường xuyên cung cấp những tư liệu, tài liệu, thiết bị cần thiết liên quan đến nội dung kiến thức và phương pháp giảng dạy theo các môn học. + Pháy huy, ủng hộ sự sáng tạo của giáo viên trong giảng dạy. Đặc biệt là hiện đại hóa phương pháp dạy học. + Tạo điều kiện để giáo viên đúc rút kinh nghiệm giảng dạy. + Bồi dưỡng khả năng nắm bắt mục đích yêu cầu từng bài, kiểu bài, có đủ và vững vàng kiến thức để dạy tất cả các môn và các khối lớp từ lớp 1 đến lớp 5. + Đánh giá đúng chất lượng giảng dạy của giáo viên, kết quả học tập của học sinh. d) Tổ chức các chuyên đề: Một trong những công việc không kém phần quan trọng để nâng cao chất lượng đội ngũ đó là: Ban giám hiệu khuyến khích, tạo điều kiện cho giáo viên đi dự các chuyên đề về đổi mới phương pháp giảng dạy các bộ môn học do Phòng GD, các chương trình dự án tổ chức trong và ngoài huyện. Hàng năm Ban giám hiệu nhà trường có kế hoạch triển khai một số chuyên đề cần thiết, phục vụ cho việc đổi mới phương pháp giảng dạy ở một số môn nhất định: Ví dụ: Chuyên đề đổi mới PPDH theo Phương pháp dạy học tích cực do dự án Tầm nhìn thế giới hổ trợ đối với các phân môn Toán, Tiếng Việt, TNXH, Đạo đức theo từng năm học (Mỗi năm học triển khai từ một đến hai chuyên đề); Chuyên đề: Xây dựng kỹ năng ra đề thi giáo viên giỏi, học sinh giỏi; Chuyên đề: “Tích hợp, lồng ghép các nội dung giáo dục: Giáo dục kỹ năng sống, giáo dục môi trường…vào các môn học”; Chuyên đề: “ Tổ chức các hoạt động Ngoài giờ lên lớp”…vv. e) Tổ chức bồi dưỡng giáo viên mũi nhọn tham gia các kỳ thi giáo viên dạy giỏi các cấp. Muốn đẩy mạnh phong trào dạy tốt, học tốt, điều quan trọng là phải xây dựng được đội ngũ giáo viên mũi nhọn. Muốn có giáo viên giỏi, Ban giám hiệu cần khuyến khích, động viên các đồng chí giáo viên trẻ đăng ký thi giáo viên dạy giỏi và có kế hoạch bồi dưỡng để họ có hướng phấn đấu vươn lên. Muốn có trò giỏi, trước hết phải có thầy giỏi. Thầy giỏi ở đây không phải chỉ giỏi về chuyên môn mà trước hết phải là người có tâm huyết với nghề nghiệp, có trách nhiệm cao với học sinh và mẫu mực về đạo đức, tác phong, lối sống. Có như vậy mới được học sinh kính trọng, mới là: “ Tấm gương sáng cho học sinh noi theo”. Ngay từ đầu năm học Ban giám hiệu nhà trường phải có kế hoạch xây dựng bồi dưỡng đội tuyển giáo viên giỏi cấp trường để dự thi giáo viên giỏi các cấp thông qua việc đăng ký danh hiệu thi đua, đăng ký thi giáo viên giỏi 17
cấp huyện, cấp tỉnh. Trên cơ sở đó, Ban giám hiệu có kế hoạch giúp đỡ để đồng chí đó được bồi dưỡng thêm về chuyên môn như: Ban giám hiệu tăng cường dự giờ góp ý, xây dựng bài cho giáo viên dự thi, tạo điều kiện để các đồng chí được tham gia các chuyên đề bồi dưỡng, nâng cao do Phòng giáo dục tổ chức để nâng cao tay nghề… Ban giám hiệu xây dựng các tiết dạy mẫu để giáo viên dạy thử, sau đó rút kinh nghiệm, trao đổi chân tình, góp ý thật tỉ mỉ để giáo viên có bài giảng sâu sắc, phong phú. Và xác định cho giáo viên thấy rõ “Mỗi lần các đồng chí dự thi giáo viên dạy giỏi là các đồng chí lại giàu có thêm về kinh nghiệm sư phạm”. 