SKKN: TAO H NG THU CHO HOC SINH HOC TÔT PHÂN MÔN HINH HOC L P 8 Ư Ơ
TAO H NG THU CHO HOC SINH Ư
HOC TÔT PHÂN MÔN HINH HOC L P 8 Ơ
I. ĐT V N ĐẶ Ấ Ề
Đnh h ng đi m i ph ng pháp d y h c hi n nay đã xác đnh: Ph ng phápị ướ ổ ớ ươ ạ ọ ệ ị ươ
d y h c Toán trong nhà tr ng ph i phát huy tính tích c c, t giác ch đng c aạ ọ ườ ả ự ự ủ ộ ủ
ng i h c, hình thành và phát tri n năng l c t h c, trau d i các ph m ch t linhườ ọ ể ự ự ọ ồ ẩ ấ
ho t , đc l p sáng tao c a t duy”. B t ngu n t đnh h ng đó giáo viên c n ph iạ ộ ậ ủ ư ắ ồ ừ ị ướ ầ ả
h c h i nghiên c u, tìm tòi và áp d ng nh ng ph ng pháp d y h c sao cho phù h pọ ỏ ứ ụ ữ ươ ạ ọ ợ
t ng đi t ng h c sinh, t ng ki u bài, hình thành cho h c sinh ph ng pháp h c t pừ ố ượ ọ ừ ể ọ ươ ọ ậ
phù h p đ n m v ng ki n th c cho gi day - h c đt hi u qu cao nh t.ợ ể ắ ữ ế ứ ờ ọ ạ ệ ả ấ
Qua nhiêu năm tr c ti p gi ng d y môn Toan noi chung va phân môn Hinh hoc ự ế ả ạ
l p 8 noi riêng, tìm hi u th c tê tôi th y còn nhi u HS ch a n m v ng đc ki n ơ ể ự ấ ề ư ắ ữ ượ ế
th c c b n c a phân môn Hình h c, ch t l ng b môn v n còn th p, các bài ki mứ ơ ả ủ ọ ấ ượ ộ ẫ ấ ể
tra, bài thi còn ch a đt yêu c u. B ng th c ti n trong gi ng d y và tìm hi u đã cóư ạ ầ ằ ự ễ ả ạ ể
nh ng ý ki n nh : phân môn hình h c khó ti p thu, l ng ki n th c trong gi h cữ ế ư ọ ế ượ ế ứ ờ ọ
còn nhi u mà l i khô khan, không h p d nề ạ ấ ẫ … Đi u đó nay sinh trong tôi nh ng trănề $ ữ
tr : Làm th nào đ nâng cao ch t l ng b môn? Làm th nào đ HS h ng thú, sayở ế ể ấ ượ ộ ế ể ứ
mê trong khi h c? Có bi n pháp gì đ t o h ng thú say mê tìm tòi sáng t o, v n d ngọ ệ ể ạ ứ ạ ậ ụ
nh ng gì đã h c vào th c ti n?ữ ọ ự ễ … V i mong mu n tìm ra nh ng đáp án đó, đã thúcớ ố ữ
đy tôi ch n và nghiên c u sáng ki n kinh nghi m ẩ ọ ứ ế ệ “Tao h ng thú cho h c sinh hoc ứ ọ
tôt phân môn hình h c l p 8” ọ ớ
II. N I DUNGỘ
1. Th c trang:ư
La m t giáo viên đã tr c ti p tham gia gi ng d y môn Toán 8 đc gân 20 năm ộ ự ế ả ạ ượ
v i gân 10 năm t khi đi m i ch ng trình SGK ph thông, tôi nhân thây r ng : ơ ừ ổ ớ ươ ổ ằ
Trong tr ng THCS môn Toán đc coi là môn khoa h c luôn đc chú tr ngườ ượ ọ ượ ọ
nh t và cũng là môn có nhi u khái ni m tr u t ng. Đc bi t ph i kh ng đinh làấ ề ệ ừ ượ ặ ệ ả ẳ
phân môn hình h c có nhi u khái ni m tr u t ng nh t, b i khi th c hi n các bài làmọ ề ệ ừ ượ ấ ở ự ệ
đi v i hình v l i ph i “m r ng” các y u t nh : v thêm đng ph đ ch ngố ớ ẽ ạ ả ở ộ ế ố ư ẽ ườ ụ ể ứ
