Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm chỉ đạo, tổ chức thực hiện giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học ở trường Tiểu học Phú Sơn huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa

Chia sẻ: Mai Huy Dũng | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:21

Thêm vào BST

Báo xấu

55
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu nhằm giúp học sinh ý thức được giá trị của bản thân trong mối quan hệ xã hội; giúp học sinh hiểu biết về thể chất, tinh thần của bản thân mình; có hành vi, thói quen ứng xử có văn hóa, hiểu biết và chấp hành pháp luật.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm chỉ đạo, tổ chức thực hiện giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học ở trường Tiểu học Phú Sơn huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa

PHẦN 1 ĐẶT VẤN ĐỀ: 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: “Kĩ năng sống” là nhân tố quan trọng để con người vươn lên gặt hái thành công. Tuy nhiên “kĩ năng sống” ( KNS) không phải tự nhiên mà có. Kĩ năng sống là kết quả của quá trình học tập và rèn luyện bản thân của mỗi con người. Ở tất cả các bậc học, giáo dục kĩ năng sống cần phải được quan tâm giáo dục, đặc biệt là đối với học sinh tiểu học. Thực tế cho thấy, việc rèn kĩ năng sống của các em ở trường tiểu học còn nhiều hạn chế, nguyên do chính là trong tư tưởng giáo viên, phụ huynh chỉ chú trọng đến việc dạy kiến thức, việc rèn kĩ năng sống cho học sinh còn chiếu lệ, giáo viên chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc rèn kĩ năng sống cho học sinh lớp mình đang dạy mà chỉ luôn chú trọng đến việc học kiến thức văn hóa… Về phía học sinh, các em hay “nói trước quên sau” và chưa có khả năng vận dụng những điều đã học áp dụng vào thực tế. Với học sinh tiểu học, tâm lý độ tuổi cho thấy các em rất hiếu động, có nhu cầu hỏi đáp, không muốn bị áp đặt. Mặt khác, các em một mực tin vào lời nói của thầy cô giáo, thầy cô nói gì thì các em nghe và làm theo. Nếu nói rằng thầy cô giáo không quan tâm đến việc rèn kĩ năng sống là không đúng, nhưng việc rèn kĩ năng sống ở đây rất hạn chế nhất là việc lồng ghép vào tất cả các môn học cũng như lồng ghép vào các hoạt động ngoại khóa còn mơ hồ chứ chưa chú tâm thật sự rèn kĩ năng sống cho học sinh. Để thực hiện hiệu quả việc nâng cao kĩ năng sống cho học sinh tiểu học, giúp phụ huynh, học sinh hiểu được tầm quan trọng của việc rèn kĩ năng sống là giúp các em trang bị những năng lực cần thiết trong cuộc sống cho các em học sinh nhằm phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của người học, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, tăng cường khả năng làm việc theo nhóm, rèn kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động vào tình cảm đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh. Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc rèn kĩ năng sống cho học sinh của nhà trường, với cương vị là phó hiệu trưởng phụ trách công tác chuyên môn, bản thân hết sức băn khoăn và trăn trở, nhiều đêm luôn vang trong đầu câu hỏi: Làm thế nào để nâng cao kĩ năng sống cho học sinh? Làm thế nào để học sinh biết cách vận dụng kĩ năng sống vào trong cuộc sống hằng ngày? Với mong muốn góp phần vào việc luận giải những vấn đề nói trên, tôi chọn đề tài "Một số kinh nghiệm chỉ đạo, tổ chức thực hiện giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học ở trường Tiểu học Phú Sơn huyện Tĩnh Gia tỉnh Thanh Hóa." làm sáng kiến kinh nghiệm với mong muốn tìm ra những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống cho học sinh của nhà trường. 1
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: Nghiên cứu lí luận và thực trạng việc rèn kĩ năng sống cho học sinh tại trường Tiểu học Phú Sơn huyện Tĩnh Gia tỉnh Thanh Hóa hiện nay. Đề xuất những giải pháp cơ bản góp phần nâng cao chất lượng rèn kĩ năng sống cho học sinh trường Tiểu học Phú Sơn huyện Tĩnh Gia tỉnh Thanh Hóa trong thời gian tới. Nhằm giúp học sinh ý thức được giá trị của bản thân trong mối quan hệ xã hội; giúp học sinh hiểu biết về thể chất, tinh thần của bản thân mình; có hành vi, thói quen ứng xử có văn hóa, hiểu biết và chấp hành pháp luật… Mặt khác, giúp học sinh có đủ khả năng tự thích ứng với môi trường xung quanh, tự chủ, độc lập, tự tin khi giải quyết công việc, đem lại cho các em vốn tự tin ban đầu để trang bị cho các em những kĩ năng cần thiết làm hành trang bước vào đời. 3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: Giáo viên, học sinh trường tiểu học Phú Sơn huyện Tĩnh Gia tỉnh Thanh Hóa 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: Để nghiên cứu đề tài này tôi sử dụng hệ thống các phương pháp sau: Phương pháp nghiên cứu lí luận; Phương pháp phỏng vấn, trò chuyện; Phương pháp đọc báo cáo, đánh giá kết quả hoạt động; Phương pháp quan sát; Phương pháp thống kê số liệu. 2