5.2. Đa dạng hóa các hình thức bồi dưỡng chất lượng đội ngũ giáo viên. a) Bồi dưỡng tại trường. Tổ chức các hoạt động bồi dưỡng tại trường mang lại hiệu quả cao phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh của đa số giáo viên.Tổ chuyên môn, giáo viên dạy giỏi các là những cốt cán trong công tác bồi dưỡng. Họ vừa là người gương mẫu đi đầu trong việc bồi dưỡng, vừa có trách nhiệm giúp đỡ những thành viên trong tổ. Đổi mới nội dung và hình thức sinh hoạt chuyên môn cũng mang lại hiệu quả bồi dưỡng tốt. Tổ chức hội giảng như: Hội giảng chào mừng theo chủ điểm, hội thi giáo viên giỏi cấp trường..vv. Tổ chức học tập, hội thảo theo chuyên đề do nhà trường tự tổ chức, giao cho tổ trưởng chuyên môn, những người có năng lực cao chuẩn bị nội dung theo chủ đề hội thảo. Đầu tư xây dựng thư viện và tổ chức hoạt động thư viện góp phần không nhỏ trong công tác bồi dưỡng. Thư viện phải có đầy đủ sách giáo khoa, sách hướng dẫn, nhiều sách tham khảo, các loại báo, tạp chí đặc biệt là tập san chuyên ngành (Ví dụ: Tạp chí giáo dục tiểu học, báo giải toán tuổi thơ, Báo Giáo dục &thời đại). Xây dựng phòng đọc đáp ứng nhu cầu cho giáo viên và học sinh. Nhân viên thư viên phải được đào tạo. Tổ chức giới thiệu sách, thảo luận những vấn đề mà báo chí đặt ra, thiết thực phục vụ giảng dạy và giáo dục, khuyến khích giáo viên mượn đọc, học tập. Thủ thư xây dựng kế hoạch, lên lịch cho giáo viên, học sinh vào trong thư viện đọc và nghiên cứu tài liệu. Cần dành nhiều thời gian cho sinh hoạt chuyên môn và ưu tiên việc bồi dưỡng nâng cao tay nghề. Tổ chức các lớp học ngoại ngữ, tin học cho giáo viên. Có thể động viên giáo viên theo học ở các trung tâm hoặc tổ chức tại trường bằng cách thuê, hợp đồng giáo viên ngoại ngữ (nếu trường không có giáo viên), giáo viên tin học về dạy. b) Bồi dưỡng ngắn hạn: 18
Cử giáo viên tham dự các lớp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ ngắn hạn do Phòng GD hoặc Sở Giáo dục tổ chức theo chuyên đề. Sau khi tham dự về phải phổ biến, triển khai và áp dụng. c) Học các lớp đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, bồi dưỡng từ xa. Bố trí, tạo điều kiện để giáo viên tham gia các lớp học nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ như: Học lên Cao đẳng, Đại học, thạc sĩ, học từ xa, nhất là giáo viên trẻ, giáo viên có năng lực, có thành tích cao. d) Bồi dưỡng qua tự học, tự rèn luyện. Xây dựng nội dung thành một phong trào thi đua. Giáo viên đăng ký vấn đề tự học theo định kỳ sau đó viết thu hoạch trình bày để giáo viên toàn trường hoặc tổ thảo luận, đánh giá góp ý. Học bồi dưỡng thường xuyên theo chu kỳ, theo các chuyên đề bồi dưỡng qui định của Bộ, Sở, Phòng giáo dục. (Hiện nay đang học BDTX theo chu kỳ 2013 – 2014). 