minh, đi m, đng th ng hay suy lu nể ườ ẳ ậ … ki n th c trong bài t p phong phú r t nhi uế ứ ậ ấ ề
so v i n i dung lý thuy t m i h c. Bên c nh đó yêu c u bài l i cao, ph i suy luânớ ộ ế ớ ọ ạ ầ ạ ả
ch t ch va lôgic. ặ ẽ
Trong phân môn Đi s các d ng bài t p th ng có cách làm r t rõ ràng, ch ngạ ố ạ ậ ườ ấ ẳ
h n nh : khi chia đa th c m t bi n đã s p x p, gi i ph ng trình ch a n m uạ ư ứ ộ ế ắ ế ả ươ ứ ẩ ở ẫ
th c, gi i bài toán b ng cách l p ph ng trình thì sách đa ra các b c gi i r t cứ ả ằ ậ ươ ư ướ ả ấ ụ
th , còn v i phân môn Hình h c thì lí thuy t ít l i tr u t ng, ít đa ra các h ng điể ớ ọ ế ạ ừ ượ ư ướ
nên HS r t khó đ có th đnh h ng cách làm. H n n a s chênh l ch gi a ki nấ ể ể ị ướ ơ ữ ự ệ ữ ế
Đăng Thanh Hoa Tr ng THCS Gia Rai B ườ
1
SKKN: TAO H NG THU CHO HOC SINH HOC TÔT PHÂN MÔN HINH HOC L P 8 Ư Ơ
th c và l ng bài t p v i th i gian luy n t p cho HS l i quá l n. Do đó, r t khó khănứ ượ ậ ớ ờ ệ ậ ạ ớ ấ
trong vi c ch n bài t p cho HS làm nhà, ch n bài đ h ng dân trên l p sao choệ ọ ậ ở ọ ể ướ ớ
đy đ ki n th c c b n mà sách yêu c u.ầ ủ ế ứ ơ ả ầ
HS khó khăn trong vi c l p lu n, suy di n lôgic đã t o nên thái đ mi n c ng,ệ ậ ậ ễ ạ ộ ễ ưỡ
chán n n c a các em. T đó, nhi u em không năm đc ki n th c c b n, làm bàiả ủ ừ ề ượ ế ứ ơ ả
t p v nhà ch đ đi phó, lúng túng trong vi c ch n và s d ng d ng c đ v hình,ậ ề ỉ ể ố ệ ọ ử ụ ụ ụ ể ẽ
không bi t v hình b t đu t đâuế ẽ ắ ầ ừ … Đi u này cho th y m i giáo viên ph i b nhi uề ấ ỗ ả ỏ ề
công s c đ nghiên c u, ch n l c cho mình cách so n gi ng t t nh t đ t o h ng thúứ ể ứ ọ ọ ạ ả ố ấ ể ạ ứ
cho HS trong hoc tâp.
H n n a đi u ki n h c t p cua nhiêu ch a đy đ, nhi u em không có th iơ ữ ề ệ ọ ậ $ ư ầ ủ ề ờ
gian h c nhà, nhi u gia đình ch a quan tâm đn vi c h c c a con em, nên ch tọ ở ề ư ế ệ ọ ủ ấ
l ng h c t p v n ch a đc cao, s HS b hông ki n th c còn nhi u, nhi u em cònượ ọ ậ ẫ ư ượ ố ị $ ế ứ ề ề
có tâm lý s môn Hình h c. Qua đi u tra khao sat v m c đ h ng thú h c môn Hìnhợ ọ ề $ ề ứ ộ ứ ọ
h c c a l p 8A đu năm cho th y k t qu :ọ ủ ơ ầ ấ ế ả
T ng s HSổ ố S HS có h ng thúố ứ S HS không có h ng thúố ứ
SL % SL %
45 11 24.4% 34 75.6%
Trên c s đó, tôi nghĩ giáo viên c n ph i xây d ng đc cho h c sinh m tơ ở ầ ả ự ượ ọ ộ
s h ng thú, kích thích tính tò mò, t giác tìm hi u v môn h c. B ng kinh nghi mự ứ ự ể ề ọ ằ ệ
hi u bi t và tìm hi u qua nhi u thông tin tôi có m t s gi i pháp nhăm giup HS yêu ể ế ể ề ộ ố ả
thich môn hoc, tiêp thu kiên th c môt cach hiêu qua, nâng cao chât l ng hoc tâp bô ư $ ươ
môn.