PHẦN 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN: Như chúng ta đã biết giáo dục là nền tảng của sự phát triển khoa học công nghệ, phát triển nguồn nhân lực, đáp ứng nhu cầu của xã hội hiện đại và đóng vai trò chủ yếu trong việc nâng cao ý thức dân tộc, tinh thần trách nhiệm, nâng cao năng lực của thế hệ hôm nay và mai sau. Nghị quyết số 29 Nghị quyết của BCH Trung ương Đảng khóa XI đã xác định mục tiêu " Đổi mới căn bản toàn diện Giáo dục và Đào tạo đáp ứng yêu cầu CNH,HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế". Để thực hiện thành công mục tiêu đó đòi hỏi sự nổ lực quyết tâm của toàn ngành Giáo dục nói chung trong đó có Giáo dục Tiểu học nói riêng. Đối với bậc học Tiểu học, việc phối hợp giữa gia đình và nhà trường và xã hội là một nhiệm vụ thiết thực, tạo nên mối liên hệ khăng khít, có sự tác động qua lại từ đó tìm sự thống nhất về nội dung, phương pháp trong công tác giáo dục. Đây chính là điều kiện thuận lợi để nhà trường thực hiện tốt việc rèn kĩ năng sống cho học sinh nhằm giúp học sinh phát triển toàn diện. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là giáo dục cho các em cách sống tích cực trong xã hội hiện đại, là xây dựng hoặc thay đổi ở các em những hành vi theo hướng tích cực phù hợp với mục tiêu phát triển toàn diện nhân cách người học trên cơ sở giúp học sinh có tri thức, giá trị, thái độ và kĩ năng phù hợp. Vậy Kĩ năng sống là gì? Có nhiều khái niệm và định nghĩa khác nhau về kĩ năng sống. Mỗi định nghĩa được thể hiện dưới những cách thức tiếp cận khác nhau. Thông thường kĩ năng sống được hiểu là những kĩ năng thực hành mà con người cần để có được sự an toàn, cuộc sống khỏe mạnh với chất lượng cao. Theo Tổ chức văn hoá, khoa học và giáo dục Liên hợp Quốc (UNESCO) KNS là năng lực cá nhân để thực hiện đầy đủ các chức năng và tham gia vào cuộc sống hàng ngày. KNS bao gồm một loạt các kỹ năng cụ thể, cần thiết cho cuộc sống hàng ngày của con người. Bản chất của KNS là kĩ năng tự quản bản thân và kĩ năng xã hội cần thiết để cá nhân tự lực trong cuộc sống, 3
học tập và làm việc hiệu quả. Theo UNESCO, kĩ năng sống gắn với 4 trụ cột của giáo dục đó là: Học để biết, học để làm, học để làm người và học để cùng chung sống. Cụ thể: Học để biết: gồm các kĩ năng tư duy như là phê phán, sáng tạo, quyết định, giải quyết vấn đề, nhận thức được hậu quả, ... Học để làm: gồm các kĩ năng thực hiện công việc và các nhiệm vụ như đảm nhận trách nhiệm, kĩ năng đạt mục tiêu, ... Học để cùng chung sống: gồm kĩ năng giao tiếp, thương lượng, tự khẳng định, hợp tác, làm việc theo nhóm, ... Học để làm người: gồm các kĩ năng cá nhân như ứng phó với căng thẳng, kiểm soát cảm xúc, tự nhận thức, tự tin, kiên định, ... Theo tổ chức Y tế thế giới(WHO), kĩ năng sống là kĩ năng thiết thực mà con người cần để có cuộc sống an toàn và khỏe mạnh, đó là những kĩ năng tâm lý xã hội và giao tiếp mà mỗi cá nhân có thể tương tác với những người khác một cách hiệu quả hoặc ứng phó với những vấn đề hay thách thức của cuộc sống hằng ngày. Tương đồng với quan niệm của WHO, còn có quan niệm Kĩ năng sống là những kĩ năng tâm lý xã hội cơ bản giúp cho cá nhân tồn tại và thích ứng trong cuộc sống, giúp cho cá nhân vững vàng trước cuộc sống có nhiều thách thức nhưng cũng nhiều cơ hội trong thực tại…Kĩ năng sống đơn giản là tất cả điều cần thiết chúng ta phải biết để có được khả năng thích ứng với những thay đổi diễn ra hằng ngày trong cuộc sống. Theo Quỹ nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF): Kĩ năng sống là tập hợp rất nhiều kĩ năng tâm lý xã hội và giao tiếp cá nhân giúp cho con người đưa ra những quyết định có cơ sở, giao tiếp một cách có hiệu quả, phát triển các kĩ năng tự xử lý và quản lý bản thân nhằm giúp họ có một cuộc sống lành mạnh và có hiệu quả. Tóm lại, KNS là khả năng làm chủ bản thân của mỗi người, khả năng ứng xử phù hợp với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống. Từ quan điểm này, Chỉ thị số 40/2008/CT BGDĐT ngày 22/7/2008 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc phát động phong trào thi đua "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực" trong các trường phổ thông giai đoạn 2008 2013 đã xác định nội dung rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh, bao gồm ba nội dung sau: Rèn luyện kĩ năng ứng xử hợp lí với các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kĩ năng làm việc, sinh hoạt theo nhóm. Rèn luyện sức khỏe và ý thức bảo vệ sức khỏe, kĩ năng phòng, chống tai nạn giao thông, đuối nước và các tai nạn thương tích khác. Rèn luyện kĩ năng ứng xử văn hóa, chung sống hòa bình, phòng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội. 4
Hướng dẫn nhiệm vụ năm học 2016 2017 của Sở Giáo dục và Đào tạo, Phòng GD & ĐT Tĩnh Gia nêu rõ: Tiếp tục thực hiện sáng tạo các nội dung của hoạt động “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, chú trọng các hoạt động: Giáo dục đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh thông qua các môn học, hoạt động giáo dục và xây dựng quy tắc ứng xử văn hoá. Nhà trường chủ động phối hợp với gia đình và cộng đồng cung tham gia chăm soc giáo d ̀ ́ ục đạo đức và kĩ năng sống cho học sinh. Thực hiện Chỉ thị 1537/CTBGDĐT ngày 05/5/2014 của Bộ GD&ĐT về tăng cường và nâng cao hiệu quả một số hoạt động giáo dục cho học sinh, sinh viên trong các cơ sở giáo dục, đào tạo; Thông tư số 04/2014/TTBGDĐT ngày 28/02/2014 ban hành quy định về quản lí hoạt động giáo dục kĩ năng sống và hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóa; Thông tư số 17/2014/TTBGDĐT ngày 14/3/2014 Quy định về hoạt động chữ thập đỏ trong trường học; Công văn số 1490/SGDĐTGDTH ngày 11/8/2015 về việc Hướng dẫn tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở tiểu học. Đẩy mạnh các giải pháp nhằm xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp; đủ nhà vệ sinh sạch sẽ cho học sinh và giáo viên. Đưa các nội dung giáo dục văn hoá truyền thống, giáo dục thông qua di sản vào nhà trường. Tổ chức các hoạt động vui chơi, giải trí tích cực, các hoạt động văn nghệ, thể thao, trò chơi dân gian, dân ca, múa hát tập thể sân trường, tham gia chương trình du lịch xứ thanh và tổ chức hoạt động ngoại khoá phù hợp với điều kiện của