TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG LÊ LAI
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TÊN ĐỀ TÀI
" MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÔN TẬP
TRẮC NGHIỆM LỊCH SỬ 12 - CHƢƠNG TRÌNH CHUẨN
TẠI TRƢỜNG THPT LÊ LAI"
Ngƣời thực hiện: Nguyễn Thị Dậu
Chức vụ: Giáo viên môn Lịch Sử
SKKN thuộc lĩnh vực (môn):Lịch sử
1
MỤC LỤC
1.MỞ ĐẦU………………………………………………………………..……1
1.1. Lí do chọn đề tài……………………………………………………...……1
1.2. Mục đích nghiên cứu………………………………………………............1
1.3. Đối tƣợng nghiên cứu……………………………………………………...1
1.4. Phƣơng pháp nghiên cứu……………………………………………….....2
2. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN………………………….............……….....2
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến……………………………...............................3
2.3. Một số biện pháp nâng cao hiệu quả ôn tập trắc nghiệm Lịch sử 12-chƣơng
trình chuẩn……………………………………………………………………...3
2.4. Hiệu quả của sáng kiến……………………………………………….......18
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ………………………………………….............19
3.1.Kết luận………………………………………………………………......19
3.2. Kiến nghị………………………………………………………….............19
2
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
Trong các bộ môn ở trƣờng trung học phổ thông, môn Lịch sử có vai trò
quan trọng trong việc đào tạo thế hệ trẻ. Lịch sử giúp học sinh có đƣợc “những
kiến thức cơ bản, cần thiết về lịch sử dân tộc và lịch sử thế giới, góp phần hình
thành ở học sinh thế giới quan khoa học, giáo dục lòng yêu quê hƣơng đất
nƣớc, lòng tự hào dân tộc và tình đoàn kết quốc tế” [3; trang 24]. Học lịch sử
còn bồi dƣỡng năng lực tƣ duy, hành động và thái độ ứng xử đúng đắn trong
cuộc sống của các em.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, môn Lịch sử đang bị bộ phận
không nhỏ học sinh xem nhẹ, thờ ơ. Môn Lịch sử nói riêng, các môn khoa học-
xã hội nói chung đang bị “quay lƣng” trong việc lựa chọn khối thi, nghành thi
của học sinh trung học phổ thông. Việc học sinh ngại học sử, thi sử là một sự
thật bởi nhiều căn nguyên khác nhau. Có thể do cách học thực dụng, do quan
niệm chƣa đúng đắn của phụ huynh và học sinh. Có thể do xu thế chuộng các
môn khoa học-tự nhiên, xem nhẹ các môn khoa học-xã hội, trong đó có môn
Lịch sử… nhƣng theo tôi một nguyên nhân vô cùng quan trọng là học lịch sử có
nội dung kiến thức nhiều, nặng nề về số liệu, sự kiện thời gian diễn ra dài và trải
trên một không gian rộng lớn làm cho học sinh rất vất vả trong quá trình ôn tập.
Bắt đầu từ kỳ thi Trung học phổ thông Quốc gia 2017, Bộ Giáo dục và
Đào tạo quy định Lịch sử là một môn thi trắc nghiệm 100% trong tổ hợp khoa
học-xã hội thay cho bài thi truyền thống tự luận 180 phút. Việc chuyển đổi hình
thức thi hy vọng là “luồng gió mát” đến bộ môn vì hình thức thi trắc nghiệm
khách quan giảm nhẹ áp lực học tập của học sinh.
Nhằm giúp học sinh ôn tập kiến thức lịch sử theo hình thức trắc nghiệm
và đáp ứng yêu cầu đổi mới kiểm tra đánh giá hiện nay của Bộ Giáo dục và
Đào tạo, tôi chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả ôn tập trắc
nghiệm Lịch sử 12-chương trình chuẩn tại trường THPT Lê Lai” làm sáng
kiến kinh nghiệm.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Lựa chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả ôn tập trắc nghiệm
Lịch sử 12-chƣơng trình chuẩn tại trƣờng THPT Lê Lai ” làm sáng kiến kinh
nghiệm, trƣớc hết giúp bản thân tôi hoàn thiện kỹ năng, phƣơng pháp dạy học
theo tinh thần đổi mới của Bộ Giáo dục &Đào tạo đồng thời tìm ra những biện
pháp ôn tập Lịch sử có hiệu quả cho học sinh lớp 12 C5,12 C8. Từ đó góp phần
nâng cao chất lƣợng học tập Lịch sử của học sinh trung học phổ thông.