2. Môt sô giai phap:
a. T o h ng thú, s h p d n cho h c sinh khi tìm hi u v ki n th c m i.ạ ứ ự ấ ẫ ọ ể ề ế ứ ớ
- V i h c sinh THCS l a tu i các em r t hi u đng, thích tò mò, khám phá vàớ ọ ở ứ ổ ấ ế ộ
mu n đc m i ng i công nh n năng l c c a mình, không thích b áp đt, phê bình.ố ượ ọ ườ ậ ự ủ ị ặ
Đi u này cho th y khi truy n th ki n th c cho h c sinh giáo viên ph i l a ch nề ấ ề ụ ế ứ ọ ả ự ọ
nh ng ph ng pháp phù h p, nh nhàng, kích thích đc tính tò mo c a các em đữ ươ ợ ẹ ượ ủ ể
xu t hi n nhu c u khám phá, t đó các em có tâm lý đ chinh ph c ki n th c.ấ ệ ầ ừ ể ụ ế ứ
- Nh v y, ph i làm th nào đ t o h ng thú cho HS trong gi h c? Rõ ràng đư ậ ả ế ể ạ ứ ờ ọ ể
làm đc đi u này, giáo viên ph i đu t th t k cho ti t d y c a mình. Riêng tôi,ượ ề ả ầ ư ậ ỹ ế ạ ủ
khi d y ti t hình, th ng ch n cho mình m t ph ng pháp t o tình hu ng t nh ngạ ế ườ ọ ộ ươ ạ ố ừ ữ
v n đ th c ti n nh : Đa ra m t hình hu ng trong th c t ho c k m t câuấ ề ự ễ ư ư ộ ố ự ế ặ ể ộ
chuy nệ… có liên quan m t thi t đn toán h c. T đó, HStham gia ti t h c tích c c,ậ ế ế ọ ừ ế ọ ự
hào h ng h n, các em không còn c m giác b gò ép, căng th ng và chán n n n a, đngứ ơ ả ị ẳ ả ữ ồ
th i các em s nh n th c đc tính th c ti n c a b môn. Ch ng h n: ờ ẽ ậ ứ ượ ự ễ ủ ộ ẳ ạ
Khi d y bài “Đng trung bình c a tam giác” tôi đa ra v n đ làm th nào đạ ườ ủ ư ấ ể ế ể
gián ti p đo kho ng cách gi a hai đi m B, C hai bên b ao.ế ả ữ ể ở ờ
Đăng Thanh Hoa Tr ng THCS Gia Rai B ườ
2
B. . C
SKKN: TAO H NG THU CHO HOC SINH HOC TÔT PHÂN MÔN HINH HOC L P 8 Ư Ơ
Khi d y bài “Đi x ng tr c” v n đ c n gi i quy t là làm th nào đ c t đcạ ố ứ ụ ấ ề ầ ả ế ế ể ắ ượ
m t ch H nhanh nh t gi y hình ch nh t.ộ ữ ư ờ ấ ữ ậ
Khi d y bài “Hình thoi” tôi h i vì sao các thanh s t c a x p l i d dàng đâyạ ỏ ắ ở ử ế ạ ễ $
vào, kéo ra đc.ượ