nhà trường và địa phương. H ướng dẫn học sinh tự quản, chủ động tổ chức, điều khiển các hoạt động tập thể và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Theo cơ sở lí luận nêu trên, tôi nhận thấy các cơ sở lý luận này rất thiết thực, cần nêu cao những lý luận trên để áp dụng vào thực tế. Vì vậy công tác chỉ đạo rèn kĩ năng sống cho học sinh trường tiểu học Phú Sơn huyện Tĩnh Gia là rất cần thiết và cần thực hiện ngay. Nó là hành trang, là phương pháp luận quý báu làm cơ sở cho đội ngũ cán bộ giáo viên vững tin hơn, trí tuệ sắc sảo hơn nhằm góp phần nâng cao hiệu quả rèn kĩ năng sống cho học sinh trường tiểu học Phú Sơn huyện Tĩnh Gia tỉnh Thanh Hóa để từng bước thực hiện phát triển sự nghiệp giáo dục cho học sinh ở bậc Tiểu học. 2. THỰC TRẠNG CỦA CÔNG TÁC RÈN KĨ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH TRƯỜNG TIỂU HỌC PHÚ SƠN TĨNH GIA . Trường Tiểu học Phú Sơn là một trường miền núi của huyện Tĩnh Gia, điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn.Cơ sở vật chất còn nghèo nàn, phòng học còn thiếu; trường có khu lẻ cách trung tâm hơn 4 km. Năm học 2016 2017, nhà trường có 19 lớp với 431 học sinh, đa số các em đều ngoan ngoãn, chăm học, yêu thích các hoạt động tập thể ở trường, yêu thích các hoạt động xã hội, Có em có khả năng học tập và vận dụng tốt những bài học vào cuộc sống hằng ngày như giúp đỡ cha mẹ những công việc vừa sức, tự vệ 5
sinh cá nhân sạch sẽ, một vài em có khả năng diễn thuyết trước đông người, giao tiếp lịch sự với thầy cô, bạn bè, những người thân trong gia đình và những người xung quanh. Cũng có em có được sự tự tin, xử lí mọi công việc được giao. Đội ngũ giáo viên nhiệt tình yêu nghề mến trẻ. Nhiều thầy cô giáo tâm huyết với nghề, yêu thương học sinh hết mực, dành nhiều thời gian công sức để dạy dỗ, dìu dắt học sinh. Tuy nhiên qua nghiên cứu tình hình thưc tế nhà trường và theo dõi các em thông qua các hoạt động tại trường, tôi nhận thấy rằng một số em cũng đã dần hình thành cho mình một số kĩ năng cơ bản như biết giữ gìn vệ sinh cá nhân, trường lớp, làm việc theo nhóm, tham gia các hoạt động tập thể tại trường ... Tuy nhiên khi đưa các em đi tham gia các hoạt động giao lưu với học sinh trong trường (Khu lẻ về khu chính tham gia hoạt động ngoại khóa) hoặc với các trường trên địa bàn trong huyện và tham quan, học tập ở những khu Di tích Lịch sử, Văn hóa địa phương..... tôi lại nhận ra rằng học sinh mình chưa thành thạo lắm một số kĩ năng cần thiết như: tự tin tham gia giao lưu trước tập thể, giữ vệ sinh nơi công cộng, lên xuống xe an toàn, xử lí các tình huống , .... Các em chưa mạnh dạn, tự tin nơi đông người. Khi tham gia các hoạt động, được người dẫn chương trình mời hát hoặc giao lưu với khán giả, các em chưa dám xung phong. Nếu được mời tham gia thì các em nói chưa trôi chảy, ... Khi các em tham gia tham quan một số nơi công cộng, các em chưa có thói quen giữ gìn vệ sinh chung, còn vứt rác chưa đúng nơi quy định và hay sờ tay vào hiện vật được trưng bày.... Là một trường thuộc xã miền núi việc đi lại khó khăn, có em khoảng cách từ nhà đến trường gần 8 km. Điều kiện để giao lưu tiếp xúc với mọi người rất hạn chế. Nên các em chưa mạnh dạn , không đủ tự tin giao tiếp với người xung quanh. Rụt rè trước các bạn trường khác. Có những em còn rất sợ Thầy Cô, đôi khi gặp thầy cô chỉ nhìn mà không dám chào. Với thực tiễn như trên, là cán bộ quản lý nhà trường mặc dù mới nhận công tác từ ngày 2 tháng 11 năm 2016 trong năm học 2016 – 2017 nhưng tôi vẫn mạnh dạn đưa ra các biện pháp khắc phục bằng cách tổ chức nhiều hoạt động trong và ngoài giờ lên lớp để giúp các em có được một số kĩ năng sống cần thiết nhằm phát triển toàn diện bản thân đồng thời góp phần hưởng ứng tích cực phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Qua tiến hành khảo sát bằng nhiều hình thức như phỏng vấn, tổ chức trò chơi tình huống, phiếu thăm dò, thông qua các hoạt động học tập để đánh giá mức độ đạt được một số kĩ năng sống của học sinh, chúng tôi thu được kết quả như sau: BẢNG KẾT QUẢ KHẢO SÁT CÁC KĨ NĂNG SỐNG CỦA HỌC SINH NĂM HỌC 2014 – 2015; 2015 – 2016 6
Kết quả Tính theo tỷ lệ % Khối lớp nhỏ Khối lớp lớn (khối 1, 2, 3) (khối 4, 5) Kĩ năng được đánh giá Bình Bình Khá, Chưa Khá, Chưa thườn thườn tốt tốt tốt tốt g g Kĩ năng giao tiếp 24,3 43,1 32,6 28,3 45,1 26,6 Kĩ năng hợp tác làm việc theo 35,1 30 34,9 39,3 31 29,7 nhóm Kĩ năng chia sẻ, cảm thông 30 32,2 37,8 37,4 30,3 32,3 Kĩ năng làm các công việc lao động 33 27,1 39,9 40 31,6 28,4 đơn giản Kĩ năng thực hiện nếp sống văn 24,2 36,2 39,6 31,6 39,3 29,1 minh nơi công cộng Kĩ năng tham gia giao thông an toàn 34 39,1 26,9 20,6 32,2 47,2 Kĩ năng phòng tránh tai nạn, 19,2 25 55,8 31,6 37,4 31 thương tích Kĩ năng thể hiện sự tự tin 29 32,2 38,8 30,9 29 40,1 Nhìn vào kết quả điều tra đối với 2 nhóm khối lớp: Nhóm khối nhỏ (lớp 1, 2, 3); Nhóm khối lớn ( khối 4, 5), chúng ta thấy được những kĩ năng các em đạt được ở mức độ tốt còn thấp, ở mức độ chưa tốt còn cao. Hoặc với cùng một kĩ năng nhưng khối này cao thì khối kia lại thấp. Điều đó chứng tỏ rằng, với các độ tuổi khác nhau thì việc thể hiện các kĩ năng cũng khác nhau tuỳ theo tâm lí lứa tuổi. Ví dụ: Khối lớp 4, 5 khả năng làm việc theo nhóm, tổ chức các hoạt động, tự chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ bản thân, một số nội dung của kĩ năng giao tiếp được thực hiện tốt hơn lớp 1, 2 vì các em lớn hơn, được tiếp xúc với môi trường nhiều hơn, nhận thức tốt hơn, nhưng với nhiều học sinh lớp 4,5 việc nói lời xin lỗi, cảm ơn trong giao tiếp hay việc chia sẻ cảm xúc của mình với mọi người hoặc chia sẻ cảm thông với người khác lại là điều làm các em ngại ngùng, khó nói. Với lớp 1, 2, 3 do còn bé, hồn nhiên hơn nên việc nói lời cảm ơn, xin lỗi hay việc bộc lộ và chia sẻ cảm xúc được thực hiện rất tốt phù hợp với lứa tuổi. Theo đó người giáo viên cần nắm bắt tâm sinh lí lứa tuổi của học sinh để có biện pháp rèn luyện giáo dục phù hợp thì mới đạt kết quả cao. 3. GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN: Từ thực tiễn nêu trên, tôi đã cùng bàn bạc, tham mưu với ban giám hiệu nhà trường và tiến hành một số giải pháp như sau: 3.1. Nâng cao nhận thức trong cán bộ, giáo viên, nhân viên về công tác giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. 7
