4
Như vậy học sinh THPT là lứa tuổi vị thành niên, giai đoạn này các em đang
phát triển mạnh về thể chất, tâm sinh lý. Đây là thời kỳ chuyển tiếp từ trẻ em
sang người lớn. Các em có xu hướng tự khẳng định mình, có ý thức vươn lên
làm chủ bản thân. Ở giai đoạn này, sự chỉ bảo, kiểm tra, giám sát của người lớn
luôn làm các em tỏ ra khó chịu. Đây cũng là giai đoạn các em thích tìm tòi,
khám phá phát hiện những điều chưa biết, những cái mới mẻ của cuộc sống.
Đồng thời các em cũng muốn vượt khỏi sự ràng buộc của cha mẹ.
*Xét ở góc độ xã hội:
Ở lứa tuổi THPT, sự giao tiếp với bạn bè là một nhu cầu rất lớn. Các em có
xu hướng tụ tập thành từng nhóm có cùng sở thích, phù hợp với tính tình để vui
chơi đùa nghịch. Có những lúc, những nơi các em có hành vi không đúng,
không phù hợp với lứa tuổi. Ở giai đoạn này, quá trình phát triển sinh lý ảnh
hưởng rất nhiều đến tính cách của các em như: dễ bị xúc động, dễ bị lôi kéo,
kích động, lòng kiên trì và khả năng tự kiềm chế xủa các em yếu: Tính tình của
các em không ổn định, dễ nổi cáu, khi thì quá sôi nổi nhiệt tình, nhưng có trở
ngại lại buông xuôi, chán nản. Lứa tuổi này các em cảm thấy cái gì cũng dễ dàng
đơn giản và luôn ở hai trạng thái hoặc tự ti hoặc hiếu thắng, dẫn đến những hành
động thiếu suy nghĩ, nhiều lúc mình vi phạm nhân cách mà không biết.
Bởi vậy, người lớn (cha mẹ, thầy cô giáo, các lực lượng xã hội) cần phải nắm
được các đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi, những vấn đề lý luận về đạo đức học để
giáo dục, quản lý các em có hiệu quả theo những chuẩn mực của xã hội.
1.1.1. Đức là gì?
Có nhiều định nghĩa khác nhau về khái niệm này, tuy nhiên có thể hiểu khái
quát dưới hai góc độ:
- Góc độ xã hội: Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội đặc biệt được phản ánh
dưới dạng những nguyên tắc, yêu cầu,chuẩn mực điều chỉnh (hoặc chi phối)
hành vi của con người trong các mối quan hệ giữa con người với tự nhiên, giữa
con người với xã hội, giữa con người với nhau và với chính bản thân mình.
- Góc độ cá nhân: Đạo đức chính là những phẩm chất, nhân cách của con người,
phản ánh ý thức tình cảm, ý chí, hành vi, thói quen và cách ứng xử của họ trong
các mối quan hệ giữa con người với tự nhiên, giữa con người với xã hội, giữa
con người với nhau và với chính bản thân mình.
- Quá trình hình thành phát triển đạo đức của con người là quá trình tác động
qua lại giữa xã hội với cá nhân để chuyển hóa những nguyên tắc, yêu cầu, chuẩn
mực, giá trị đạo đức-xã hội thành những phẩm chất đạo đức cá nhân, làm cho cá
nhân đó trưởng thành về mặt đạo đức công dân và đáp ứng yêu cầu của xã hội.
Bản chất của đạo đức mang tính lịch sử - xã hội; tính giai tầng; tính dân tộc và
thời đại; tính đặc thù của cá thể(cá nhân).
1.1.2. Quá trình giáo dục đạo đức: Là một hoạt động có tổ chức, có mục đích,
có kế hoạch nhằm biến những nhu cầu chuẩn mực, giá trị đạo đức theo yêu cầu