Khi d y bài “Di n tích hình thang” đ h c sinh nh công th c tôi cho h c sinhạ ệ ể ọ ớ ứ ọ
ghi nh theo các câu nói v n “Đáy l n, đáy bé ta mang c ng vào, r i đem nhân v iớ ầ ớ ộ ồ ớ
chi u cao, chia đôi l y n a th nào cũng ra”.ề ấ ư$ ế
- M i ki u bài đu có m t đc thù riêng và ph ng pháp dùng hình nh tr cỗ ể ề ộ ặ ươ ả ự
quan r t thích h p đi v i hình h c: mô hình, v t th t, tranh vấ ợ ố ớ ọ ậ ậ ẽ… là y u t không thế ố ể
thi u khi vào ti t d y. Ngoài ra giáo viên nên tìm tòi nh ng v t th t trong th c t đế ế ạ ữ ậ ậ ự ế ể
t o s m i l và thú v cho h c sinh, nh d y bài đng th ng song song cách đu tôiạ ự ớ ạ ị ọ ư ạ ườ ẳ ề
ch cho h c sinh hình nh các song c a s , d y bài di n tích đa giác tôi yêu c u h cỉ ọ ả ử ổ ạ ệ ầ ọ
sinh v nhà xem di n tích m nh v n nhà mình bao nhiêu mề ệ ả ườ 2 …
V n d ng cách làm đó l p h c r t vui v , h c sinh tham gia xây d ng bài tíchậ ụ ớ ọ ấ ẻ ọ ự
c c, đng th i các em s nh và v n d ng làm bài t p nhanh h n và lâu h n.ự ồ ờ ẽ ớ ậ ụ ậ ơ ơ
- Trong m i ti t d y tôi ch đng phân đnh đi t ng h c sinh theo 3 c p: kháỗ ế ạ ủ ộ ị ố ượ ọ ấ
gi i, trung bình, y u kém đ giao nhi m v phù h p v i t ng đi t ng t đó lôiỏ ế ể ệ ụ ợ ớ ừ ố ượ ừ
cu n t t c các em cùng tham gia vào xây d ng bài h c. Câu h i c a giáo viên cũngố ấ ả ự ọ ỏ ủ
c n ph i g i m , dê hiêu theo t ng đôi t ng đ kích thích s suy nghĩ c a các em. ầ ả ợ ở $ ư ươ ể ự ủ
Ví d :ụ Khi xây d ng Đinh lý Ta-lét trong bài “Đnh lý Ta-lét trong tam giác”. ự ị
Giáo viên treo b ng ph ?3ả ụ
G i ý: Vì các đng k ngang là các đng th ng song song cách đu nên cácợ ườ ẻ ườ ẳ ề
đo n liên ti p trên AB b ng nhau, các đo n liên ti p trên AC cũng b ng nhau.ạ ế ằ ạ ế ằ
Gi s l y m làm đn v m t đo n ch n trên AB, n làm đn v m t đo n ch nả ử ấ ơ ị ộ ạ ắ ơ ị ộ ạ ắ
trên AC.
H i h c sinh kém đo n AB’ m y đn v ?ỏ ọ ạ ấ ơ ị
H i h c sinh y u t s ỏ ọ ế ỉ ố
?