Xác định việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh, giáo viên chủ nhiệm có vai trò quan trọng, thầy cô chính là cầu nối trung gian giữa nhà trường và gia đình học sinh. Vì vậy, tôi đã triển khai, quán triệt lại trong hội đồng sư phạm các văn bản của ngành về những nội dung và hướng dẫn thực hiện phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực”. Qua việc giới thiệu 5 nội dung của phong trào này, tôi phân tích cho cán bộ giáo viên nắm được một số khái niệm về kĩ năng sống, các loại kĩ năng sống và sự cần thiết phải giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Đồng thời giúp các thầy cô giáo sự cần thiết phải giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là giúp trẻ có cơ hội rèn luyện thói quen, biết cách đối diện và đương đầu, vượt qua những khó khăn, thử thách trong học tập cũng như trong mọi hoạt động khác. Giúp trẻ rèn luyện, phát triển tính cách tự chủ, tự tin vào bản thân, có tinh thần trách nhiệm cao, có khả năng diễn đạt, thuyết phục, hình thành lối sống lành mạnh, phẩm chất đạo đức tốt, tương thân tương ái, biết chia sẻ, giúp đỡ người khác. Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh là giúp các em rèn luyện kĩ năng ứng xử thân thiện trong mọi tình huống; có thói quen và kĩ năng làm việc theo nhóm, kĩ năng hoạt động xã hội; giáo dục cho học sinh thói quen rèn luyện sức khoẻ, ý thức bảo vệ bản thân, phòng ngừa tai nạn giao thông, đuối nước và các tệ nạn xã hội. Đó chính là những yếu tố quan trọng giúp mỗi người đạt được thành công trong sống. Tôi cũng đã lưu ý với các thầy cô giáo việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có thành công hay không, phụ thuộc rất lớn vào tư chất, đạo đức và năng lực của thầy giáo, cô giáo. Vì vậy chúng tôi cũng đã xác định với các thầy cô giáo: Muốn giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tốt, trước hết, mỗi thầy giáo, cô giáo phải giáo dục cho học sinh bằng sự nêu gương. Thầy giáo, cô giáo phải gương mẫu trong ứng xử, trong công việc... Mỗi thầy cô giáo phải là một tấm gương sáng về học tập và rèn luyện cho học sinh noi theo. Để thực hiện tốt việc này, tôi đã xây dựng kế hoạch phối hợp với Đội và Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Công đoàn của nhà trường phát động toàn thể nhà giáo, người lao động của trường tiếp tục hưởng ứng tích cực cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” và cuộc vận động: "Mỗi thầy giáo, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo" do ngành phát động bằng việc đăng ký những nội dung học tập cụ thể. Chúng tôi cũng đã tổ chức cho các tổ chuyên môn theo dõi. Sau mỗi đợt phát động có sơ kết, đánh giá, góp ý cụ thể từng thành viên của tổ mình để kịp thời giúp nhau khắc phục những tồn tại của bản thân. 3.2. Ban Giám hiệu tiếp tục tổ chức thực hiện tốt cuộc vận động "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực". Cán bộ quản lí nhà trường thường xuyên tổ chức thực hiện tốt nhiệm vụ của ngành, triển khai đầy đủ các nội dung cuộc vận động thi đua "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực" trong nhà trường tới toàn 8
thể cán bộ giáo viên và các em học sinh. Cùng với việc nghiên cứu đổi mới phương pháp dạy và học, Ban Giám hiệu nhà trường luôn trăn trở tìm lời giải cho "bài toán" tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng sống nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Đó là: Hằng tuần, trong các buổi chào cờ, Ban Giám hiệu (BGH) nhà trường liên tục thay đổi hình thức tổ chức. Nội dung của buổi chào cờ không chỉ là đánh giá xếp loại nền nếp, học tập, các hoạt động giáo dục trong tuần của giáo viên tổng phụ trách Đội và phổ biến kế hoạch tuần tới của Ban Giám hiệu mà chúng tôi để cho học sinh thay mặt cho lớp trực cờ đỏ tự đánh giá nhận xét nền nếp hoạt động của các lớp và thêm phần giao lưu văn nghệ, kể chuyện, đọc thơ theo chủ điểm... Phần triển khai nội dung công việc của BGH chúng tôi thường tổ chức dưới hình thức trao đổi vấn đề, tương tác, trò chuyện với học sinh để đi đến những thống nhất về quan điểm xử lí những vấn đề cụ thể diễn ra trong trường, điều chỉnh trong kế hoạch, trong cách làm, trong các tiêu chí đánh giá thi đua đồng thời tuyên dương những gương học sinh làm việc tốt, nhắc nhở những học sinh vi phạm khuyết điểm để học sinh toàn trường cùng thi đua phấn đấu trong tuần mới Trong những buổi họp hội đồng giáo dục, lãnh đạo nhà trưòng luôn dân chủ thảo luận tìm ra các giải pháp tốt nhất để nâng cao chất lượng các hoạt động giáo dục. Làm tốt công tác bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm, tinh thần, trách nhiệm cho cán bộ giáo viên. Trong trường luôn tạo ra bầu không khí thân thiện, sự gần gũi và gắn kết giữa giáo viên và học sinh, động viên khuyến khích các em chia sẻ với nhau về những sở