6. Đẩy mạnh phong trào viết sáng kiến kinh nghiệm và làm đồ dùng dạy học. Viết sáng kiến kinh nghiệm là hình thức tự bồi dưỡng có hiệu quả đối với mỗi giáo viên cũng như cán bộ quản lý. Hàng năm, Ban giám hiệu nhà trường và tất cả giáo viên trong trường đều tham gia viết sáng kiến kinh nghiệm theo nhiệm vụ hoặc chuyên môn của mình. Đây là điều kiện và cũng là yêu cầu bắt buộc trong các vòng thi đối với giáo viên khi tham dự thi giáo viên giỏi từ cấp trường, huyện đến cấp tỉnh, đối với cán bộ quản lý là điều kiện để xét các danh hiệu thi đua các cấp trong năm học. Do vậy cần tổ chức nghiệm thu sáng kiến kinh nghiệm một cách nghiêm túc, có sự đánh giá khách quan và những sáng kiến kinh nghiệm có giá trị cần được áp dụng, nhân rộng phổ biến điểm hình cho giáo viên toàn trường. Đẩy mạnh phong trào thi đua làm đồ dùng dạy học để phục vụ tốt hơn cho bài giảng của mình. Mỗi giáo viên đều phải đầu tư, suy nghĩ để sáng tạo ra đồ dùng dạy học phù hợp với bài dạy của mình, phù hợp với việc đổi mới phương pháp, phương tiện dạy học hiện nay. Trong ba năm học gần đây phong trào làm đồ dùng dạy học tại đơn vị nhà trường đã trở thành chu kỳ hoạt động thường xuyên, liên tục đối với toàn thể cán bộ giáo viên trong nhà trường và được áp dụng vào thực hiện đổi mới PPDH theo Phương pháp dạy học tích cực do tổ chức Tầm nhìn thế giới hổ trợ, nhằm mục đích sử dụng và nâng cao chất lượng các tiết dạy học của giáo viên trên lớp được sinh động và hiệu quả hơn. 7. Đổi mới công tác thi đua, khen thưởng. Công tác thi đua khen thưởng có tác dụng lớn trong việc đẩy mạnh, nâng cao chất lượng các hoạt động trong nhà trường. Phải làm cho mọi người nhận thức được mục đích của công tác thi đua khen thưởng là để đánh giá công lao, cống hiến của mỗi cá nhân, tập thể, thi đua khen thưởng là để động 19
viên, khuyến khích mọi thành viên, tập thể làm tốt hơn nhiệm vụ của mình. Thực hiện phương châm ai làm tốt sẽ được khen thưởng, sẽ được cử đi học cao, được đề nghị để bổ nhiệm, ai vi phạm sẽ bị xử lý kỷ luật tùy theo mức độ. Công tác thi đua khen thưởng phải được duy trì đều đặn, liên tục và phải xây dựng thành tiêu chí thi đua để mọi người phấn đấu. Đầu năm học, qua Hội nghị CBCC nhà trường cho các giáo viên, tổ đăng ký danh hiệu thi đua, như: Giáo viên giỏi cấp trường, cấp huyện, tỉnh, danh hiệu lao động giỏi. Trong năm học có nhiều ngày lễ lớn, tổ chức thi đua hưởng ứng chào mừng những ngày lễ lớn đó. Các hình thức thi đua, khen thưởng phải dựa vào tiêu chuẩn được nhà nước quy định và phải có tổ chức thi, đánh giá và khảo sát. Khen thưởng công bằng, có khuyến khích bằng vật chất hợp lý. Chương IV NHỮNG KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC CỦA NHÀ TRƯỜNG TRONG NHỮNG NĂM HỌC QUA Công tác chỉ đạo và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên là công việc phức tạp, yêu cầu người hiệu trưởng phải có biện pháp quản lý và tổ chức phù hợp. Để đạt chất lượng giáo dục của nhà trường ngày càng cao, là cả quá trình chỉ đạo và phấn đấu của các đồng chí cán bộ quản lý và sự cố gắng liên tục của tập thể giáo viên trong nhà trường. Qua đó trong những năm học qua và năm học 2012 – 2013 trường tiểu học Văn Nho đã đạt được một số những thành tích sau: * Về chất lượng đội ngũ giáo viên. Giáo viên giỏi các Xếp loại chuyên môn cấp Tổng số Năm học Cấp Cấp GV Cấp trườn huyệ Giỏi Khá TB Yếu tỉnh g n 2009 2010 26 5 3 2 7 13 6 0 2010 – 2011 27 7 5 1 8 14 5 0 2011 – 2012 26 9 4 1 14 10 2 0 2012 2013 24 12 3 0 12 11 1 0 * Chất lượng giáo dục đại trà:. Giáo dục đạo đức: Thực hiện Đầy Chưa đầy đủ Năm học Tổng học sinh đủ SL TL SL TL 20