AC
'AC
?;
AB
'AB
; t đó so sánh hai t s ừ ỉ ố
AC
'AC
;
AB
'AB
G i h c sinh trung bình so sanh hai tr ng h p còn l i ọ ọ ườ ợ ạ
Yêu c u h c sinh khá phát bi u thành đnh lý t bài toán trên.ầ ọ ể ị ừ
G i h c sinh kha gi i nêu GT, KT.ọ ọ ỏ
Đăng Thanh Hoa Tr ng THCS Gia Rai B ườ
3
H
B'
B
C
C'
A
SKKN: TAO H NG THU CHO HOC SINH HOC TÔT PHÂN MÔN HINH HOC L P 8 Ư Ơ
Làm nh v y trong m t ti t h c tôi huy đng h t đi t ng h c sinh vào xâyư ậ ộ ế ọ ộ ế ố ượ ọ
d ng bài h c.ự ọ
b. T o h ng thú, h p d n cho h c sinh trong nh ng ti t luyên tâp, ôn t p.ạ ứ ấ ẫ ọ ữ ế ậ
- Môn Hình h c sau m i ph n ho c ch ng giáo viên ph i h th ng hoá ki nọ ỗ ầ ặ ươ ả ệ ố ế
th c tr ng tâm, đ t o h ng thú cho h c sinh b ng cách t o ra nh ng cach tông h p,ứ ọ ể ạ ứ ọ ằ ạ ữ $ ơ
liên kêt kiên th c: H th ng ki n th c b ng s đ ho c b ng r i yêu c u h c sinh ư ệ ố ế ứ ằ ơ ồ ặ ả ồ ầ ọ
đi n vào nh ng ch tr ng. Vi c làm này giúp h c sinh nh n th y s liên quan gi aề ữ ỗ ố ệ ọ ậ ấ ự ữ
các ph n đã h c. T đó các em kh c sâu ki n th c và nh lâu h n.ầ ọ ừ ắ ế ứ ớ ơ
Ch ng h n: Ph n “T giác” giáo viên chu n b s đ v m i liên h c a các tẳ ạ ầ ứ ẩ ị ơ ồ ề ố ệ ủ ứ
giác trên b ng ph k t h p v i các hi u ng trình chi u trên giáo án đi n t thay điả ụ ế ợ ớ ệ ứ ế ệ ử ổ
theo t ng hình cho các em tr l i đnh nghĩa, tính ch t, d u hi u nh n bi t:ừ ả ờ ị ấ ấ ệ ậ ế
Hinh thang cân
Hinh thang vuông
Hinh chu nhât
Hinh vuông
Hinh bi`nh ha`nh
Hinh thang
Tu´ giac
- Tuy nhiên, s h ng thú trong khi h c phân môn hình h c không ch đc t oự ứ ọ ọ ỉ ượ ạ
ra trong ti t h c mà còn ph i kích thích cho h c sinh trong th i gian h c nhà. Chínhế ọ ả ọ ờ ọ ở
vì v y, đi v i giáo viên tr c ti p gi ng d y có th ph i h p v i nh ng giáo viênậ ố ớ ự ế ả ạ ể ố ợ ớ ữ
d y trong cùng phân môn các kh i l p t ch c nh ng chuyên đ tìm ra nh ng cáchạ ở ố ớ ổ ứ ữ ề ữ
gi i nhanh, ng n g n cho m t bài toán ho c sáng t o ra nh ng thi t b , mô hình ngả ắ ọ ộ ặ ạ ữ ế ị ứ
d ng c a hình h cụ ủ ọ … Nh ng tình hu ng phát huy đc kh năng t duy, sáng t o,ữ ố ượ ả ư ạ
giúp các em tin t ng và yêu thích môn h c.ưở ọ
c. T o h ng thú cho h c sinh khi áp d ng ki n th c vào th c ti n.ạ ứ ọ ụ ế ứ ự ễ
Đăng Thanh Hoa Tr ng THCS Gia Rai B ườ
4
SKKN: TAO H NG THU CHO HOC SINH HOC TÔT PHÂN MÔN HINH HOC L P 8 Ư Ơ
Hình h c là phân môn g n li n v i th c t cu c s ng, vì v y trong quá trìnhọ ắ ề ớ ự ế ộ ố ậ
d y h c giáo viên c n cho h c sinh liên h ki n th c đã h c vào th c t , s d ng cácạ ọ ầ ọ ệ ế ứ ọ ự ế ử ụ
ki n th c hình h c vào các công vi c th ng ngày. Đi u này làm cho h c sinh kh iế ứ ọ ệ ườ ề ọ ỏ