thích, ước mơ. Đây là điều kiện giúp cho cô trò hiểu nhau hơn, phát triển khả năng giao tiếp trong môi trường tự nhiên không bị gò bó, áp đặt. Môi trường tốt giúp cho cô và trò cùng hướng tới một chất lượng toàn diện, cùng yêu thích và say mê dạy và học những kĩ năng sống. 3.3. Nghiêm túc thực hiện chủ trương đưa nội dung giáo dục kĩ năng sống vào chương trình học của nhà trường Tích hợp trong các môn học. Từ trước đến nay, giáo dục KNS cho học sinh, thực chất luôn được giáo viên cập nhật rèn luyện qua phần nội dung liên hệ thực tế trong mỗi bài học. Song từ nhiều năm nay, một trong những điều kiện thuận lợi rèn KNS cho giáo viên và học sinh là bộ giáo trình" Giáo dục kĩ năng sống" đã đến với mỗi thầy cô. Đó là cơ sở để giúp giáo viên sử dụng các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực để tổ chức cho học sinh được thực hành, trải nghiệm một số kĩ năng sống cơ bản, cần thiết cho các em. Với cách tiếp cận này, việc giáo dục KNS sẽ không làm nặng nề quá tải nội dung môn học và các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, mà ngược lại còn giúp cho việc học tập các môn học và tham gia các hoạt động giáo dục của học sinh trở nên nhẹ nhàng, thoải mái, thiết thực và hiệu quả hơn. Cập nhật nội dung và phương 9
pháp giáo dục KNS thực chất là đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính độc lập của học sinh gắn với thực tiễn, có tài liệu bổ trợ phong phú, sử dụng thiết bị dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, luôn tạo cho các em tính chủ động, tích cực, hứng thú trong học tập; phát huy tính sáng tạo, tạo được bầu không khí cởi mở thân thiện của lớp của trường. Trong giờ học tạo cho các em nhiều cơ hội được nói, được trình bày trước nhóm bạn, trước tập thể, nhất là các em còn hay rụt rè, khả năng giao tiếp kém qua đó góp phần tích luỹ KNS cho các em. Bên cạnh đó, ban giám hiệu nhà trường đã chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm các lớp cập nhật địa chỉ các bài học cần dạy tích hợp rèn KNS cho học sinh của lớp theo chương trình mà Bộ Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn. Hằng tuần,Tổ trưởng Phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn thường thường xuyên kiểm tra việc cập nhật những nội dung giáo dục kĩ năng sống trong việc chuẩn bị kế hoạch bài học của giáo viên. Ngoài ra, BGH còn phải chú trọng việc dự giờ thăm lớp kiểm tra đôn đốc, theo dõi việc tổ chức thực hiện thực tế trên lớp học của từng giáo viên để có biện pháp điều chỉnh, chỉ đạo kịp thời phát huy ưu điểm, khắc phục nhược điểm. Nhà trường động viên giáo viên truy cập internet cập nhật thêm những tư liệu mới mang tính thời sự, ứng dụng công nghệ thông tin đưa tư liệu vào trong bài giảng làm tăng tính hấp dẫn tiết học bởi những hình ảnh minh hoạ sinh động. Đối với những hành vi chưa tốt gây hậu quả xấu cho bản thân và xã hội phải được giáo viên cập nhật thông tin bằng những hình ảnh sinh động phù hợp với tư duy học sinh tiểu học. Những ví dụ trong bài giảng như là những minh chứng sống động để các em nhận ra đâu là việc nên làm hay nên tránh. Ví dụ lấy hình ảnh rạp chiếu phim hay rạp hát với bao nhiêu loại rác thải sau khi mọi người ra về, hay hình ảnh những người dân xả rác ra sông, suối; trẻ em hái hoa trong công viên, trong vườn trường….để giáo dục cho các em ý thức bảo vệ môi trường. Để đạt được mục tiêu, giáo viên cần kiên trì, quyết tâm thực hiện từng bước và liên tục trong suốt quá trình giảng dạy bởi giáo dục kỹ năng sống không phải chỉ trong ngày một ngày hai mà là một quá trình lâu dài, liên tục bằng trách nhiệm, bằng kinh nghiệm, vốn sống và bằng chính chuẩn mực về đạo đức lối sống của mình. Qua từng tiết dạy, giáo viên hướng dẫn học sinh kĩ năng làm việc theo nhóm: biết cách phân công công việc, lắng nghe ý kiến người khác, tranh luận, biết chấp nhận đúng sai, thống nhất ý kiến, thực hiện đúng ý kiến đã thống nhất… Đây là kĩ năng hết sức cần thiết khi các em trưởng thành, làm việc trong tập thể. Như vậy, không những tập trung dạy KNS ở mỗi tiết chuyên biệt, mà còn lồng ghép rèn KNS ở tất cả các môn học. Giáo viên đều có thể khéo léo lồng ghép, liên hệ thực tiễn để đưa học sinh của mình từ những bài học trong 10
sách vở về với cuộc sống thường nhật, các em trải nghiệm qua thực tế mà hình thành những thói quen tốt, nhân cách sống. 3.4. Lựa chọn những kĩ năng cơ bản, phù hợp với lứa tuổi để tổ chức rèn luyện cho học sinh. Ngoài việc nâng cao nhận thức về việc rèn KNS cho giáo viên và quán triệt, kĩ năng sống của con người thì rất đa dạng. Vì vậy, để tập trung thực hiện có hiệu quả việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh, việc làm đầu tiên là tôi lựa chọn một số kĩ năng sống cần thiết, phù hợp với thực tế của học sinh mình để tổ chức rèn luyện chứ không thực hiện dàn trải. Qua theo dõi và lập phiếu khảo sát, tôi đã chọn ra một số kĩ năng cần tập trung đó là: kĩ năng giao tiếp; kĩ năng hợp tác làm việc theo nhóm; kĩ năng chia sẻ, cảm thông; kĩ năng làm các công việc lao động đơn giản; kĩ năng thực hiện nếp sống văn minh nơi công cộng; kĩ năng tham gia giao thông an toàn; kĩ năng phòng tránh tai nạn, thương tích. Và tôi tiến hành lựa chọn nội dung, hình thức tổ chức phù hợp với từng kĩ năng. 3.5. Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm đầu tư nâng cao chất lượng giờ sinh hoạt lớp, sinh hoạt Đội –Sao hằng tuần Theo quyết định 16/2006/QĐBGDĐT, ngày 05 tháng 5 năm 2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc Hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục phố thông cấp tiểu học, mỗi lớp sẽ có 02 tiết sinh hoạt tập 11