1.3. Đối tƣợng nghiên cứu
Trong đề tài, tôi tập trung nghiên cứu về các biện pháp nhằm nâng cao
hiệu quả ôn tập trắc nghiệm Lịch sử 12-chƣơng trình chuẩn. Do hạn chế về tài
liệu và năng lực bản thân nên tôi chỉ chọn học sinh lớp 12 C5,12C8 để thực
nghiệm đề tài.
3
1.4. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu lí lý luận: để nghiên cứu đề tài, bản thân tìm hiểu các tài liệu
của Đảng, Nhà nƣớc về đổi mới giáo dục, công trình nghiên cứu về lý luận dạy
học hiện đại của các nhà giáo dục.
- Phƣơng pháp điều tra thực tế, thu thập thông tin qua việc điều tra, quan
sát tình hình dạy học ở trƣờng trung học phổ thông, trao đổi ý kiến, thăm dò
giáo viên và học sinh trong việc sử dụng các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả
ôn tập lịch sử theo hình thức thi trắc nghiệm khách quan.
- Phƣơng pháp thống kê, xử lí số liệu trong quá trình làm sáng kiến kinh
nghiệm.
- Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm: tôi tiến hành ôn tập 1 số chủ đề theo
các biện pháp của đề tài ở 2 lớp: 12 C5,12C8, để thấy rõ hiệu quả của đề tài
trong ôn tập lịch sử theo hình thức thi trắc nghiệm khách quan.
2. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến
Trắc nghiệm khách quan “là phƣơng pháp kiểm tra đánh giá bằng hệ
thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan, cách cho điểm hoàn toàn khách quan
không phụ thuộc vào ngƣời chấm” [4; trang 6]. Vì vậy đảm bảo tính khách quan
và khoa học trong đánh giá kết quả học tập của học sinh.
Từ các đề thi minh họa của Bộ Giáo dục & Đào tạo công bố đã cho thấy
kiến thức các câu hỏi đề thi trắc nghiệm rải đều trên tất cả các phần, các chƣơng
của chƣơng trình sách giáo khoa Lịch sử 12 hiện hành. Các câu hỏi sẽ có các cấp
độ từ nhận biết đến thông hiểu, vận dụng và vận dụng cao. Đề thi sẽ có sự phân
hóa từ thấp đến cao, dễ đến khó.
Việc đề ra những biện pháp ôn tập cho học sinh lớp 12 ôn tập lịch sử theo
hình thức thi trắc nghiệm nhƣ trên là một vấn đề hết sức thiết thực, vì “Trong
dạy học nói chung, dạy Lịch sử nói riêng, việc tổ chức cho học sinh ôn tập để
củng cố, nâng cao kiến thức có vai trò quan trọng” [4; trang 3].
Để giúp học sinh có thể ôn tập tốt kiến thức Lịch sử dƣới hình thức thi
trắc nghiệm, nhiều nhà sƣ phạm, nhà nghiên cứu đã cho xuất bản nhiều tác phẩm
nhƣ: Bài tập trắc nghiệm lịch sử 12-Nguyễn Ngọc Đạo, Nhà xuất bản giáo dục
2017; Đề kiểm tra theo chuẩn kiến thức, kỹ năng lịch sử 12- Nguyễn Xuân
Trƣờng (chủ biên), Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, 2011; Hƣớng dẫn ôn tập
trắc nghiệm lịch sử 12- PGS.TS Hà Thị Thu Thủy-TS Nguyễn Thị Bích, Nhà
xuất bản Đại học Thái Nguyên, 2017; Câu hỏi trắc nghiệm khách quan ôn thi
trung học phổ thông Quốc gia môn Sử … và rất nhiều bài đăng trên các tạp chí
có liên quan. Đây là những tài liệu bổ ích, giúp giáo viên và học sinh khai thác,
sử dụng trong quá trình giảng dạy và ôn tập lịch sử.