ph i tr u t ng khi h c lý thuy t và các em có th nh ki n th c lâu h n. ả ừ ượ ọ ế ể ớ ế ứ ơ
Ví d :ụ Khi h c ch ng T giác giáo viên h ng d n cho h c sinh c t th nàoọ ươ ứ ướ ẫ ọ ắ ế
đ đc chính xác các hình: hình thang cân thì ph i g p m t l n t gi y c t hai đáyể ượ ả ấ ộ ầ ờ ấ ắ
song song tr c r i c t hai c nh hai bên b ng nhau; c t hình thoi thì ph i g p hai l nướ ồ ắ ạ ằ ắ ả ấ ầ
t gi y r i c t c nh c a nó vì hình thoi có hai đng chéo là tr c đi x ng và b nờ ấ ồ ắ ạ ủ ườ ụ ố ứ ố
c nh b ng nhau.ạ ằ
- H c xong ch ng II “Di n tích đa giác” giáo viên t ch c m t bu i th c hànhọ ươ ệ ổ ứ ộ ổ ự
chia l p thành 4 t m i t đo m t khu v c c a khuôn viên tr ng sau đó t ng h p l iớ ổ ỗ ổ ộ ự ủ ườ ổ ợ ạ
đ bi t đc di n tích c a khuôn viên tr ng.ể ế ượ ệ ủ ườ
d. T o h ng thú cho h c sinh khi gi i bài t p.ạ ứ ọ ả ậ
- H c sinh th ng g p r t nhi u khó khăn khi gi i bài t p hình h c vì nó cóọ ườ ặ ấ ề ả ậ ọ
tính ch t ch , lôgic và tr u t ng nên giáo viên c n cho h c sinh phân tích k bài toánặ ẽ ừ ượ ầ ọ ỹ
theo h ng đi lên ho c đi xu ng và cho các em nh c l i ki n th c cũ có liên quan đnướ ặ ố ắ ạ ế ứ ế
bài toán.
Ví d : ụKhi h ng d n h c sinh gi i bài t p 54 trang 96 SGK tôi phân tích theoướ ẫ ọ ả ậ
s đ: ơ ồ
B, C đi x ng nhau qua Oố ứ
B, O, C th ng hàng và OB = OCẳ
Ô1 + Ô2 + Ô3 + Ô4 = 1800 và
OB = OC = OA
Ô2 + Ô3 = 900, OAB cân,
OAC cân.
- Khi gi i bài t p giáo viên cho h c sinh ho t đng theo nhóm t 4 đn 6 HS,ả ậ ọ ạ ộ ừ ế
tu yêu c u c a bài toán, các nhóm đc phân chia ng u nhiên ho c ch đnh, đcỳ ầ ủ ượ ẫ ặ ủ ị ượ
giao cùng m t nhi m v ho c nh ng nhi m v khác nhau. Nhóm t b u nhómộ ệ ụ ặ ữ ệ ụ ự ầ
tr ng n u th y c n, trong nhóm phân công m i ng i m t vi c, m i thành viên đuưở ế ấ ầ ỗ ườ ộ ệ ỗ ề
ph i làm vi c tích c c, giúp đ nhau gi i quy t v n đ trong không khí thi đua v iả ệ ự ỡ ả ế ấ ề ớ
các nhóm khác. Nhóm c ra m t ng i đi di n trình bày tr c l p.ử ộ ườ ạ ệ ướ ớ
Ví d :ụ Trong gi luy n t p cu i ch ng “T giác” giáo viên đa ra bài t p 89,ờ ệ ậ ố ươ ứ ư ậ
trang 111 SGK. Giáo viên chia l p thành cac nhom theo trình đ y u kém, trung bình, ớ ộ ế
khá, gi i. Phân công nhi m v nhóm y u kém làm câu a), nhóm trung bình làm câu b),ỏ ệ ụ ế
nhóm khá làm câu c), nhóm gi i làm câu d) rôi đi di n c a nhóm báo cáo k t qu .ỏ ạ ệ ủ ế ả
- Đi v i phân môn hình h c vi c ch n l c và phân lo i bài t p là r t quanố ớ ọ ệ ọ ọ ạ ậ ấ
tr ng, vì v y giáo viên có th chia bài t p ra làm nhi u d ng: bài t p c b n áp d ngọ ậ ể ậ ề ạ ậ ơ ả ụ
Đăng Thanh Hoa Tr ng THCS Gia Rai B ườ
5
4
3
2
1
E
K
C
B
A
O
y
x