thể. Trong đó một tiết được tổ chức vào sáng thứ hai và một tiết do giáo viên chủ nhiệm tổ chức vào thứ sáu hằng tuần. Tôi đã chỉ đạo cho giáo viên chủ nhiệm tổ chức sinh hoạt lớp vào các tuần chẵn; các tuần lẻ tổ chức cho các em sinh hoạt Đội –Sao. Giáo án của các tiết này được thiết kế theo hình thức tổ chức các hoạt động do học sinh điều hành dưới sự theo dõi, giúp đỡ của giáo viên. Tôi đã tăng cường dự giờ kiểm tra thường xuyên các tiết này để giúp giáo viên thực hiện tốt hơn. Đặc biệt, tôi chỉ đạo tất cả giáo viên trong trường phải thực hiện nghiêm việc luân phiên thay đổi lớp trưởng, lớp phó, tổ trưởng, tổ phó để nhiều em trong lớp có cơ hội được rèn luyện kĩ năng giao tiếp, điều hành tập thể. Trước đây, những nhiệm vụ này, giáo viên chủ nhiệm thường giao cho một em làm suốt 5 năm của cấp học. 3.6. Tổ chức tốt các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Song song với việc“Đổi mới phương pháp dạy học Rèn kĩ năng sống cho học sinh”, tôi cũng đã nghiên cứu tổ chức nhiều hoạt động ngoài giờ lên lớp để giúp các em có môi trường rèn luyện kĩ năng cho mình. Ngoài việc thực hiện chương trình giảng dạy theo hướng dẫn của Bộ GD&ĐT. Thực hiện theo tinh thần của TT30/ BGD&ĐT và thông tư 22 sửa đổi về đánh giá HS tiểu học. Nhà trường đã tổ chức các hoạt động hỗ trợ giáo dục nhằm giáo dục kĩ năng sống cho học sinh như tổ chức các câu lạc bộ để các em tham gia môn mà HS yêu thích, nhằm rèn luyện cho các em sức khoẻ và tính kỉ luật, dẻo dai, kiên trì ( các môn: cầu lông , cơ vua..) và phát hiện bồi dưỡng năng khiếu cho HS các môn Toán , T. Việt, T Anh, Khoa học, Lịch sử , Địa lý,Mĩ thuật, Âm nhạc,... 3.6.1. Tổ chức chương trình mỗi tuần một câu chuyện. Để tạo cơ hội cho nhiều em được kể chuyện trước tập thể và cũng là để giúp các em rèn luyện phong cách tự tin trước đông người, tôi đã phối hợp với giáo viên Tổng phụ trách xây dựng kế hoạch tổ chức cho học sinh các lớp tham gia chương trình “Mỗi tuần một câu chuyện” vào các buổi chào cờ đầu tuần. Trước đây nội dung này cũng được thực hiện song không thường xuyên mà chỉ khi nào có sự kiện hoặc kỉ niệm những ngày lễ lớn trong năm mà thôi. Vì vậy, các em học sinh khác khó có cơ hội được tham gia, rèn luyện. Do đó, khi tham gia các hoạt động giao lưu với các trường trên địa bàn, các em còn lúng túng khi được người dẫn chương trình giới thiệu trả lời câu hỏi hay nêu một vấn đề nào đó... Theo kế hoạch của giáo viên Tổng phụ trách Đội xây dựng, phân công mỗi tuần sẽ có 02 lớp phối hợp thực hiện 2 đến 3câu chuyện. Phần dẫn chương trình, giáo viên chủ nhiệm cũng chọn và hướng dẫn cho học sinh lớp mình thực hiện. Đây thực sự là một sân chơi giúp học sinh thể hiện sự đam mê, cũng như rèn tính tự tin của bản thân trước mọi người. Nhìn những khuôn mặt rạng ngời, tự tin của các diễn viên nhí không chuyên trên sân khấu hằng tuần, chúng tôi, những người thầy cô giáo thật vui và hạnh phúc.Và cũng 12
thông qua hoạt động này, học sinh được rèn luyện kĩ năng làm việc theo nhóm, kĩ năng hợp tác với lớp bạn. Học sinh thi kể chuyện 3.6.2. Lựa chọn, tổ chức các hội thi: Cũng với mục đích rèn cho học sinh kĩ năng giao tiếp, hợp tác, làm việc theo nhóm, chúng tôi đã xây dựng kế hoạch tổ chức một số hội thi để hình thành các câu lạc bộ, tạo môi trường tốt nhất cho các em rèn luyện. Đó là: Hội thi “Ngày hội Toán – Tiếng việt”: Hội thi đã thu hút sự tham gia của các em học sinh lớp 3,4,5 của nhà trường. Các em dự thi đã thể hiện năng khiếu giao tiếp khá tốt. Các em đã giới thiệu cho thầy cô và bạn bè về gia dình, nhà trường và sở thích của bản thân mình. Rung chuông vàng của HS trường TH Phú Sơn. 13
Hội thi “Chúng em với trò chơi dân gian”cũng là một trong những hội thi do chúng tôi tổ chức thu hút sự tham gia của đông đảo các em. Trò chơi: Nhảy Bì bao bố kéo ko của học sinh trường TH phú sơn Khác với những lần tổ chức trước đây( các lớp độc lập tham gia) Nhưng năm học 2016 – 2017 này, thông qua Ngày hội văn hóa dân gian, chúng tôi xây dựng kế hoạch yêu cầu 2 lớp tham gia thi một tiết mục. Và để lồng ghép giáo dục cho các em kĩ năng giao tiếp với kĩ năng hợp tác, chia sẻ, chúng tôi đã phân công học sinh lớp Năm phối hợp với học sinh lớp Một, học sinh lớp Bốn phối hợp với học sinh lớp Hai, hai lớp Ba cùng phối hợp với nhau. Và tổ chức hội thi “Chúng em với trò chơi dân gian " của trường chúng tôi vào sáng ngày 26 tháng 3 năm 2017 đã tràn ngập không khí thân thiện, hợp tác, tự tin của học sinh 19 lớp. Các trò chơi dân gian như: nhảy bao bố, đi xe đạp chậm, kéo co… trò chơi nào cũng thu hút học sinh tham gia. Các em còn lại cũng phấn khởi vỗ tay, cổ động viên giao lưu với các bạn ( giữa khu lẻ và khu chính) . Có thể nói thông qua hội thi cái chúng tôi mong muốn và đã đạt được là sự mạnh dạn, tự tin, cởi mở của các em học sinh. 3.6.3. Tổ chức tốt các hoạt động nhân đạo từ thiện, các buổi học tập, truyền thông, lao động ... Cùng với việc tích cực đổi mới phương pháp dạy học, lựa chọn tổ chức tốt các hội thi, nhà trường còn tổ chức cho cho CBGV và học sinh tham gia thực hiện tốt công tác xã hội từ thiện nhằm giáo dục được nhiều kĩ năng sống cho học sinh. 14