Tuy nhiên, viết riêng về biện pháp ôn tập lịch sử theo hình thức thi trắc
nghiệm thì chƣa có một đề tài nào hoàn thiện một cách có hệ thống. Vì thế khi
viết sáng kiến này, bản thân tôi đúc rút dựa trên kinh nghiệm tích lũy trong quá
trình giảng dạy là chủ yếu.
4
2.2. Thực trạng của sáng kiến
Đối với giáo viên: Giai đoạn 2006-2009, Nghành giáo dục từng phát
động, đƣa hình thức trắc nghiệm vào trong các bài đánh giá kết quả học tập của
học sinh . Giáo viên đã từng dạy và kiểm tra theo hình thức này. Vì thế, đội ngũ
giáo viên Lịch sử sẽ có đủ kinh nghiệm để ứng phó với phƣơng pháp dạy cho
học sinh theo hình thức trắc nghiệm. Tuy nhiên, để hƣớng dẫn học sinh ôn tập
theo hình thức kiểm tra đánh giá này thật sự có hiệu quả thì không ít giáo viên
làm đƣợc vì phần thiếu tài liệu tham khảo, phần do tích lũy kinh nghiệm giảng
dạy theo hình thức kiểm tra đánh giá trắc nghiệm khách quan chƣa nhiều. Vì thế,
mỗi giáo viên cần tìm ra biện pháp ôn tập có hiệu quả để học sinh không phải áp
lực khi học Lịch sử
Đối với học sinh: Với hình thức thi trắc nghiệm, các em không phải thuộc
lòng quá nhiều kiến thức lịch sử trong sách giáo khoa, chỉ cần khai thác tốt sách
giáo khoa, hiểu bài và biết kết nối các vấn đề, suy luận để lựa chọn các đáp án là
có thể hoàn thiện bài thi. Nhƣng để làm đƣợc điều này, các em nhất là học sinh
lớp 12 trƣớc ngƣỡng cửa của kỳ thi Trung học phổ thông Quốc gia cần có
phƣơng pháp ôn tập thật hữu hiệu.
Xuất phát từ thực trạng trên đây, tôi chọn đề tài “Một số biện pháp nâng
cao hiệu quả ôn tập trắc nghiệm Lịch sử 12-chương trình chuẩn tại trường
THPT Lê Lai làm sáng kiến kinh nghiệm là rất cần thiết với bản thân và để
hƣớng dẫn học sinh 12 ôn tập Lịch sử theo hình thức thi trắc nghiệm khách quan.
2.3. Một số biện pháp nâng cao hiệu quả ôn tập trắc nghiệm Lịch sử 12-
chƣơng trình chuẩn.
Để nâng cao hiệu quả ôn tập trắc nghiệm Lịch sử 12-chƣơng trình chuẩn,
tôi xin đề ra một số biện pháp sau:
Thứ nhất : Nắm vững kiến thức cơ bản sách giáo khoa Lịch sử 12-chương
trình chuẩn và ôn tập theo từng chủ đề lịch sử cụ thể hoặc một nhóm các sự
kiện lịch sử có liên quan với nhau.
Việc nắm vững kiến thức cơ bản Lịch sử 12-chƣơng trình chuẩn là điều
không đơn giản. Vì Lịch sử 12-chƣơng trình chuẩn có dung lƣợng kiến thức
lớn, bao gồm toàn bộ lịch sử thế giới hiện đại từ 1945 đến 2000 và lịch sử Việt
Nam từ 1919-2000. Để ôn tập một cách hiệu quả, học sinh cần hệ thống kiến
thức thành các vấn đề và xâu chuỗi vấn đề, tránh nắm sự kiện lịch sử một cách
rời rạc, chắp vá.
Trƣớc khi ôn tập từng nội dung cụ thể Lịch sử lớp 12-chƣơng trình
chuẩn, học sinh cần nắm một cách khái quát về tiến trình lịch sử với những sự
kiện lịch sử chính.
Phần Lịch sử thế giới hiện đại từ 1945 đến 2000, giáo viên hƣớng dẫn
học sinh học và ôn theo từng vấn đề với 6 nội dung chủ yếu: Sự hình thành trật
tự thế giới mới sau Chiến tranh thế giới thứ hai; Liên Xô, các nƣớc Đông Âu
(1945-1991) và Liên bang Nga (1991-2000); Các nƣớc Á, Phi và Mỹ latinh