Thầy cô giáo, học sinh, phụ huynh trường TH Phú sơn Trao quà tết cho HS nghèo Công tác hoạt động từ thiện trong nhà trường được thực hiện tốt, trong các năm qua, nhà trường đã động viên CBGV, HS tham gia xây dựng quỹ ( Tình thương" trong trường để động viên, giúp đỡ các HS của nhà trường có hoàn cảnh khó khăn, gia đình chính sách... để giúp các em vươn lên trong học tập. Qua đó giáo dục học sinh biết yêu thương, chia sẻ, giúp đỡ các bạn trong trường, trong lớp có hoàn cảnh khó khăn. Kĩ năng chia sẻ, cảm thông cũng là một trong những kĩ năng tôi cũng đã chọn để giáo dục cho các em. Bởi lẽ, theo tôi, giáo dục cho các em biết vui với niềm vui của người khác, buồn với nổi buồn của bạn bè, người thân cũng chính là giáo dục cho các em một nhân cách sống. Vì sự ích kỉ sẽ làm cho tâm hồn trẻ không trong sáng. Để làm tốt việc này, ngoài việc tổ chức cho giáo viên thực hiện hiệu quả các tiết học Đạo đức, chúng tôi còn tăng cường tổ chức các hoạt động nhân đạo, từ thiện trong nhà trường. Trong năm học qua, tôi đã tham mưu chỉ đạo ban HĐGDNGLL tổ chức thường xuyên các phong trào đôi bạn cùng tiến, Giúp bạn vượt khó học tốt .... Ngoài ra, khi có những thông tin cần sự giúp đỡ của cộng đồng, chúng tôi luôn tổ chức những buổi ngoại khóa để tuyên truyền, vận động các em tham gia. Khi đã vận động được một khoản kinh phí để giúp đỡ các địa chỉ đang cần sự sẻ chia của cộng đồng, chúng tôi luôn cho các em cùng tham gia. Qua những 15
việc làm thực tế, được tận mắt chứng kiến các bạn cùng trang lứa có những mảnh đời bất hạnh như em : Đỗ Thị Quỳnh Như học sinh Lớp 1D của trường. Em bị câm điếc bẩm sinh thì các em mới cảm nhận hết được niềm hạnh phúc may mắn mà mình đang có và khi được sống trong tình yêu thương của ba mẹ, gia đình. Có như vậy các em sẽ yêu hơn ba mẹ, người thân và hình thành trong các em trách nhiệm đối với mọi người. Đây cũng là một kĩ năng cần thiết phải rèn cho các em. Cùng với việc phát động và tổ chức cho cán bộ, giáo viên, nhân viên Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, tôi cũng đã chỉ đạo cho Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh tổ chức cho đội viên, nhi đồng toàn liên đội học tập và làm theo tâm gương đạo đức của Người. Và thực hiện tốt 5 điều Bác dạy là việc làm thiết thực nhất, phù hợp nhất đối với các em. Các em thực hiện tốt được 5 điều Bác dạy thì kĩ năng sống của các em cũng tốt hơn rất nhiều. Để giúp các em rèn kĩ năng “Học tập tốt, lao động tốt", bên cạnh việc rèn kĩ năng tự học cho các em thì rèn cho các em tham gia các công việc lao động đơn giản cũng được chúng tôi quan tâm. Phong trào trồng và chăm sóc cây xanh trong sân trường cũng được chúng tôi chỉ đạo, tổ chức thực hiện thường xuyên và có hiệu quả . Qua những hoạt động này, các em ý thức hơn trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường, chia sẻ công việc với người thân, .... Thực hiện nội dung này, tôi hiểu rằng các em học sinh tiểu học còn rất nhỏ nên các em rất dễ quên. Vì vây, mọi hoạt động phải được tổ chức một cách thường xuyên và trở thành cái nếp để các em thực hiện tốt. Đối với việc rèn kĩ năng tham gia giao thông an toàn, ngoài việc chỉ đạo thực hiện tốt các tiết học an toàn giao thông, chúng tôi còn tổ chức tốt các buổi truyền thông hưởng ứng Năm an toàn giao thông,Tháng an toàn giao thông hằng năm... 16
Hội thi tìm hiểu an toàn giao thông Ngoài ra, tôi cũng đã chỉ đạo Đội Cờ đỏ nhà trường thực hiện kiểm tra mỗi ngày 2 lần vào đầu giờ học và giờ tan trường để nhắc nhở học sinh và phụ huynh cùng thực hiện đội mũ bảo hiểm, không lạng lách.... khi tham gia giao thông. Nhờ làm tốt và thường xuyên công tác tuyên truyền, vận động nên học sinh từ chỗ các em chỉ biết thì qua theo dõi chúng tôi nhận thấy các em đã thực hiện rất tốt một số qui định khi tham gia giao thông. 3.7. Phối hợp tốt với phụ huynh học sinh và các tổ chức xã hội ở địa phương. Để đạt được mục tiêu tăng cường giáo dục kĩ năng sống cho học sinh, chúng tôi đã tích cực tranh thủ sự phối hợp của phụ huynh học sinh cụ thể là: Tất cả các văn bản hướng dẫn tổ chức các hoạt động trong nhà trường của các cấp, tôi đều tổ chức tuyên truyền đến phụ huynh học sinh. Mỗi học kì 2 lần, Ban giám hiệu chúng tôi cùng tổ chức cuộc họp với Ban đại diện cha mẹ học sinh. Trong cuộc họp này, chúng tôi báo cáo cho phụ huynh kết quả đạt được trong học kì và dự thảo một số hoạt động của kì tiếp theo. Đặc biệt, các kế hoạch tổ chức các hội thi, các hoạt động lớn chúng tôi đều tranh thủ sự đóng góp ý kiến của Ban đại diện. Có những hoạt động, chúng tôi mời phụ huynh học sinh cùng tham gia. Chính nhờ việc làm này mà có những hoạt động tôi đã nhận được những thông tin đóng góp tích cực của một số phụ huynh để kịp thời điều chỉnh kế hoạch tổ chức phù hợp với điều kiện của nhà trường và tâm tư, nguyện vọng chính đáng của đa số phụ huynh để rồi cùng đi đến một mục đích chung là giáo dục kĩ năng sống tốt nhất cho học sinh. 4. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC Với các biện pháp đã thực hiện, chúng tôi thu được những kết quả hết sức khả quan: Học sinh nhà trường từ chỗ đa số các em chỉ biết đã đi đến hành động bằng những việc làm cụ thể, các em đã biết biến cái "biết" thành cái "làm" trong thực tế cuộc sông một cách tích cực, hài hòa, hiệu quả. Kĩ năng làm các công việc lao động đơn giản; kĩ năng thực hiện nếp sống văn minh nơi công cộng; kĩ năng tham gia giao thông an toàn; kĩ năng phòng tránh tai nạn, thương tích của học sinh có những chuyển biến mạnh mẽ: Sau mỗi lần tham gia sinh hoạt tập trung trên sân trường xong, các em đều tự giác nhặt rác trên sân trường (nếu có) để bỏ vào thùng rác; đa số các em đã thực hiện đi vệ sinh đúng nơi qui định và dội nhà vệ sinh sạch sẽ. Trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh các em đều rửa tay bằng xà phòng. Trong 01 năm qua, chúng tôi đã tổ chức được rất nhiều buổi cho học sinh học tập qua các buổi hoạt động ngoại khóa thông qua các hội thi: Tìm hiểu lịch sử địa phương, Rung chuông vàng, Giao lưu câu lạc bộ Toán, Tiếng Việt, Tiếng Anh, An toàn giao thông giữa các khối lớp .... qua đó các em mạnh dạn hơn, tự tin hơn, các em được nói những điều muốn nói, các em đã 17
biết ngồi ngay ngắn, trật tự. Những buổi chăm sóc tượng đài Liệt sĩ … các em có ý thức hơn và coi đó là trách nhiệm và nghĩa vụ của mình. Theo phản ánh của cha mẹ học sinh nhà trường, khi tham gia giao thông cùng với cha mẹ, người thân, các em luôn nhắc nhở người thân của mình chấp hành luật lệ giao thông, đội mũ bảo hiểm cho mình khi ngồi trên xe máy....Các em đã tích cực tham gia các trò chơi an toàn, lành mạnh như bắn bi, nhảy dây, trốn tìm... , tránh các trò chơi nguy hiểm. Kĩ năng giao tiếp, điều hành tập thể của các em đã tiến bộ rõ rệt. Đến dự các tiết sinh hoạt cuối tuần tại các lớp, Tôi thật sự vui mừng về sự mạnh dạn, tự tin của nhiều học sinh. Các em trong ban cán sự lớp đã điều hành một tiết sinh hoạt vững vàng, nói năng trôi chảy. Các em học sinh khác thì mạnh dạn tuyên dương hoặc góp ý xây dựng cho bạn mình. Đặc biệt có rất nhiều em đã biết tự nhận khuyết điểm và nêu biện pháp khắc phục khuyết điểm của mình trước cô giáo và bạn bè. Có em còn có thể điều hành học sinh toàn trường tham gia trò chơi tập thể trong các buổi sinh hoạt toàn trường. Kĩ năng chia sẻ, cảm thông của các em cũng tiếp tục được phát huy. Các em học sinh trong cùng một lớp đã biết thương yêu giúp đỡ các bạn có hoàn cảnh khó khăn hơn mình. Các hoạt động nhân đạo, từ thiện, giúp đỡ các bạn bè cùng trang lứa có hoàn cảnh thương tâm cần sự giúp đỡ cũng được các em hưởng ứng tích cực. Các buổi lao động dọn vệ sinh sân trường, chăm sóc cây hoa đã thu hút sự tham gia của đông đảo học sinh nhà trường. Các em tham gia với sự tự giác và trách nhiệm trong công việc. BẢNG KẾT QUẢ KHẢO SÁT CÁC KĨ NĂNG SỐNG CỦA HỌC SINH CUỐI NĂM HỌC 2016 2017 18
Kết quả Tính theo tỷ lệ % Khối lớp nhỏ Khối lớp lớn (khối 1, 2, 3) (khối 4, 5) Kĩ năng được đánh giá Bình Bình Khá, Chưa Khá, Chưa thườn thườn tốt tốt tốt tốt g g Kĩ năng giao tiếp 39,6 51,3 9,1 45,3 47,4 7,3 Kĩ năng hợp tác làm việc theo nhóm 51,6 34,9 13,5 65,7 23,8 10,5 Kĩ năng chia sẻ, cảm thông 47,5 34,5 18 54,2 34,7 11,1 Kĩ năng làm các công việc lao động đơn giản 43,2 37,8 19 57,7 36,5 5,8 Kĩ năng thực hiện nếp sống văn 35,8 44,9 19,3 54,9 33,9 11,2 minh nơi công cộng Kĩ năng tham gia giao thông an toàn 62 32,8 5,2 51,6 37,5 10,9 Kĩ năng phòng tránh tai nạn, 38,1 41,9 20 70,5 24,2 5,3 thương tích Kĩ năng thể hiện sự tự tin 39,8 48,1 12,1 61,1 32,5 6,4 PHẦN 3. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT 1. Kết luận. Từ thực tiễn đã làm và kết quả đạt được sau một năm tổ chức thực hiện giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tại trường Tiểu học Phú Sơn cho thấy đã có sự chuyển biến mạnh mẽ, tích cực và hiệu quả cao cụ thể : Với giáo viên : Ý thức trách nhiệm cao trong công tác giáo dục kỹ năng sống cho học sinh . Với học sinh : Các em mạnh dạn , tự tin hơn, phối hợp nhóm rất tốt biết chia sẻ bạn bè , chia sẻ với các bạn có hoàn cảnh khó khăn và những bạn 19
có mảnh đời bất hạnh như đã trao được 13 suất quà cho các bạn có hoàn cảnh khó khăn , 23 suất quà cho học sinh nghèo vui tết nguyên đán . Trong hội thi rung chuông vàng cấp trường đã tạo được sân chơi trí tuệ đầy bổ ích , có 03 giải nhất, 04 giải nhì , 06 giải 3, 08 giải khuyến khích. Trong đợt giao lưu câu lạc bộ các môn học cấp huyện vừa qua đã đạt được giải 03 đồng đội, 06 giải cá nhân. Đây là dịp các em có cơ hội nói, suy nghĩ, bộc lộ tư duy cảm xúc là điều kiện để các em thể hiện năng lực của mình, xóa đi mặc cảm tự ti vùng miền. Bản thân là một Phó hiệu trưởng tôi thấy rằng công việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là công việc thường xuyên liên tục và để thực hiện tốt nội dung giáo dục kĩ năng sống cho học sinh góp phần xây dựng thành công trường học thân thiện, học sinh tích cực, người cán bộ quản lý phải có kế hoạch cụ thể, có biện pháp phối hợp kiểm tra thường xuyên giữa nhà trường và gia đình. Và việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh không phải là công việc “một sớm, một chiều” mà đòi hỏi phải có quá trình, kiên nhẫn và bằng cả tâm huyết và ở mọi lúc, mọi nơi, thực hiện càng sớm càng tốt đối với trẻ em. Kỹ năng sống rất đa dạng và mang đặc trưng vùng, miền đòi hỏi người quản lý chỉ đạo phải vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo cho phù hợp với nhu cầu, trình độ của học sinh và đặc điểm, hoàn cảnh của nhà trường, địa phương. Giáo dục kỹ năng sống cũng không phải chỉ là công việc của giáo viên, nhà trường mà của cả xã hội, cộng đồng, có như vậy mới mong đào tạo ra được những thế hệ trẻ phát triển toàn diện, chuẩn bị tốt cho việc thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế. 2. Đề xuất. Đối với hội đồng Đội Huyện Tĩnh Gia cần đầu tư tổ chức các sân chơi nhằm giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Đồng thời theo dõi, động viên, nhân rộng điển hình một số mô hình tổ chức của các trường trên địa bàn để các trường cùng nhau học tập. Đối với nhà trường phải có kế hoạch cụ thể và phải có sự phối hợp đồng bộ giữa Gia đình – Nhà trường – xã hội. Đối với các giáo viên phải xác định được tầm quan trọng và vị trí của mình luôn là tấm gương sáng cho học sinh noi theo. XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN Thanh Hóa ngày 25 tháng 4 năm 2017 VỊ Tôi xin cam kết bản SKKN không copy, sao chép. Người viết Nguyễn Thị Xuân20